Catalog
Publication
- Anneler Günü
- Atatürk Kitapları
- Babalar Günü
- Bilgisayar
- Bilim Teknik
- Cumhuriyet
- Cumhuriyet 19 Mayıs
- Cumhuriyet 23 Nisan
- Cumhuriyet Akademi
- Cumhuriyet Akdeniz
- Cumhuriyet Alışveriş
- Cumhuriyet Almanya
- Cumhuriyet Anadolu
- Cumhuriyet Ankara
- Cumhuriyet Büyük Taaruz
- Cumhuriyet Cumartesi
- Cumhuriyet Çevre
- Cumhuriyet Ege
- Cumhuriyet Eğitim
- Cumhuriyet Emlak
- Cumhuriyet Enerji
- Cumhuriyet Festival
- Cumhuriyet Gezi
- Cumhuriyet Gurme
- Cumhuriyet Haftasonu
- Cumhuriyet İzmir
- Cumhuriyet Le Monde Diplomatique
- Cumhuriyet Marmara
- Cumhuriyet Okulöncesi alışveriş
- Cumhuriyet Oto
- Cumhuriyet Özel Ekler
- Cumhuriyet Pazar
- Cumhuriyet Sağlıklı Beslenme
- Cumhuriyet Sokak
- Cumhuriyet Spor
- Cumhuriyet Strateji
- Cumhuriyet Tarım
- Cumhuriyet Yılbaşı
- Çerçeve Eki
- Çocuk Kitap
- Dergi Eki
- Ekonomi Eki
- Eskişehir
- Evleniyoruz
- Güney Dogu
- Kitap Eki
- Özel Ekler
- Özel Okullar
- Sevgililer Günü
- Siyaset Eki
- Sürdürülebilir yaşam
- Turizm Eki
- Yerel Yönetimler
Years
- 2024
- 2023
- 2022
- 2021
- 2020
- 2019
- 2018
- 2017
- 2016
- 2015
- 2014
- 2013
- 2012
- 2011
- 2010
- 2009
- 2008
- 2007
- 2006
- 2005
- 2004
- 2003
- 2002
- 2001
- 2000
- 1999
- 1998
- 1997
- 1996
- 1995
- 1994
- 1993
- 1992
- 1991
- 1990
- 1989
- 1988
- 1987
- 1986
- 1985
- 1984
- 1983
- 1982
- 1981
- 1980
- 1979
- 1978
- 1977
- 1976
- 1975
- 1974
- 1973
- 1972
- 1971
- 1970
- 1969
- 1968
- 1967
- 1966
- 1965
- 1964
- 1963
- 1962
- 1961
- 1960
- 1959
- 1958
- 1957
- 1956
- 1955
- 1954
- 1953
- 1952
- 1951
- 1950
- 1949
- 1948
- 1947
- 1946
- 1945
- 1944
- 1943
- 1942
- 1941
- 1940
- 1939
- 1938
- 1937
- 1936
- 1935
- 1934
- 1933
- 1932
- 1931
- 1930
Our Subscribers Can Login And Read Original Page
I Want To Register And Read The Whole Archive
I Want To Buy The Page
Cumhuriyet70. YILSAYI24826 S A N A T K U L T U R M A G A Z I N T E L E V I Z Y O N 40CAK1994SALI
Taşıe
eşparmak
Dağlan'nınbol
silisli kayalan,
köşe taşı evlerin
yapımı uğruna
balyoz ve
keskilerle ufalanır. Ustalariçin
eni, boyu ve yüksekliği hep beş
buçuk metre olan Çomakdağ
evini yapmak 40 günden uzun
zaman almaz hiç.
OLCAY AKDENtZ
MİLAS - AyTannçası Selene'nın. gümüş rengı
sulanna bakıp bakıp da saçlannı taradığı Bafa Gö-
lü'nün kıyısında sarp, mavı kayalıklan bulutlara
değen Beşparmak Dağlan >ükselır... Ulaşılmazlığı
ile kartallara tünek olan bu dağlar, günündc
Aydın'ın efelenne, Muğla'nın zeybeklenne de gu-
venlı bır bannak olmuştur. Beşparmaklann kuze\
yüzü ne kadar kartallara, efelere. zeybeklere yu-
valık yapmışsa. güney yüzü de o kadar, kendilenne
hayvancılığı geçım yolu olarak benimseyenlere.
zeytirun tükenmez bereketıni keşfedenlere yurt ol-
muştur.
Beşparmaklar'ın güney yüzünü kendilerine yurt
seçenler, zamanla hayvancılığın çılesinden bıkıp da
zeytinın cömertliğını kavradıkça köyler kurup. yer-
leşık düzene geçmişler. Böylece Beşparmaklar'ın
böğrüne Kıalağaç'ı, Ekıztaş'ı, Sankaya'yı, Gökse-
ki'yi, Ketendere'yi, Epce'yi kuranlar. kendılerince
de bir kültür yaratmışlar
ISilisli kayalardan
dillere destan evler
Zeytin ağacının ikı yılda bır ürün vermesi onlan,
yann kaygısı ile tutumlu olmaya zorlarken. bu da-
yatma övünerek uyguladıklan bir gündelik kurala
dönüşmüş. Beşparmaklar'ın kendilenne yurt tut-
tuklan günev yüzüne "Çomakdağı" dıyenler. bura-
da dağın bol silisli kayalannı yontarak eldeettıklen
kesme taşlarla dillere destan evler kurmuşlar. Ve
nam salmış evlerinin güzelliğj... Topluca eğlenebıl-
melennin tek bahanesi olan düğünlerinın tadını çı-
karabilmek ıçın törenlerinı renklendırdıkçe renk-
lendirmışler. Ev-
leri, düğünleri. tu-
tumluluklan.
kadınlannın Beş-
parmaklar'ın çi-
çeklen kadar
renkli giysileri, başlannın çempenlenne ılıştinver-
dikleri birer tutam çıçek. onlar aynmında olmasa-
lar bile Çomakdağı'nın özgün kültürünü
oluşturmuş. Çomakdağ'ın kendine özgü kültürü-
nün köşe taşı. evleri. Kızılağaç köyünden yapı us-
tası Hasan Yalçın ev yapmak için öncelikle yörede-
ki ışlemesı kolay olan bol silisli kayalardan balyoz-
lann. çivilenn yardımıyla kopardıklan parçalan.
keskilerin. çekiçlenn. tilinglerin. mısırlann
yardımıyla kesme şeker taneleri gıbı yonttuklannı
anlatıyor. Yontulan taşlann tam dengeli oturması
için aralanna kınk kiremit parçacıklan toplanıyor-
muş. Yaklaşık 20-25 gün içinde sekiz yüz, bin tane
kesme taş haarlandıktan sonra başlanıyormuş işe.
Gerisini Hasan Yalçın şöyle anlatıyor:
"Sarnıç mevkisi dediğüniz verden çamur yapa-
cağımız toprağı getiririz. Sonra başlanz yapmaya.
Hcmen hemen her evin ölçüsü aynıdır. Beş buçuk
merre genişlik, beş buçuk metre uzunluk.beş buçuk
metre de vükseklik. Dört usta, taşlann Yontulmasıv-
la birlikte 40 gün içinde evi tamamlar, bitirir."
eller
R E\ K C l MBÜŞÜ-Çomakdağ'ın ev lerinde
taşJar. kesme şekere benzetilerek kesilir. Evlere
dıştan bakıldığında. insan elinin yaratabileceği en
usta doğal betimlemeyi örmek mümkü'ndür. Ya
evlerin içleri? Evlerin içinde bir renk cümbüşü
vaşanmaktadır. İnsanlan.insanlarıngiysileri ve
yoksulluk içindeki _\ aşamları hep
renklerle canlandn ılır. Bu canlıhk daha ne kadar
Mirebileccktir?İştebununyanıtınıverebilmekzor.
Çünkü, betoniaşma tehdidi, uzayıp giden
vollardan Çomakdağ'a çoktan ulaşmış bile...
A hşap ustalan Izmir'den, Çine'den, Karpuzlu'dan kalkıp, ustalıklannı sınamaya Çomakdağ'a gelirler. Ne var ki, son zamanlarda,
i l beton da Çomakdağ'm yolunu öğrendi. Öğrenincedeyüzyıllara meydan okuyan evler, zamana boyun eğeroldular...
IAhşap cumbaya
beton balkon
Duvar işçilığı biten evlerin kapılannın. tavan-
lannın. _cumbalannın, yüklüklerinin. elma-
lıklannın, yapımı da ayn bir özen ıstıyor. Kimi za-
man İzmir'den, Çine'den, Karpuzlu'dan bile usta
marangozlar getinp ahşap işleri yaptırdıklan; kapı-
lan, tavanlan oymalarla süslettiklen oluyormuş.
Sonra sannın en sansı, kırmızırun en kırmızısı. ma-
vinın en mavisı. yeşilın en yeşılı ile boyanıyor. süsle-
niyormuş kapılar, pencereler. dolaplar... Tıpkı o evlerin içinde
yaşayan Çomakh kadınlannın rengârenk. capcanlı giysileri
gibı... Ancak son zamanlarda tuğlanın Çomakdağ köylerine
girmesi ile birlikte bu güzelim evlerin özellıkleri de birer birer
yok olmaya başlarruş. Eskiden artan nüfus için. evlenen oğul
için bahçe içine ayn ayn evler yapıhrken, tuğlanın köylere gir-
Ay Tannçası
'Selene', hala
Bafa Gölü'nün
gümüş sulannı
ayna eyleyip,
upuzun
saçlannı tarar
mı bilinmez,
ama
Çomakdağ
evleri zamana
meydan
okumayı
sürdürüyorlar.
Evlerdeki yaşam, geleneksel köy
yaşanteının bir parçası olarak
süriiyor. Kadınlar renkahenk
giysileriyle bir yandan gündelik
yaşamın gerektirdiği işlerini
> aparken, bir yandan da büyük
kcntlerden gelen "örkütücfi" taiepleri
düşünüyorlar. Büyük kent insanı.
Çomakdağ'ın eski evlerinin ahşap
bölûmJerine göz dikmiş. "Bunca eski
püsküyü ne yapacaksınız?"
yaklaşımıyla köye gelip, ev ev
dolaşarak, kentleştirdikleri kıyı
böigelerinde yaptıkları evlere pencere
ve kapı çerçevelerinden, merdiven
başlanna kadar değişen zengin
malzemeler çıkartmanın >oUannı
anyorlar. Bunun anlamı da, zaten
hızla betoniaşma tehdiri altındaki
geleneksel mimarinin yakın bir
gelecekte yok olması.
mesı ile birlikte varolan ev lere odalar, salonlareklenmeye başla-
mış. Sonra kamyonlarla, traktörlerle ınşaat malzemesı taşı-
rnanın kola\ lığı ile ev lere beton da girmeye başlamış. O güzelim
ahşap cumbalann yerlerini birer birer "beton balkonlar" almaya
başlarken. özene bezene yontularak oluşturulan o olağanüstü
taş duvarlann üstü de, "Taşlarm arasına börtü, böcek giriyor"
denılereksıvanmaya başIanmış.Şimdilerde Çomakdağ evleri ıçın
bir başka tehlike belırmiş. Bodrum'dan. İzmir'den özellikle de
Bursa'dan gelen kımi "antikacılar" Çomakdağ evlerinin kapı-
lannı. oymalı tavanlannı. işlemeli dolaplannı satın almava
çalışıyorİarmış. Kızılağaç köyü muhtar vekıli Mehmet Çakır,
"Geliyorlar, köylüye Siz bu eski kapılan ne yapacaksıruz? Biz
sıze onun yenne demır kapı yaptınverelim" dıye kandınyorlar"
diye anlatıyor. Bu şekılde köylülerden alınan pek çok eski
kapının Bodrum'da, Dıdım'de ve Bursa'da pazarlandığını
anlatan Mehmet Çakır. "Bizim amacımız bu evlerimizi
korumak. Değerini yeni yeni anlamaya başladık. Şimdi bu evleri
korumak için gerekirse köy kurulu karan alacağız" diyor.
Psikiyatristbilgisayarlarlaucuzvehızh tedavi• Terapistlerin sorulan ve
yanıtlannın programlandığı
bilgisayarlar hastanelerde ve evlerde
yaygın biçimde kullanılmaya
başlandı. Daha çok insana daha ucuz
tedavi olanağı sağlayan bilgisayar
terapisi, kimi durumlarda yüz yüze
terapiyle birlikte uygulanı'yor.
ATİNA (AA) - Günümuzde hemen hemen
her alanda kullanılan bilgısayarlar artık
psikiyatnstlığe de soyundular.
Birpsıkiyatristegittiğınızdesizırahatsız
eden konulan bilgisayar ekraruna yazmak
terapı kavramınıza pek uvmayabilır, ancak
artık terapistlenn sorulanrun ve
cevaplannın programlandığı bılgısavarlar
hastanelerve klınikler tarafından gıderek
daha yaygm biçimde kullanılıyor.
Kaliforniya Üniversitesi psikiyatristlerinden
M.D. RogerGould tarafından kurulan
Southern Kahforniva terapi merkezlennde
stresleilgili sorunlann tedavısi için
bilgisayarla terapi yüz yüze terap:
ile birlikte
uygulanıyor.
Bazı Avrupa iilkelerindede bilgisayar
'teknoloji fobisi' ya da 'obsessive-compulsive*
davranış bozukluklan olan kişılerin tedavısi
ıçın kullanılıyor. Aralanndadepresyonda
oimak üzereçeşitli rahatsızlıklann tedavisi
amacıyîa ev bilgisayarlan için hazırlanmış
programlar bile var.
'Bilgisayar terapisini' savunanlar, yeni
teknolojınin daha çok insana daha ucuz
tedavi olanağı sağlayacağına inanıyorlar.
Aynca psikıyatristler tarafından terapıye
yardımcı olması amaayla kullanılan
bilgisayar programlan da terapi
saatlerinin süresinı kısaltıyor ve
hastanın normale dönmesini
çabuklaştınyor
Ancak bilgisayar prgramcılan ve
psikıyatristler. bılgısayarlann
özellikle ciddı vakalarda yüz yüze terapinin
yerinı kesınlıkle tutamayacağını
belirtiyorlar
Bilgisayar uzmanlan. "Gerçekten başımız
sıkıştığı zaman hala terapistlere ihtiyaç
du)Tijoni2" şeklınd; konuşuvorlar.