Catalog

SAYFA CUMHURİYET 2KASIM1993SALI 8 DIŞ HABERLER KKTCdeerken ILEFKOŞA (Cumhuriyet) - KJCTCdel2arahkta yapüması öngörûlen erken seçimler için hazırlık-lar başladı. Yüksek Seçim Kurulu'nun seçim takvimini açıklamasından sonra dokuz siyasal parti, miletvekili adaylan ile seçim Kstelerindeki sıralannı belirlemeğe başladılar. Hür Demokrat Parti. Milliyetçi Adalet Partısi ve Vatan Partisi. güçbirliğine gidümesine karar vererek, seçimlere, MiUi Mücadele Birlıği Partisi adı altında girmeye hazırlanıyor. Ulusal Birlik Partisi'nde,'42 milletvekili adayından 31'ini eski bakan ve milletvekilleri oluşturdu. UBPlistelerinde 11 yeni isim yer alabildi. Ermenistan'a yardmı •MOSKOVA (AA) - Rusya hükümeti. Ermenistan'daki "Rus asıllı halka yönelik" olduğu iddiasıyla ErivarTa tonlarca gıda maddesi göndereceğjnı açıkladı. Başbakan Viktor Çernomirdin'in imzaladığı kararneme uyannca, "'Ermenistan'da yaşayan Rus asıllı halka yönelik, insani yardım programı" çerçevesinde Rus Hava Ku\ vetleri'ne ait "askeri nakliye uçaklanyla" hükümet Ermenistan'a 5 ton süttozu, 3 ton bebek maması, 2 ton makarna, lOtonhaar çorbavelOtonun gönderecek. Baladur Moskova'da • MOSKOVA(AA)- Fransa Başbakanı Eduard Balladur. ikı günlük bir ziyaret için Moskova"ya gıtti. Balladur'un, Rusya'yla Fransa arasında geçen yüzyılda kunılmuş bir ittifakın 100. yıldönümü dolayısıyla gerçekleşen ziyareti çerçevesınde, Devlet Başkanı Boris Yeltsin ve Başbakan Viktor Çernomirdinie yapacağı görüşmelerde ağırlığınekonomik konulara verileceği belirtiliyor. Inak, Kuveyfi tehditetti •BAĞDAT(AA)-Irak, Kuveyt'i "Irak'a ve Iraklılara yönelik suçlannın hesabını sormakla" tehditetti. tktidardakı BAAS partisinin yayın organı el Tavra gazetesindeçıkan bir makalede,'Kuveyt'in Irak'a ve Iraklılara yöneÜk suçlannın hesabını verceğj gün gelecektir" ıfadesi yer aldı. Makalede Kuveyt'in suçlannın başında. ABD eski Başkanı George Bush'a bir suikast haarladıklan gerekçesiyle 11 Iraklının ölüm cezasının istemıyle yargılanması gösterildi. Güney Afrika'da 30ÖIÜ • JOHANNESBURG (AA) - Güney Afrika Cumhuriyeti'nin Johannesburg kenti ve çevresinde hafta sonunda meydana gelen şiddet olaylannda en az 30 kişinin öldüğû bildirildi. Polis, olaylann. genillekle sıyahlann yaşadığı bölgelerde meydana geldığini. Johannesburg'un Tembisa, Katlehong ve Tokoza banliyölerinde en az 21 kişinin öldüğünü açıkladı. Afgamstan'da çatışmalap • KABİL(AA)- Afganistan"ın başkenti Kabil civannda rakip mücahit gruplan arasında yine şiddetli çarpışmalar patlak verdi. Çatışmalann, başbakanhğa getinlen Gülbeddin Hikmetyar'ın radikal Hizb-i Islami örgütünün milisleri ile devlet başkanı Burhaneddin Rabbani'ye bağb kuvvetler arasında meydana geldiği belirtildi. Haiti'de cunta, sık stk sürgündekj Devlet Başkanı Jean Bertrand Aristide aleyhinde gösteriler dûzenliyor. Başkent Port-Au-Prince'de düzenlenen bu gösteriler giz- li polis ve askerlerin öncülüğünde yapılıyor. (Fotoğraf REUTER) ABD, ada açıklanna, içinde 600 asker bulunan çıkarma gemisi gönderdi HaitfdetelılikelibrmanınaDış Haberler Senisi - Haitinin sür- gündeki Cumhurbaşkanı rahip Jeanne Bertrand Aristide'ın ülkeye dönmesınin cunta tarafından engellenmesinden sonra bölgede gerginlik tırmanışa geçtı. Aristide'ın 3 temmuz tarihli anlaşma uyannca 30 ekımde Haiü'ye dönmesi gerekıyordu. BBC, ABD'nin Haiti'yi üç haftadır abluka altında tutan donanmasına, içinde 600 asker bulunan bir çıkarma gemisi ile takviye etuğini bildirdı. Beyaz Saray da yaptığı açıklamada, "Haiti'de cunta tarafından kesinri\e uğratılan de- mokrasinin tekrar kurulmasında karaıiı olduklarmı" belırtti. Siyasal gözlemciler, cuntanm direnmeye devam etmesi ha- linde, ABDöncülüğündeki BM kuvvet- lerinin bir askeri müdahalede bulunabi- leceklerini belirtiyorlar. Sağcı partiler Öte yandan BM banş planının başa- nsızlığa uğramasından yüreklenen Haı- ti'nın sağcı partileri, önceki gün top- lanarak yeni bir hükümet kurmak için görüşmeler yaptılar. Ancak Reuter'in haberine göre. bu konuda anlaşma sağ- lanamadı. Siyasal partiler, ülkeye yasal Cumhurbaşkanı Aristide'ın dönmesini öngören BM planının tümüyle geçersiz sayılmasıru istiyorlar. Sağcı partiler, anayasanın 149. maddesi uyannca ülke- de yeni seçimler yapılmasını ve Cum- hurbaşkanlığı'na gecici olarak Yüksek Mahkeme Başkanı'nın getirilmesinı ta- lep ediyor. Reuter. pazar günü toplanan sağa partilerin çoğunun. Haıti'nıneski dikta- törü Francois Duvalier (Papa Doc) dö- neminin özlemı içinde olduğunu bildiri- yor. Washington ve BM ise bu yola başvu- rulduğu takdirde Haiti'ye karşı uygula- nan yaptınmlann daha ağırlaştınlacağı uyansında bulundular. BM, Haiti'ye licari ambargonun yanı sıra petrol ambargosu da uyguluyor. Ancak askeri cuntanın petrol stoku yaptığı ve ambargoya daha bir süre da- yanabileceğj bildiriliyor. Bertrand Aristide, Aralık 1990'da Haiti tarihinde ilk kez düzenlenen ser- best seçimlerde oylann büyük çoğunlu- ğunu kazanarak Cumhurbaşkanı seçil- mişti. Ancak 199rdegerçekleşürilen askeri darbe. Haiti'de demokrasi denemesine son vermış ve Anstide ABD'ye sürgüne gıtmişti. Eski SSCB'deki nükleer silahlar Baü'nın gündeminde ilk sırada YeninükleerkabusDç Haberler Senisi - Sovyet- ler BirliğYnin dağılmasından sonra bölgede büyük kanşıkkk yaşanıyor. Azeri-Ermeni sa- vaşı, Tacikıstan'da Moskova yanlısı hükümetle İslamcı geril- lalar arasındaki çatışmalar, Gürcistan'daki iç savaş. Mol- dova'da aynlıkçı Trans-Din- yester Ruslar ile hükümet bir- likleri arasındaki çatışmalar ve belki de en önemlisi Rusya'daki büyük huzursuzluk. Bu tabloda Baü'yı en çok kaygılandıran sorun da eskı Sovyet cumhuriyeüerindekı nükleer silahlar. Rusya, Beyaz Rusya, Ukrayna \e Kazakistan nükleer silahlara sahip dört cumhuriyet. Sorun çok ciddi. Cumhuri- yetler arasında bir çatışma çıkması ya da Rusya'da büyük bir kargaşa yaşanması nükleer silahlann sorumsuz ellere düş- mesine yol acabilecek. Disipli- nin hemen hemen tümüyle çök- müş bulunduğu Rus ordusun- da birçok subay ve askerin si- lahlannı sattıklan biliniyor. As- kerler büyük para sıkınüsı çeki- yor. Sibirya'da bazı Rus komu- tanlannın askeri uçaklarla para karşılığı yolcu taşıdıklanna iliş- kın haberler, Batı basınında sık sık çıktı. Batı'nın en büyük kaygısı, bir kargaşa ortamında bazı nükleer başhklann radikal gruplara satılması. Kazakistan, Beyaz Rusya ve Ukrayna'daki nükleer silahlar diğer bir endişe kaynağı. Ukrayna sonınu Gerçi Kazakistan ile Beyaz Rusya, nükleer silahlannın imha edilmesini kabul ettiler. Ancak Ukrayna sorun oluştu- ruyor. Ukrayna Devlet Baş- kanı Leonid Kravçuk ilke ola- rak ülkesinın nükleer silahlar- dan anndınlmasını kabul etti- ğını açıkladı. Ne var ki parla- mento, bu konuda ayak dire- tiyor. Parlamento. ABD'nin tüm "telkinlerine" rağmen Start anlaşmasını henüz onay- lamadı. Ukrayna ile Rusya arasında Kınm konusundaki anlaşmazlık ise parlamentoda sertlik yanlılannın seslenn yükseltmesine yol açtı. Rus>a Parlamentosu yaz başlannda aldığı bir kararla 1964'te eski Sovyet lideri Mikita Kruşçev tarafından Ukrayna'ya verilen Kınm'ın Rusya'ya iade edilme- sini istedi. Kınm'da yaklaşık 10 milyon Rus yaşıyor. Rusya Parlamentosu. Sivastopol Li- manı üzennde de hak ıddia etti. Parlamento, Devlet Başkanı Boris Yeltsin tarafından feshe- dildı. ama Rus ordusunda par- lamentonun görüşünü payla- şan birçok komutan olduğu bi- liniyor. Ukrayna'damuhalefet,. her ortamda ülkenin güvenliği açısından nükleer silahlann muhafaza edilmesini istiyor. Eski Sovyet Cumhuhyetleri'nde nükleer silahlar Beyaz Rusya $ Karadan atılan Jüzeler I Denizden atılan Lftizeter Stratejik bombardıman uçakları Eyiül 1091 itibariyt» Filistin-İsrail banşına karşı çıkan İsrailli saldırganlar yollan kesti, evlere saldırdı, okul yaktı İşgaltopraklamıda'Yahudi intifadası 9 Dış Haberler Senisi - İsrail iş- gali altındaki Filistin topraklan Gazze Şeridi ve Batı Şeria'da yaşayan İsrailliler terör estir- meyi sürdürüyor. Bu toprak- lardaki îsrailfiler kendi "inti- fada"lannı (ayaklanma) ilan etti. Dört gündür süren şiddet olaylan dün de yaşandı ve iki Filistinli yaşamıru yitirdı. İsrail- li saldırganlar Filistinhlere ait bir okulu yaktı. Gazze Şeridi ve Batı Şeria'da yaşayan israilliler dün sabah anayollan keserek, Filistinlile- rin işe gitmelerini engelledi. Başbakan İzak Rabinin Filistin Kurtuluş Örgütü (FKÖ) lideri Yaser Arafat'la imzaladığı ba- nş ve özerklik anlaşmasmı pro- testo eden İsraillilerin eylemi yaklaşık 2.5 saat sürdü. Eylem- cilerin çoğunun silahlı olduğu ve eylem sırasında dualar oku- duklan bildirildi. İşgal alündaki topraklarda yaşayan 100.000 Yahudinin li- deri Uri Ariel, İsrail radyosuna yaptığı açıklamada. "Araplar işe gitmediler. Bu (dün) sabah, dışarı çıkıp yolların kesildiğini görenler uvumak için evlerine döndüler" dedi. İsrailli göstericiler, Baü Şe- ria'daki Ramallah kampı ya- kınlannda bulunan Celazun mülteci kampına da silahlı sa!- dında bulundular. Saldırganla- nn. Uzı "ıipı silahlarla kamptakı Filisünlilere ateş açüklan. evle- rin camlannı kırdıklan ve ara- balara zarar verdikleri bildiril- di. Filistinlilerin taşlarla karşı- lık verdiği belirtildi. İsrailli saldırganlann aynı kampta bulunan Filistinlilere ait bir okulu da yakuklan bildi- rildi. AFP, Birleşmiş Milletler Yardım Ajansı tarafından yö- netilen okulun camlannın kınl- dığını, bütün dersanelerinin yandığını belirtti. İsrailli askerlerin müdahalesi sonucu basurüan saldınlar sıra- sında ölen ya da yaralanan ol- madı. İşgal topraklanndakı gergın- lığin dünkü bilançosu, ıki Fılıs- tınlinin öldürülmesıydı. Batı Şeria'daki Kalkilya kasabası yakmlanndaki bir kontrol nok- tasına yaklaşırken yavaşlama- yan Filistinli işçi dolu bir araba- ya askeTİer tarafından ateş açıldı. Bir Filistinli öldü, diğeri de yaralandı. Gazze Şeridinde de bir Filis- İsrailli askerler yol üzerinde ibadet eden bir Musevi'nin yanından geçiyorlar.Musevi ve arkadaş- ları İsrail askerlerinin Filistinlilerin geçmesi için yolu temizlemelerini engelkmeye çalışıyoriar. tinli tarafından bıçaklanan îs- raillı. saldırganı tabancayla vurarak öldürdü. İsrail radyo- su, ölen Filistinli'nin İslami Cihad örgütü tarafından tutu- lan bir kiralık katil olduğunu öne sürdü. Reuter, işgal topraklanndaki Yahudilerin kendi "intifada"- lanru ilan etüklerini bildirdi. Bilindiği gibi, "intifada'' 1989 yılında başlayan Filistin ayak- lanmasının adıydı. İsrail Turizm Bakanı Uri Da- ram da. ayaklanma başladığına dair çok tehlikeli belirtıler oldu- ğunu söyledi. İşgal topraklanndaki İsrailli- lerin, Filistin ayaklanmasının sona erdiğini bıldiğjni söyleyen Daram, "Göstericiler banş sü- recine darbe vurmaya çalışıyor- iar. Hükümetin bu duruma ka- yıtsız kaiması, çok büyük bir yanlış olacaktır" dedi. İşgal topraklannda olaylar geçen cuma günü Kudüs'te bir Israillinin öldürülmeşi ile başla- mışü. Olayı, radikal İslama Fi- listin örgütü HAMAS örgütü üslenmişti. İşgal topraklannda yaşayan İsraillıler, Filistinlilere ait evlen yakmışlar, araçlan tahnp etmişler, kendilerini en- gellemek ısteyen askerlerle ça- tışmışlardı. 1967 Arap-İsrail Savaşı'ndan sonra işgal topraklanna yerleş- tirilen Yahudıler. genelde İs- raıl-FKÖ banş anlaşnıasına karşı çıkıyorlar. REFERANDUMA KATILIM DÜŞÜK Peru'yaotoriter yenianayasa Dış Haberier Senisi - Peru- da Devlet Başkanı Alberto Fu- jfanori'nin yetkilerinin arttınl- masını içeren yeni bir anayasa için önceki gün referandum yapıldı. Anayasa onaylanırsa, başta Aydınlık Yol örgütünün lideri Abünael Guzman olmak üzere. diğer gerilla liderlerinin idam edilmesi de onaylanmış olacak. Peru Devlet Başkanı mori yanlısı 80 milletvekili tarafından se- kiz ayhk bir çalışma sonu- cunda hazı- rlanan yeni anayasa tas- lağı, devlet başkanına ge- niş yetkiler sağlarken, sağlık ve eği- tim alanında devletin rolü- nü azaltıyor ve işçi hak- lanna kısıtla- malar getiri- yor. Fujimo- ri'ye sağlanan yetkiler arası- nda, parla- mentoyu fes- bir anayasa hazırlanacağını açıklamıştı. Fujimori'nin parlamentoyu feshetmesı. Aydınhk Yol lideri Guzman ve arkadaşlannı idam ettireceği yolundakı kay- gılan da arttırmışü. Pazar ekonomisi Yeni anayasa aynca, ülkede serbest pazar ekonomisinin u> gulanması ve yabancı ve Pe- rulu yatınmcılara eşit imkanlann ta- nanmasmın yolu- nu açıyor. Taslağın kabul edilmesi du- rumunda Fujimo- ri 1995 yıhnda ye- niden devlet baş- kanhğına aday olabilecek. Peru'da son yı- 1larda tırmanış gösteren işsizlik ve enflasyonun yanı sıra ordu ve yö- netime muhalif solcu gerillalar arasında çatışma- lann artması nede- niyle referanduma katılımın düşük olduğu bildirildi. Yeni anayasa hetme de var. Aynca anayasa için yapılan referandumun onaylanırsa, yönetime muhalif tahmini sonuçlannı açıklayan solcu gerillalann ölüm cezası- bir kamuoyu araştırma şırketi, na çarpünlması konusunda da halkoylamasından yüzde 52.9 Fujimori'nin önü de açılmış oranında evet, yüzde 47.1 oranında hayır çıküğını bildir- mişti. Devlet Başkanı Fujimori, reve gelmişti. Ancak 5 mart önceki gün yaptığı açıklama- 1992'de uygulamak istediği da, halkoylamasını kazandıgı- ekonomik reformlan ve solcu nı öne sürdü. Halkoylamasını gerillalara karşı sert önlemle- "Penı'nun canlanmasına yol rin alınmasını engellediğı ge- açan kilometre taşlanndan biri rekçesiyle parlamentoyu fes- olarak" nıtelendiren Fujimori, "DemokrasUerde sonuçlan ço- ğunluk belirler. Çoğunluk evet demiştir. Anayasayı destekle- miştir. Evet >e hayır ovlanndan tabnin olabiliriz" dedi • Fujimori'ye geniş yetkiler tanıyan ve ölüm cezası uygulanmasının önünü açan yeni anayasa önceki gün oylandı. olacak 55 yaşındaki Fujimori 1990'da yapılan seçimlerle gö- hetmişü. Anayasayı feshetmesi üzen- ne kendisine uygulanan ulusla- rarası baskılar nedeniyle Fujı- mon. geçen kasım ayında yeni DIŞ BASIN JronffurterAlljemfine Güneydoğu krizi Türkiye'nin çoğunlukla Kürtleri banndıran güneydoğusundaki çatışmalar giderek bir devlet krizine dönüşüyor. Bu çatışma, Türkiye Cumhuriyeti'nin 1920'lerde kuruluşundan beri Türk ulusal devlet anlayışına yönelik en addı tehdidi oluşturmaktadır. Türkiye de Irak gıbı aynı jeopolıtik depreme sürüklenmıştir. Bu deprem, Balkanlar'la Orta Asya arasında kalan coğrafyada Birinci Dünya Savaşı*ndan ve Habsburg, Osmanlı ve Çarlık İmparatorluklannın çöküşünden sonra oluşmuş siyasi yapılanmalan sarsmaktadır. Cumhurbaşkanı Özal kendine özgü pragmatizmiyle bir tabuyu kırmayı ve sorunun adını koymayı başarmışü: Türkiye'de bir Kürt sorunu vardır. Ozal'dan sonra medyalar da konunun üzennecesurcagitti. Demek ki huzursuzluğun siyasi bir bovutu vardır. Hernekadar terörist ve militan bir örgüt de işin içinde olsa bile, merkezi Ankara hükümetiyle Kürt nüfus arasındaki ilişkileri dönüştürmeyi hedefleyen bir Kürt milliyetçiliği barizce ortaya çıkmıştır. Komşu Irak'taki güvenükli bölgede bir Kürt devleti nüvesi oluşması, bu gelişmeyi hızlandırmaktadır. Türk Silahb Kuv"vetleri'nin geçen yıllardaki kanlı ama nafile çabalan, bunun yanlışlığını sergilemektedir. Türk-Kürt çatışması kıvılamı giderek her iki halk grubunun aynlmaz parçalan olarak ıçıçe yaşadı, batı yörelerine de sıçnyor. Bu yörelerde şiddetin patlak vermesiyle Türkiye'nin istikran cidden tehlikeye girebilir ve askerlenn yeniden duruma el koymasıyla sonuçlanabilir. Askerler şimdiden Kürt sorununda aşrhklanru koydular. Türkiye ancak Kürt sorununa siyasi birçözüm bulabilirse soyunduğu yeni rolü oynayabilecektir. (1 kasım) <*£THE INDEPENDENT Havel, AT'yi sorguluyor Avrupa Topluluğu'nun, Avrupa Birliği'nedönüştüğü gün. şu soru üzerinde uzun uzun düşünmek gerek: "İki kutuplu Avrupa'nın yıkılmasından hemen sonra, .hepimizin hemen hemen hep benzer şeyler ıstediğimiz bir sırada, acaba neden herşey hakkında kuşku duymaya başladık? 1990başlarkençok yakınına vardığımızı sandığımız bır hedef. neden şimdiçokuzakta görünüyor?" Bu soruyu geçen ay Avrupa Konseyi'nde Çek Cumhurbaşkanı Vaclav Havel sordu. Havel. Batı Avrupa tarafından savunuiduğuna inandığı görüşleri nedeniyle yıllannı hapiste geçirmişti Amaşimdi hayal kmkbğı içinde. Avrupa, gerçekten de Bosna'da etnik çeşitliliği savunamamış. Avrupa ilkeleri uğruna fedakarlıkta bulunamamış. Avrupa Bırliği neredeyse batma aşamasına gelmişti. Havel şimdı haklı olarak bütün bu çabalann ne işe yarayacağını soruyor. Soğuk Savaş boyunca Batı Avrupa kendisini sürekli olarak milliyetçiliği nasıl dizginlediği. eski düşmanlanyla nasıl bir arada yaşadığı, demokraük ve varlıklı toplumlan nasıl yoktan var ettıği, ortak değerleri nasıl savunduğunu göstermek konusunda övdü. Batı Avrupa'nın yaptığı bu değerlendirme, Doğu Avrupa'daki demokratik muhalefet tarafından da benımseniyordu. (l kasım)