Catalog
Publication
- Anneler Günü
- Atatürk Kitapları
- Babalar Günü
- Bilgisayar
- Bilim Teknik
- Cumhuriyet
- Cumhuriyet 19 Mayıs
- Cumhuriyet 23 Nisan
- Cumhuriyet Akademi
- Cumhuriyet Akdeniz
- Cumhuriyet Alışveriş
- Cumhuriyet Almanya
- Cumhuriyet Anadolu
- Cumhuriyet Ankara
- Cumhuriyet Büyük Taaruz
- Cumhuriyet Cumartesi
- Cumhuriyet Çevre
- Cumhuriyet Ege
- Cumhuriyet Eğitim
- Cumhuriyet Emlak
- Cumhuriyet Enerji
- Cumhuriyet Festival
- Cumhuriyet Gezi
- Cumhuriyet Gurme
- Cumhuriyet Haftasonu
- Cumhuriyet İzmir
- Cumhuriyet Le Monde Diplomatique
- Cumhuriyet Marmara
- Cumhuriyet Okulöncesi alışveriş
- Cumhuriyet Oto
- Cumhuriyet Özel Ekler
- Cumhuriyet Pazar
- Cumhuriyet Sağlıklı Beslenme
- Cumhuriyet Sokak
- Cumhuriyet Spor
- Cumhuriyet Strateji
- Cumhuriyet Tarım
- Cumhuriyet Yılbaşı
- Çerçeve Eki
- Çocuk Kitap
- Dergi Eki
- Ekonomi Eki
- Eskişehir
- Evleniyoruz
- Güney Dogu
- Kitap Eki
- Özel Ekler
- Özel Okullar
- Sevgililer Günü
- Siyaset Eki
- Sürdürülebilir yaşam
- Turizm Eki
- Yerel Yönetimler
Years
- 2024
- 2023
- 2022
- 2021
- 2020
- 2019
- 2018
- 2017
- 2016
- 2015
- 2014
- 2013
- 2012
- 2011
- 2010
- 2009
- 2008
- 2007
- 2006
- 2005
- 2004
- 2003
- 2002
- 2001
- 2000
- 1999
- 1998
- 1997
- 1996
- 1995
- 1994
- 1993
- 1992
- 1991
- 1990
- 1989
- 1988
- 1987
- 1986
- 1985
- 1984
- 1983
- 1982
- 1981
- 1980
- 1979
- 1978
- 1977
- 1976
- 1975
- 1974
- 1973
- 1972
- 1971
- 1970
- 1969
- 1968
- 1967
- 1966
- 1965
- 1964
- 1963
- 1962
- 1961
- 1960
- 1959
- 1958
- 1957
- 1956
- 1955
- 1954
- 1953
- 1952
- 1951
- 1950
- 1949
- 1948
- 1947
- 1946
- 1945
- 1944
- 1943
- 1942
- 1941
- 1940
- 1939
- 1938
- 1937
- 1936
- 1935
- 1934
- 1933
- 1932
- 1931
- 1930
Our Subscribers Can Login And Read Original Page
I Want To Register And Read The Whole Archive
I Want To Buy The Page
SAYFA CUMHURIYET 9MAYIS1993PAZAR
OLAYLAR VE GORUŞLER
Demokratikleşme süreci ve yerel yönetim
Yerel seçımlenn nerede\se kapıya davandığı bır bağlamda,
devlet ıle sı\ıl toplunn arasındakı bulanık sularda gezınen yerel
yonetımın venıden vapılanması konusunun Türkıye'nin gün-
demındekı >ennı gecıkmeden alması, temel bır zorunluluk du-
rumuna gelmıştir
SADUN EMREALP Yerel Yönetimler Uluslararası
Birliği Akdeniz Yöneücisi
O
riak Hukumet Protoko-
lu'nde. "Merkezı denetı-
mın azaltılması. yerel
yonetımlere ağırlık ve-
ren yenı bır gore\ bolu-
şumu, yerel temsıl ve katılımın ozendı-
nlmesı. yerel parlamentolann oluştu-
rulması. yerel kaynaklann arttın-
lması" bıçımınde ıtadesını bulan ılke-
ler, yerel yonetımlenn venıden vapı-
lanmasına genış soluklu \e geleceğe
dönuk bır bakış açısıyla y aklaşıldtğını
göstermışür Nevar'kı ulusal guven-
lık. ekonomı ve dış polıtıka sorun-
lannın ağırhğı altında "500 gun" un
hesabını yapan koahsyon hukumetı.
yerel yonetımde >enı bır model
arayışına gereken oncelığı verememış-
tır Bununla bırlıkte. aralannda TUS-
İAD gıbı bu alana ılgısı ılk bakışia
yadırganabılecek çeşıtlı kuruluşlarca
yerel yoneüme ılışkın çalışmalann yü-
rutulmesı. Turkıye"de kentlenn ka-
zanmakta olduğu >enı anlamın açık
bır gostergesıdır
Bu yenıden yapılanma arayı-
şlannın. genelde, yerel yonetımın de-
mokraük bır toplum yapısı ıçensınde-
kı yen ve ışlevlen ıle demokratikleşme
surecı açısından onemını ön plana çı-
karan bır soyleme sahıp olması. dık-
kat çekıcı ve yureklendıncı bır gelış-
medır Bununla bırlıkte. yercl yöne-
tımdekı >enı arayışlann. bûyük olçü-
de "parçacı" \e '"tepkıcı" bır yak-
laşımın kıskacında sıkışıp kaldığı gö-
rulmektedır Ozelhkle. merkezı bürok-
rasıdekı gozlenn buyuk bır çoğunlu-
ğunun beledıye yasasına çevnlmekten
kurtulamaması ve model ara-
yı^lannın, bu yasanın gözden geçı-
nlmesıne ındırgenmesı yenıden yapı-
lanmanın gerektırdığı kapsamlı yak-
laşımın benımsenmesını engellemekte-
dır Sonuçta, daha oncekı donemlerde
hazırlandıktan sonra rafa kaldınlmış
bulunan bırtakım yasa laslaklan goz-
den geçınlıp "ısıülarak". yenı ve köklu
çozumlermış gıbı. ortaya getınlmeye
başlanmıştır
Aynı bıçımde. ortaya getınlen co-
zum onenlen. 'tepkıcı" bır nıtelık taşı-
manın berabennde getırdığı
sımrlayıcı. engelleyıcı, yasaklayıcı. "te-
pedencı' bıryaklaşımcabıçımlenmek-
tedır
Beledıyelen. kamuoyunun gozunde
yolsuzluk ve ruşvet yuvalan olarak
mahkûm eturme eğıhmlennın
vaygınhğı karşısında. yerel yonetımın
guçlenmesınden ve demokratıkleşme-
den soz etmenın. çoğu kımse ıçın
'luks" hatta "tehlıkeh" olarak görül-
mesı şaşırtıcı değıldır Buna karşılık.
durustluk. şefiafhk. açıklık gıbı ku-
rumsal değerlere ancak "guçlu" yanı
demokratık. çoğulcu, katıhmcı, halka
dönuk. çağdaş. uretken ve etkın hız-
met \eren beledıyelerce ulaşılabıleceğı
gerçeğı, gözardı edılmektedır
Öz>eriyle...
Parçacı ve tepkıcı eğılımlere karşı en
guçlu yanıtlar. beledıyelenn kendısın-
den gclmekıedır Demokrasıye gonul
vermış yerel yonetıcıler, çoğu kez ken-
dı partılenne "karşın", demokrası
gundemının Türkıye olçeğınde on pla-
na çıkmasında başrolu oynamaktadır-
lar Hukumeünın demokrası sınavın-
da terledığı bır donemde, yerel yönetı-
cılenmız. bu oldukça belırsız, tanımı
guç, çerçevesı çızılmemış, ancak vaz-
geçılmez rolü buyuk bır ozven ıle ust-
lenmışlerdır
Yenı yuzyıiın eşığınde, arük beledı-
yelenmızın. çoğulcu ve kaülımcı de-
mokrasımn ılkelennı yaşama geçıren.
özerk \e demokratık yönetim bınmle-
n olarak "tescıl" edılmelennın zamanı
gelmıştir Yerel yonetımın "'demokra-
sının beşığı" olduğu sloganı. kendısıne
somut bır ıçenk kazandıracak olan ya-
sal. kunımsal ve toplumsal dayanak-
lardan bu> uk olçüde yoksun kalması-
nın sonucunda, "beylık"' bır ıfadeye
donüşmekten kurtulamamıştır Eğer
yerel yonetım. gerçekten. demokrası-
nın üfke sathına yayılması, kurumlaş-
ması ve dennleşmesınde ıtıcı gucu
oluşturacak temel kurum olarak goru-
lüyorsa. yerel yonelımın sıyasal vc
toplumsal konumunun ve yerel de-
mokrasının gelıştırılmesıne yonelık
duzenlemelen yaşama geçırecek so-
mut adımlann atılması gerekır
Demokralık bır \erel yonetıme ne
olçude hazırlıkh olduğumuzun sınan-
ması ıçın bırkaç ornek yeterhdır Mer-
kezı yonetımın yerel vonetım uzenn-
dekı çağdışı vesayet denetımı yennı
"hukuka uygunluk" denetımıne bıra-
kabılecek mıdır9
Yerel mechslere seç-
me ve seçılme hakkının geruşletılmesı,
örgutlenme ozgurluğu uzenndekı sı-
nırlamalann kaldınlması sağlanabıle-
cek mıdır0
Desantrahzasyon sürecının
gereğı olan bolge yonetımlennın ve
benzen yonetımlenn kurulması konu-
su. açıkça tartışılabılecek mıdır'' De-
mokratık ve etkın bır yerel yonetımın
temel koşulu olarak, beledıyelenn "ge-
nel yetkı'" ıle donatılması, varolan yet-
kılenn bıle "bol geldığı" gorüşundekı-
lerce ozumsenebılecek mıdır'1
Bununla bırlıkte. yerel yonetımın
guçlendınlmesı. yalnızca merkezı yo-
netımden yetkı ve kaynak aktanlması-
na dayah bır anlayışa ındırgenemez
Desantralızasyon. yerel yonetıme ka-
dar gelıp tıkanan bır sureç değıldır
Aynı olçude onemlı \e belkı daha da
zor olanı. bu surean tabana ulaşması-
nı sağlamaktır Bu konudakı en çarpı-
cı orneklenn başında. "katılım" gel-
mektedır "Temsıh" demokrasıden
"katıhmcr' demokrasıye geçış gereğı-
nın ve ozlemırun genış bır platformda
dıle getınldığı bır ortamda. madalyo-
nun ötekı yuzü. kaulımı sağlamanın
hıç de kolay olmadığını gostermekte-
dır Katılımcıhk soylemının ardmda.
belde halkının. kendı çıkarlannı doğ-
rudan ılgılendıren sınırlı konular dı-
şında, yerel seçımlerden sonra gele-
neksel olarak çekıldığı kabuktan çı-
kanlamamasının düş kınklığı yat-
maktadır
Türkıye'nin de aluna ımza kpyduğu
Avrupa Yerel Y'oneümler Özerklık
Şartı (Yasası) kapsarrunda. yerel top-
luluk uyelennın "kentsel haklan"na
ışlerhk kazandınlması. halkın yerel
yonetımı yonlendırmtsıne ve denetle-
mesıne olanak veren mekanızmalann
gelıştınlmesı, "mahalle"nın, beledıye-
nın tuzel kışılığı ıçensınde yer alan bır
ılk basamak yerel yönetim bırımı ola-
rak y eru bır ışlev sel yapıya kavuşturul-
ması yerel gınşımlenn ozendırılmesı,
kentsel kımlık yaratma ve belde halkı-
nın gucüne dayah pohtıkalar oluştur-
ma sorununun ustesmden gelınmesı ve
hızmetın, olası en alt duzevde yoırutul-
mesı ılkesırun yaşama geçınlmesı gere-
ğı başta olmak uzere uzayıp gjden bır
bste, yerel yonetımın kendı ıcensınde-
kı desantralızasyonun boyutlannı or-
taya koymaktadır
Sonuç
Yerel yonetımın. "demokratık" bı-
nm olarak varlığını surdurebılmesı
ıçın kendısını aynı zamanda "etkın"
hızmet bınmı olarak da kanıüaması
gerekmektedır
Bunun zorunlu kıldığı malı kaynak-
lann. ınsan gucunun, orgutsel yapının
gehştınlmesı gıbı düzenlemeler bağ-
lamında, yerel yonetımde, ahlaksal de-
ğerlere bağlı, ınsanı yerel demokrası-
nın temelı olarak alan, geleceğe dö-
nuk. etkınlık ve venmhhk ılkelennı go-
zeten yenı bır yönetim kulturu anla-
yaşının kurumlaştınlmasına gereksı-
nımvardır
Yerel seçımlenn neredeyse kapıya
dayandığı bır bağlamda, devlet ıle sıvıl
toplum arasındakı bulanık sularda ge-
zınen yerel yonetımın y enıden yapılan-
ması konusunun Türkıye'nın gunde-
mındekı yennı gecıkmeden alması. te-
mel bır zorunluluk durumuna gelmış-
ür
PENCERE
ARADABIR
İLHAN MİMAROĞLU r.v«v Yorktmj
Ekmekten Çekmek
Amenka'yı kans karış arasanız ağza konur ekmek
bulamayacağınız yolunda Henry Mıller ın bır sozu var-
dır Ekmek almak ıçın koşedekı bakkaldan oteye gıtme-
ye katlanmanın gerekmeyeceğını unutarak New York'ta
sokak sokak ekmek aramaya çıkıp bulamadığıma gore
ve Mıller ın sozunu yalanlamak ıcın Amerıka yolculuğu-
naçıkmaya nıyetım olmadığından, bulabıldığım ekmek-
le yetınmekten ote çıkar yolum yok
Ekmek kıtlığı mı var bu ulkede
9
Kıtlık bır yana, çeşıt
çeşıdı var ekmeğın Ama bunları ekmek dıye yıyebılmek
ıçın kıtlıktan çıkmış olmakgerek Buranın ekmek marka-
larırKJan bırı VVonder Bread dunyada Amerıka nın sım-
gelerı arasında sayılıyor Bana sorarsanız Amerıka da
butun ekmekler VVonder Bread wonder sozcuğu de
vî
$aşl<mlik" anlamına geldığınegore şaşkaloz ekmekle-
rın ulkesı burası
1
Luks dukkanlannın Fransa'dan uçakla
fr^ıntala getırttıklerı bır ulkeye başka ne densın'' Akşam-
ları Iınndan yenı çıkmış francalalar elterınde, evlenne
gıden Fransızlar gozumun onune geldığınde saatler su-
ren okyanus aşırı bır uçak yolculuğundan sonra Ame-
rıka'ya varan, bır de hava alanlarından kentlerdekı duk-
kanlara taşınan francalaları duşunuyorum
"Önce ekmekler bozuldu Buraiarda buna benzer bır
soz yok Ekmek ne ıdıyse hep o Genç kuşaklar bılmez
belkı bırgunler bızde ekmekler gerçekten bozulmuştu,
ama sonra duzeldı Yolum Istanbul'a duştuğunde ek-
mek tadının ne olduğunu yenıden oğrenırım hep, buraya
donduğumde unutmak uzere
'öyleysepastayesınler Pastaduşkunudeğılsemde
arada sırada canım çektığınde Fransa ya da Avusturya
vızesı almaya katlanamadığım ıçın gene bır Istanbul yol-
culuğu çıksın dıye beklerım Istanbul da kotu pastacılar
eksık değılse de pastalarıyla unlu ulkelerdekılerı arat-
mayacak kadar lyılerı de var Oysa burada yanılıp pasta
yedığımde, ekmeksız kalanın pasta yemesını oneren o
kadının gıyotıne gonderılmıs olmasını hoş goruyorum
' Aaaa
1
Sımıııt
1
New York un yenısı Turklenn yanılgılarından bırıdır bu
Adı pretzel olan o nesneyı sımıt nıyetıneyıyenler boğaz-
larının payını almış olurlar Pretzel ozelhkle akşamustie-
rı sokak koşelerındekı arabalarda satılır Uzaktan bakıl-
dığtnda gerçekten sımıdı andırır Ustunde susam yerıne
ın tuz tanelerı vardır Bırçok kışı pretzelı ekşı Amerıkan
hardalıyla yer Yolda gıderken çevreye bogucu bır du-
man kokusu yayılmaya basladığındayakınlarda bır pret-
zelcı olduğunu anlayabılırsınız çunku arabalarda pret-
zellerı ısıtmaya yarayan ocaklar vardır Çarpık kaldırım-
larda satıcılar, arabaları yerınde dursun dıye, pretzelı
takoz gıbı kullanırlar, tekerleğın altına sıkıştırırlar Boy-
lece pretzel tadına uygun bır ıse yaramış olur
Son yıllarda buraiarda pıde yaygınlığı başladı Pıdeya
da buradakı adıyla pıta dedıklennın bızım pıdeye
benzedığını sanmayınız Pıde turlerı arasında ortahkta
en çok gorunen yıyecek dukkanlannın hemen hepsınde
satılan, bırçok lokantada ekmek dıye masaya getırılen,
' sahra pıdesı denen keçe parçaları
Gelelım şımdı ekmeğıme yağ surulmesı konusuna
I Can't Belıeve It s Not Butter
Bırdenbıre ingılızce paralamaya kalktığımı sanmayı-
nız Bır margarın markası bu Vıtadeğıl Sanadeğıl, Ma-
zoladeğıl Ağızdolusulakırdı Ben bunun tereyağı ol-
madığına ınanamıyorum' demekoluyor
Gunun bırınde o marka margarın bızde yapılmaya
başlanırsa adını, hem de bıraz abartarak Turkçeye çe-
vırmek uygun duşer
- Oğlum, bana 250 gramlık bır paket Gozume Dızıme
Dursun kı Ben Bunu Tereyağı Sandımıdı verır mısın1
?
- Ondan kalmadı, teyze Bunun Tereyağı Olmadığı Ak-
lımın Koşesınden Gectıyse Anamın Ölusunu öpeyım'-
den versem olur mu7
OKURLARDAN
Kaynagınerede?
X5 Nısan 1993 tanhlı gazetede, Mustafa Ekmekçı'nın
AnkaraNotlarıkoiesınıokurkcn koluna 150mıl>onlukkol
saatı takan SuleyTnan Be\ ın kulaklan çınlasın" dıye bır
tumcc gozume ıİiştı
BuSuleyman Bey.herhaldc mılletınona"Baba"dedığı.
onundaonlara'Benımışçım bentmkovlum'yanı benım
yoksulhalkımdıvebağnna bdNtığı Sulevman Bev olmasa
gerck
Çunku o kadar zengın olan bır baba ona babd dıvenlen. aç
ışsız evsız. eğıtımsızbırakmazda.yınedeşu Sulevman Bey'e
(herkımse) sormak gerekır Bu bolluğun kavnağı nerede17
dıye Değıl mıya
0
Çetin Erman
Kadtköy' Istanbul
Yeni zamanlar^ nsanlar şaşkın Dc-
I
ğışımlenn, duzensız-
lıklcnn ve çatışma-
lann çoğaldığı bu
yüzyılın sonunda ın-
sanlar şaşkınlık ıçın-
de Kargaşa dünya duzenmı
sarsıyor En ıstıkrarh noktalar
sallanıyor, bozuluyor ve sonuç-
ta çığ gıbı gclen olaylar altında
ısükrar yıupgıdıyor tjçyıldan
az bır surede Doğu A\rupa'da
17 ulke kuruldu Her turlu du-
zen ıçınde sorunlarla dolu bır
altına kıta ansızın ortaya çıktı
Bazılannın planlanmış ekono-
mılennın bozulması gıbı daha
once hıç gorulmemış kokten,
dığerlennın ıse "toprak ve kan"
ıdeolojısını solumuş sorunlan
Balkanlar'd^ij ve ^^fkaslar'da
aptalca ''etruİc savaşiar""a ne-
den oluyor
Bu yoğun düzensızlığın etkı-
len Eskı Kıta'nın batısına da
yansıyor Eskı Kıtayı dayanı-
şmayı yenıden gozden geçırme-
ye zorluyor. sosyalıst knz ve
mıllıyetçılığe donuşle karşı
karşıya bırakıyor Bu
kanşıklığın Avrupa'da Maast-
ncht Antlaşması uzenne tartı-
>malann Avrupa'nın ınşasını
sarstığı bır döneme denk gel-
mcsı. Avrupa'nın ınşasının da
bır soğuk savaş urunu olup ol-
madığının duşunulmesıne ne-
dcn oluvor
Bılgı teknolojısı sayesınde
elde edılen uretım kazançlan.
ışletmeler arasındakı rekabetı
teşvık ettı Bu rekabet dunya
ekonomısının cangılına kendı-
nı kabul ettırebılmek ıçın aşın
zorlayıcı bır duzeye yukseltıldı
Bunun sonucunda aktıfler
azalmaya, toplu ışten çıkarma-
lar yaşanmaya başladı Batı
Avrupa'da. serbest değış-tokuş
ve azamı kar arayışı olarak
ozetlenebılecek serbest pazar
manüğı boylece ışsızlık, burok-
rası. yaşam kalıtesının azaltı-
lması ve sosyal koruma sıstem-
lennın tehdıt altında kalmasına
neden oldu
Ekonomık perfor-
mans, demokrası ıle
çehşkıye gırdı 1938'-
de yazar Raymond
Bu kadar anlaşılmaz kargaşa
ve tehdıt karşısında. bırçok ın-
san mantığın sılınmesını ya-
şadığını hıssedıyor Bovlece
kendılennı akıldışı bır dünya
ımajının ıçme kaçma eğılımıne
gınyorlar Bu kadar çok ın-
sanın uyuşturucunun ya da pa-
rapsıkolojık uygulamalann ya-
rattığı yapay cennetlere kaç-
ması şaşırtıcı mıdır*
1
Orneğın
Fransa'da her yıl on mılvon ın-
sanın falcılara ve ufurukçulere
başvurduğunu bılıyor musu-
nuz
9
Ya da ıkı kışıden bınsının
paranormal
ınandığını
1
Queneâu
uyarmıştr
şoyle
Butun
LE \\O\Dt
(liplomatüjue
toplumsal degışımlerm amaa.
bıreylenn mutluluğu ve kaçını-
lmaz ekonomık yasalann ger-
çekleştınlmemesıdır "
Mılyonlarca ışsız, dışlanmış
ve evsız, ekonomızm adına her
gun daha önemlı sefaletlere razı
olan refah toplumu skandalıyla
karşı karşıya kalıyor Zor-
lanmış bır modernteşmeyle teh-
dıt edıldıklennı hıssedenlenn
htnçlan nasıl anlaşılmaz
9
Insan
ıçın aşağılayıcı olan bır ekono-
mık mantığın akıldışı bır top-
lumsal yukselışı desteklemesı
şaşırtıa mıdır
9
olaylara
ABD'de Waco'-
dakıne benzer tan-
katlar ya da Fran-
sa'dakı 300 bın
uyesı olan New
Age gftı haTCketler
hızla çoğalıyor
Akıldışı polıtıkayı da etkısı
altına ahyor Ingıltere ve Fran-
sa"da kısa bır sure once yapılan
genel seçımlerde. bır "doğa ya-
saa paru'nın ortaya çıkarak
knzden cıkmak ıçın. cıddı addı
'transandantal medıtasyonun
gelıştınlmesr ve 'yoga uçuşu'-
nun yüreklendınlmesını öner-
dığı gorulmedı mı°
Avrupa. 30'lu yıllann başı-
ndakı Buyuk Buhran sırasında,
arkaık efsanelenn ıçgudusel ve
duygusal bır dınamızmle yuk-
selışını gördu Modemızmın ıf-
lası. ekonomık knz. toplumsal
kanşıklık, dunyada bır
duşkınklığı varattı ve ozelhkle
Almanya'da aşın sağın serma-
ye edındığı akıldışı bır buyulen-
meyı destekledı Denemecı Pe-
terReıchelşoylevazdı "Bırçok
Alman vatandaşı. anlamadı-
klan o zamandan kendılennı
soyutlamavı ve goz yanıltıcı bır
evrene gırmeyı tercıh ettı "
Llusal ve toplumsal sorun-
lann ortaya çıktığı bugunku
kotumser kultur ortamında
aşın sağın gucu Avrupa'da ye-
nıden dolaşıyor Gerçekten
uzaklaşmış bır lıberalızmın
uyandırmaktan gen kalmaya-
cağı duş kınklıklannın ardmda
aşın sağın gucu yennı ahyor
Çeşıtlı yerlerde. ozelhkle Fran-
sa'da. bınlerce (kötu) duşunce-
mn doğrulamaya çalıştığı sakın
HT tur yabana döşmartlığı yer-
leşıvor Bundan tam 60 yıl once
kanşıklık ıçındekı bır Alman-
ya'da. nazızm. ekonomık buh-
ranın etkısınden. kapıtalızmın
çırpınarak değışımınden v e mıl-
hyetçı travmadan y ararlanarak
kök salıy ordu
Bu, Avrupa'nın yenıden
karşı karşıya olduğu patlayıcı
kanşım Vatandaşlar. daha
once yaşanan kotu olaylann
yenıden meydana gelmesınden
kaçınmak ıçın harekete geçme-
yı başarabıleceklermı
7
Ignacio Ramonet
TARTTŞMA
Dgilerde körleşme
B
ıryuzyıla vakın
yaşamınınbuyük
bırbolumunu
Turkdılının
gchşmesıne
addmışdeğerlı
bılım adamı Ömer Asım
Akso), 1988'deyayımlanan
"Yenı Turkçe Sozluk"tekı dort
y uzu aşkın bılımsel yanlışı,
hıçbır sıyasal ve kışısel amaç
gozetmeksızın sall ulusal
kulturümuzde y araucağı
tehlıkelcn duşunerek çeşıtlı
resmı veozel Kesımlere
duy urduğu halde, ne yazık kı o
konuda şımdıyc değın
doyurucubıryanıl
alamamıştır
Ne acıdır kı bu y anlışlar da
daha once \taturk'un Dıl
Kurumu ncaçıkanlmışolan
Turkçe Sozluğu kendısıne
temel ahp buna bılımsel
eklemeler yapma savıyla
harekete gecen yenı kurumun
etkınlıklenndeıi ortaya
çıkmıstır
Ozelhkle re^mı kesımlerce bır
turlu y anıtlanmayan yenı baskı
Turkçe Sozlük'tekı y anlışlar.
dıkkatlerden kaçan masum
baskı y anlışlan çızgısınde
oimayıptumuyle bılımsel
nıtehkler taşımakiadır
Dılımızegırmış Arapça
sozcuklenn temelde asıllanna
yervenleceğı behrtılmışken.
onlardan pek çoğunun
yazımlan y anlış olarak
vazılmıştır Yuzyıllardır
nalkımızın kullandığı
Turkçeleşmış Turkçe
sozcuklerden bırçoğunu hep
bozma yoluna gıdılmıştır
Nıspet "î'len ıle sozcuklenn
bunyelenndekı "ı'ler bırbınne
kanştınlmıştır
Hele bıleşık sozcuklenn sağlıklı
bır kurala bağlanmayarak
parçalanması, başlı başına bır
sorundur "Kara fatma. kırk
ıkındı. havagazı.katsayı tere
yağı orta okul. dış ışlen. kırk
bayır. kusbaşı karakış hanım
go'beğı. ak dan. kaba kulak gıbı
vuzlercesozcuk tekbır
kav ramın karşılığı olduğu
halde hep turlu tamlamalar
bıçımınde y azılmıştır
Dıl. kulturun ve sanatın en
temel oğesıdır Dılvekülturıse
ulusu ofuşturan ana
etkenlerden sayıhr
Duşüncenın ve ıletışımın aracı
olan dılde yapılacak
y anlışlann, dolay h y a da
dolaysız sınırsız sakıncalan
vardır
\edense koşedönucüluk
dızgesı. gıderek bızlen belleksız
ve duyarsız toplum yaptığı gıbı
korleşmeye doğru da
ıtmektedır Bereketversınkı
bellı kesımlenn
konuşmalardan ve yazıdan
kaldırdığı 200 y asalich sozcuk
sağduy unun egemenhğıyle
sonradan kullanıma
bırakılmıştır
Turk dıhne gonul vermış bır
yurttaş olarak butun dıl
bılgınlenmızın.
unıversıtelenmızın ve
sanatçılanmızın. Sayın Ömer
Asım larafından bır açık
mektup halınde kamuya
sunulan uyanlara bır kez olsun
eğılıp konunun ırdelenmesıne
yer vermelennı bılım adına
dılıyor ve beklıyorum
Mehmet Aydm
Emekh yazın oğretmeni
Maliye Bakanı'na açık mektup
S
ay ın Maliye
Bakanı,
Bilindiği gibi yargıç
\esa>cıların.
giderek > aşam
standartlarımn
gerisinde kalan ozluk haklarının
düzdtilınesi konusunda, istem ve
bekkntileri günden güne
\pğunlaşmaktadır.
Ödük haklarunızın düzeitilmesi
konusunda \dalet Bakarüığı
tarafından hazırianan > asa
tasansına karşı bakanlıgınızca
olumsuz göruş bildirildiğine
ilişkin haberleri basından
izüyoruz. Bu haberlenn
doğruluk derecelerini tam
olarak bilmemekle birlikte,
meslektaşlarımız arasında boyle
bir kanının oluştuğunu belirtmek
isteriz.
Bu açık mektubu > azmamızın
nedeni, yargıç ve sa\cıların nasıl
bir mali ve ozluk hakları
statusune sahıp olmaları
gerektığı hakkındakı
eonısjerinizi, sizden
oğreıunektır.
\\rıca > argıç \e savcüarın
mesleki bağımsızlığma koşut
olabilecck bir mali \ e ozluk
hakları sıstemı konusunda
başkanlığınızca bir çaltşma
y apılıp > apılmadığını, y apılıy or
ise bu çalışmanın içeriğini
oğrenmek bizi sevindirecektir.
İstemlerimizin amacı şudur: Bız
mali gu>encey i. y argı ve y argıç
bağımsızlığının zorunlu bır
koşulu olarak algılıyoruz. Mali
guvence. yargıcın güntiık geçim
sıkıntılarını aşarak işlevinin
sonuçsal ereğı olan adaleti
gerçekleştırmesınde onemli bir
unsur olduğu gıbı, bırevlerin
temel hak ve ozgurluklerinin
koruıunasında da bir alt
guvencedır. Bundan başka mali
guvence. dev letin 'hukuk
devleti'ne ulaşma sürecinde
gozardı edilcmez bır kilometre
taşıdır.
^İehmet AkifTutumlu
Vargıç.
FatOıDelice Yargıç.
Partiler Ağırlıklarım
Yitirirken...
Özal sıziere omur gozlerını hayata kapadığı gunden
ben yıyıp ıçmıyor Çankaya'yı konuşuyoruz
- Kım cumhurbaşkanı olacak''
Ortaklaşa yanıt
- Babai
- Kım başbakan olacak?
Tevatur çok
- Cındoruk
- Sezgın
- Çağlar
-Cıller
Gazeteler bıkkınlık verıcı kulıs dedıkodusuyla dolup
taşıyor, ınsana gına gelıyor, ama ortada yalnız "Kosk"
değıl, bır hukumet sorunu olduğu da gerçek Hukumet
ortağı DYP (Suleyman Bey Çankaya'ya çıkarsa) başsız
kalacak
Başsız partı olur m u '
Elbet, DYP kendı ıçınden bır baş çıkaracak, genel baş-
kanını seçecek
Sonra"?
SHP ıle DYP, koalısyonu surdurmek ıçın yenı hukume-
tı kurmak yolunda pazarlığa gırışecekler
•
12 Eylul'den bu yana, Turkıye de çok şey değıştı Yal-
nız Turkıye de mO Dünyadakı değışıme bakarsanız bız
yerımızde sayıyoruz, ama, bızdekı değışıklıkler bır baş-
ka turlu' Sozgelımı sıyasal partılerın devlet yaşamtnda
ağırlıkları kaldı mı?
Sağda solda partiler parçalanmış, hafıflemış, ufalmış
halkın gozunde guvenını yıtırmış
Hangı partı ne zaman tek başına ıktıdara geçecek de
ulkeyı evırıp çevırıp yonetecek9
Halk, partılerın durumu-
nu goruyor, kapalı kapıya gele atmaktan bıkan tavlacı
gıbı gün geçtıkçe daha çok ofkelenıyor partılerın bırbı-
rınden pekfarkı olmadığının da bılıncınde
-Al bırını vur otekıne1
Suleyman Bey bu durumu değerlendırdığı ıçın mı
Çankaya'ya çıkmak ıstedı?
Olabılır
Çunku partılerın ağırlıklarını yıtırdıklerı ortamda, yu-
karıdan bırının sıyasal yaşama yon vermesı kolaylaştr,
koalısyonlar donemı başladığına gore cumhurbaşkanı-
nın onemı artacak, Çankaya belırleyıcı olacak
özal'ın hesabı da bu muydu
9
Belkı de buydu, ama Demırel-lnonu ortaklığı evdekı
hesabı çarşıda bozdu, pışmış aşa su kattı, Mesut Yıl-
maz ın Koşk e karşı tutumu, her şeyın ustune tuz bıber
ektı, Çankaya sıyasal yaşamda sureklı sorunlaşt
Bugun durum değışık
Özal hıç ıstemedığı halde Suleyman Bey'ınonunuaç-
tı polıtıkanın asfalt makınelerını çalıştırdı, Çankaya'nın
yollannı duzenledı, kaldırımlarını onardı, şımdı Demırel
bu yolda yuruyor ama, bu yuruyuşun Turgut Bey ın var-
dığı yalnızlık noktasına ulaşacağını soylemek guç>
Eğer SHP omuz verırse, DYP'de Genel Başkanlık soru-
nu elverışlı bır bıçımde çozumlenebılırse, Turkıye'dekı
agırlıklar, bır sure daha 1991 de kurulmuş olan tarıhsel
ortaklıktan yana basabılır
özal Çankaya'da yalnızlaşmıştı, duşsel fantezılerı
yalnızlığını artırıyordu
Oysa bır cumhurbaşkanı, hukumetın sıyasetını goze-
tıpdeğerlendırerekanayasal ağırlığını devlet terazısıne
koyarsa, sessız ve dennden gıderek çok şey yapabılır
•
Ulkede sorunlar suruyor
En başta ışsızlık, sosyal adaletsızlık, sınıfsal uçurum-
lar, dışarıdan ulkeye ve ıçerıde koyden kente goç, Kurt
sorunu, yuksek enflasyon, teror, eğıtım, unıversıte, bu-
yuk kentlenn açmazları, çevre kırlenmesı ve demokra-
tıkteşme
Ankara dedıkodulan ıse taze ya da bayat bır ınctr çe-
kırdeğı doldurmaz şeyler
Suleyman Bey bu ortamda özal'ın kendısıne altın tep-
sıde sunduğu Çankaya yı neden tepsın?
Rahmetlı Profesor Suhe\p Nizamettın Derbıl
ve Edibe Derbıl'ın kızları, rahmetlı Guler
Derbıl, I. H. Ozer Derbıl ve Ulker
Kromors'un ablaları, teyzemız \e halamız
S.AYFER
DERBİL'İ
28 Nısan 1993 gunu ka\bettik. Cenazesi 9
Mayıs 1993 gunu yurda getırılerek 10 Mayıs
1993 Pazartesı gunu Kocatepe Camn'nde
kılınacak oğle namazından sonra Karşıyaka
Mezarlığı'nda toprağa verilecektır.
\ot Cenazeye çıçek \ollamak ısteyenlerın T E V 'na
bağışta bulunmaları rıca olunur
PERIN KILIÇ. ERSI\ KITLLOĞLL.
B\RB\RA MLUFER DERBIL, MZAMETTTN
DERBIL. D. DEMET DERBIL
ANMA
10 05 1992( Anneler (nınu ) C» l Ilaütahancsıntk.
TIPT'V TAM gecıl'mesı ncdctııvk I hcdıyelc
ıntıkal ederi; Zekı, Nuktedan, İvılıktcvcr Mtılcv ı-
Özvenlı vc t"îmıyl« Ozdeş
SE\GtLl KARIM vc H1RICİK ANNTMIZ
GULER MUTLU
Yvın«al 11 00 dc Ogrencılcn Oğrclnıcn arkada^lan V akınlan taratından
MEZARJ BAŞrNDA A.VI1 ACAKIIR
NURKETENCI
ıle
FİKRETERGÜDER
evlendıler
6 5 1993
KIRALIK DAIRE
Bakırkoy de ıkı oda, bır salon, kalorıferlı, denız
otobosune cok yakın bekâra veya ışyerıne
Tel: 561 17 7?