Catalog

26 MART 1995 PAZAR CUMHURİYET SAYFA DIŞ HABERLER Türkiye'nin Kuzey Irak'ta sürdürdüğü 'Çelik' operasyonuna tepkiler büyüyor Avrupa serlleşiyor 11 NATO: Patronluk için iki aday • LONDRA(AA)- NATO'ya yeni bir genel sekreter bulma girişimleri sürerken adaylar arasında Ingiltere Dışişleri Bakanı Douglas Hurd ve AB'nin eski Yugoslavya arabulucusu Lord David Owen"in adı geçiyor. Belçika'da rüşvet skandalına adı kanşan Genel Sekreter Willy Claes'in günlerinin sayılı olduğu bildirihrken Ingiltere, kendi adaylanndan birinin seçilmesi ıçin girişim başlattı. Dışişleri Bakanı Douglas Hurd, 1995 yılmda görevden aynlacağını daha önce açıklarruştı. Yetenekli bir diplomat sayılan Hurd'ûn adaylığının ABD, Fransa ve Almanya'dan destek göreceği bildiriliyor. Üsküp cezaevi: AyakJanma • ÜSKÜP (AA)-Üskûp Cezaevi "nde 400 kadar mahkûmun ayaklandığı bildirildi. Makedonya yetkilileri. cezalannın azaltılmasını ya da af çıkanlmasını isteyen isyancı mahkûmlann hücreleri ateşe verdiklerini, ellerine geçirdikleri demir çubuklarla çatıya cıktıklannı belirttiler. Isyancılar, Adalet Bakanı'nın kendileriyle görüşmesini istediler. Burundi'de etmk çaöşma: 40 ölü • BULLUJMURA(AA)- Burundi'nin başkenti Burujmura'da Hutular ile Tutsiler arasında dün gece meydana gelen çatışmalarda. en az 40 kışinın öldüğü bildirildi. Görgü tanıklan, Bujumbura sokaklannda en az 40 ceset gördüklenni belirtirken de\ let radyosu da çatışmalar sırasında Hutulann oluşturduğu iktidardaki Burundi Demokrası Cephesı (Frodebu) bınasının yandığını kaydetti. Irak'ta tutuklu Amerikalılar • WASHINGTON (AA) - ABD Savunma Bakanı William Perry, "ülkeye yasadışı yollarda girdikleri" gerekçesiyle Irak'ta tutuklu bulunan iki ABD vatandaşının "çok yakında" yargı önüne çıkanlacağı kanısını taşıdıklannı söyledi. Perry, PBS televızyon kanalına öncekı gün verdiği demeçte. "Iraklı yetkililerin, bu ülkede tutuklu bulunan Amerikalılan yargılamaya karar verdiklerini sanıyoruz. Bu kişılerle ilgili davalar çok yakında belki de önümüzdeki günlerde yapılabilır'" dedi. Kapimov için peferandum • ALMATl(AA)- Özbekıstan. Devlet Başkanı tslam Kerimov'un görev süresinin üç yıl daha uzatilması amacıyla bugûn referandum için sandık başına gidiyor. Devlet Başkanı Kerimov'un görev süresinin uzatılmasına ilişkin referandumda, 11 milyonun üzerinde Özbek vatandaşı yedi bin sandıkta oy kullanacak. 1997 başında görev süresi sona erecek olan Kerimov'un devlet başkanlığı görevini sürdürmesine ilişkin referandum yapılması karan. Özbekistan Yüksek Meclisi'nin 24 şubattaki toplantısında alınmıştı. Rum-Ermeni ortak tatbikatı • MOSKOVA(AA)- Ermenistan Devlet Başkanı Levon Ter Petrosyan ile Rusya Savunma Bakanı Pavel Graçov, Ermenistan'ın güneybatısındaki Armavir bölgesinde önceki gün başlayan Rus-Ermeni tatbikat bölgesine gitti. Graçov'un Kafkasya temaslannda yoğun bir trafik gözleniyor. Gürcistan'daki askeri içerikli temaslannın ardından Ermenistan'a geçen ve burada 22-23 mart tarihlerinde, kurulması kesinleşen Rus üssü ile ilgili görüşmeler yapan Graçov. 23 martta Moskova'ya döndü. Graçov, Rusya Güvenlik Konseyi'nm toplantısına katıldıktan sonra önceki gün yine aniden Ermenistan'a geçerek tatbikatlan başlattı. Dış Haberler Servisi - Batı'da Türk Si- lahlı Kuv\'etleri'nin Kuzey Irak'taki PKK kamplanna yönelik 'Çeük' operasyonuna yönelik tepkiler büyüyor. Almanya Çalış- ma Bakanı Norbert Bhım Türklerin Kürt- lere 'hayvanlardan daha kötü davrandığı- nı' ileri sürerken Hollanda Başbakanı Wim Kok Türkiye'nin operasyona son vermemesi durumunda gümrük birliği an- laşmasının tehJikeye gireceğini söyledi. Almanya Almanya Çalışma Bakanı Norbert Blum, 'Türklerin Kürtiere hayvanlardan daha kötü davrandığuu' ileri sürdü. Blum, "NATO, Kürtlerin insan haklannın ihlal edibnesine tepkisiz kalamaz" dedi. Bild am Sonntag gazetesine konuk ya- zar olarak bir yazı yazan Blum, Türkiye hakkındaki olurnlu görüşlerinin, Türkiye- Irak sınınnda Kürtierin banndığı kampla- n 1991 yılı nisan ayında ziyaret ettiği za- man değiştiğini anlattı. 'Türk ordusumın, Saddam"ın saldınsından kaçarak hayatını kurtarmaya çalışan srvilJere hayvanlardan daha kötü davrandığııu kendi gözleriyle gördüğünü' yazan bakan Blum, yazısında 'NATO, Türkiye'deki insan haklan ihlaJ- lerine kayıtsız kalırsa, saygınuğının zede- Jenmesini önleyemez" ifadesini kullandı. Alman basını da Kuzey Irak'taki 'Çe- Kk' operasyonuna geniş yer ayırmaya de- vam ediyor. Die VVeltgazetesınde dün 'operasyonda Alman silahlannın kulianü- dığuıa' ilişkin iddialar ele alındı. Gazete, 'bu konuda daha önce ortaya ablan tddi- alann, silahlann Rusya ve eski Doğu Blo- ku ülketerinden aündığmın ortaya çıkma- syte sonuçlandığını' hatırlattı. Hollanda Hollanda Başbakanı Wim Kok, Türki- ye'nin Kuzey Irak'taki operasyona bir an önce son vermemesi durumunda AB ile gümrük birliği anlaşmasının tehlikeye gi- receğini söyledi. AFP'nin haberine göre Kok dün basına yaptığı açıkJamada "Tür- Idye Kuzey Irak'a saknnlannı sürdürürse AB ile gümrük birtiği anlaşmasının üzeri- oe bir çizik atmak zorundadır. tnsan hak- lannı böylesine ısrarh biçimde ihlal eden bir devlet buna bü>ük önem veren ulusla- rarası bir topluluğa kabul edilmeyi ümit edemez" dedi. Rusya Rusya, Türk Silahlı Kuvvetleri'nin Ku- zey Irak'ta sürdürdüğü harekâta eleştiri dozunu artırarak. Batılı ülkelerin çizgisine geldi. Rusya Dışişleri Bakaniığı tarafin- dan 23 mart günü yapılan ve ilk açıkla- madaki yumuşak ifadenin yerine sert ifa- denin yer aldığı ikinci açıİdamada, hare- kâtın zamanlama ve aJan açısından stnırlı kalması gerektiği bildirildi. Rus ordusu- nun Çeçenya'da döktüğü kanlan unutan Rusya, harekât sırasında sivillere zarar gelmemesi ve kan dökülmemesi için aci- len önlem ahntnasını istedi. Rusya, Kuzey Irak'ta bağımsız bir Kürt devletine sıcak bakmadıği mesajını da vererek, Irak'ın toprak bütünlüğünü destekJediğini vurgu- ladı. Rusya tarafindan yapılan son açıklama- da, Rusya Federasyonu'nun, harekâtla il- gili gelişmeleri yakından izlediği belirtile- rek, "Türk vetkililerle temaslarda, bu ha- rekâtm hem zamanlama, hem de alan açı- sından sınııiı kalacagı bize belirtiMi. Bu- günlerde özellikle bölgede gerginliğin ür- manmasına neden olacak adımbrdan ka- Kfirt kadınlar Zaho'nun 25 kflometre uzağındaki göçmen kampoıda ekmek pişirirken bir yandan da zafer işareti yapıvorlar. Ambargoda yumuşama ümidi ABD ve îngiltere tarafından hazırlanan ve Irak'm 6 ay içerisinde 2 milyar dolarlık petrol ihracatı yapmasına olanak tanıyan bir karar tasansı Arjantin tarafindan Birleşmiş Milletler Güvenlik Konseyi'ne sunuldu NEW YORK (AA) - Arjantin'in, ABD ve Ingiltere adına, Irak'ın üç ayda 1 milyar dolarlık petrol satmasına imkan verecek bir karar tasanzı hazırlayarak Güvenlik Konse- yi'ne sunduğu öğrenildi. Konuyla ilgili olarak AA muhabirine bil- gi veren Türkiye'nin BM Daimi Temsilci- si Büyükelçi Inal Batu ise Irak'ın BM de- netımınde petrol satışına karşı çıktığını ha- tırlattı. Batu "Bu aşamada kamuoyunda, Kerkük-Yumurtalık boru hattı açıh\or, gi- bi bir beklenti yaratıtmasının çok sakmcalı olacağuu" belirtti. Tasannın ana hadan AA muhabirinin aldığı bilgiye göre Gü- venlik Konseyi üyelerine dağıtılan ve önü- müzdeki hafta gayri resmi olarak görüşül- mesıne başlanacak olan tasannın ana hat- lan şöyle: • Irak'ın 90 günde 1 milyar dolarlık pet- rol satmasına izin verilecek. • Petrolün büyük kısmı Kerkük-Yumur- talık boru hattından, bir bölümü ise Basra yakınlannda bulunan kıyı terminali Mina Al - Bakr boru hattından pompalanacak. • Tasan gerçekleştiğinde Irak-Türkiye boru hattı devrcye sokulacak. • Satılacak petrolden elde edilecek geli- rin yüzde 30'u tazminat fonuna aynlacak, yüzde 20'si Kuzey Irak'ta BM korurnası al- tında bulunan Kürtler için tahsis edilecek, kalan yüzde 50'si ise Irak halkının gıda ve ilaç ihtiyacının karşılanmasında kullanıla- cak. • Petrol satışından elde edilecek paranın "Saddam rejiminin" eline geçmemesi ve halkın ihtiyaçlan için kullanılmasını sağla- yacak önlemler alınacak. Bu amaçla Genel Sekreter gereken önlemleri alacak. • Tasan 180 gün süreyle uygulamada ka- Iacak. Bu süre sonunda Güvenlik Konseyi karanyla yeniden uzatılabilecek. Girişimle ilgili olarak AA muhabirine görüşünü açıklayan Büyükelçi İnal Batu, bunun Irak'a yılda 1.6 milyar dolarlık pet- rol iyileştirilmesi olduğuna işaret etti. Ba- tu. "Boru hattının açıhnası ve kısıtlı petrol satışının Irak'ın kabul edeceğine dair orta- da hiçbir beiirti yok" diye konuştu. Bu gerçeğı tasanyı hazırlatan ABD ve Ingiltere'nin de çok iyı bildiğine değinen Büyükelçi Batu, girişimin amacını. "Ül- kesinde srvil halkın çektiği sıkmtüardan yakmanIrak'ayenibirimkantanmdığı, an- cak Irak'aın btınu kabul etmediği yoiuda kamuoyuna bir mesaj vermek olduğunu" ifade etti. Hazırlanan tasannın işlerlik kazanabil- mesi için Irak'ın bunu kabul etmesinin şart olduğunu kaydeden tnal Batu. "Girişünin bu aşamada kamuoyunu tatmineyönelik ol- duğunu" sözlerine ekledi. çınılmalıdır. Biz, böyie bir fırmanmanın önlenmesinden yanayız. Harekât sırasında svfller dahil tüm insan kayıplan konusun- da endişeüyiz. Masum srvil halk arasında kayıplar veribnesi ve kan dökümünün ön- lenmesi için derhal önlemler ahnması gere- kjyor." Açıklamada. Rusya'nın 'Irak Kûrdista- nı' konusundaki yaklaşımının iyi biiindiği belirtilerek, "Bu da, Irak'm toprak bütün- lüp ve egemenliğine verdiğimiz değistirile- mez yaklaşıın çercevesindedir" denildi. Independent tngiltere'de yayımlanan Independent gazetesinde önceki gün yer alan 'AB'nin uyansını dikkate ahnayan Türkiye, Kürt- iere saldınyor' başlıklı haber-yorumda, AB troykasının, Türk Silahlı Kuvvetle- ri'nin operasyonunun gümrük birliğini en- gelleyebileceği uyansında bulunmak üze- re Ankara'ya geldiği belirtildi. Almanya, Fransa ve Ispanya'dan oluşan Avrupa Birliği troykasının harekâtla ilgili kaygılanna İngiltere'nin de katıldığı bildi- rilen yazıda, Ingıliz Dışişleri Bakaniı- ğı'nm "Sivil halka zarar gelmemesi ve in- sani yardım faaltyetlerinin engellenmemesi gerektiği yolundaki kaygılanmızı Anka- ra'ya bildirdik" şeklindekı açıklaması da yer aldı. Fransa Paris muhabirimiz Mişel Perhnan'ın bil- dırdığine göre, Fransa'nın önde gelen ga- zetelerinden Le Figaro dünkü sayısında Kuzey Irak'taki 5 günlük operasyondan sonra 'Ankara'nın çıkış kapısı aradığuu' öne sürdü. Ankara çıkışlı ve Claude Lorieus imzalı haber-yonımda sağ eğilımli gazete, Türk Silahlı Kuvvetleri'nin Kuzey Irak operas- yonunun 'şundiKk inandıncı gözükmediği- ni' iddia etti. Aynca yazıda sadece Türki- >e, Suriye ve tran'ın değıl, adı açıklanma- van başka ülkelerin de 'Irak'ın patlama riskinden kaygılandıklan' görüşüne yer \erildi. Le Figaro, Kuzey Irak'taki hare- kât tamamlanıp TSK'nin bölgeden çekil- mesi üzerine PKK'nin yeniden faaliyete geçme riskinin bulunduğunu da belirtiyor. Ote yandan liberation gazetesi dünkü >ayısında Irak'taki müdahaleye karşı Tür- kiye'de ilk eleştirilerin gözlendiğini ifade etti. Ankara çıkışlı özel haberinde sol eği- lımli gazete şöyle dedi: "Siyasal çevreler, medya ve Türk kamumu. ordunun S gün önce Kuzey Irak'ta başİattjğı hava ve kara müdahalesinin gereidiliği konusunda çe- kince ifade etmeye başladL"Liberatıon, bu tutumun AB troykasının Ankara'daki te- maslanndan sonra basında gözlendiğini yazarak medyanın uluslararası uzmanlann eleştirilerinden alınü yapmaya başladıkla- nnı ekledi. İsveç'te gösteri Stockholm muhabirimiz Gürhan Uç- kan'ın haberine göre önceki gün yaklaşık 500 kişiden oluşan bir grup Kürt, Türkiye Büyükelçiliği'ne yürûyüş yaparak Kuzey Irak'taki askeri harekatı kınadı. Izınli ola- rak düzenlenen yürüyüş sırasında polis sı- kı güvenlik önlemleri aldı. Elçiliğe 100 metreden fazla yaklaştınlmayan yürüyüş- çülerin Türkiye'nin Isveç'tekı büyükelçisi Sohnaz Ünaydm'a vermek istedıkleri pro- testo mektubu, büyükelçi tarafindan kabul edilmedi. Bunun üzerine mektubu sokakta okuyan yürüyüşçüler herhangi bir olay çı- karrnadan dağıldılar. Öte yandan, Türkiye'nin Kuzey Irak'ta yapmakta olduğu askeri operasyon Jsveç medyasında yakından izleniyor. Ingiltere ve Fransa dışişleri bakanlanrun Ankara'ya gelmesi de basında yer aldı. Ayru zaman- da, Başbakan Tansu ÇiDer'in açıklamalan da TV haberlerinde aktanldı. Isveç'in en bûyük gazeteleri yayımla- dıkları başyazılarda Türkiye'nin izlediği polıtika konusunda çeşitli yorumlarda bu- lundular. Aftonbladet gazetesinin cuma günkü 'Türkrve'nin şiddet potitikasuu dur- durun' başlıklı başyazısında, dış ticaret bakanı ve dışişleri bakan vekili Mata Heüströmün, perşembe günü Türkiye'nin terorizmle hukuk çerçevesi içinde ve insan haklanna saygı göstererek savaşması ge- rektiği şeklindeki sözlerine yer verildi. 300 MİLİTAN OLDURULDU Cezayir'de kanlı bflanço • Aşın dinci îslamcı militanlara karşı geçen pazartesi günü büyük bir operasyon başlatan güvenlik güçleri, 300'den fazla militan öldürdü. Dış Haberler Servisi - Cezayir hükümetinin Is- lamcı gruplara karşı baş- lattığı büyük operasyonda 300'den fazla aşın dinci militan öldürüldü. El Vatan gazetesinde dün yayımlanan habere göre Cezayir hükümeti, yönetimi devirmek ıçin üç yıldır silahlı mücadele ve- ren aşın dinci gruplara karşı bugüne dek düzenle- nen en büyük operasyonu başlattı. Gazetenin haberine göre hükümet birlikleri geçen pazartesi günü 400 kişilik bir güçle başkent Ceza- yir'in 150 kilometre batı- sındakı Ayn Defla bölge- siade harekete gectiler. Habere göre. silahlı ıslam- cı gruplara destek vermek üzere ülkenin güneybatı- sındaki Maskara kentinden 30 kamyonluk bir konvoy- la yola çıkarak başkente yönelen militanlar, güven- lik güçlerinin baskınına uğradılar. Operasyonun ilk iki gü- nünün sonunda 150 tslam- cı militanın öldürüldüğü, cuma gününün sonunda ise öldürülen militan sayı- smın 300'ü geçtiği bildiri- liyor. El Vatan gazetesinin haberine göre operasyonda ağır silahlar kullanan gü- venlik güçleri dün operas- yondan sağ kurtulan mili- tanları ele geçirmek için dağlık bölgedeki ormanlık arazide takip operasyonu- na başladı. Güvenlik güç- lerinin kaçan milıtanları helikopterlerle izledikleri bildiriliyor. Cezayir'de aşın dinci Is- lamcı örgütlerle hükümet arasında üç yıldır süren ça- tışmalarda bugüne dek on- binlerce insan öldü. 7 Avrupa ülkesine tek vize • Almanya, Belçika, Fransa, Lüksemburg, Hollanda, Ispanya ve Portekiz arasında tek vize uygulaması bugün başhyor. Dış Haberler Servisi - Avrupa Birliği'ne bağlı ye- di ülke arasında bugünden itibaren tek vize uygulama- sı başhyor. Almanya. Bel- çika, Fransa, Lüksemburg. Hollanda, Ispanya ve Por- tekiz'i kapsayan Schengen vizesi (ortak vize) Avrupa Birliği içinde ınsanların serbest dolaşımına yönelik atılan ilk adım olacak. Bu ülkelerden biri için vize alanlar bu vizeyle diğer ül- kelere de giriş yapabilecek. Schengen Anlaşması uyannca, bugünden itiba- ren bu yedi ülke arasında havayoluyla yolculuk ede- cek kişiler, pasaport gös- termek zorunda kalmaya- caklar. Karayolu üzerinde- ki sınır kontrollerinin 1 temmuza kadar sürdüriile- ceği belirtiliyor. Ancak Al- manya ve Fransa dışında kalan ülkeler, bu süreyi beklemeden smırlarındaki tüm kontrolleri bu haftaso- nu kaldıracaklannı açıkla- dılar. Bu 7 ülkeye girmek iste- yen Türk vatandaşlan da, 6 ay geçerli olmak üzere en fazla 90 günlük vize alabi- lecekler. Yunanistan ve Italya. Schengen anlaşmasını im- zalayan ülkeler arasında bulunmalanna rağmen an- laşmanın şartlannı henüz yerine getirmedikleri için bir süre daha beklemek zorundalar. Avusturya'nın ise önümüzdeki ay serbest dolaşım alanına katılması bekleniyor. Danimarka, Ir- landa, Finlandiya ve Is- veç'in de bir sene içinde kabul edilmesi beldeniyor. Bu durumda, seneye ka- dar, Ingiltere dışında Av- rupa Birliği'ne üye tüm ül- kelerin aralarındaki sınır kontrollerini kaldırmış olacaklan bekleniyor. In- giltere, sınırlann kalkma- sının kaçak göçü daha da arttıracağı gerekçesiyle anlaşmaya katılmak iste- miyor. Eleştiriler Avrupa'da yolculuk edenler için ülkeler arasın- chengen Anlaşması Anlaşmanın getirdikleri - Ortak sınırtarda pasaport kontrolü kalkacak - Dış sınırtarda ortak gözlem yapılacak - Strasbourg'da ortak bir polıs I Anlaşmanın bugün yürürtüğe ' gıreceğı ülkeler j Anlaşmaya taraf olan dığer ülkeler YUNANİSTAN dakı sınır kontrollerinin kalkması iyı bir haber. An- cak anlaşmayı eleştirenle- rin de sayısı az değil. Sınır kontrollerinin kaldınlması- nın ortak bir suç pazannın oluşmasını teşvik edece- ğinden endise edenler bun- lann başında geliyor. Serbest dolaşıma yönelik atılan adımlar yıllar boyun- ca, uyuşturucu kaçakçılan- nın, araba hırsızlannın ve kaçak göçmenlerın ışını kolaylaşacağı tasasını da her zaman yarunda taşımış- tır. Bu tasalar. Avrupa Top- luluğu'nun kuruluş anlaş- ması olan 1958'dekı Roma arüaşmasında yer alan, in- sanların serbest dolaşımı konulu maddenin yürürlü- ğe konmasının bu kadar uzun sürmesinin ardında yatan en büyük etkenler- den biri. POLITIKADA SORUNLAR ERGUN BALCI Kuzeylrak: Çelişkiler ve Senaryolar Türkiye'nin Kuzey Irak harekatı, Batı'nın tam bir fi- yasko olan Irak politikasındaki çelişkilerini de gözler önüne sergiledi. Önce harekât, NATO ittifakı içinde ABD ile Avrupalı ortakları arasında Irak'a yaptırımlar, Bosna, NA- TO'nun genişlemesi gibi konularda mevcut olan gö- rüş ayrılıklarına bir yenisini daha ekledi. Avrupa'da harekâta karşı ilk olarak Fransa'dan gelen tepkiye Al- manya, Belçika ve Norveç de katıldı. Dört ülke de harekatı açıkça eleştirdiler. Ancak Avrupa'nın eleştirel tavnna karşın ABD Türkiye'yi desteklemekte ve sınırlı kalması, sivillere zarar verilmemesi koşuluyla operas- yonu "anlayışla" karşılamakta devam ediyor. Yani At- lantik'in iki yakası arasında harekâta yaklaşım konu- sunda belirgin bir fark var. Tabii ABD'nın bu "anlayış- lı" tavnnı daha ne kadar sürdüreceği bilinemez. Avrupa'dan yapılan açıklamalar ise Batı'nın Irak politikasındaki çelişkileri çarpıcı biçimde ortaya çtka- nyor. örneğin Fransa ve Belçika, harekâtla Irak'ın sı- nıriarının çiğnendiğini, toprak bütünlüğüne tecavüz edildiğini bildırdıler. Böyie bir iddiaya ancak gülünür. Batı, hangi toprak bütünlüğünden söz ediyor? Ku- zey Irak'a Bağdat yönetıminın askeri, polisi, vergi memuru giremiyor. 1991 de 36. paralel çekilerek Irak zaten Batılılar tarafindan parçalanmış, ülkenin toprak bütünlüğü çiğnenmiş durumda. Çekiç Güç'ün kanat- lan altında bölgede özerk bir Kürt birimi kurulmuş. Ancak onlar da istikrarı sağlayamamış; iç savaşta kan gövdeyi götürüyor, anarşi kol geziyor ve bu du- rum Batılı ülkelerin Çekiç Güç'ü tarafindan "korunu- yor." Ama Çekiç Güç başlangıçta Kürtleri Saddam'ın or- dusu tarafindan katledilmekten korumak için konuş- landınldı. Bu konuda Batı'dan Türkiye'ye çok gaz verildi. Türk basınında ise ne yazık ki bu gaza gelenler oldu. Yüz binlerce Kürt sığınmacının Körfez Savaşı'ndan sonra Türkiye sınınna yığılmasından sonra Saddam'a Batılı ülkeler tarafindan verilen ültimatom üzerine Irak ordusu durmuştu. Sonra ne oldu? Sonra Celal Talabani ile Mesut Barzani, Bağ- dat'a giderek milyonlarca televizyon seyircisinin göz- leri önünde Saddam Hüseyin'le kucaklaşıp öpüştü- ler. Türkiye sınınna yığılmış olan yüz binlerce Kürt sı- ğınmacıya köylerine, evlerine dönmeleri için çağnda bulundular. Bağdat'ta özerklik görüşmeleri başladı. Sonra? Sonra Çekiç Güç'ün Türkiye'de kalıcı biçimde ko- nuşlandınlmasının ardından hava değişti. Bağdat'taki görüşmeler çıkmaza girdi. Talabani ile Barzani uzlaş- maz tutum takındılar. İki Kürt lıderin ABD, Ingittere ve Fransa'nın onayını almadan böyie bir tutuma girme- leri düşünülemezdi. Sonuç olarak Irak Batılılar tarafindan fiilen bölün- dü, toprak bütünlüğü ihlal edildi. *•• Tıme dergisi, Celal Talabani'nin en büyük düşünün Türkiye ve Iran'dan da toprak alarak Kuzey Irak'ta bağımsız Kürt devletini kurmak olduğunu bildiriyor. Dergi, Talabani'nin bu mesajını Batı'ya çarpıcı biçim- de iletmek için Batılı konuklanna evinde sürekli ola- rak hindi ikram ettiğini belirtiyor. Bilindiği gibi Ingiliz- ce'de Türkiye ve hindi için aynı sözcük kullanılır: "Turkey." Yani Talabani, hindiyi parçalayarak konuk- lanna ikram ederken bir gün Türkiye'nin de parçala- nacağı mesajını veriyor, dergiye göre. Time aynca Amerikan Savunma Bakanlığı'nın (Pentagon) Kuzey Irak'taki Kürtleri korumaktan tedir- ginlik duymaya başladığını belirtiyor. Dergiye göre bir Pentagon yetkilisi şöyle diyor: "Kürtleri, birbirieriyle savaşmalan için mi koruyoruz? ••• Peki, ABD, neden NATO ortaklannın aksine Türki- ye'yi destekliyor? VVashington'da ne gibi hesaplann yapıldığını kuş- kusuz bilemeyiz. Bu konuda ancak tahminde bulun- mak mümkün... Kuzey Irak'ta, başka bir deyişle petrol bölgesinde ayaklannın bulunmasını isteyen Fransa ve Almanya, Türk ordusunun Kuzey Irak'a girmesinden tedirgin olabilir. ABD ise süper devlet olarak soruna global çı- karlan açısından bakar. VVashington, bir ara Iran'a karşı Irak'ı destekleye- rek bölgede kendi lehine denge sağlamaya çalışırdı. Ancak Saddam Hüseyin'den ağzı yanınca ABD, bu tutumunu değiştirerek "double containment" denen "çifte kuşatma" politikası izlemeye başladı. Yani Iran'la Irak'tan birini ötekine karşı desteklemek yerine şimdi hedef, ikısini birden güçten düşürmek. Başka bir deyişle Körîez'de "güçsüzlerin dengesini" sağla- mak. ABD'nın bu politikası için istikraıiı bir Türkiye'ye gereksinmesi vardır. Türkiye karışır, köktendinciliğe kayarak Iran ya da Irak'a yaklaşırsa VVashington'un Körfez politikası altüst olur. ABD, bu bakımdan Türki- ye'nin Kuzey Irak'ta PKK üslerini etkisiz hale getir- mesini, örgüte darbe vurduktan sonra da gerekli de- mokratik ve siyasi reformlan yaparak istikrara kavuş- masını istiyor olabilir. Aynca VVashington Çeçenya olayından sonra Rus- ya'nın Kafkasya'daki yayılmacı eğilimlerinden de ra- hatsız olmuştur. ABD, ekonomik ve stratejik çıkarlan bulunduğu bu zengin petrol bölgesinde de Türkiye'yi Rusya'ya karşı denge unsuru olarak görmek isteye- bilir. Bu arada harekâta verdiği destek karşısında Çe- kiç Güç'ün ve Irak'a ambargonun devam etmesi için Ankara'nın desteğini isteyebilir. Ya da Kürt liderlerın sağlayamadığı düzeni belki Türkiye'nin sağlayabileçeğini düşünerek silahlı kuv- vetlerin Kuzey Irak'a girmesini "anlayışla" karşılıyor olabilir. Ve diğer bir senaryo (Gerçi Hasan Cemal "Dış se- naryolarta uğraşmak yerine, biz kendi senaryolanmızı oluşturalım" diyor, ama ne yazık ki Türkiye dış senar- yolan hesaba almadan kendi senaryosunu oluştura- cak güce ve konuma sahip değil). Türk ordusunun Kuzey Irak'a girmesi Barzani ile Talabani'yi aralann- daki anlaşmazlığı geri plana iterek Türkiye'ye karşı birieşmeye zorlayabilir. Bu da Irak'taki iç savaşı sona erdirir; Kuzey Irak'taki özerk Kürt birimi parçalanıp yok olmaktan kurtulur. ABD'nin de istediği bu değil mi? Japonya'da 4 milyon kışı olumden dondu Dış Haberler Servisi - Tokyo metrosuna sann ga- zı saldınsı düzenlemekle suçlanan Yüce Gerçek (Aum Shinri Kyo) tankatı- nın 4 milyondan fazla kişi- yi öldürebilecek miktarda sarin üretmeye yetecek kimyasal maddeye sahip ol- duğu ortaya çıktı. Japonya'da yayımlanan günlük Yoimunı Shimbun- gazetesinin Tokyo polis kaynaklanna dayanardak verdiği haberde baskınlarda ele geçirilen kimyasal mal- zemenin 4.2 milyon kişiyi öldürecek güçte olduğu bil- dirildi. Tokyo'nun güney- batısında bulunan Kamiku- ishiki kasabasındakı tankat bınalanna yapılan baskın- larda, sarin gazı üretiminde kullanılan 40 değişik tipte kimyasal malzeme ele ge- çirilmişti. Maddeler arasın- da Isopropil alkol, kloro- form ve sodyum karbonat da bulunuyordu. Gazete po- lisin ele geçirdiği malzeme- lerin bir kısmının ise dina- mıt yapımı için gerekli kim- yasal maddelerden oluştu- ğunu belirtti.