Catalog

U$t düzey yöneticileri birikimlerini ECU/Avrupara Döviz Hesabı'nda değerlendiriyorlar. Cumhuriyet•8.YIL / SAYI 24079 /1500 TL (KDVdahil) KURUCUSU YUNUS NADİ (1924-1945) BAŞYAZARI NADİR NADİ (1945-1991) ECU/Avrupara Döviz^Hesabı Pamukbank'ta. AMUKBANK i b a n k a d ı r 5 EYlOL 1991 PERŞEMBE Çevre/ISayfada 'laıihiyanmada' korunacak Remzi Gökdağ TV/6.Sayfada Etkileyici bir aşkfilmi: Ölüm Melodisi V Yugoslavya / 9. Sayfada Çatışmalar sürüyor: 4ölû Futbol/Spgrta Tûrkiye, AIDife berabere Ağustosla birlikte hız kazanan fıyatlar son 32 aym en yüksek değerine ulaştı Enflasyon vurduKAMU ZAMLARI ETKİLEDİ Devlet İstatistik Enstitüsü'nün (DİE) açıkladığı rakamlara göre tüketici fıyatları yüzde 4, toptan fiyatlar ise yüzde 4.7 arttı, yıllık artış yüzde 71'e ulaştı. Toptan eşyadaki fırlamada kamu kesimi zamları etkili oldu. Fiyatlar kamu kesiminde yüzde 9.1 artarken, özel sektörde yüzde 2.9'da kaldı. Yılın ikinci yarısında yükselme eğilimine giren artışın önümüzdeki aylarda tüketici fıyatlarına büyük oranda yansıyacağı, böylece enflasyonun hızınm daha da artacağı gözleniyor. KAYSERİ-TRABZON LİDER DÎE'ye göre iller bazında en yüksek artış yüzde 6.1 ile Kayseri ve Trabzon'da gerçekleşti. Diyarbakır, Konya (5.5) ve Erzurum (4.9) liste başı olan öteki iller. — — — Malatya, Eskişehir, Samsun en az artışın olduğu iller. Tüketici fiyatları endeksine göre gıda ve konut harcamaları başı çekiyor, ev eşyası, sağlık ve kişisel bakım harcamaları, ulaştırma, haberleşme, kültür, eğitim, eğlencede de artış görülürken giyim ve ayakkabı fiyatları binde 2 oranında azaldı. Ekonomitfe ANAP, Körfez hibelerini seçim yaünmlannda kullanıyor. Ek yük 20-25 trilyon Ekonomiye ağır yükANKARA (Comhu- rtyet Bûrosu) — Seçim ekonomisine dönük uygulamaların mali yükü giderek ağırlaşı- yor. Hükûmet, Körfez hibelerini seçim yatı- nmlannı karşılamak için kullanma yoluna giderken uygulamanın olumsuz sonuçlarının ise seçimlerden sonra oluşacak yenı hükü- mete kalacağı bildirili- yor. Şimdilik Merkez Bankası'nm karşılıksız para basımını en alt düzeyde tutmaya çaba harcadığı, ancak bırkaç ay sonra para musluklannı kontrol etmenin olanak- sız haJe gelebileceğı kaydedildi. Memt Yümaz hükümetinin kurul- masının hemen ardından başlayan çe- şitli toplum kesimlerine yönelik "seçinı IOIHUH" dağıtma uygulamalanmn ka- TÜSİAD'ın hiperenflasyon korkusu Başkanı Bulent Eczacıbaşı seçim ekonomisınin hiperenflasyon tehlikesı doğurduğuna dikkat çekerek bu alanda ölçünun kaçırılmamasını istedi. Seçımden sonra kamu açıklarını kontrol altına almaya yondik bir istıkrar programının gerekli olacağını belirten Eczacıbaşı "Seçim ekonomisinın ölçusu önem taşıyor. Bu ölçü kaçırılmazsa seçim sonrasında şok tedbirlere gerek duyulmayacaktır. Koalisyon demokrasinın bir gerçeğidir" dedi. YASEMİN ÇONGAirıı haberl EkoMMİde ' Seçim tanhının mümkün oHuflu kadar flne alınması çck olumiu mu finansmanına getirdiği ek yUkiln 20-25 trilyon lirayı bulduğu tahmin ediliyor. Söz konusu 20-25 trilyonun büyük ölçüde maaş ve ücret artışlan ile geldiği, aynca seçim karanndan son- ra tarım kesimine verilen ek destckle- rin 2 trilyon lira civannda olduğu be- lirtildi. Bu arada, Bağ-Kur'lu, küçük esnaf, sanatkâr ve benzeri kesimlere yönelik ek desteklerin faturasının da 1 trilyon liraya ulaşacağı ifade ediliyor. Seçim ekonomisi uygulamalarından en büyük sıkıntıyı şu ana kadar Hazi- ne'nin çektiğı gözleniyor. Hazine, ar- tan kamu harcamalan- nı finanse edebilmek için iç borçlanmaya hız veriyor. Bu da faiz oranlannı arttırdığı gi- bi 1992 yüı butçesin- den ödenecek faiz yü- künü büyutüyor. Uzmanlar, bu yıl Körfez krizi nedenıyle verilen 2 milyar dolar civarındaki hibenin (yaklaşık 9 trilyon lira) bütçe açığının büyük boyutlara ulaşmasını önlediğini belirtiyor- lar. Körfez hibeleri ve iç borçlanmadaki rahathk bu dönemde Hazine'nin Merkez Bankası üzerinde- ki yükünü de hafifletiyor. Ancak bu kaynaklann büyük ölçüde sonuna ge- Iindiği de belirtilerek önumuzdeki dö- nemde Merkez Bankası'nın parasal (Arkaa Sa. 15, Su. 6'da) Halk Temsilcileri Meclisi Kongresi Gorbi planı reddedîldiYENİDEN OYLAMA Sovyetler Birliği'nin yapısım temelden değiştirmeyi ve gevşek konfederasyona dönüştürmeyi hedefleyen plan, gözden geçirilmesi için çalışma gnıplarına geri gönderildi. Bugün yeniden oylanacak planın kabul edilmesi için 1483 oy (Kongre'nin üçte ikisi) gerekiyordu. BAKU NOTLARI Azerbaycan iç politika açmazındaAzerbaycan, duygu ile akıl arasında gidip geliyor. Duyguyu, bağımsızlık, Azerbaycan Cumhuriyeti'nin kurucusu Mehmet Emin Resulzade, Türkiye ve Iran yoğuruyor. Akıl ise Moskova'dan esen rüzeârlara göre biçimleniyor. FATHİ YHJIAZ'M hateri 8. Sayfada Dış Haberler Servfai— SSCB Halk Temsilcileri Kongresi, dünkü toplantısında Başkan Mihail Gor- baçov'la 10 cumhuri- yetin liderlerinin, Sovyetler Birliği'nin yapısını temelden de- ğiştirmeyi amaçlayan önerilerini reddetti. Kongre, önerilerinin tekrar gözden geçiril- mesi için çalışma gruplanna gönderil- mesini kararlaştınldı. Plan bugün yeni şek- li ile Kongre'de tekrar oya sunulacak. Sov- yetler Birliği'ni "gev- şek bir konfederas- yona" dönüştürmeyi (ArkasıSa.lS,Sü. 7'de) BALTIK BM UYELIĞI PEŞINDE 8. Sayfada SSCB'DE MÎLLİYETLER MOZAİĞ1 8. Sayfada AZERI BASININDA AZERBAYCAN'IN BAĞIMSIZLIK KARARI 8. ANKARA: BAKÜ'DEN TANINMA TALEBİ GELMEDİ 9. Sayfada SSCB'YE BATI YARDIMI BANKA İLE EDİP EMİL ÛYMEN'in haberi 11. Sayfada Dalyan'da güzellik çamuruYazın son günlerinde Caretta kaplumbagalan ile ünlii Mugla-Dalyan'a gelen yerli ve yabancı turistler, çamur banyosunda çamura bir güzel bulanmadan gitmiyorlar. Motor turu ile ulaşılan ve özel kişüerce işktikn banyoya, bn yıl ilk kez 2 bin lira ucret ödenerek girilijor. Kukurt ve radyoaktivite içerdigi belirtilen çamurun ozel- likle derideki bucreierin gençleşmesine yaradıgı öne sürülmekte. Turistlerin en bü- yük eg>nceleri banyoda birbiriermi baştan aşagı çanmrtamak. Yalmzca gözieri açıkta kalan insanlar, Avustralya yerlilerini andıran gri bir renge bürunüyor. Güzetlik ça- muru adıyla bilinen yerde, aynca bir sıcak kaplıca havuzu da bulunuyor. Çamariar kuruyana kadar beldeyip sonra duşa koşan turistler buradan aynlırken artık daha guzel olduklannı duşünuyoriar. (Fotograf: KEREM ÇAL1ŞKAN) Seçimde işbirliği kararı Giineydoğu'da SHP, HEP'leSHP, 23 bölgede ayırdığı kontenjanın 14'ünü HEP'e vermeyi kabul etti. Genel Başkan Işıklar ile 10 milletvekili, bugün törenle HEP'ten ihraç edilerek SHP'ye girecek. İşbirliğine bazı HEP örgütleri ile parti meclisi üyeleri karşı çıktı. ANKARA (Cumhuriyet Bü- roso) — SHP ile HEP'in, seçim- lerde işbirliği yapmak için anlaş- maya vardığı bildirildi. SHP'nin kontenjan adayı göste- receği 23 seçim çevresinin 14'ünü HEP'li adaylara ayırmaya razı olduğu kaydedildi. Iki partinin yöneticileri, dün gece geç saat- İere kadar, HEP'Iilerin hangi ü- lerden ve kaçıncı sıralarda aday gösterilecekleri konusunu ele al- dılar. Bu konulardaki pürüzler giderildiğı takdırde, HEP'li mil- letvekillerinin partilerinden ıh- raç edilerek, duzenlenecek bir törenle SHP'ye üye olmaları bekleniyor. HEP'in, Diyarbakır birinci bölgede, SHP'nin kontenjan ayırdığı ikinci sırayı yeterli bul- madığı ve bunun yerine birinci suayı istediği ögrenildi. HEP yönetimi Diyarbakır 1. bölge 1. sıra için HEP Genel Başkanı Fehmi Işıklar'ın aday gösteril- mesini istedi. Bunun üzerine SHP Genel Sekreteri Hikmet Çetin, telefonla Diyarbakır mil- letvekilleri Fuat Ataiay ve Meh- met Kahraman'ı arayarak HEP'in istemini iletti. Atalay'- ın "HEP ik isbiriiği olsun biz özvcriye hazınz" dıyerek HEP'- in önerisine karşı çıkmayacağı- nı büdinnesi üzerine HEP'lilerle yenMen temas kuruldu. Bunun üzerine dün bağunsız adayhğı- nı açıklaması beklenen Fehmi Işıklar bu acıklamadan vazgeç- ti ve akşam saatlerine kadar gö- rüşmeler devam etti. Sağlanan bilgilere göre SHP, kontenjan adayı sokacağı 23 yerden 14'ünü HEP'lilere ayırmayı ka- bul etti. Bundan dolayı anlaş- manın sağlanamamasuun tek nedeninin "HEP yöMtimİBİn tavrı olacagı" bildiriliyor. HEP'in işbirliği için "hukaki formulasyon" aranıyor, ancak bunun iki yolu var: Partinin ya kendisini feshetmesi ya da SHP'den milletvekili adayı ola- (Arkası Sa. 15, Su. 4'de) APO SEÇIMI DEĞERLENDİRDİ: KARAR VERMEDİK 15. Sayfada ANAP'a ilgi azYENİOPEN ADAyUĞI DÜŞÜNMEYENLERANAP'taadayük başvurusunun dolmasına bir hafta kalmasına karşm durgunluk yaşamyor. 276 milletvekilinden 6O'ı başvuru yaparken bugüne kadar ANAP'tan aday olmak isteyenlerin sayısı 166'da kaldı. Aday olmayacağını açıklayan Yazar, Ergun, Karaduman'ın yanı sıra Kemal Karhan, Tevfik T e v f i k ^^"^ M e t m Gûnle™ Adıl Erdem Bayazıt Ertürk, Ali Bozer, Adil Erdem Bayazıt, Mustafa Uğur Ener, Bülent Çaparoğlu, Haydar Özalp, Rıfat Diker ve Metin Gürdere yeniden Meclis'e girmeyi düşünmüyor. Bu isimlere yenilerim'n eklenebileceği belirtiliyor. AJı Bozer ANKARA (Cumhuriyet Bürosu) — ANAP- ta milletvekilleri adaylık başvurusunda "yavaş" hareket ederken birçok tanınmış milletvekilinin de yeniden seçime girmeyi düşünmediğı öğrenıl- di. Bu konudaki karannı daha önce açıklayan Mehmel Yazar, Necmettin Karaduman ve Recep Ergun'un yanı sıra ANAP'm tanınmış isimlerin- den Kemal Karhan, Ali Bozer, Adil Erdem Ba- yazıt, Mustafa UgurEner, Bü- lent Çaparog- lu, Haydar özalp, Rıfat Diker ve Metin Gürdere de adaylığı dıişun- muyor. Bunla- ra önumuzdeki gunlerde yeni isimlerin ekle- nebileceği be- lirtildi. ANAP yönetimi sağ- daki liderlik yarısında DYP'nin atağa kalkması üzeri- ne "eski tüfek" AP'lilere çen- gel attı. ANAP'ın Ana- dolu'daki bazı DMP il baş- kanlannı da saflarma kat- mak için çalıştığı ögrenildi. Aday başvurularının tamamlanmasına bir hafta kalmasına karşın ANAP'ta durgunluk yaşamyor. Dün akşam sa- atlerinde 166'ya ulaşan adaylık başvuruları için 276 milletvekilinden 60*1 bulunuyor. Milletvekil- lerinin isteksiz davranmalanna, genel merkez yö- neticilennden listelerin üst sıralan için garanti alamamaları gösteriliyor. Bu arada bazı bakan- larla milletvekilleri de ANAP yöneticilerine ye- niden aday olmayı düşünmediklerini bildirdiler. ANAP'da aday sayısı 166'da kalırken, dün ak- şam saatlerine kadar SHP'ye 1300, DYP'ye 1200, DSP'ye 500 dolayında başvuru yapıldı. Eski TBMM Başkanı Necmtttin Kandıtmaa, yeniden aday olmama gerekçesini, "Genclere fınat venneüyiz" biçiminde açıkladı. Karaduman iki dönem millet- vekili olarak hizmet verdiği- ni ifade ederek "Yeniden mü- lervekili adayı olmama kara- nnı çok önce- den vermiştim. Tecrube de önemli, ama artık parti gençierİB dina- mik flklrierin- den yararlan- malı, onlara fırsat taumata" diye konuştu. Karaduman yarın seçim bölgesi Trab- zon'a giderek seçmene veda edeceğini de ifade ederek "Propaganda çalısnalarıaa da kaülmayacagıın. MiUetin vekâletini geri ve- ren bir kişinin vatandaşın önüae çıkıp da pro- paganda yapmasuu dogrn bulnınyonım" dedi. TBMM Milli Savunma Komisyonu Başkam Re- cep Ergun da aday olmayacağını, ancak aday ol- mama gerekçelerini şimdilik açıklamayı duşün- mediğini söyledi. Yeniden adaylıktan vazgeçen (Arkosı Sa. 15, Sü. l'de) PKK 5 kişiyi kurşuna dizdi Haber Merkezi — Sıirt'in Baykan ilçesi Kasımlı köyune bağh Bölücek mezrasında bir minibüsü durduran PKK mili- tanlan, yolculardan 2'si korucu, 5 köylüyü kıu^una dizerek öl- dürdüler. Bitlis'in Tatvan ilçesinde PTT'ye ait 10 bin ithal telefon direği de teröristlerce kundak- landı. Bölgede son 15 gün içerısın- de yoğunlaşan olaylarda 5'i ge- çici köy korucusu olmak üzere 13 güvenlik görevlisi sehit oldu. 3 yurttaş da PKK militanlann- ca öldurüldü. Operasyonlar sırasmda 27 te- rörist ölu, 5 terörist de sağ ola- rak ele geçirildi. 9 PKK mılita- nı da bu sure içinde kendiliğin- den teslim oldu. PKK militanları tarafından kaçırılan turistlerin, götürül- dükleri Bingöl'ün dağlık kesi- minde yere belirli aralıklarla ABD Dolan bıraktıklan bildiril- di. Tûristlerin, dolarları "iz bı- rakmak amacıyla" yere attıkla- n varsayımından hareket eden güvenlik güçleri, operasyonun ağırhğım bu yöne kaydu-dılar, ancak sonuç alamadılar. Siırt'in Baykan ılçesine bağh Kasımh köyu Bölücek mezrasuı- da, bir minibüs önceki gün ak- şam saat 21.00 sıralannda 10 ka- dar PKK militanı tarafından (Arkası Sa. 15, Su. 4'det • Özel statü özel okuHarın büyük bölumunün bu yıl uygulayacakları yenı sıstem için Anadolu ve fen liseleri özel statü sağlanması gerektiği gönlşünde 3. Sayfada • Tunaya Sokağı Türkıye'mn ilk anayasa profesörlerınden Tarık Zafer Tunaya'nın adı Taksım Gumuşsuyu'ndaki evınin bulunduğu sokağa verıldi. 3. Sayfada • Tabelacı oldu Ressam Füsun Cana Almanya'da ressamhkla geçınemedığı ıçın tabelacı oldu. 7. Sayfada • Efe'nin arkadaşlan Marjmal Menkul Kıymetler'in genel müdurltiğune Efe'nin arkadaşı Mustafa Derman getınldı. Ekonomide. • Satılan mal geri alınır TÜSİAD eski Başkam Boyner, ış dunyasma çağrı yaparak, "Muşteri beğenmediğı malı satıcının kafasına atabılmeli" dedi. Ekonomide • Ataköy'de fiyat sancısı Yüksek fıyatlanma nedenıyle Ataköy konutları satılamıyor. Fiyatlar, 5 ay öncesıne göre % 136 arttırılan Ataköy konutlanndan 1408 daireden ancak 143 "ü satılabıldı. Ekonomide • Güneş'te eylem Guneş gazetesmde üç gundur vezne önıinde maaş bekleme eylemını sürduren 41 ışçı tazmınatsız ışten çıkarıldı. Ekonomide • Çevre Fuarı Mecıdıyekoy'deki FM Fuar Merkezi'nde açılan Uluslararası Çevre Kongresi ve Fuarı pazar gunüne kadar surecek. Fuarı Semra özal açtı. Arka Sayfada GOZLEM UĞURMUMCU Düzey... Seçim yaklaştıkça siyasal tartışmaların da düzeyi düşü- yor. Siyasal demeçlere "köprüaltı edebiyatı" gırıyor. İdeolo- jık tartışmalara "lumpen ağzı" sokuluyor. Cumhurbaşkanımızın kullandığı ılerı sürülen "aptallar" sözcüğune ne demelı9 Sayın Cumhurbaşkanımızın, ANAP grubu için kullandı- (Arkosı Sa. 15, Su. 7'de)