Catalog
Publication
- Anneler Günü
- Atatürk Kitapları
- Babalar Günü
- Bilgisayar
- Bilim Teknik
- Cumhuriyet
- Cumhuriyet 19 Mayıs
- Cumhuriyet 23 Nisan
- Cumhuriyet Akademi
- Cumhuriyet Akdeniz
- Cumhuriyet Alışveriş
- Cumhuriyet Almanya
- Cumhuriyet Anadolu
- Cumhuriyet Ankara
- Cumhuriyet Büyük Taaruz
- Cumhuriyet Cumartesi
- Cumhuriyet Çevre
- Cumhuriyet Ege
- Cumhuriyet Eğitim
- Cumhuriyet Emlak
- Cumhuriyet Enerji
- Cumhuriyet Festival
- Cumhuriyet Gezi
- Cumhuriyet Gurme
- Cumhuriyet Haftasonu
- Cumhuriyet İzmir
- Cumhuriyet Le Monde Diplomatique
- Cumhuriyet Marmara
- Cumhuriyet Okulöncesi alışveriş
- Cumhuriyet Oto
- Cumhuriyet Özel Ekler
- Cumhuriyet Pazar
- Cumhuriyet Sağlıklı Beslenme
- Cumhuriyet Sokak
- Cumhuriyet Spor
- Cumhuriyet Strateji
- Cumhuriyet Tarım
- Cumhuriyet Yılbaşı
- Çerçeve Eki
- Çocuk Kitap
- Dergi Eki
- Ekonomi Eki
- Eskişehir
- Evleniyoruz
- Güney Dogu
- Kitap Eki
- Özel Ekler
- Özel Okullar
- Sevgililer Günü
- Siyaset Eki
- Sürdürülebilir yaşam
- Turizm Eki
- Yerel Yönetimler
Years
- 2024
- 2023
- 2022
- 2021
- 2020
- 2019
- 2018
- 2017
- 2016
- 2015
- 2014
- 2013
- 2012
- 2011
- 2010
- 2009
- 2008
- 2007
- 2006
- 2005
- 2004
- 2003
- 2002
- 2001
- 2000
- 1999
- 1998
- 1997
- 1996
- 1995
- 1994
- 1993
- 1992
- 1991
- 1990
- 1989
- 1988
- 1987
- 1986
- 1985
- 1984
- 1983
- 1982
- 1981
- 1980
- 1979
- 1978
- 1977
- 1976
- 1975
- 1974
- 1973
- 1972
- 1971
- 1970
- 1969
- 1968
- 1967
- 1966
- 1965
- 1964
- 1963
- 1962
- 1961
- 1960
- 1959
- 1958
- 1957
- 1956
- 1955
- 1954
- 1953
- 1952
- 1951
- 1950
- 1949
- 1948
- 1947
- 1946
- 1945
- 1944
- 1943
- 1942
- 1941
- 1940
- 1939
- 1938
- 1937
- 1936
- 1935
- 1934
- 1933
- 1932
- 1931
- 1930
Our Subscribers Can Login And Read Original Page
I Want To Register And Read The Whole Archive
I Want To Buy The Page
Cumhuriyef70. tlLSAYI 24751/5000 TL S A N A T K Ü L T Ü R M A G A Z İ N T E L E V İ Z Y O N 13TEMMUZ1993SMJ
Dünyanın en mükemmel uzay üslerinden biri olan Baykonur,şimdi can çekişiyor
Enflasyon büyüyünceRusyauzayahavlu atü
HAKAN AKSAY
MOSKOVA - Bir zamanlar "sü-
per'" devlet olan Sovyetler Birügi'nin
gücû, bir yanıyla da uzaydan geçiyor-
du. SSCB'nin uzay çalışmalan çeşitli
alanlarda ABD'yi geride bırakıyor-
du. Dünyanın en mükemmel uzay
üslerinden bıri olan Baykonur. bu-
nun somut bir göstergesiydi.
Son yıllarda her şey değişti. Şimdi
Baykonur"un pek çok ünitesi işlemi-
yor. Kazakistan'ın sınırlan içinde ol-
duğundan bu ülkenin mülkü ilan edi-
Jen uzay üssüyle ügili olarak Rusya
hak iddia ediyor, üs paylaşılamıyor;
ancak hiçbiri Baykonur'un korun-
ması ve gelişurilmesi için bütçesini
zorlamıyor ya da zorlayamıyor. So-
nuçta, üs yetkilileri acıkü bir saptama
Eski Sovyet uydulan ABD uydulanndan
4-5 misli ucuza
satılıp bir kısmı da kiralandı.
yapıyorlar: Böyle giderse. Bay-
konur'un gücü, en fazla 10-12 uydu-
nun uzaya fırlaülmasına yeter.
Baykonur'un sonu, önemli ölçüde
eski Sovyet cumhuriyetlerinin, en
başta da Rusya"run uzay çalışmalan-
ndan vazgeçmesi anlamına geliyor.
Bu konuda da meydan, ABD'ye ve
öteki Bauh ülkelere bırakıhyor. Yüz
yıldan fazla tarihi olan Rusya uzay
çalışmalan da durma aşamasına giri-
yor.
Her yeni dönem kendi değerlerini
yaraüyor. Rusya'da ve öteki eski
Sovyet cumhuriyetlerinde bugün en
büyük değer, de>iş yerindeyse, yeni
tann para. Bu cumhuriyetlerin
Baykonur'dan uzaya fırlattıklan
havlunun nedeni ise parasızhk.
Birkaç yıl önce uzay üssünün bazı
programlanndan vazgeçildi, finans
olanaklan sınırlandı. Enflasyon bü-
yüdükçe. çalışanlar -ki bunlar ülke-
nin en akıllı kadrolan arasındaydı-
zorlanmaya başladılar. Üste çalışan
teknik elemanlar, yol kenanna kur-
duğu tezgâhta şiş kebap satan veya ti-
cari spekülasyonlarla uğraşan kışile-
rin kendilerinden çok daha fazla para
kazandığını gördüler. İstifalar, kaçı-
şlarçoğakü. Usteki baa bilgisayarlar
ve disketler, Kazakistan pazarlan-
nda votka ve prezervatif gibi mallann
arasmda satıhr oldu. Derken Baluk
ülkeleri. üssün kullanımından vazge-
çilen bölümJerindeki değerli metalle-
re talip olduğunu açıkladı; sistemler-
deki altın, gümüş ve bakjr barbarca
söküldü ve satıldı.
Vahşi kapitaüzme geçiş dönemin-
B,' aykonur'un sonu, önemli ölçüde
Rusya'nın uzay çahşmalanndan vazgeçmesi
anlamına geliyor.
de tümüyle sahipsiz kalan devlet
mülkiyeti yağmalanmaya başladı.
Uzay teknolojisinin önemli parçalan,
nükleer motorlar, hatta roketler satı-
şa çıkanldı; açıkarttırmalara sürül-
dü.
Eski Sovyet uydulan, ABD uydu-
lanndan 4-5 misli ucuza satıldı ve ki-
ralandı. Durumu yakından izleyen ve
bir ölçüde de yönlendiren ABD, Sov-
yet uzay teknolojisi ithalinin önüne
koymuş olduğu ambargoyu büyük
bir memnuniyetle kaldırdı. Teknolo-
jinin bazı bölümlerini satın aldı. Rus-
ya lideri Yeltsin, ABD'yle uzay
araşürmalan konusunda eşit hakfı
araştırmalar yapmayı planladıklanru
açıklayadursun. New York Times
gazetesi, ülkesinin amaanı gizlemeye
gerekgörmedenvurguluyordu:"Rus-
ya'nın, yakın zamanda ABD'ye karşı
askeri ve uzay sanayiinde ciddi bir
güçlük çıkaramayacak duruma geti-
nlmesinisağlamak."
Baykonur uzay üssü henüz kapatı-
lmadı. çahşmalar tümüyle durdurul-
madı. Hatta geçen günlerde uzaya
yeni bir uydu gönderildi Baykonur'-
dan. Ve uzayda. çıkış noktası Bayko-
nur olan daha pek çok uvdu var.
Üste uzun yıllar hizmet vermiş eski
bir kozmonot şöyle diyor bu uydu-
larla ilgili:
- Hâlâaydınlıkgecelerdebaşımıyu-
kan kaldırdığımda. bu uydulann
panltısını gördüğümü düşünerek
kendimi rahatlatmaya çalışıyorum.
Ama düşlediğım panltılar şimdi öyle
sönük kalıyor ki, gökyüzüne bak-
mak artık bana aa verivor.
500 yıldır faaliyet gösteren deri imalathaneleriyle emeğin tarihi Kazhçeşme'de yazıldı
Turizm yerine çağdaş bir kültüralanı
OKTAYEKÎNCÎ
1980'li yıllar, İstanbul'u Orta-
doğu'nun "yeni Beyrut'-u" yapmak
için bir karar ve atılım dönemi oldu.
2600 yıllık bu görkemli kent, Doğu
ile Batı arasmda artık salt bir "kül-
tür köpriisü" olarak değil, yeni dün-
ya düzenınin cazıp bir ticaret ve iş
merkezi, yaru "finans köpriisü" ol-
malıydı.
Bu düşünce ve kararhlıkla, önce
İstanbul'un kentsel dengeleri ve dev
yatınmlar içijı engel oluşturan plan-
lama ilkeleri bir kenara itildi. Ken-
tin korunması gereken doğal ve ta-
rihsel kimliğinde "en prestijli" alan-
lar ardı ardına "turizm ve iş merkez-
lerine" dönüştürüldü. Yine kentin,
halka açık dinlence ve gezi alanlan
olarak düaenlenmesi gereken "nefes
stanbul
Büyükşehir
Belediyesi'nceyıkılan
Kazhçeşme'nin
kirlilik abidesi
tabakhaneleri, be§
asır boyunca
dericiliğin en ilkel
çabşma koşullanna
tanık oldular.
alma'" bölgeleri de, "finans köprü-
süne rant kaynağı oluşturacak" te-
sislere dağıtıldı. Yıldız Parkf ndaki
Conrad, Dolmabahce Parkı'ndaki
Swissotel. Etiler'deki Akmerkez,
Çırağan Bahçesi'ndeki Saray Otel
ve diğer tüm "plazaiar", "centerler"
gibi... İşte bu furya döneminde.
yülardır "rekreasyon bölgesi" ola-
rak düzenlenmeyi bekleyen Yediku-
le ile Bakırköy-Ataköy arasındaki
kıyı kuşağı da. kenti Beyrutlaştırma
projeleri içerisinde birdenbire önem
kazandı.
Marmara Denizi ile yanak yana-
ğa olması, aynca havaalanına olan
yakınlığı, bu bölgenin de "acilen"
turizm ve iş alaruna döpüştürülmesi
için yeterii nedenlerdi. Yüksek rant
sağlayacak yeni imar kurallannın
onaylanmasının ardından, Ata-
köy'deki Galeria ve yanıbaşmdaki
"intemational" gökdelen, bu ku-
şaktaki yağmanın öncü projeleri
oldular...
Yedikule-Ataköy kuşagmda,
"rant ekonomisi"ne yakışır bir dü-
zenlemenin tamamlanabilmesi için
en büyük engel ise Kazüçeşme'de
Kazbçeşme'nin yûzleree yıllık tarihini, orada yaşanan acılan, umutlan. gclenekleri ve kfiltürü bilenler, şimdi beklenti içindeler. (Fotoğraf: FOG Fotoğraf Grubu)
500 yıldır faaliyet gösteren deri ima-
lathaneleriydi. Fatih Sultan Mehmet
döneminden beri bölgede "kök sa-
lan" ve tarih boyunca da Kazhçeş-
me'yi terk etmeme yönündekı güçlü
"direnişleriyle" nam salan dericileri.
öyle bir çırpıda oradan kaldınp
Tuzla'daki yeni yerlerine taşımak
pek kolay değildi.
Surdibinden itibaren 270 dönüm-
lük bir arazide kurulmuş 200'den
fazla tabakhanede, binlerce işçi ge-
celi gündüzlü çalışarak günde 600
ton deri işliyor, dericilik sektörünün
dünyada övgüler toplayan kaütesi
ise, yine bu "salaş ve pis" imalatha-
nelerdeki yüzlerce yıllık tabbakbk
geleneğinden kaynaklanıyordu.
Sonunda, rant ekonomisinin İs-
tanbul'daki "başmiman" Dalan, si-
hirli formülü buJdu ve Kazlıçeşme'-
de kurulacak dev bir turizm ve iş
merkezi için, tabakhane sahipleriyle
"ortak" biryatınm projesini günde-
me getirdi.
Ne var ki bu gösterişn projenin re-
simleri ve tabelası, uzun süre Kazlı-
çeşme'deki sahil yolunda sergilen-
mesine karşın. özellikle "paylaşıma
dönük" aynnülarda tam bir uzlaş-
maya vanlamadan. Dalah'ın baş-
kanhk dönemi de sona erdi.
"Proletarya manzaralan"
Kazlıçeşme, aslına bakılırsa, salt
tabaklanyla değil, o tabakhanelerin
son derece ilkel ve "insanlık dışı" ca-
Lşma koşuUannın yarattığı sefalet
manzaralarıyla da, özellikle "emege
ve çevreye" eşdeğer duyarlılık göste-
ren kesimler arasmda nam salan bir
bölgeydi.
O kadar ki, Rus klasiklerinde an-
latılan ya da Batı'daki sanayi devri-
mi yıllannın o sefil "plotetorya ya-
şantısıru" sergileyen filmlerdeki -o
yüzyıl öncesinin- görüntülerini,
Kazhçeşme'de de tüm çarpıcı
aynntılanyla gözlemek mümkün-
dü.
Nitekim, birbirinden usta altı İF-
SAK üyesi sanatçıraızın kurduğu
FOG Fotoğraf Grubu'nun 1986'da
gerçekleştirdikleri "Kazlıçeşme'den
Manzaralar" slayt gösterileri. 80'li
yıllarda duraksama gösteren "sanat-
ta toplumsal gerçekçilik" sürecine.
fotoğraf alanında beklenmedik bir
ivme kazandırmıştı.
Grubun üyelerinden Nevzat
Çakır. 3000 karelik saydam ve si-
yah-beyaz fotoğraftan oluşan
"Kazlıçeşme '86" arşivleri için şimdi
şu değerlendirmeyi yapıyor:
"Hem insanlar hem de binalar ve
sokaklar çok sefıldiler. Tuzla'daki
yeni tesisler ise çok modernmiş; aca-
ba aynı özen insanlara da gösterile-
cek mi?"
Kazlıçeşme müzesi
Kazhçeşme'nin yüzlerce yıllık ta-
rihini, orada yaşanan acılan, umut-
lan, gelenekleri ve kültürü bilenler,
şimdi bu bölge yıkılıp "halka açılır-
ken" önemli bir beklenti içindeler.
Yıkılmayan vekorunaneskieserya-
pılardan uygun olanının. dericilik
mesleğinin, törelerinin ve özellikle
de dolu dolu yaşanan 500 yıhn tarih-
çesinin sergilendiğı bir "emek ve uy-
garlık müzesi" yapılması...
Ama hem bunu yapabihnek hem
de bölgeyi gerçekten halka dönük
bir kültür ve rekreasyon alanına çe-
virebilmek için, öncelikle şu "pusu-
Aspirin yanlış mı
kullanılıyor?
Haber Merkezi - YıUardır hekimlik
mesleğinde fazla önemsenmeyen
aspirin kullarumı konusunda
hekimlerdaha bilinçli davranıyor.
Genelde, aşın miktarda aspirin
kullananlann bu ilaçtan yanlış
yansrlandıklan anlamına gelmez;
bu insanlar sancı ya da acılan
olduğunda aspirine
başvuruyor. bunlar çok sık baş
agnsı ceken ya da sancısı tutan
kişiler.
Aspirinin yanlış kullanımı, daha
çok yaşlılan etkiliyor.
Halüsinasyon, anlamsız konuşma,
uyumsuzJuk ve paranoya gibi
belirtiler bu kişilerde ruhsal
rahatsızlıklara dönüşebiliyor.
Geçenlerde sunulan bir raporda, bu
belirtilere bir yenisı daha eklendi:
Aspınnde bulunan asetilsalisihk
asitten ötürü "salisilat hasan" adı
verilen, çok yaygın ancak genellikle
ciddiye ahnmayan birsorun. Bu
sorunla hastaneye getirilen 62
yaşındaki birkadırun, süreğen baş
ağnlan için aldığı ilaçlann yanı sıra,
piyasada satılan ve aspirin ile
kafein içeren ilaçlardan da aldığı
belirlendi. Acil servise alınan hasta
bitkinlikten acıyı bile
duyumsayacak durumda değildi.
Arada bir bilincini yitiren hasta,
halüsinasyon ve sayıklama
belirtileridegösterdi. Yapılan kan
testleri sonucunda hastada çok
yüksek oranda salisüat bulundu.
Aspirin verilmeden altı gün
boyunca haslanede tululan hasta
ruhsal sağlığına kavuşturuldu.
Kendisine aspirinden
kaçınması önerildi.
Yediğiniz yemeğin miktanna dikkat edin. İkinci porsiyonu yemeden önce düşünün
Damakzevkinehayırdemekçok zor
Haber Merkezi- insanlar sağlıklı
bir yaşam sürdürmek için ne yap-
malan gerektiğini bilmelerine karşın
aşın yemekten, içmekten, sigara
kullanmaktan ve tembellikten vaz-
geçmiyor.
Ingiltere'de yapılan bir araştırma
kapsamında. çeşitli barlarda, lokan-
talarda gunJerini ke^nce yiyip içe-
rek geçiren kişilerle söyleşi yapılmış.
Fikirleri sorulan 22 yaşındaki Law-
rence Mant, günde beş şişe biranın
yanında 40 sigara içtiğini belirterek,
"Benim sigara içmem kimseyi ilgi-
lendirmez. Vücut benim. İstediğimi
yapanm." diyor. Sağlıklı bir yaşam
sürdürmek için doktorlann önerile-
rini ise şöyle yorumluyor: "Bir gün
sütün sağlığa zararlı olduğunu söy-
lüyorlar. Bir gün sonra bol bol süt
için diyorlar. Yumurta için de aynı
şeyi yaptıJar. Bir besin ya yararhdır
ol bol sıvı alın. Haftanın iki günü
alkollüiçkiiçebilirsiniz. Normal sınırlan
aşmayın.
yadazararlı."
54 yaşında adını açıklamak is-
temeyen bir resmi görevli ise aynı
görüşleri paylaşıyor. Bol hardallı,
mayonezli sosisini yerken, "Sağlıklı
beslenme bence son derece saçma.
Benim atalanm bugünkü ınanışa
göre son derece sağlıksız besleniyor-
lamrıış. Ancak hiçbiri kanserden ya
da kalp krizinden ölmedi." diye ko-
nu^uyor.
Ingiltere'de Sağlık Bakanlığı. sağ-
Iıkh yaşam için şu öğütleri veriyor:
1) Asansör yerine merdivenlen
kullarun.
2) Olabildiğince uzun yürüyüşler
yapın. Her yere arabayla gitmeyin.
Ineceğiniz duraktan bir durak önce
inin.
3) Yağsız et yiyin.
4) Kaymağı alınmış süt için.
5) Yeşillik >iyin. Bol bol sebze ve
meyve yemeye çalışın.
6) Yediğiniz yemeğin miktanna
da bekleyen" turizm merkezi karan-
nın iptali gerekiyor. Ya da. burada-
ki turizm amaçlı bir projeye, çok
yıldızlı ve "mega" değil; günübirhk,
insanal, İstanbul'a saygıh ve toplu-
ma acık bir amaç ve içerik kazandı-
nlması gerekiyor...
Şöylenceye göre, Fatih'in ordula-
n İstanbul'u kuşattığında. bir süre
sonra susuzluk başgöstermiş. Saka-
başı kara kara düşünürken, birden
Yedikule tarafından uçuşan kazlar
görmüş. Kazlann konduğu yerde
suyu da bulmuşlar.
Ve oraya bir çeşme yaparak. üze-
rine de kabartma bir kaz resmi işle-
mişler. Bölgenin adı işte bu çeşme-
den geliyor ve aynı anda bir tabak-
haneler semti olması da, aynı su
kaynağının bir ürünü. Kazlıçeşme,
>ıkım sırasında konınan ve onanlan
eski eserler arasında...
dikkat edin. İkinci porsiyonu yeme-
den önce düşünün.
7) Kek ya da bisküvit yerine taze
meyveyi tercih edin.
8) Bol bol sıvı alın. Haftanın iki
günü alkollü içki içebilirsiniz. Nor-
mal sınırlan aşmayın.
9) Sigarayı bırakın, ya da azalt-
maya çalışın.
10) Çocuklann yanında sigara
içmeyin. Hamilelerin sigara du-
manından uzak durması gerekir.
11) Alkollü iken araba kullanma-
ym.
12) Araba kullanırken hız sınınnı
aşmayın. Çocuğunuza trafık kural-
lannı öğretin.
13) Kendinizi ve çocuğunuzu gü-
neşten koruyun.
14) Stresten uzak durun. Gerili-
minızı gıdermek için kendinize za-
man tanıyın.
Aşın hız yapan
sürücülerin
yalanlan
AMSTERDAM(AA)-
Hollanda polisi. aşın hız
yapmakla suçlanan
sürücülerin öne sürdükleri
gerekçeler karşısında
şaşkınlığa düşüyor.
Sürücülerin öne sürdükleri
gerekçeler ıçınde en iyileri
olarak seçilenler hız lımiti
gözlemci merkezi tarafından
bir kitapçıkta toplanacak.
Yalanlar kitabı
Merkezin sözcüsü Carla
Galavaze, "Yalanlar
Kitabı'nın, Hollandalı
sürücülen, ceza yememek için
uydurduklan yalanlann boş
olduğuna ikna edebıleceğini
umuyoruz" dedi. Henüz
derleme çalışmalan yapılan
kitapta yeralacak olan bazı
meşhur yalanlar şunlar: "Sağ
ayağıma öyle bir kramp girdi
ki, ayağımı gaz pedalından
çekemedim.". "Memurbey,
sperm bankasından
randevuma yetışebilmek için
çok büyük bir telaş
içindeyim.". "120kilometre
hızla giderken. motordan
garipseslerduydum, busesin
140 kılometre hızla giderken
de meydana gelip
gelemeyeceğini denemek
istedim.", "Motor kapağının
üzerinde bir an vardı. onu
savurabilmek için hızlı
gidiyordum."
Çalarakcinsel
tatmine ulaşıyor
LONDRA (AA) - İngiltere'de
35 yaşındaki Julie Amin,
hırsızlık suçundan
yargılanmak üzereçıktığı
mahkemede yargıç dahil,
herkesı hayretedüşürdü. Üç
çocuk annesi Julie. "Sadece
dükkanlardan birşeyler
çalarak cinsel tatmine
ulaştığını' söyleyerek. bu
nedenle mahkemeden suçlu
bulunmamasını talep etti.
Julie ifadesinde 'hayatımda
ilk kez 28 yaşında. bir polis
arabasının arka koltuğunda
orgazm oldum. Ogünden
sonra da kendimi sürekli
dükkanlann etrafında,
birşeyler çalmaya çalışırken
buldum" derken, Psikolog Dr.
Neil Brener de. Julie'nin
kleptoman olduğunu öne
sürdü. Dr. Brener. Julie'nin
içinden gelen karşı koyulmaz
cinsel arzularla birşeyler
çaldığını, yakalanma
korkusunun. üniformalann,
polis arabalannın mavi
alanmlannın vesiren
seslerininJulie'yi
hejecanlandırdığmı sö>ledi.
Julie'nin ve doktorunun tüm
bu ilginçiddialan ise,
mahkemeyi ikna edemedi.
Julie Amiri suçlu bulundu ve
para cezasına çarpünldı.
Dinozorkemiği
bulundu
PEKİN(AA)-Çin'in
başkenti Pekin'de. ilk defa
100 milyon yıllık bir dinozor
kemiği bulundu. Paleontoloji
ve Paleantropoloji Enstitüsü
Profesörii Zao Xijin, Xinhua
Ajansı'na yaptığı açıklamada,
Sauropado dinozoruna ait
olan kemiğin. muhtemelen sol
omurga kemiklerinden biri
olduğunu söyledi. "Tarih
Öncesi Pekin Adamı"' arama
çalışmalan sırasında bulunan
kemiğin uzunluğunun 10
metreyi geçtiği belirtildi.
Dinozor fosilleri bakımından
zengin olan Çin'de ilk defa bu
kadar eski bir örnek
bulunduğu kaydedildi.