Catalog

SAYFA CUMHURİYET 13 ARALIK1993 PAZARTESİ 10 EKONOMI TUKETICI Tur değil, tur şirketi seç! G azetelerde yayımlanan tur ilanlan. iş ve stresin getirdiği ycgunluktan kunulmak isteyenler için küçük fırsatlar yaratıyor. Ancak güzel düşlerle başlayan bu yolculuk, iyi araştırma yapılmadığı zaman kabusa dönüşebiliyor. Aceırteler kaça aynlıyor? A grubu acenteler. yurtiçi ve yurtdışı gezikr ile yurtdışından gelen turistlerin konaklamasıyla ilgileniyor. B ve C grubu acentelere göre daha yetkili olan A grubu acenteler. günübirlik turlardan otomobil kıralamaya kadar her konuyla ılgilenebilıyor. B grubu acenteler yurtiçi ve yurtdışından m I Otobüslerin eski ve bakımsız obnası,3 yıLkzhotel denUenyerin pansiyon çıkması, çevre gezilerinde rehber bulunmaması, yanm pansiyon konaklamadan tam pansiyon ücreti alınması sık sık karşılanan sorunlar arasında yer ahyor. gelenlerin organızasyonunu ve bilet satışlannı yapabiliycr. Yurtiçinden yurtdışına organizasyon düzenleme ve bilet satma yetkısi yok. C grubu acenteler yalnızca yurtiçi organızasyonlardüzenleyebiliyor. B ve C grubu acentelerin A grubu adına bilet satma jetkileri bulunuyor. Kim denetliyor? Seyahat acenteleri TÜRSAB tarafından oluşturulmuş komisyonlarca denetleniyor. Turizm Bakanlığı'na bildirilen suçlann derecesine göre cezalar TURS AB tarafından veriliyor. Hafifsuçlar grubuna giren hatalı davranışlarda ihtar cezası veriliyor. Bırkezihtaralan acenteler düzelme yoluna gitmezse. belgesi ıptal ediliyor. Ağır suçlarda direkt olarak acente belgesi iptal ediliyor. Bu da acenteye 150 milyon liralık bir kayıp getiriyor. Aynca iki yıl içinde kendisinin \e kendi soyismini taşıyan bir kışinin seyahat acentesi açması yasaklanıyor. Bazı durumlarda cezalar daha da ağırlaşıyor. ömür boyu acente açmasına izin verilmiyor. Turlar neyi kapsıyor? Coğrafi güzellikler, tarihi ve kültürel eserler her zaman için ilgi çekiyor. Gidiş dönüş. öğle yemeği, çevre gezilen. anlaşmaya göre sabah kahvaltıları da organizasyonadahil edilebiliyor. Hafta sonu turlannda gece konaklama. yanm veya tam pansiyon. animasyon gösterileri. çevre turlan, kültürel etkınlikler. eğlenceler. kokteyller yer alıyor. Yurtiçinde ve dışında düzenlenen spor müsabakalanna gidecek kişilerin gidiş dönüş biletlerini. konaklama. çev re gezileri ve maç biletlerini karşılayan acenteler de var. Yurtdışından gelen sporculann konaklanması ıse Gençlik ve Spor Bakanlığı tarafından A tipi acentelerden birine taşeron olarak veriliyor. Gündemde hangi turiar var? Yılbaşınm yaklaşması turşırketlenni harekete geçirdi. Uludağ, Palandöken. Abant başta olmak üzere. şehirden uzak yerler turşirketlennın gözdesi oldu. Yurtiçi yılbaşı organizasyonlan 3 milyon lıradan başlıyor. Yurtdışı organizasyonlar Yunanistan, Bulgaristan. Madrid. Londra, İsrail, Sicilya. Paris. Mısır ve İtalya üzerinde yoğunlaşmışdurumda. Dolar üzerinden hesaplanan yurtdışı gezileri 300-700 dolar arasında değışıyor. Neler yapümalı? Gazetedc gördüğünüz ilanlann cazibesine kapılmadan önce iyi biraraştırma vapın. Aynı yerc, aynı tarihler arasında turdüzenleyen firmalan karşılaştınn. Nerede kalınacağını. organızasyonda neler bulunduğunu göz önünde tutun. Mümkünse daha önce bufirmanın turlanna katılmış kışılerlegörüşün. Içgiyhrdnizde deşıkohıbilivsiniz G ünlük giyimin vazgeçilmez parçası olan iç çamaşırlannın klasik ve fantezi modelleri bulunuyor. Kışıselzevkeve ekonomık duruma göre seçilen çamaşırlar. seyyar saucılardan lûks mağaza vitrinlerine kadar ulaşan genış bir yelpaze içinde satıh>or. STANDAKBINE? Iççamaşın üretiminin en büyük sorunu kalıplann vücut ölçülerine uygun olmamasından kavnaklanıyor. Ülkemızdeiç çamaşın üretımınde Italyan ve Alman standartlan kullanılıyor. Kalıp hatalannı azaltmak amacıyla pamuklu ıç çamaşırlannda akrilik oranı yüzde 75'e kadar yükseltiliyor. Böylece iç çamaşırlannın esneme pav ı arttınlarak kalıp hatalan dengelenmeve çalışılıyor. MALMBMESÎ NE? İççamaşın üretiminde pamuklu. ipek. saten. sentetik, fisto, dantel. dûz ve desenli koton kullanılıyor. Beyaz, siyah ve ten rengi camaşırlar daha çok alıa buluyor. Kişiselzevklergöz önünde tutulduğunda renkler somon. mavi. san, kırmızı, füme. lacivert, yeşıl. pembe ve bordoya dönüşüyor. Pamuklu iç çamaşırlannın desenli olanlan da bulunuyor. FİYATUUU NASILT Pamuklu kumaştan yapılmış klasik ıççamaşırlannınfiyatı 10 bin lira ile 50 bin lira arasında değişiyor. Fazla lükse kaçmadan kaliteli iç çamaşın almaya kalklığınızda fiyatlar 50 bin lira ile 250 bin lira arasında değişiyor. Lüks vitrinlen süsleyen fanıezi iç çamaşırlannda fıyat model ve kumaşın cinsıne göre değişiklik gosteriyor. Piyasada 250 bin lira ile 2 milyon lira arasında sutyen külot takımlar. 500 bin lira ile 2 milyon liraya badiler, 100-300 bin liraya k'ülotlar, 200-950 bin liraya sutyenler alıcı buluyor. HANGtStBİt SEÇMELİ? Dıkışinde. daha dayamkh olan merserize ıpliğın kullanılmasına dikkat edin. Floş ve polyester iplik sıcak suda büzülüp kopabılıyor. Sentetik kanşımı çamaşırlar teri emmediğı ve havasız bıraktığı ıçm cılt hastabklannadavetıyeçıkanr. Pamuklu çamaşırlar sağlık açısından daha uygun. ancak deforme olma nskı daha yüksek. NASILYIKAMALI? Uzun süre kullanmadığınız çamaşırlan beyaz sabunla kaynatın. Renkliıççamaşırlannı yıkarken beyazlatıcı deterjan ve çamaşırsuyu kullanmayın. Pamuklu beyaz çamaşırlan 70 derece sıcaklıktaki suda >ıkayabilirsiniz. Ipek. saten. sentetik ve dantel ağırlıklı iç çamaşırlannı en çok 40 derecede yıkayın. İç çamaşırlannda çamaşır suv u kullanmamaya özen gösterin. İyi temizlenemeyen beyazlatıcı ciltte tahrişlere neden olur. Radyatöriin elektrMisi sonmunazı Y avaş yavaş evleregirmeye başlayan elektrikli radyatörler ikinciısınma aracı olarak kullanılıyor. Elektrik enerjisinın pahalı olmasıvebüyükodalan ısıtmaya aletın gücünün yetmemesi kullanım alanını daraltıyor. Kapahdevreçalışan bu ısıtıalar. havanın nemini ve oksijeninı de azaltmıyor. Hangi modeller var?Basit modeılerde önce radyatörün ısmması gerekir. Radyatörlerin içinde ısıya dayanıklı özel bir yağ var. Bu yağın ısınmasıyla çevreye sıcajdık yayılıyor. Fanlı radyatörler sıcak havayı çevreye üfleverek ısıtıyor. Bazılannda zaman ayan düğmesi bulunu>or. Günün belirli saatineayarlanan ısıtıcı. istenilen saatteçalışmaya başlıyor. Elektrikli radyatörlenn 7.8,10.12 dilimli olanlan var. Dilım sa\ısı arttıkça ısıtma gücü de artıyor. Termostat düğmesi. radvatörün sabit ısıda kalmasını sağlıyor. Emniyet sübabı ise radyatörün içinde biriken basınçlı havanın dışarıya atılmasına yanyor. Ne kadar sıtır? Radyatörlerin üst ısıtma limitı 90 derecedir. 20-25 metre kare alanı ısıtabilcn radyatörlerin tek başına büyük bir oday ı ısıtması mümk ün değil. Kalorifer, soba ve diğer ısıtıcılara ek olarak kullanılıyor. Birsaat boyunca çalıştınlan bir ısıtıcı yanm kilovaat elektrik harcar. Son ısı ayannda çahşan radyalörler 2 bin vvattelektrikleçalışır. Orta ayarda 1250 vvatt. kısık ayarda 75Owattkullanır. UYARI HALICI Hikmet Pekşen Halı 100yaşındaantikaolur Hikmet Pekşen 15 yıldır eskı halı ve kilim ahm satımıyla uğraşıyor. Lıseden aynldıktan sonra Kapalıçarşı'da hab tamırcisi yanında işe başlayan Pekşen şu anda kendi işyerinde çalışıyor. Eski halı ve kılimlenn gerçek değerini anlamak için bu işin içinde bulunmak gerektiğinı söyleyen uzmanımız. her eski halı ve kilimin antika sayılmayacağını hatırlatıyor. "Bir halının antika olması içinyaşının 100'ü geçmesi lazım" uyansım yapan Pekşen, "Antika halı öncelikleestetik değer taşır. Desen ve renk uyumu göz zevkini okşar. Dokuması muntazam. kullanılan malzeme kalitelidir. İplikler kökboyasıyla boyanmıştır" diyor. Antika halı almak isteyenlerin mutlaka bir uzmana daruşması gerektiğini vurgulayan Pekşen, yeni dokunmuş halı ve kilimleri eski göstermek için uzun süre güneşte bekletildiğinı, sert kıllı fırçalarla fırçalandığını ve sık sık yıkandığını anlatıyor. Antika halı ve kilimlerin dolar üzerinden satıldığını vurgulavan Pekşen. şu bilgiyi veriyor: "Fiyatlar 10 bin dolar ile 150'bın dolar arasında değişiyor. Burakamlar dünya piyasalannda 150 bin dolann üsıüne deçıkabiliyor." İpek halı dokumacılığının yaygın olmadığını anımsatan Pekşen. eskiden üretilmış ipek halı veya kılimlenn sayıca fazla olmadığını vurguluyor. Yeni dokunan ipek halılann metre karesi 5 milyon ile 30 milyon lira arasında satıldığını açıklayan uzmanımız, antika ipek dokumalara paha biçilemediğini söylüyor. Eski dokuma kilimlerin iki yüzünün de kullanıldığını hatırlatan Pekşen uretim yerlennı şöyle sırahyor: "Konya, Aydm, Mut. Fethiye. Erzurum, Van, Kars ve Kağızman Halılanyla meşhur olan yörelerimiz arasında Konya. Uşak, Milas, Bergama. Malatya. Maraş, Sıvas ve G.Antep başta geliyor." NE, NEREDE, KAÇA? -Yünlü kaşe kumaştan yapılan kasketlerin. kaptan. parçalı. sekiz parçalı ve düz london modelleri bulunuyor. Piyasada Pepo. Tanı ve Ege gibi markalann yanı sıra küçük çapta imalat yapan firmalarada rastlanıyor. Ithal kasketlerin fiyatlan 185 bin lira ile 325 bin lira arasında değişirken yerlilerin fiyatlan şöyle: Kaptan model 75-115 bin lira. parçalı kasket 765-100 bin lira. düz london 85-120 bin lira. sekiz parçalı kasket 75-95 bin lira. Pazar alışverişleri fazladan kirlilik demek Toplumlann ihtıyaçlan değiştikçe alışkanlıklan da değışime uğruyor. Eskiden tatil ojan pazar günü. artık insanlann alışveriş günü olmaya başladı. Süpermarketlerin yenni hipermarketlere bıraknğı şu günlerde bu yeni alışkanlığın da dünyamıza getirdiği ek bir maliyeti var. Pazar günü alışveriş yapmak fazladan kırlilığeyolaçıyor. Bu gündcdesatış yapan marketlerin ısıtma sistemleri. buzdolaplan, daha fazla elektrik, gaz ve pctrol harcıyor. İngilıcre'de yapılan bir araştırmada pazar yapılan aîışverişler sonunda havaya biryılda fazladan 500 bin ton karbondioksıt gazı kanştığı saptandı. Pazar günleri alışverişeçıkan insaniann arabalarla yarattığı trafık karmaşası. arabalann çıkardığı egzoz gazı, gürültü kirliliği ise işin bir başka boyutu. Tüm bunlan katarak bir pazar günü havaya kanşan karbondioksit gazının tutan yılda I milyon tonu buluyor. Uzmanlar alışveriş için pazar gününü seçenlere evlerine yakın vc daha küçük dükkanlan tcrcih etmelerini öneriyorlar. Yılbaşınm yaklaştığı şu günlerde marketlerin yanında dığermağazalann dayılbaşı nedeniyle pazar günü açık olacak olmalan işin bov utunu daha da büyütüyor. Bu olaydan en çok etkılenen ülkelerden bin olan İngiltere'deyetkililerin, Brezilya'nın Riokentindcvapılan Dünya Çevre Konferansı sonrası alınan kararla. havaya kanşan karbondioksıt oranınm 2000'lerde yıllık 10 milyon tona indirilmesinı koşulunu bu şartlarda nasıl yerine getırebileceği de ayrı bir konu. Hükümetlennçevreveenerji tasarrufu konusunda çok çeşitli yollar aramasının yanında bu yeni alışkanlığın yarattığı çevre problemi ne nası1 bır çözüm bulacağı da bılınmiyor. SİKÂYET KUTUSU ESIN SUNGUR Pazaplamanın kötü sürprizleri Mah göregöre, fıemenparasım ödeyip almak varken kataloglardan seçmeye, sonra da hayalkırıklığmauğramayanegerek var?Bunudefalarcasorduk. Amabenzerşikayetler hala sürûyor. Okuyucumuz Ali DcreU 6 arkadaşıyla beraber böyle bir olayoı kahramanı oldu. Bizler İzmir'de özel bir şirkette çahşan yedi kişi Volkan Metal Sanayi AŞ satış temsilcisi Recep Dilbazer'in numunesini göstererek pazarladığı çaydanlık setinden estetik olarak çok beğendiğimiz için siparişettik. Ön ödeme olarak 50 bin lirayı ve ilk taksidi yatırdıktan sonra bize kendi inisiyatifini kullanıp malı bir ay içinde teslim edeceğini söylemesine rağmen 6ay bekledik. Bu sürenin sonunda beğenımizi çeken çaydanlık setiylehiç ilgisi olmayan bir mal teslim aldık. Gönderdikleri çaydanlıklardan hepimizin evinde zaten vardı. Hemen satış temsilcisini ve şirketi aradık. Ancak şirket iyi ciro yapan satış elemanını korudu. Biz de tüm olayı anlatan bir faksı şirkete gönderip size başvurduk. Amacımızçaydanlık peşinde İcoşmak değil, aynı deneyimi başkalannın, üstelik daha büyük zarara uğrayarak yaşamasını önlemek. _ _ _ _ . olkan Metal Sanayfden W f IlknurSanilegörüştüm. • / tlknur Hanım satış • / elemanlannın hiçbir zaman •r ' numunegötürmediklerini, * müşterilerin katalogdan seçim yaptıklannı belirterek, durumu inceleyeceğini söyledi. Bırkaç saat sonra arayan İlknur Hanım. okuyucumuzun sorununu çözmek için satış temsilcisini atlayarak Ege Bölgesi sorumlusuyla temasa geçtiklenni bildirdi." Yaptığımız incelemeye göre müşterilerimizin verdiği siparişlerdebirhatayok. Doldurulan formlarda istenen ürünün kodu. ödeme biçimi açıkça belirtilmiş. Ancak kımi durumlarda müşteri malı teslim alınca beğenmiyor. Ya para iadesı ya da başka bir ürün isıiyor'" diyen tlknur Hanım şu acıklamayı yaptı: "Müşterilerle yapılan sözleşmede açıkça belirtiliyor, eğer sözleşme yapıldıktan bir hafta sonra iptal edilirse yüzde 25 ceza ödenir. Çoğu müşteri bu cezadan kaçınmak için malı beğenmedığini söyieyıp, değiştirilmesini istiyor." Ege Bölge Sorumlusu'nun yaptığı araştırma sonucunda okuyucumuzun sorununun kendisinin isteği doğrultusunda çözülmesine karar verildiğini anlatan tlknur Hanım, Ali Bey'e istediği ürünün teslim edileceğini bildirdi. Ali Dereli, Volkan Metal Sanayi'nin satış elemanının sipariş ettikleri demliklerin bir örneğini yanında getirdiğini ısrarla belirterek, '"Gösterdiği çaydanlık gerçekten çok farklıydı. Kapağı mandalla yukan kalkıyordu, estetik olarak daçok güzeldi. Oysa teslim edilenler sıradan çaydanlıklar. Neyse ki yaptıklan hatayı düzeltiyorlar" diye konuştu. Hayvan dostlarından mektup var " ki hafta önce Uzmanından Uyan / köşesinde Eva Aksoy'un görüşlerine yer vermiştik. Hay vanlann da yaşam hakkı olduğunu vurgulayan Eva Hanıırfın açıklamalanna, kendisi de hayvan dostu olan Hülyu Cankatian mektupla destek geldi. 3 aylık Pekinuaz cinsi köpeğini iki ay önce kaybeden Hülya Hanım. kendisini çok üzen olayı şöyle anlatmış: "Köpeğımi muayene amaayla Caddebostan'da ismini vermeyeceğim bir veteriner hekime götürdüm. Kendisi doğduğundan beri köpeğimin aşı ve kontrollerini yapıyordu. Ancak o gün muayene sırasında huysuzlanan köpeğin kendisini ısırmaması için ip ile ağzını sıkıca bağladı ve iki yerden ipedüğüm atarak sağlamlaştırdı. Henüz muayeneye bile başlayamadan hayvan bir-iki kezçırpındı, bağlan çözdüğümüzde kustuğunu, kusmuğu ağzından çıkaramadığı için de akciğerlerine dolduğunuanladık. Veterinenn müdahalesi ile biraz açıldı. ama sonraki günlerde durumu ağırlaştı. Çektirdiğimiz röntgende akciğerlerin kusmukla dolu olduğunu gördük. Yapılan tüm bakıma karşılık zavallı hayvan 4 gün daha yaşayabildi. Ölüme neden olan hekim ise telefonla arayıp özürdilemekten öteye bir şeyyapamadı. İnsanhayatınındeğerinin bile az olduğu günümüzde bir köpek ölümünün ardından ne kadar üzülenecekse ailece o kadar üzüldük. Ancak Tann'nın verdiği canı taşıyan, ağzı var dili olmayan. bize yandaşlık eden. bir yerde bize muhtaç olan hayvanlann da yaşamaya hakkı var. Kapısında veteriner hekim vazan birinin bu hareketi hukuk dilinde tedbirsizlik, dikkatsizlik, meslek ve sanatta yetersizlik nedeniyle ölüme sebebiyet vermek olarak nitelendiriliyor, cezai sorumluluğu ise yok. Acaba muayene sırasında hayvanlann ağzını iple düğümlemekten başka yöntem yok mudur?" Beyaz eşyayı almakla iş bitmiyor Hepimizin evinde en azmdan buzdolabı olduğu için beyaz eşyayı alıp bir köşeye koymakla sorunun çözülmediğini biliyoruz. Arızası, garanlivle ilgili sorunları hep ayrı dert olur. Yetkiliservis ağının iyi olup olmadığına en azmdan markası kadar dikkat edilmesigerektiğini sık sık vurguluyorum. Çünkü çoğu zaman malı aldıktan sonra da sorunlar çıkıyor. Burada önemli olan tüketicinin karşısmda. çıkan sorunları çözmeye hazır olan yelkilileri bulabilmesi. Okuyucularımız Sİong&l Vçar ve HarUcu Ytldmrn bu aşamalardan geçti: Üçyıl önce Malatya'da Dönüşüm Mağazasf ndan bir AEG No-Frost buzdolabı aldım. Garanti süresi dolduktan sonra üst üste anza yapmaya başladı. Önce fan sistemi yanmış dediler, sonra dolap soğutmamaya başladı. Tekrargelip rezistansı değiştirdiler. Bir değişiklik olmadı. AEG Danışma Merkezini aradım. Gelipdolabı aldılar. Bir hafta serviste kaldı. Geldikten birkaç gün sonra tekrar bozuldu. Şimdi kullanmadan öylece duruyor. AEGFavorit 1987 model bulaşık makinesi aldım. 10 gün sonra servise gitti. Geldiğinde yine ses yapıyordu. 1.5 ay sonra tekrar bozuldu. 'Motor anzalf dediler. Fabrikadan eleman geldi. Aşın sesi önlemek için kapak altına halı döşediler. Yine ses yapıyor, üstelik doğru dürüst yıkamıyorda. -^_- -^—• er iki okuyucumuzun W W sorunuyladaProfılo'dan m m Nesrin Hanım ilgilendi. M M Songül Hanım'ın £ £ buzdolabı Malatya " ^ ^ " ^ * " servisinde bakıma alınıp yeniden çalışır hale getirildi. Harika Yıldınm'ın bulaşık makinesi de kontrolden geçirilerek anzası giderildi. Okuyuculanmıza ulaşamadığım için tamirden sonraki düşüncelerini öğrenemedim. Ancak şunu belirtmekte yarar görüyorum: Özellikle beyaz eşyada malı almadan önce ciddi bir piyasa araştırması yapmak gerekiyor. Görünüşünün ne kadar dcili birili olduğu önemli değil, sağlamlığı, dayanıklılığı ve servisinin bulunup bulunmadığı çok daha dikkatle incelemeniz gereken hususlar. Eş-dosta veya mahalle arasındaki tamircileredanışmanız, gazetelerin tüketici köşelerinde yayımlanan örnek olaylan takip etmeniz ahşverişinizi daha sağlıklı yapmanızı sağlayacaktır. Başvurulannızı Cumhuriyet Gazetesi ŞİKÂYET KUTUSU Türkocağı Cad. 39/41 Cağaloğlu-İST adresine veya 512 05 05 'e beküyoruz.