Catalog

Cumhuriyet Sahibi: Cumhuriyet Matbaacılık ve Gazeteciiık Türk Anonım Şırkeiı adına Berin N«di 'Istanbul Haberleri: Şen«> Kalkan. Dış Haberler: Ergun B«lcı, lş-Ekonomi: Şukna Kctenci, Yun Basan ve Yayar- Cumhuriyet Matbaacılık ve Gazetecilik T.A.Ş. Türkocagı Cad. • Genel Yayın Yöneımenı: Oıg«n Acar • Genel Yayın Koordınatöru Hikmel Çelinkays Haberleri- Mehmet S«IBÇ, Kıiltür Celal Üsler, Makaleler: Sami Kanoren, Spor Abdutkadir 39/41 Cağaloğlu 34334 tst. PK: 246 İstanbul. Tel: 512 05 05 (20 hat), Telo: • Yazı lşluı Mudurlerı: Fosun Özbilgen (Sorumlu), Cri»l B»şlangıç (Haber) • Gorsel Yaceiman, Duzeltrne: Abdullah Y»zıcı • Muessese Mudür V.: Erol Erku! • Koordınatör: - " " ' ' "" •••-•-• - Yöpetmen: Ali Aor • Düzenleme. Muslafa Saglımer • Ankara Temsilcısı: Cıuc>t Ahmel Korulsan • Muhasebe- Bnlcnt Yen« • Idare: Huseyin Gürer • Işletme: Onder Çetik • Arcmurek, Haber Müdurlen Muslafa Baibay, Işık Kansu, Izmır Temsilcı V: Scrdar Kızık, Bilgı-Işlem- Nail İnal Bılgisayar Sistem: Munıvet Çikr • Personel: Sevgi Bostancıofclu Adana Temsılcısr Çetin Yi£eno*lu • Reklam: Rrt» lşılm»a • Dış tlişkılet: Hulya Akyol 22246, Fax: (1) 526 60 72 • Burolar. Ankara: Z. GökaJp BIv. Inkılap S. No: 19/4, Tel: 433 11 41-47, Telex: 42344, Fav. (4) 433 05 65 • lımir. H. Ziya Blv. 1352 S. 2/3, Tel: 83 12 30, Telex: 52359, Fax: (51) 89 53 60 • Adaaa: Inönü Cd. 119 S. No: 1 Kat 1, Tel: 19 37 52 (4 hat), Telex: 62155, Fax: (71) 19 25 78 TAKVtM 16TEMMUZ1992 İmsak: 3.44 Guneş 5 38 Öğle:13 15 İkındrl7 13 Akşam 20.42 Yatsr. 22.26 Heybeliada'da Yaluıdi konferansı • İstanbul Haber Servisi - Los Angeleş Kalifornıya ÜniversitesiTarih Bölümü'nden Prof. Stanford J.Shaw, İnönü'nün cumhurbaşkanlığı dönemine rastlayan 2. Dünya Savaşı yıllannda Türk hükümetinin Fransa'da yaşayan Türk vatandaşı Yahudileri loplama kamplanndan çıkararak. Türkiye'ye dönebılmelerine yardım ettiğini söyledi. Heybeliada'daki İnönü Müzesi'ndedün düzen)enen,"'İsmet İnönü Döncminde Soykınm Tehlikesindekı Yahudilere Türkiye'nin Kanat Germesi' konulu bir konuşma yapan Prof.Shavv, bu konuda yaptığı araştırmalan içeren "Türkiye ve Soykınm" (Turkey and Holocaust) adlı kitabmı kaynak göstererek, son günlerde ortaya atılan "Türk hükümeti Nazilerle işbirliği yaparak soykınma yardım etti" biçimindeki iddialan da yanıtladı. Araştıpma Görevlileri Dernegi • İstanbul Haber Servisi - "Ü nıversiter ortamdaki sayısızolumsuzluğa duyarlı araştırma görevlileri" tarafından İstanbul Araştırma Görevlileri Dernegi kuruldu. Dernek, çalışmalannı şu amaçlara yönelik olarak sürdürecek:. "Bilimsel çalışmalann nitelığini ve yoğunluğunu yükseltecek, bu çalrşmalan yürütenlerin motivasyonunu arttıracak bir kurumsallaşma gerçekleştirmek. Araştırma görevlileri nin üniversitelerin yönetimine katılımlannı sağlayacak kanallan açrnak. Araşürma görevlilennin statüsünün, yerine getirdikleri işleve uygunbırdüzeye yükseltilmesıni sağlamak. Araştırma görevlileri arasında iletişımi sağlamak." Mısıp'da'TüPk Haftası' • İstanbul Haber Servisi - The Marmara Otelınin Mısır'm başkenti Kahire'de düzenleyeceği "Türk Haftası" 18-24 temmuz tarihleri arasında gerçekleştirilecek. 'Türk turizminekalkı sağlamak ve iki ülke arasındaki ilişkileri geliştirmek' amacını taşıyan hafta nedeniyle dün İstanbul'da The Marmara Oteli'nin evsahipliğini üstlendiği bir toplantı yapıldı. Türk ve Mısırlı seyahat acentesi yetkililerinın katıldığı toplantıda bu tür etkinliklerin yararlanna değinildi. 18-24 temmuz tarihlen arasmda Kahire'de düzenlenecek olan Türk Haftası'nda ülkemizi müzik, dans. mutfak gibi çeşitli yönleriyle tanıtacak bir dizi etkinlik gerçekleştirilecek. 69günsuyun altında yaşadı • KEYLARGO(AA)- Denizin altında, 9 metre derinlikte tam 69 gün, hiç su yüzüne çıkmadan kalan Richard Presley inanılmaz birrekorkırdı. Florida'da Key Largo sahiUerinden 20 metre açıkta, suyun 9 metre altında Nasa tarafından kurulan "Jules Denizalu Evi"nde kalan 33 yaşmdaki Presley, suya girdiğinden tam 69 gün sonra gün ışığmaçıktığında, "Gerçekten güzel gözüküyor. Renkleri, güneşi ve palmiye ağaçlannı özlemişim"dedi. Türkiye'deki Yahudilerin kurduğu 500. Yıl Vakfı Başkanı Jak Kamhi: Türkiye'nin tanıtunında başarı sağladık • 500.Yıl Vakfı Başkanı Jak Kamhi, düzenledikleri etkinliklerin masraf- lannı Türkiye'deki Yahudicemaatinin üstlendiğini anlattı. Şimdiye dek yurtdışından hiç kimseye bu konuda başvurmadıklânnı belirten Kamhi "Tüm masraflan biz karşıladık diyebümeyi istiyoruz" dedi. LEYLA TAVŞANOĞLU Yahudilerin İspanya'dan sırurdışı edilme- leri ve Osmanh İmparatorluğu'na gelmeleri- nin 500. yıldönümü çerçevesinde yapılan kut- lamalar ve bunlann yansımalan, 500. Yıl Vakfı'nı memnun etti. Vakıf Başkanı Jak Kamhi "Elimizdeki imkânlara göre birtakım şeyler başardık" diyor. Jak Kamhi, 500. yıl kutlamaları ve buna bağlı olarak Türkiye'nin yurtdışında tanıümı konusunda bazı başanlar sağladıklannı be- lirtti. Kamhi, sözlerini şöyle sürdürdü: "Şimdiye kadar yurtdışından hiç kimseye bu tanıüm işinde bize yardımcı olsunlar diye başvurmadık. Çünkü, Türkiye'nin tanıül- ması işinde başka kişilerin katkısırun olmasını istemeyiz. Bu konularda çok hassasız. Türki- ye'nin tanıtılmasında masraflan biz karşı- ladık, diyebilmeyi istiyoruz. Bu kutlamalar- da kesinlikle dini Yahudi olanlann dışında hiç kimseye yardım için başvurmuyoruz. Çünkü bu, Yahudilerin olayıdır. Tanıtma olayında ise ülkemizde buna yardım etmek isteyen herkesin desteğine başvuruyonız. Kültür Bakanlığı ve Dışişleri Bakanlıgı ile birçok olayda ışbirlığı halindeyiz. Ancak bunlann bize parasal yardımlan yok. Sadece bazı olaylan üstleniyorlar. Masraflan biz ce- bimizden veriyoruz. Örneğin Nabucco ope- rası sahnelendi. Bu konunun oluşmasında yardımlarda bulundular. Ama parasını biz verdik. Sonra 500. yıl pullan çıkanldı. Bu tür destek veriypriar. Yapüacak çok şey var." Kamhi. İsrail'in 500. yıl kutlamalanna ^akın ilgi göstermesinin de bazı "rahatsız- hklara" neden olduğunu belirtti: "İsrail bu konuya çok yakın. Biz New Kamhi- Kültür Bakanlığı ve Dışişleri Bakanlığı ile işbirliği içindeyiz. York'tayken İsrail Başbakan Yardıması ve Dışişleri Bakanı da New York'taydı. Kendisi de bir sefaraddır. Geceyi düzenleyen Ahmet Ertegün onu da davet etme gereğini duydu ve Cumhurbaşkanı Özal'dan izin istedi. Boylece o da toplantıya katıldı. Bu toplantı son dere- ce başanh oldu. Çünkü sadece 26 bin Muse- vınin değil, bütün ülkelerde yaşayan Yahudi- lerin kutlaması biçimine dönüştü. Bütün Ya- hudi dünyasını ilgilendiren bir olay olduğu için yavaşyavaş İsrail de bu işin içine girmeye başladı. Şimdiye kadar biraz uzak durduk. İlk kez New York'taki gece nedeniyle İsrai! de bu işin içine katıldı. Ama bundan sonra İsrail'in de bulunduğunu kabul etmemiz ge- rekiyor. Zaten o ülkeyle herhangi bir sorun yok. Ama ülkemizde, bu kutlamayı Israü'e yaklaşmak için yapılan bir hareket olarak göstermek isteyenler var. İsrail bunu tabii ki yapacakur. Türkiye'ye teşekkür etmek iste- yen bir ülkenin toplumu yaklaşacaktır. On- lar yaklaşıyorlar. Başkalan da bunu deforme etmeye devam edecek.Ama önemsemiyoruz. Çünkü teşekkür eden İsrail'dir. Bize bazı ko- nularda yardımcı da oluyorlar." Türkiye'deki Yahudi toplumu içinde, ta- nıtma iyi yapılmadıgı için yakınmalar bulun- duğunu hatırlatmamız üzerine Jak Kamhi, duruma şu sözlerle açıklık getirdi: "Bir kere bizim olanaklanmız dar. Bize her Türkiye'de 26 bin sefarad yaşıyor Haber Merkezi- Türkiye'de yaşayan Yahudiler bugün küçük bir topluluk. Sayılan sadece 26 bin kişı. Bunlann büyük bölümü İstanbul'da, geri kalanlar ise İzmir, Ankara, Adana, Çanakkale, Bursa ve Kırklareli'de yaşıyorlar. İstanbul'daki Yahudi toplumu bir arada yaşıyor. İspanya'dan ilk geldiklerinde Galata'ya yerleştirihnişler. Daha sonra Haliç'te Hasköy ve Ba- lat'ta koloni kurmuşlar. Ardından Bo- ğaz'da Orta- köy ve Kuz- guncuk'a, Bü- yükada ve Heybeliada'ya yayılmışlar. Anadolu tara- fında Yelde- ğirmeni, Kadı- köy, Caddebos- tan, Erenköy ve Suadiye, Avnıpa ya- kasında da Ni- şantaşı, Şişli gjbi semtlere yerleşmişler Bugün rTalâ Galata'da ya- Yude, Viotet, Lea (Tekirdağ-1900) JS var. Türk Yahudileri yüzyıUardır hahambaşılık tarafından tem- sil ediliyor. Bugün hahambaşı 1 % 1 'den beri bu görevde olan David Asseo. Yahudilerin ibadethaneleri olan sinagoglar ya da havralar dini vakıf olarak kabul ediliyor. İstanbul'da 16 sınagog var.Bunlardan bazılan çok eski. ömeğin Balat'taki Ahrida Sina- gogu 1420 tarihinde inşa edilmiş. Yahudi toplumunun tek bır gazetesi var, o da Şalom. Haftalık, sekiz sayfa çıkan bu gazetenin yedi sayfası Türkçe, bir sayfası ise Ladino basıhyor. gün 10 tane teküf geliyor. Şurada bir yemek, şurada bir gece, burada bir konferans, bir konserdiye... Mesela Pavarotti'yi Türkiye'ye geürelim fucri de ortaya aüldı. Ama bunun bütçesini nereden ödeyeceöz? İmkanlar nedir? Biz bu- gün İspanya gibi bir hadise yaratamayız. On- lar Sefarad 92 diye ayn bir organizasyon yapmışlar ve bunda akıllıca davranmışlar. Bunun başkanhğmı da eski İsrail cumhur- başkanlanndan Navon'a verdiler. Yine de pek başanh olamadılar. Çünkü Türkiye'nin aracı kuvvetli. İsterdim kı Geceyansı Eksp- resifilmininiddialannı çürütecek bir film ya- palım. Ama bufilmiyapacak kişilerle konuş- tuğumuzda bize sekiz milyon dolarlık bır bütçe çıkardılar. Türk Tanıtma Vakfi'yla konusuyoruz. Bu konuda onlann olanaklan çok d^ır. Kültür Bakanlığı'ndan ise yardım istemiyoruz. Çok dedikodu olur.Diyelim ki bu iş için Kültür Bakanlığı'ndan sekiz mil- yon dolar aldık. Biraz da üzerine kendimiz koyduk. Bakan istifa eder. Bak bu namus- suzlar para aldı, derier. Biz bu konularda çok dikkatliyiz." yaşamını yansıtansergiler Haber Merkezi-Yahudılenn Osmanlı İmparatorluğu'na ge- bşlerinin 500. yılı kuüamalan çerçevesinde ilginç sergiler de düzenleniyor. Bunlann en dik- kat çekicılerinin içinde Califor- nia'nın Berkeley kentindeki Ju- dah L. Magnes Müzesi'ndeki "Türkiye'de yaşayan Yahudi toplumlannda gelenek ve giysi- ler", diğeri de Nevv York'taki Yahudi Müze- si'nde açılan Os- manlı İmpara- torluğu'nun Sefarad Musevi- leri Sultan'ın Sarayında adlı sergi oldu. Bu sergi, 19. yüzyıl ortalanndan Os- manh İmpara- torluğu'nun çö- küşüne rastlayan 1920'lerin baş- lartna kadarki Yahudi yaşamını kapsıyor. Sergi, Kudüs'teki İsrail Müzesi tarafından düzen- lendü. Osmanlı İmparatorluğu'nda Musevilerin belli başh yerleşım yerleri olan İstanbul, Selanik, Izmir ve Rodos'taki yaşamı anla- tan sergi aynca Balkanlar ve Fi- listin gibi daha uzak imparator- kulknılan oymalı gümüş eşya, her yanı işlemeli birkaç kat göz alıcı giysüer, mücevhener, törenlerde odalan ve salonlan donatmakta kullanılan kağtt süslemeler, ışıklandınlmış evli- lik belgeleri, tekstil ürünleri, o dönem matbaada basılmış ya- nlar ve fotoğraflardı. Sergiyle ilgili olarak hazırla- nan kataloı ' • New York ve Türkiye'de düzen- lenen sergilerde Osmanh İmpara- torluğu'nda belli- başh yerleşim yer- leri îstanbul, Sela- nîk, tzmir ve Ro- dos'taki Yahudi yaşamı anlatıhyor. bölgede yerleşik Bizans Yahudileri- nin aksine sefarad Yahudilerinin Os- manh İmparator- luğu'na gelirken beraberlerinde üs- tün bir ticari ve teknolojik bilgi bi- rikimi de getirdik- lerine, böylece de giderek Bizans Ya- hudilerinin sefarad kültürü etkisi altın- da kaldıklan be- lirtiliyor. Katalog- da 19 ve 20. yüzyıl Osmanh Yahudilerinin bu ne- dene bağh olarak gelenekleri- nin İspanyol kökenli olduğuna da dikkat çekiliyor. Sergiyi 500. Yıl Vakfi fınanse etti. Buna ek olarak New York'- taki lsrael Discount Bank, Nevv York Eyaleti Sanat Kon- seyi, Nevv York Belediyesi Kül- Hahambaşı ile dua eden Türk Yahudileri. listin gibi daha uzak imparator- seyi, Nevv York Belediyesi Kül- luk bölgelerindeki yaşamla ilgi- tür Işleri Dairesi, Amerikan Se- li fıkir veriyor. 250'den fazla farad Vakfı, Sotheby's gibi ku- parçanın gösterildiği sergide en ruluşlarla bazı kişiler de parasal ilgi çekicı olanlar törenlerde katkılarda bulundular. DolmabahçeMe 500. yıl balosu Haber Merkezi- 500 yıldır banş ve huzur içinde bir ara- da yaşayan Müslü- man ve Yahudi Türklerin 1989'da kurduklan 500. Yıl Vakfı, İspanya'dan sürgün edilen Yahu- dilerin, Türk toprak- lanna yerleşmeleri- nin 500. yıldönümünü kutlamak amacıyla düzenledikleri çeşitli kültür ve sanat etkinliklerinin yanı sıra bu gece Dolmabahçe Sarayı'nda bir davet düzenli- yor. 1492 yüından başlayarak uzun yıllar Osmanh İmparator- luğu himayesindeki topraklar- da yaşayan ve dünyaya yayılan milyonu aşkın sefaradın var oluşlannın kutlandığı bu gece- ye, Cumhurbaşkanı Turgut Ozal ve İsrail Yahudilerini tem- silen İsrail Cumhurbaşkanı Chaim Herzog katılıyor. Bakanlann, milletvekiueri- nin, büyükelçilerin, basın men- suplannın ve yurtdışından çok sayıda konuğun daveth' olduğu gecede klasik İbrani müzigi eşh- ğinde, Yahudilerin yeni bir yur- da kavuşmaa dile getirilecek. Bu bölümden sonra Osmanh saray müzigi eşliğinde, sürgün Yahudilere kapılannı açan Os- manlılann olaya bakış açısı ve yaklaşımı canlandınİacak.- Programın üçüncü bölümünde Osmanlı saray müzigi ile Ladi- no müzığinin birlikte çahn- masıyla 500 yılhk Müslüman- Yahudi birlikteliği anlatılacak. 500. Yıl Vakfı'nın bu geceye davet mektubunda şöyle deni- yor: "1992, Osmanh Imparator- luğu'nun 1492 İspanya'dan sürülen İspanyol Yahudilerine kucak açışının ve Yahudilerin Türk topraklannda banş ve huzur içindeki yaşamlannın 500. yıldönümüdür. Bu, 500 yıl önce,"dünya tari- hinin trajik bir döneminde Os- manh İmparatorluğu'nun gös- terdiği ve o günden bugüne süregelen ko- nukseverliğin ve su- nulan yenı olanak- lann yıldönümüdür. Osmanhlann bu tutu- muyla, korku, trajedi ve acı; umuda, yeni bir yurda ve güvenli- ğe dönüştü. Tarih boyunca Türkiye farklı inançlardan, farkh kültürlerden ve farkh bi- rikimlerden insanlara kucak açmıştır. Yahudilerin Türk toprak- lanna kabulü, Türkiye'deki bu ınsancıl geleneğin bir gösterge- sidir. Müslüman ve Yahudi Türk vatandaşlan, işte bu beraberlik ruhu içinde, Türk Yahudıliği- nin birikimini. Türkiye. Bırle- şik Amerika ve Avrupa'da ha- len sürmekte olan çeşitli kültü- rel ve eğitsel etkinüklerle dün- yaya tanıtmak amacıyla 1989 yılında bir vakıf kurdular. 500. Yıl Vakff nın etkinlikleri çerçe- vesinde konserier, tiyatro oyunlan, fılmler, kitaplar, Ya- hudi anıüannın restorasyonu ve bır Yahudi müzesinin kurul- ması gibi çalışmalar yer alıyor." Göç ve sonraki olaylann gelişimi 147»-Aragonlı sonra engızisyonu ülkelenne getirdıler. Papa'dan baş hâkım atamak üzere yetki aldılar. Engizisyon mahkemelerine çıkanlan binlerce Yahudi işkencelerle öldürüldü. Bu uy- gulama yüzyıllarca sürdü. Engi- zisyon İspanya'dan ancak 19. yüzyılda kaldınlabildi. 1492- Aragonlu Ferdinand ile Kastilyalı İsabella'nın 31 Mart 1492'de imzaladıklan Yahudilerin İspanya'dan kovulmalan fermanırun Yahudilere her şeylerini bırakıp gjtmeleri için tanıdığı süre 2 Ağustos 1492 gece yansı sona erdi.Cadiz limanına yanaşan kadırgalar Yahudileri götürmek ü d e i ldüzeredemiraldı. 1495- Portekiz'e de engizisyo- nun uzanması üzerine bu ülkedeki Yahudiler de canlannı kurtarmak için ülkeyi terk ettiler. Kurtuluşu Hollanda'da, İtalya'da arayanlann akıbetleri de farklı olmadı. Bunlar da Akdeniz'e açıldıktan sonra Osmanh topraklanna sığındılar. 1527-Kanuni Sultan Süleyman Mohaç zaferinden sonra Macaristan'ın Buda beldesindeki Yahudileri kadırgalarla İstanbul'a aldırdı. 1537- İtalya'da Apulia Papahğın eline geçtiğinde oradaki Yahudiler de Osmanlı topraklanna kaçtılar. 1542-Bohemya'da Kral Ferdinand tarafından kovulan Yahudilerden çoğu Türk topraklanna sığındı. 1556-Kanunı Sultan Süleyman Hınstiyanhğı kabul ederek kurtulacaklannı uman Yahudileri Papa 4. Paul'ün elinden ala- bilmek için onlan Osmanh uyruğu ilan etti ve yazdığı bir mektupla serbest bırakılmalannı istedi. Papa reddedemeyeceği bu isteğe baş eğdi. 1933- Atatürk Nazi baskılannın tehdit ettiği çok sayıda Yahudi asıllı üniversite öğretim üyesini Abnanya'dan TürkWe'ye davet etti. Bu profesörler Ikinci Dünya Savaşı boyunca Türk üniversite reformu çahşmalannda çok önemli roller üstlendiler. Savaş süresınce de Nazızmden kaçabilen yahudilerin çoğu Türkiye'den geçti. 1943-1944-Türkiye'nin Rodos Başkonsolosu Selahattin Ülkümen ile Marsilya Başkonsolosu Necdet Kent Nazi zulmünden kaçan Yahudilerin canlannı kurtarmalannda büyük yardımlarda bulundular. Selahattin Ülkümen 42 Yahudinin Türk pasaportuyla kacmalanna yardım etti. Bu yardımı görenlerden üç kişi yıllar sonra olayın tanıkhğmı yaptılar. 1990 yılında Kudüs'teki Soykınm Müzesi Ülkümen'i.yardımlan nedeniyle onurlandırdı. Necdet Kent, Ülkümen gibi 82 Yahudinin Marsilya'dan kacmalanna yardıma oldu. Vakıf 1989'da kuruldu Haber Merkezi- Yahudilerin Osmanlı İmparatorluğu'nun himayesini istemelerinin 500. yıldönümü nedeniyle oluşturulan 500. Yıl Vakfı 1989'da İstanbul'da kuruldu. Kuruculan arasında Müslüman Türklerde bulunuyor. 500. Yıl Vakfı, 1492 yılındaYahudi göçünün hem 5OO.yıldönümü, hem de Türkiye'nin tanıtılması amacıyla Gray and Company Intenıational (GCI) ile bir anlaşma imzaladı. Vakfm kuruluşa: 500. Yıl Vakfı Yahudi kökenli Türk işadamlannın girişimleriyle kuruhnuştu. Bu ara- da İslamı inançh çesıtli ışadamlan, hukukçular, bilim adamlan, diplomatlar. sanatçılar, gazeteciler de kuru- cu üye olarak vakıf çakşmalanna kaüldılar. Vakfın ku- rucu üye sayısı 108. Bunlar içinde Eli Aciman, Naim Gülervüz, Tevfik Saraçoğlu, Ogan Soysal, Albert Bilen, Uzeyir Garih, Aydın Gün, Vıtali Hakko. Çoşkun Kırca. Sami Ko- hen, Yavuz Dönat, Tülay Oney, Mukadder Sezgin, Prof.Vakur Versan var. Yahudi sözlüğü Akdeııizli Yahudiler: Sefarad NTR0N1KHaber Merkezi- Ladino- Yahudi İspan- yolcası da denir. İbranice ile İspanyolca kanşımı bir dil. İspanya'dan kovulan Ya- hudilerin konuştuğu dil. Bugün dünyada sadece Türkiye'de yaşayan Yahudiler ta- rafından konuşuluyor. Yahudiler bu dili korumak için ellerinden gelen çabayı hara- yorlar. Çünkü Ladino kaybolmak üzere olan dillerden sayılıyor. Koşer- Kaşar da deniliyor. Yenmesi ya da yapılması helal olan şeyler anlamına ge- liyor. Daha çok da yiyecek için kullanılı- yor. Kesilen hayvanın etinin yenebilmesi için önce haham tarafından okunması ge- rekiyor. Musevi- Musa Peygamber'in dininden olan kimse için kullanılan sözcük. Yahudi- Yahudi dininden olan kimse. Yahudi dininin kurucusu İbrahim'dir. Kutsal Kitap'a göre Tann onu, çocuklan- na ve soyundan gelenlere adaletli ve erdem- li davranarak Tann yolunu öğretsin diye şecmiştir. İbrahim'in dini, oğlu İshak ve İshak'ın oğlu Yakup'tan geçerek İsrailo- ğullan'nın dini oldu. İsrail, Tann'nın Ya- kup'a verdiği addır. Bunlar, yani İbraniler Mısır'a yerleştiler. Yakup'un oğullanndan Yusuf orada firavunun veziri oldu. İbrani- ler orada çoğaldılar. ama köle durumuna düştüler. Musa, Tann'run emriyle Mısır'a on afet yağdırdı ve İbranilen salıvermesi ıçın fıravunu zorladı. Mısır'dan çıkışlann- dan az sonra aynı adı taşıyan yanmadada- kı Sina dağmda Tann onlara On Emir'i gönderdi. ibraniler Tann tarafından pey- gamberlere ve onlann soyundan olanlara vaatedilen Kenan ülkesine (bugünkü İsra- il) doğru yola çıktılar. Musa onlara Yahu- di dininin inançlannı ve kurallannı öğretti. Tevrat-Yahudilerin kutsal kitabı yalnız îbrani kitaplannı kapsar. Bunlar Hıristi- yanlann Eski Ahit dedikleri kısımdır. Eski Ahit üç bölüme aynhr. En önemh'si öğreti anlamına gelen Tevrat'tır. Sefarad-İspanya anlamında İbranice sözcük. Aynı zamanda Akderuz ülkelerin- de yaşayan Yahudilere venlen ad.Bu terim gerçekte 15. yüzyıl boyunca zulme uğraya- rak İberik yanmadasından aynlmak zo- runda kalan İspanya ve Portekiz göçmen- lerinin soyundan gelenlen belirtir. Siyoaist-Ulusal bir Yahudi devleti kur- ma amacı taşıyan milliyetçi Yahudi hare- keti. 19. yüzyılın ikind yansında Doğu ve Orta Avrupa'da ortaya çıkmakla birlikte birçok bakımdan eski Kudüs'ün Sion tepe- sinde somutlaşan, Filistin'e derin bağhhğın bir uzantısı sayılabilir. Aşkenazi- İbranice Almanya. Aşkenazi ya dâ Eşkenazı, Batı ve Doğu Avrupa kö- kenli Yahudilere verilen ad. Aşkenazıler tüm Yahudilerin yüzde 80'mi oluşturuyor. Sinagog- Yahudilerin ibadet yerleri. Sinagoglara havra adı da veriliyor. 900 900 673 R0B0C0P II Müthişbirgerilim!... Kentte karışıklık hüküm sürüyor... Haydutlar insanlan esir alıyor... Ve.. haydutlara karşı Robocop'la siz! 900 900 674 TERM1NAT0R11 Terminator'ın John Conner ve annesini T-1000'in elinden kurtarması gerek. Türkiye'nin her yerinden servislerimizin 1 dakikası 5833 TL'dır. Ortalama servis süresi 3-4 dakikadır. Alo Bilgi P.K. 16 Torabya/lst.