Catalog

Cümhuriyet İmtivaz sahibi: Berin Nadi Genel V j\m Yoncumaıı:Ö/gen \car • Genel Y.uın Koordın.tionı Mikıııct (etinka\a • Ğenel Y.'un Daııı^m.ın! Orhan Erinç • V.ı/ıİ>lcn Vlıiıiııru felal Başlangıç •H<ı- berMeıU/ı Mudurıı Mııslafa Balbat c Muslafa Sağlaımr Ankar.ı Tcmsılcısı Cünejt \rcajurek • ll.ıhcı Mııdurlcrı I>ık Kansu. Ilakkı Krdem Hdhcrkı Ereun Bakı AtatuıkBuharıNo 125 K.ıt 4." Bakanlıklar-Ankara Tcl 4I9S020 (7 llat). TCICK n^2 S 2 ^ Tel i Gorscl \onclmen Ali \car • Du/enleıue • Nı.ıııbiil H.ıK.r!en Ştna> kalkan # D i i Hdhcrkı Ergun • 1, - rkonomı Dinç Ta>anv •Yıırt H.ıbcrlcrı Mehmet Saraç -İ2M4 r.ıx (4)4195027 •i/mır TcmsıkiM Sertiar Kıak. H Zıva BK • Vl.ı>..ı)cteı Sami karaörtn »Spor tbdıilkadir Vücebnan •Du- SH2'iOTck-x W**. Rı\ <5l).S95160 •Ad.m.ı TcrıiMİciM (rtin »iğeiHiğlu Inomıf /cltniL- VbdullahNa/m ! NS \<> I Kat I. Tel 522vŞ<»-=122601-522442 Tolex 62I5\ I ax (<1 n 2 > 70 MIIOSM.-SC MiKİııru fcrol Krkul #Kıwdınatqj \hmrt Konılsan • Mııh.ıscbe Bulent YenOT • Id.ırc Hır*>indnrer •İ'jlctme Önder ÇHik • Bılyı-fjL-m Naıl İnal • Bılgısavar Sısicm: Murmrt (, iler • Rcklam Reha Ifitman Turlocagı CaJ Pk 246 N auııulık 27MAYISI993 İmsak 3 37 Guneş 5 30 Öğle-13 06 İkındı 17 04 Akşam.20 32 Yatsı:22 16 YüzJerceyılhkAziz Yoluuma,ohnmu SelaluuhliiH Eyyubi SELAHABÜİN-İ EYYU8! Hıristiyanlığın en eski yapıtlarından olan kilise, camiye dönüşmek MEHMETFARAç üzere. Koruma ŞANLIURFA - Aziz Yohan- na, Selahaddin Eyyübi'yı hiç tarumadı. Eyyubi, Yohanna'- nın admı duydu. Hıristiyanlığın dinı lıderlennden bın olduğunu bildı. Bu dını ıkı lıder, yaşadı- 7 ^ , klan yûzyıllar denk düşmedığı ÇlklVOr. 1992 O6 için hıç karşı karşıya gelmedı. ı r» y Her ıkısi de kendi dönemlerin- UrtlK "rOj. de kendi dinleri için uğraş verdı. / Bin kilisesine, diğeri camısine UnVOM alan sahıp çıktı. r-t-ı ^ Ama bugün, Aziz Yohanna, 1 Ugay, COmiye Selahaddin Eyyübı'ye karşı kendini korumanın savaşını ve- Doç. Tuğay, 1988'de karşı uzmanuı hazırladığı raporda, kapısffida 'Selabaddin-i Eyyubi Camii' tabelası asdı kilisenin iç ve dış yüzeylerinin riimüyle raspalandığı, çûrû- ı ı- yen taş ve afaşap malzemelerin orijinallerine uygun olarak venilendiği, mihrap, minber ve mahfel korkıiluklannuı binanın aslını bozmadan yeni OlUV UiyOV. malzeme ile tamamlandığı, müştemilatta bulunan papaz evinde tamirat sürdüğü belirtiliyor. (Fotoğrafiar: MEHMET FARAÇ) Kiliseninüstündeminareninalemiriyor. Çünkü yüzlerce yülık kili- sesi, camiye dönüştûrülmek üzere Çan kuJesinin yennı mı- nare, thronosun yenni mahfel alacak. Papaz odası, imam odasına dönüştûrûlecek. Şim- di, İsveç'te bulunan Süryani Federasyonu, Kültür Bakanlığı ve kilisenin camiye dönüştürül- mesinin akıl hocası Dergah Vakfı'nın arasında, hangi dınde kalmasına karar verilmesını beklıyor. Şanüurfa'da üçüncü yûzyılda inşa edilen ve Hıristiyanlığın en eski yapıtlan arasında sayılan Aziz Yohanna Kilisea'nin ca- miye dönüştürûlmesinin öykü- sü 1979'a dayanıyor. Bu yılda kilise için öngörülen yeni yapı kûltûrevi ve camii. Dönemin kültür ile vakıilar müdürlükleri arasında kilisenin müze olarak onanlması için protokol ımza- lanıyor Süryani cemaaünin iti- razlan üzerine bu protokol ip- tal ediliyor. CamJden vazgeçilmiyor Aradan dört yıl geçtıkten sonra bu kez Şanhurfa'da kuru- lu bulunan Etergah Vakfı, Aziz Yohanna'run camiye dönüştü- rülmesi için girişiınJere başh- yor. Dönemin Valısi Alpaslan Karacan ın da desteğini alan Dergah Vakfı kilise üzennde camı ınşaatına başhyor. Müze Müdürlüğü'nün "Kültür Ba- kanlığı'nca tescilüdir" uyanlan sonucu inşaat göstermelik ola- rak durduruluyor. Minare in- şaatı kaide aşamasında bırakı- hrken kıhse içindeki çalışmala- ra ara verilmiyor. Müzenin bu engellemesı üze- rine dönemin ANAP'IJ milJet- vekilleri de devreye giriyor. Bu kez Vakıflar Genel Müdürlüğü'ne baş- vuruluyor. Genel müdürlük ise kilisenin camiye dönüştürülüp dönüştürüleme- yeceğı konusunda Dıyarbakır Kültür ve Tabiat Varlıklan Kurumu'ndan görüş istiyor. Doç. Dr. EroJ Tuğay başkanüğı- ndaki kurul 15 Temmuz 1988'de verdıği ilk göriişünde kilisenin camiye dönüştü- riilmesınin uygun olmadığını vurgulu- yor. Kurul, ashna uygun bıçımde onan- Iması halınde Aziz Yohanna Kılisesi'nın Kurulun talebine karşın proje hazırfaunııyor. Kühâr MödûriöğüfleVakıilar Müdürlüğü 'Projesiz nasıl inşaat > apıiı> or' sorusuna yanıt veretni- yor. KuruliHi istediği Başbakaniık onayı da verifaniyor. Bir yetkili, 'Dönemin başbakanı Akbulut'un şifahi emri var 1 demekle yedniyor. kültürel amaçlı değerlendınlebıleceğıne de dikkat çekiyor. Kurulun bu karan hem Vakıflar Ge- nel Müdürlüğü'nde hem de diğer taraf- larda pek itibar görmüyor. İkinci kez karar ısteniyor. Kurul, bu kez 'yerinde ınceleme" yapıyor. Bu kez hazırlanan ra- porda, binanın daha da haraplaştığı vurgulanıyor. 4 Ekım 1990 tarihli bu ra- porda, camiye dönüştürülmesine de ye- şil ışık yakılıyor. Kurulun karan şu cümlelerle Vakıflar Genel Müdürlüğu'- ne ıletiliyor: "Binanın ashna uygun mu- hafaza edılıp onanlması, Başbakanlık'- tan camii olarak kullammı için gerekü iznın alınması durumunda, yapılacak ilavelerin asgande tutulması, bu doğrul- tuda hazırlanacak projenin kurulumuza iletilmesi, binaya yeni fonksıyon veril- dikten sonra yerli ve yabancı nyaretçi- lere devamlı açık bulundurulması gerek- tığine karar verildi." Bu raporun üzennden ıki yıl geçtıkten sonra Diyarbakır Kültür ve Tabiat Varlıklannı Koruma Kurulu'ndan üçüncü bır rapor isteniyor. Bu arada profesörlük kariyen almış olan Doç. Dr. Erol Tuğay ile yardımcısı Necdet Enal ımzalı bu raporda kilisenin camiye dönüştürülmesı uygun görülüyor. Ca- mii ve çevresıyle ılgıü projelenn de kuru- ma gönderilmesi ve kurumun onayının alınması isteği de bu rapora ekleniyor. Bu yazılı görüş ahşverişleri- nin yapıldığı dönemde de kilise- nin camiye dönüştürülmesı ça- lışmalan aralıkşız sürdürülü- yor. Kurulun, "önce projenızi gönderin, onaylayabm" yolun- daki talebine karşın proje haar- lanmıyor. Kültür Müdürlüğü ile Vaİcıflar Müdürlüğü de "Pro- jesiz nasıl inşaat yapılıyor" so- rusuna yanıt veremiyorlar. Ku- rulun ikinci raporunda istediği Başbakaniık onayı da veril- miyor. Vakıflar Müdürlüğü'- nden bir yetkili, "Dönemin baş- bakanı Yıldınm Akbulut'un 51- fahı emirleri var" demekle yeti- niyor. Aziz Yohanna Kilisesi'- nin camiye dönüştürülmesine Süryani cemaatinin gösterdiğı tepkilerin sonucsuz kalması üzerine devreye, merkezi İsveç'- te bulunan Süryani Federasyo- nu gın>or. Federasyon Başkanı Sait Yüdız, Kültür Bakanı rıkri Sağiar'a bir yazı göndererek durumu protesto ediyor. Yıldız'ın Kültür Bakanı Sağ- lar'ın eline beş ay sonra ulaşabi- len bu yazısı üzenne Kültür ve Tabiat Varlıklannı Koruma Genel Müdürü Mehroet Tuç, Şanlıurfa Valıüği'ni uyanyor. Tuç, uyansında kilisenin cami- ye dönüştürülmesine projenin kurula iletilmesi kaydıyla veril- diğıni anımsaüyor. Aynca, ça- lışmalann denetlenmesini. ya- salara ve kurul karanna aykın uvgulama varsa durumdan Kültür Bakanlığı'nın haberdar edilmesini istiyor. Bu uyan üze- nne Şanlıurfa Müzesi araştı- rmaası Mehmet Şani Eren ile Arkeotog Hamza GüDfice kapısma 'Selahaddın-i Eyyubi Camii' tabelası asılan mşaatla ilgili bir rapor hazırlıyorlar. Bu raporda, binanın ıc ve dış^ yü- zeylennin tumüyle raspalandığı, çüruyen ta§ ve ahşap malzemelerin orijinallerine uygun olarak yenilendiği, mihrap, min- ber ve mahfel korkuluklannın binanın aslını bozmadan yeni malzeme ile ta- mamlandığı, müştemilatta bulunan pa- paz evinde tamirat sürdüğü vurgulanı- yor. Eren ve Güllüce'nın bu raporlan üzerine Şanhurfa Müzesi inşaatın durdu- rulması için Vakıflar Müdürlüğü'ne 15 gün süre verdi. Süryani Federasyonu Yohanna içinSağlar'a mektup Sayın Fikri Sağlar, Daha önce îsveç Göçmen Örgütleri Birliği'nin (SIOS) Türkiye'ye düzenlediği eğitım gezisi münasebetiyle sızi ziyaret etmiştim. Bizi kabul ettığiniz sırada, hükümetin demokratıkleşmeprogramı ve Kültür Bakanlığı'nın çalışmalan nakkında bizlere umut venci.açıklamalarda bulunmuştunuz. Özellikle hükümetinizın, daha önce kuruhnuş bulunan 48 hükümetin alternatıfi olduğunu behrtmıştıniz. Kültür Bakanlığı veyeni hükümet olarak Anadolu'dakı zengin kültür mozaığini korumayı ve geliştirmeyi öncelikli görevleriniz arasında olduğunu vurgulamıştıni2. Aynı zamanda Türkive'de 27 etnik gjrup bulunduğunu ve bunlararasında Kürtfer, Ermeniler, Süryaniler, Keldaniler vb. olduğunu anlatmıştınız. Bu uluslann külturlerini gehştırmenin ve korunmasının aynı zamanda demokrasinin sürecini hızlandıracağını açıklamıştınız. Mezopotamya'nın dünya medeniyetinin beşiğı olduğunu, bu kültürleri kabul etmekle, mırasçılan olan insanlara kendi kültür, örf ve adetlerini korumak, dillerini, yayınlannı gelecek asırlara ve nesillere aktarabılmelen için olanaklar sağlayacağınızı açıklamıştınız. Sizin bu açıklamalanmz, biz bütün SIOS üyelerini memnun etmış ve geleceğe daha iyımser bakmamızı sağlamışü. Hıristiyan aleminin. Anadolu'dakı ilk kavmı olan Asurlar (Süryaniler) tarafindan Urfa'da yaptınlan birçok kilise bugün yok olmuş ya da harap bir halde iken bunlardan baalan camiye çevrilmiştir. Bunlardan bin olan ve uzun ^ ^ ^ ^ _ _ ^ ^ ^ süre değişik amaçlarla kullanılan Aziz Yohanna (Saint John) kilisesı de aynı akıbete uğramaktadır. Süryaniler tarafından yaklaşık 3. yüzydda yapılan ve Hıristiyanlık dinının en eski yapıtlanndan biri olan Urfa'dakı bu kilisenin camiye çevrilmesi olayı 1984'lere davanmaktadır. O Bueşsiz eserin camiye çevpllmesi insanlığa saygısızlık zaman Dergah Vakfı, zamanın Urfa Valisi Alpaslan Karacan tarafından bu mücadele başlatılmıştır. Ancak kilisemn Kültür Bakanlığı'na tesalli olduğunu belirten Urfa Müzesi, kilisenin camıyeçevrihnesini engellemişti. İşte Sayın Bakan, hükümetinizın daha önce kurulmuş bulunan 48 hükümetin alternatifı olduğunu açıkladığmız şu sıralarda, 1984'te Dergah Vakfı ve Urfa VaJisi'nin yapamadığı hükümetiniz ve bakanhğımz döneminde yapılagelmektedir. Durumu kamufle etmeye ve gerekçelendirmeye çalışan yetkililer, bölgede bugün sadece camiye çevrilen kiliseîerin ayakta kalabildiğını belirtiyorlar. Yüzyıîlardır halkımıza uygulanan şoven ve baskıa asimilasy on politıkası, halkımızın birçok Avrupa üJkesinegöçetmesine sebebiyet vermiştir. Devşirilmeye dırenebilen ınsanlanmız çareyi göçmekte buldular. Yok olmamak için kaçabildiler. Ne yaak ki kiliselenmiz ye diğer eserlerimiz kaçamaz ve sizin inisıyatifinize kalmışür. Medeniyetin beşiği olan, Mezopotamya'daki bu eşsiz ve antik eserlerimizin, camiye çevrilmesi veya başka amaçlar için kullamhnasını, bütün insanlığa saygısızlık anlamında algıhyoruz. Aynca bu durum Türkiye'deki ve Avrupa'daki halkımızın duygulannı fazlasıyla rencide etmektedır. Bu zihniyetleri protesto ediyor ve gerçekleri siz Sayın Kültür Bakanı'nın takdırlerine arz edıyorum. Îsveç Asur Federasyonu Yöoetim Kurulu adına Başkan Sait Yıidız Yalova'dataıilıebalyoztarbşması Emlak Bankası'ndan Yeni Bir Fırsat DahaMilli Saraylar Daire Başkanı Türkan İnce, Yalova'da Atatürk Köşkü'nün hizmet binasını yıktığı için Yalova'daki çevrecüerin tepkisini çekmişti OKTAYEKİNCt "Daha geçen yıl tarihsel çevre korumaa- bğından ötürü Ağa Han Mimarhk Ödülü'- nü kazanan bir kuruluş, miüetvekıllerine otel yapmak adına bu saygınlığını nasıl bir kenara itebih'r?.." Atatürk Köşkü'ne ait hizmet binasını yıktığı için Yalova'daki çevrecilerin tepkı- lerini çeken Millı Saraylar Dairesi Başkanı Türkan Ince'ye, öncelıkle bu soruyu sora- caktım. Ne var ki söyleşıye daha başlar başlamaz, aynı soruyu kendisi dile getirdi ve arkasından hemen ekledi: "- Bır tek ağacımızı yaşatabilmek için dünyanın emeğinı ve parasını harcarken tutup yine köşkün bahçesındekı tarihi çı- narlan hıç kesebilır mıyiz? Yok böyle bir şey ve Cumhuriyet'teki haber, bizi çok üz- dü..." Gazetemizde "Yalova'da tarihe balyoz" başlığıyla yer alan haber üzerine "gerçekle- n anlatmak'' isteyen Türkan İnce'nin Dol- mabahçe Sarayı'ndakı makam odasında- >TZ. Türkan İnce Milli Saraylar Dairesi'nin amacıru şöyle özetliyor: "- Biz, TBMM Başkanlığı'na bağbyız. Amaamız, paha biçılmez kültür ve tarih mirasımızı, içinde yer alan 72 bin parça de- ğerü tarihi eşyasıyla birlikte korumak. Ya- lova'daki Atatürk Köşkü de bu değerleri- mizden biridır..." İnce'nin verdiği bilgilere göre 1929 yılın- da yapılan Atatürk Köşkü'nün eklentileri olarak iki önemli bina var ve korunuyor- lar. Bunlardan köşkün hemen yanıbaşında bulunan, genel sekreterlik bınası. Uzakta olan diğeri ise II. Abdülhamit'in av köşkü olarak inşa edilmiş, "yaverlik" binası. Her iki binanm da bu fonksiyonlan artık kalmadığından, TBMM Başkanbğı men- suplan için "dinlenme tesisi" olarak kulla- nıhyor. Yıkılması tepkılere neden olan bina ise genel sekreterlik binasının eskıden "bahçe mutfağı" olduğu sanılan küçük bir eklenti- si. İnce'ye göre tanhı bır değen olmayan bu bina, zamanla yapılan kötü eklemelerle gj- derek bir gecekonduya benzemiş. Köşkün yöneticisi, yıllarca bu bina>i konut olarak kullanmış. Çevreye verdiği çirkinlik öylesi- ne zararlı boyuta ulaşmış ki Atatürk Köş- kü'nün saygınlığını ve görüntüsünü zedele- meye başlamış. Yani, bu yapı yıkılmakla, tarihe değil: "tarihe saygısızlığa" balyoz in- dinlmış... .$ Aynı yere yapılacak yeni "eklenti" bina- nın projelerinı ınceliyonız. Anadolu'daki geleneksel hımış evlerin dış cepheye yansı- yan catkılanyla bezenmiş, sevimli bir otel projesı. 3 katta 33 odadan oluşuyor ve köş- kün hemen arkasında inşası düşünülüyor. Türkan İnce, Atatürk Köşkü'nün "hey- betini" yok etmemek için yeni bınayı genel sekreterlik binasının arkasma "gizledikle- rini" belirtıyor. Emlak Bankası, 2.4 Trilyon Liralık yüksek verimli m. Tertip Variığa Dayalı Menkul Kıymet ini s a t ı ş a s u n d u . S a t ı ş l a r , 15.06.1993 tarihine kadar devam edecektir. (Brüt) Yılhk Faiz Oranları I2AY EMLAK BANKASI "Daha Uygar B i r Yaşam İ ç i n "