Catalog
Publication
- Anneler Günü
- Atatürk Kitapları
- Babalar Günü
- Bilgisayar
- Bilim Teknik
- Cumhuriyet
- Cumhuriyet 19 Mayıs
- Cumhuriyet 23 Nisan
- Cumhuriyet Akademi
- Cumhuriyet Akdeniz
- Cumhuriyet Alışveriş
- Cumhuriyet Almanya
- Cumhuriyet Anadolu
- Cumhuriyet Ankara
- Cumhuriyet Büyük Taaruz
- Cumhuriyet Cumartesi
- Cumhuriyet Çevre
- Cumhuriyet Ege
- Cumhuriyet Eğitim
- Cumhuriyet Emlak
- Cumhuriyet Enerji
- Cumhuriyet Festival
- Cumhuriyet Gezi
- Cumhuriyet Gurme
- Cumhuriyet Haftasonu
- Cumhuriyet İzmir
- Cumhuriyet Le Monde Diplomatique
- Cumhuriyet Marmara
- Cumhuriyet Okulöncesi alışveriş
- Cumhuriyet Oto
- Cumhuriyet Özel Ekler
- Cumhuriyet Pazar
- Cumhuriyet Sağlıklı Beslenme
- Cumhuriyet Sokak
- Cumhuriyet Spor
- Cumhuriyet Strateji
- Cumhuriyet Tarım
- Cumhuriyet Yılbaşı
- Çerçeve Eki
- Çocuk Kitap
- Dergi Eki
- Ekonomi Eki
- Eskişehir
- Evleniyoruz
- Güney Dogu
- Kitap Eki
- Özel Ekler
- Özel Okullar
- Sevgililer Günü
- Siyaset Eki
- Sürdürülebilir yaşam
- Turizm Eki
- Yerel Yönetimler
Years
- 2024
- 2023
- 2022
- 2021
- 2020
- 2019
- 2018
- 2017
- 2016
- 2015
- 2014
- 2013
- 2012
- 2011
- 2010
- 2009
- 2008
- 2007
- 2006
- 2005
- 2004
- 2003
- 2002
- 2001
- 2000
- 1999
- 1998
- 1997
- 1996
- 1995
- 1994
- 1993
- 1992
- 1991
- 1990
- 1989
- 1988
- 1987
- 1986
- 1985
- 1984
- 1983
- 1982
- 1981
- 1980
- 1979
- 1978
- 1977
- 1976
- 1975
- 1974
- 1973
- 1972
- 1971
- 1970
- 1969
- 1968
- 1967
- 1966
- 1965
- 1964
- 1963
- 1962
- 1961
- 1960
- 1959
- 1958
- 1957
- 1956
- 1955
- 1954
- 1953
- 1952
- 1951
- 1950
- 1949
- 1948
- 1947
- 1946
- 1945
- 1944
- 1943
- 1942
- 1941
- 1940
- 1939
- 1938
- 1937
- 1936
- 1935
- 1934
- 1933
- 1932
- 1931
- 1930
Our Subscribers Can Login And Read Original Page
I Want To Register And Read The Whole Archive
I Want To Buy The Page
3 KASIM1993 ÇARŞAMBA CUMHURİYET SAYFA
DUNYADAN
Çin ordusu işhayatina atılıyor
£t i
Ç in ordusunun askerleri,
ellerindeki yetkileri ve ola-
naklan kullanarak, dış dün-
yaya açılış adı altında. ticarete yöne-
liyor. Bır yandan ordu, bir yandan
tek tek askerler ticarete atılarak bü-
yük kazançlar elde ediyor. Askerler,
özellikle yabancı şirketlerle ihrataca
yönelik antlaşmalar yapma eğilı-
mindeler.
Laoşan dağında karşılaştığımız
Yuan. bır Fransıza rastlamanın
mutluluğu içinde, ellerimızi hararet-
le sıkıyor. Tüm Fransız-Çin anlaş-
mazüklannı unutarak şöyle dıyor:
"'Bana Çin mallarını ara\an Fransız
işadamlan bulun. Ben de istenen tüm
mallan, ne olursa olsun, size bulaca-
ğmı. Kazancı paylaşanz."
Çin ordusu
elindeki olanaklan
ve yetkileri
kullanarak,
ticaretin bütün
alanlanna
sızıyor
Halk ordusuna ait endüstrilerden
birinin yöneticilerinden olan Yuan,
bu görevınin dışında emlak. iç ve dış
ücaret üzenne danışmanlık ve daha
başka işlerle de uğraşı>or. Kartvızi-
tin arkasında uzun bir liste var. Bu
olay Deng Şaoping dönemı sonlan-
ndaki Çın'in en belırgınözelliklerin-
den birini oluşturuyor. İktidar daha
önce tüfeklerin ucundaydı, şimdiyse
çek kamelerinde.
I Ticaret merkezine
dönen kışla
Ayncahklı konumlarından yarar-
lanan askerler, dış dünyaya açılış
adma, ticarete atılıyor. Öperasyon-
lann gizliliğıni koruyan duvar. ge-
nellikle paranın nereye gittiğinin öğ-
renilmesinı engellıyor.
Bugün Çin'in önemli deniz üs-
lerinden olan Kingdao gibi kentler-
de ticari çılgınlığın boyutlannı gör-
mek için gözünüzü açmanız yeterli.
Kingdao kentindeki, düne kadar
iceri guilmesi olanaksız olarak tanı-
Disiplinkriyle tanınan ve ayaldanmalan bastırmakta başanlı olan Çin askerleri ricarette de aynı başanyı gösterebilecek mi? (Fotoğraf: REUTER)
mlanan kışla, bugün deniz müzesine
dönüştürülmüş durumda. İsteven
herkes, tabii giriş ücretını ödedikten
sonra kışlayı gezebiliyor. İçerideeski
ve büyük silahlar, ölmüş bır amira-
lin çok eski uçağı, 1936"da Sovyetler
BirÛği'nde yapılmış bir destroyer ve
bir savaş gemisi yer alıyor. Savaş ge-
misinin periskopu, kentin ticaret
merkezini, katolik kılisesıni veya gü-
zel bir kızı çok uzaktan izleme ola-
nağı sunuyor. Gezi sırasında, halen
kullanımda olan eski bir deni-
zaltının icine de girilebiliyor. Burada
fotoğraf çekilmesi yasak. Ortahkta
alışılmış görevlerinı yerine getıren
tek bir asker veya bir savaş gemisi
görünmüyor. Asker eşleri ve kızlan
yollarda meyve ve içecek satıyor.
Kışla tam anlamıyla ticarete terk
edilmiş görüntüsü taşıyor. Gezinin
rehberi hiçbır sakınca görmeksizın,
karşılıklı uluslarası ticaret yapmak
istediğini belirtiyor.
Kışlada, Kingdao'ya gelen turist-
lerin mutlaka alması gerektiği belir-
tilen turistik bir rehber satıbyor. 36
sayfahk kitapta kentin ve doğal ola-
rak ordunun gelir elde ettiği oteller,
tunstik ve tarihi yerler. eğlence ve
ticaret merkezleri hakkında bilgı ve-
riliyor. 1yı kalite kağıda basılmış bol
fotoğraflı bu kitapta. oteller hakkı-
nda aynntılı bilgi verilmezken asken
eğlence yerlerinden övgüyle söz edı-
liyor.
Pekin'in engelleme çabalan-
na rağmen, yabana sermayeyle or-
taklaşa yapılan projeler gehşiyor.
Emlak alım satımı, inşaatlar hızla
ilerliyor. Kentin iyi konınmuş böl-
gelerinden bin, bugün villa yapımı
çalışmalannda kullanılan vinçlerle
dolu. Metrekare başına ortalama fı-
vat bin dolar.
Ordunun pazardaki rolünü an-
lamak zor değil. Ticaretin her alanı-
na sızmışlar. Şantiyelerden birinin
girişinde asılı duran bir panodaki
otomatık silah resminin hemen altı-
nda, burarun gelecekte atış olanı ola-
cağı belirtiliyor ve özellikleri övülü-
yor.
Çin ordusu yıllardır ay sonlannı
turistlere ve Çinlilere ayınyor. İste-
yenler. atış alanlannda veya kamp-
larda. döviz karşılığında değişik si-
lahlan deneyebiliyor Bunlann
arasında İsrail, Ahnan. Çin yapımı
otomatık silahlann yanı sıra roketa-
tarlar ve uçaksavarlar da yer alıyor.
Son günlerde çıkan bır ilan da ol-
dukça etkileyıcı. İlanda Tianjin or-
dusunun bir bırimınin. isteyenlere
bır günlüğüne Çin ordusu askeri
olma olanağını tanıdığı belirtiliyor.
Kışlada geçecek bir günü anlatan
programda, askeri eğitim, bir çok et-
kinlik ve antrenman yapılacağının
yanı sıra bu eğlencenin bedelinin en
az 500 frank olacağı belirtiliyor.
Pekınde döviz karaborsasırun
ordu ve askeri polıs tarafından yö-
netildiğıni Iferkes biliyor. Canton
yollannda. döviz kurlan üzerinde
oynayarak para kazanan kişilerin
hepsi üniformalı. Burada, Asya ve
Batı borsalanndaki degişiklikler
saat başlannda alınıyor ve sonuçla-
ra göre döviz kurlan ayarlanıyor.
Kingdao'da komünist rejimin ilk
30 yılı boyunca kötü günler yaşayan
taocu Laoşan tapınağı eski görkemli
günlenne kavuştu ama nasıl? Asker-
lerin tapınağı yeniden ibadete açma-
lannın tek bir nedeni var: Gelen tu-
nstler burayı görmeden gitmemeü.
Dağın tepesındeki tapınağa çıkmak
isteyen tunstler için bir telesiej ku-
rulmuş. Askerlerin yardımıyla kuru-
lan telesiejin, altı ayda kendisini
•
Işe silahlannı
kiralamakla
başlayan askerler,
şimdi de dileyen
herkese, tabii para
karşılığında,
birgünlük
askerlik olanağı
veriyor
amorti etüğini öğreniyoruz.
Dağın önemi sadece tapınaktan
ileri gelmiyor. Oldukça stratejik bir
konumu da var. Dağ, kente gelen
yollann gözetlenmesinde ve kontro-
lünde kullanılıyor. Dağın askeri
amaçla kullanılması komünızmden
çok önce başlamış. Bir yanı denize
bakan dağın eteklerinde, yörenin
plajlanndan birisi yer alıyor. Çinliler
için tank gölgesi altında deruzın key-
fıni çıkarmak şaşırtıcı olmasa bile,
bu manzara tunstler için oldukça
ilgj çekici bır görüntü oluşturuyor.
İş dünyasının ve askeri dünyanın
örtüşmesi, gelecekte de önemli so-
nuçlar doğuracak. Şimdi kafalan
kurcalayan soru şu: Ordu, Tianan-
men krizinden sonra, yeni bir politik
krize neden olacak, günlük yaşamda
geçtikçe değerini yiüren mıllıyetci
eğilim ıle yerel işletmelerinin gelirleri
arasındakı ikilemden kurtulabilecek
mi? Bugün için bu soruya bir yanıt
veımek zor. Ama Kingdao'nun yö-
netialeri tarafından tercih edilen si-
garalann markası gibi basit şeyler
bile etkısinin büyüklüğünü gösteri-
yor. Kingdao Belediyesi'nin sembo-
lü olan tütün, aynı zamanda en bü-
yük gelir kaynağını oluşturuyor.
Yeni dünyayayeni birlik
JJork etmcs
Avnıpa'dakı ulus devletler. ta-
rih içinde birbirlerinin en
kötü düşmanlan olmuş-
lardır. İkınci Dünya Savaşı'nın ardı-
ndan, Batı Avrupa ülkelen, yeni bir
başlangıç yapmaya karar verdi. Av-
rupa Topluluğu ve ABD önderliğin-
deki NATO, hem üye ülkelenn bir-
birlerine karşı asla sılah dogrultma-
yacaklannın güvencesiydi. hem de
yeni oluşan Sovyetler Birliği tehdidı-
ne karşı bir siperdi. Ancak şımdı bu
tehdit kalktı ve bir zamanlar Sovyet-
ler Birliği'nin doldurduğu boşluğu
şimdi kardeş kavgalan dolduruyor.
ABD Dışişleri Bakanı Warren M.
Christopher, Moskova, Orta Asya,
Doğu Avrupa ve Baltık devletleri
arasında mekik dokuyarak. boşluğu
dolduracak Amerikan patentli veni
bir önerinin yararlılıgı konusunda
bu ülkeleri# ikna etmeye çalıştı.
"Banş için İşbirliği'1
önerisi, Rusya
dahıl isteyen her ülkeye, NATO'yla
askeri düzeyde sınırlı bır işbirliği ola-
nağı sunuyor . Ancak Rusya ve
komşulan. kendi güvenlikleri için
nelere gereksinim du>duklan konu-
sunda aynı görüşlen paylaşmaktan
uzak görünüyor. Rusya, batıdaki ve
güneydeki komşulan üzerindekı nü-
fuzunu arttırmak yoluyla güvenhği-
ni sağlamaya çalışıyor. Komşu-
lannın güvenlik anlayışı ise Rusya'-
nın baskısını olabildiğince az hısset-
mek. Son yaşananlar, NATO ile Av-
rupa Topluluğu'nun Soğuk Savaş
sırasında Almanya ve komşulannı
bir yandan Sovyet tehdidinden ko-
rurken, bir yandan öteki Avrupalı
uluslara, Almanya'nın kontrol altı-
nda tutulduğunun güvencesini ver-
lanya gibi Doğu Avrupa uluslan. et-
nik sorunlar bitmediği sürece, ken-
dileri ıçın güvenlıkten söz edilemeye-
ceğini biliyorlar. Bu uluslar. Rusya"-
nın guçlenmesinden korkuyor.
Birleşık Devletler ve Batı Avrupa.
Boris Yeltsin'i, Rusya'da pazar eko-
nomisinin, demokrasinin yerleşmesi
için en ıyi secenek olarak görüp des-
tekliyor, bu büyük olasılıkla da doğ-
ABD, Avrupa'nın daha fazla askeri yükümlülük
almasını, Avrupa, kurduğu refah sisteminin
sürmesini istiyor. Herkesin ortak dileği ise,
güvenlik kaygılanndan uzak bir dünya.
mesine benzetilebilir.
Güvenlik fedakarhk gerektirir. Ve
öyle görünüyor ki, bugün ABD da-
hil hiçbır zengın ulus, yeni mılliyetçi-
lık ve etnik ıstikrarsızlık tehdidi
karşısında fedakarlık yapmaya pek
ıstekli değıl.
Batı Avrupalılann en temel isteğı,
40 yıldır sürdürdükleri refah ya-
şamının bozulmaması. ABD'nin ıs-
teği ise, Avrupalılann biraz daha
fazla askeri yükümlülük üstlenmesi.
tabii ABD"nin ittifak içindekı politik
ve stratejik kuvveti kaybolmadan.
Herkesin ortak dileği ise, askeri
bütçenın kesildigı, güvenlik derdi ol-
mayan. huzurlu bir yaşam fırsatı.
Çek Cumhunyeü. Macanstan, Po-
ru. Ancak ne Yeltsin, ne de ikti-
dannı koruyabılmek için gereksinim
duvduğu askeri ve güvenlik güçlen
Doğu Avrupa için güvence oluştu-
ruyor.
Moskova parlamentosunda ekım
a>ı başında yaşanan olaylar, ötekı
seçeneklerin Yeltsin'den çok daha
kötü olduğunu ortaya koydu. Öte
yandan, Azerbaycan'da eski bir ko-
münistin işbaşına gelmesine ses çı-
karmadı.
Ukrayna'nın nükleer başlıklar-
dan kurtulmayı gecıktirmesi. güven-
sızlikle açıklanabilir.
Christopher'ın önensi Yeltsin'in
se\inmesme yol açlı. Ancak duyulan
yîvincın asıl nedeni. Doğu Avrupa
ülkelerinin bu ittifaka hemen gire-
meyeceği gerçeğjnden ka>naklanı-
yordu.
Rus ordusu, ejlül ayında, NA-
TO'yu garantörden çok tehdit ola-
rak gördüğünü açıklamışü. Yeltsın'-
ın Varşova'da, Polanya'nın ya da
öteki ülkelerin NATO'ya kaülma-
lanna Rusya'nın bir itirazının ola-
mayacağmı açıklamasının ardı-
ndan, ordu ve Dışişleri Bakanlığı.
NATO liderlerine bir mektup yaza-
rak NATO'nun doğuya doğru ge-
nişletilmesinin, bölgenin güvenliğin-
de Rusya'nın da eşit söz sahibi ol-
ması sağlanmadığı sürece tehdit ola-
rak göreceğini bildirmesini istedi.
Batılı ülkelen oldukça hoşnut
eden öneri, Doğu Avrupa ülkeleri
için yeterli değil. Bu ülieler. yine
Moskova ile Batı arasında sıkışıp
kalmak istemiyor.
Birleşik Devletler, Yeltsin'in Rus-
>a'nın güneyındeki çalkantılarda
banşgücü rolüne bürünmesı gerekti-
ği ısrarlanna, bu görevin BM'ye aıt
olduğunu söyleyerek kulaklanm
tıkıyordu. Ama yine de işi Rusya'ya
bırajctı. Bosna'daki çatışmalar bü-
tün Doğu Avrupa'yı etkilediği halde
NATO bile Bosna'ya böyle bir mü-
dahalede bulunmadı. Şimdi çoğu
Avrupalı, bu çatışmayı önleyeme-
yen bir ittıfakın anlamı ne, diye so-
ruyor.
Rzakulesibürokrasi
yüzünden mi yıkılacak?
Uzmanlar, her yıl yaklaşık bir milimetre eğilen Piza kulesini dört
milim düzeltmeyi becerdiler. Bürokrasi izin verirse, kule uzun
yıllar yaşayacak.
^ftu york etmcs
Piza kulesi bugün ıkı sece-
nekle karşı karşıya: Ya za-
mana karşı fıziğın ve mü-
hendisliğin zaferi olarak tarihe ge-
çecek ya da göz zevkini bozan bir
görüntü haline gelecek.
Kuleyi kurtarma etkinlikleri
çerçevesınde eğri kulenin kaide-
sine yerleştirilen külçe kurşunlar
amacına ulaşü; kule artık yana
yatmıyor. 800 yıllık geçmışı bo-
yunca yavaş yavaş eğilen 57 metre
boyundaki kule, kurşun ağırlıklar
sayesinde düzelmeye de başladı.
Henüz dört milimetreyı aşmayan
düzelme, büyük bir sevinç yarattı.
Kulenin yıkılmasını engellemek
üzere düzenlenen, 13 uzmanın
katıldığı uluslararası bir paneli yö-
neten Turin Üniversitesı profesör-
lerinden Michele Jamiolkowski.
bu gelişmerun küçümsenmemesi
gerektiğını belırterek, "Kuk ilk
kez ters tarafa yöneldi ve bu geliş-
me bence çok önemli" diyor. Panel-
de söz alan Napoliü Mimar Cario
Viggiani kule kurtarma çalışma-
lannda böylece 5 ile 10 yıl arasında
bir süre kazandıklannı ileri süre-
rek şöyle konuşuyor: "Kurşun kül-
çeler acil bir çözümdü. Bundan böy-
le daha uzun zaman dilimi içinde
kulenin zerafetini bozmayacak,
daha incelikli bir çözüm üretmek
için çalışabiliriz. 14 ton ağuiığında
bir mermer kütleye sahip olan kule-
nin kaidesine >erleştirilen kurşun
kiilçeler şimdilik karşı ağıriık oluş-
turuyor."
İtalya Kültür Bakanı Alberto
Ronchey, İtalya'da eski eserlerin
korunması ve restorasyonunun
bürokrasi engeline takıldığını ilen
sürüyor. Ancak Piza kulesini kur-
tarma çalışmalannın bu engelleri
şimdilik başan ile aştığını ıfade
ediyor. Gereksiz bürokratik
aynntılar nedeniyle eski eser
onanm calışmalan sürüncemede
kahyor.
Piza kulesi İtalya için yalnızca
onanlmakta olan tarihi bir yapı
değil İtalya'nın simgesi ve turizm-
den geçımlerini sağlayan tüm İtal-
yanlar için altın yumurtlayan bir
Piza kulesini düzeltmek
Dikeksen
AğırtıMar
1
Kule
kuleyi l$kn<l
buyöne,('
çekecekı j
, gun
İtalya, Piza
kulesinin güneye
doğru yatmasınia
engellemek için
kuzey kaidesine
400 ton ağırlıgmda
kurşun külçe
yerleştirdi. Yakında 200 ton
kurşunun daha ilavesiyle, kuie
kuzeye doğru çekilecek. 1990
yılında kule ziyaretçilere kapatıldı.
400
tortluk *
kurşun ı
•-Yeraltında
beton destekler
tavuk. Kulenin yıkılabıleceği
kaygısı, >üzyılın başında Venedik
katedralinin yıkılmasıyla arttı. Bu-
nun üzerine birbiri ardına toplanan
komısyonlar, kulenin yan yatmaya
devam etmesi halinde bir gün yıkı-
lacağı sonucuna vararak, acil çö-
züm arayışına girdi. Piza kulesi ka-
baca her yıl bir milimetre yan yatı-
yor.
1990 yılında kulenin kısa zaman-
da yıkılcağı endişesiyle, kuleye
çıkmak vasaklandı. Her yıl, 800 bin
turist kulenin 294 basamağını tı-
rmanarak en tepesine çıkıyordu.
Uzmanlann aynntılı çalışması so-
nucunda. kulenin yapısal da-
yanıklılığımn çok güvenilir ol-
madığj ortaya çıktı. Viggiani, daha
ileri giderek kulenin yıkılmak üzere
olduğunu ileri sürdü. Bunun üze-
rine kulenin kaidesi çebk kafeslerle
sanldı, beton ile desteklendi. Bu yıl
başında kurşun külçelereğimin ters
yönüne yerleştirildi, böylece eğime
karşı bir güç oluşturuldu. Viggiani
tüm amaçlannın kuleninin eğımini
10 dereceden 9 dereceye düşürmek
olduğunu söylüyor. Kulenin 90 de-
recelık bir konuma gelmesinin ise
olanaksız olduğuna işaret edıyor.
Piza kulesini kurtarma çalışma-
lan yıl sonunda geçerlıliğı sona ere-
cek olan bir hükümet kararnamesi
çerçevesınde yürütülüyor. Eğer söz
konusu kararname yıl sonunda ye-
nilenmezse, tüm çalışmalar dura-
cak. Jamiolkovvskı kararnamenin
yenilenmemesi durumunda ortaya
çok ciddı sorunlar çıkacağını ileri
sürüyor.
AlanOmeU