Catalog

CUMHURÎYET/12 EKONOMÎ 26 EYLÜL 1991 DÖVİZ KURLARI 26 EYLUL 1991 Dovum Cınsı 1 ABO Dotarı 1 Alman Mariu 1 AvLStratya Dotan 1 Betgka Frangı 1 Fransız Frangı 1 HoHanda Ronn 1 Isveç Kronu 1 isvıgr» Frangı 100 ttalyan Lıretı 1 Japon Yem 1 Slertn 1 S Arabıstan f t y * Dövc Nış 4689 60 2789 77 3738 55 135 43 81915 2476 29 765 08 3203 94 37360 35 22 8141 15 1250 49 Dovc Satış 4699 00 2795 36 3746 04 135 70 820 79 248125 766 61 3210 36 374 35 35 29 8157 46 125300 Efektıl Alış 4684 91 2786 98 3682 47 134 07 818 33 2473 81 757 43 3200 74 369 86 34 69 8133 01 123173 EteKtıt Satış ÇtVMZHM 4713 10 2803 75 3757 28 13611 B23 25 2488 69 768 91 3219 99 375 47 35 40 818193 1256 76 S 1 6809 Aiman Mariu S 5 7249 Fr Frangı $ 1 8938 Hol Flonnı S 1 4636 Isv Frangı S 1255 24 1ta! lıret S 133 15 Japon Yenı S 3 7501 S Arjb RtyaS t 17359$ Yerli muzculann kampanyasu "Ithcü muzapaydos, AGA muzyeey dost Çikita ıııuza savaş SERBESTPtYASADADOvfZ ABODotan MmanMvta HoAanda Ftonnı ingıfc Stertını Fransc Frangı 100 I Ureo Mış 4715 2810 2475 8200 820 373 Satış 4725 2820 2485 8250 827 378 ALTm-GÛMÖŞ Cumhunyet Resat 24 ayar altın 22 ayar bıleak 900 ayar gumuş Alış 356 000 380 000 53 600 48 200 670 Satç 361000 390 000 53 800 52 700 , 698 BORSA P a j t M t a ı i f M M Nacai: 72.207.779J90 M M N K M C U.31I.7H.S • ırtlluim M»*fc Zttz.4] IM: ISETLÛL 1991 ZB1M SMfc 8 4 U t (öncekı kapaıuşa göre) Bfcşık 2884 21 Malı 2265 61 Sınaı 3247 10 (öncekı ortalamaya göre) M n Ç m (A) M J M (kMikı Mri TtksHflU) Aktunk Akcmıto Anadokj Cım «*•* Aseh» t&Mh Çin* MftTKn MkÇMM» taı MMıÇmjı* Çmsa C Btunk İMMMfc DmUCanı Oemod DmHoMng ssr"Ounn Otsı! EBajıYıtmm M|»l»* " * EgttkıcM EftEalfMri ğ ı GBkn Entk 9twta0Û) Eria HofcMB EıchM ttnctft Esta* Ftraş Akjfnnyuni FfHKbv* Gm* S»îıGûbn f  GtinyBkıc* HBttO %mt F KnlMn innro UMrlMi tzocarn Kanons» Kav Kctetefc Motfy^ fentânfe taşo BrinA KoçHoUng KoçYmnm Kony»(Smmıo Kordsa İMMiar •••*•• HttpftmtnUtolMfc IHmTfem Mmi ItnM M Santral (BU) MM9 H p M Nasa$ Mtirtt M MHta| Hrt Tunm N 4 * Çknenic OkjnTeteU M M k n PaanfBU) PEG ftofito PıMm fcı» Eı*gr. El hn»S» F*»$ NMM Mbak Satah Ytync* SmMHoMng 'E* TmSıgonı T Oçbank Ttksatant w»w TGmntS !*B HSBD TI<8HL(C) rnKumn mTob$ To» 0 * Topnk Kl£t TMfcaCaı TSME TJStCım T0 Mtaım Tımca Teksa mrT T«Dorj TMunto* IfcttSmn* V M Y ı m n O n VtsW V*1F Kn(til) Ytsaş Yap» Krcdı YtMl mslapan 335000 58000 2250 3850 3050 «M um 1000112» 2700 6800 1350 1300 26O0 7X6 3400 2350 3900 4700 rm925 17O00 2350 1B00 1Mt 6500 8400 21500 11750 51000 1200 6Û0 1100 2700 »000 rm3050 «000 2900 2100 tm 675 14000 12S0 14S0 15750 Z7M t » 5800 2150 3550 2450 4650 4 * M 11000 ıtsoo 30000 2800 i M t 7100 3850 950 7500 1580 1KN 3700 2550 475 » M 500 1«M 115» 6300 85000 1250 MM 6800 1100 2400 1025 475 900 2250 17» 2000 1000 1400 1600 6800 6000 rm tm 2800 1350 3250 I1M 1250 1250 150000 325 650 1350 1000 N M 13750 7500 1750 11750 2100 19li 5000 6500 Z7M m1900 4400 4300 825 1650 22S0 5500 1400 1650 İ t M BHepk 2913 45 Mat 2277 Bagunku 320000 56000 2200 3800 3000 MM tm» 1000 1UM 26» 1MM 1300 2550 2200 3100 2300 3İS0 4600 B M 925 2350 14M 6400 7000 20500 11750 48000 1200 575 1100 2600 3 M İ 3050 «000 2800 2050 41M an675 13750 1250 1350 15500 M t » 5700 2050 3450 2250 4550 44M 10750 1S2S0 30000 2750 11M 7000 925 7500 1550 12M 3600 2450 475 1MM 475 173 I M t 1000 1 M I 6700 1050 2350 1000 450 «50 2000 17» 2000 1000 1350 1550 6700 3SM 5700 «atTJM 2600 1350 MM 1200 1200 325 625 1250 950 11M 13500 7500 1700 11500 2060 4900 9 M m 4150 800 1600 2250 5200 1400 1650 MM BugunHı •nyüatt 330000 57000 1(Ht 2250 3*50 3050 MM zm* 1000 119M 2700 İ 7 M 1350 2600 2300 3350 2350 4000 4700 MM 925 2400 IM 6500 7000 21000 12000 50000 1250 600 1100 2700 JTSt 3050 8000 2950 2100 *Amm\ #••• 675 13750 1300 1350 15750 MM «M 5700 2150 3500 2300 4550 « M 11000 18500 30500 2800 11M 7000 S25 7600 1550 MM 3650 2500 500 nM» 500 MM «M 1250 I M t 6800 1050 2450 1O50 475 »75 2000 MM 2000 1050 1400 1650 6800 MM 5900 H M 7M» 2800 1350 MM 1250 1250 350 650 1350 1000 IMt 13750 7500 1750 11500 2100 5000 2Mt K9 4250 825 1650 2500 5200 1400 1650 1M» BognH» 325000 56000 i«m 2250 3850 3000 MM 1000 IIMt 2700 Z7MI 1350 2550 2200 3100 2350 3900 4700 M 925 2350 1MI 6500 7000 21000 11750 49000 1200 575 1100 2600 S7M 3050 8000 2800 2100 MM MM 675 13750 1250 1350 15500 M M t M 10064 2150 3450 2300 1600 4Mt 11000 18500 30000 2750 1 1 » 1MI 7000 925 7500 1550 11M 3S50 2500 475 ns«t 475 IMt 1 1 » 1250 6700 1050 2400 1000 450 »75 2tM 2000 M » 2000 1000 1350 1600 6800 M M 5700 KM 7Mt 2750 1350 MM 1250 1250 325 S2S 1250 950 IMt 13500 7500 1750 11500 2100 fAM im 5000 m t «ts 4150 825 1650 2250 5200 1400 1650 11M E245.M ! 19 Sınaı Wm m*ün 7517 1010 1MM 6492 3600 73352 MM 3M7S 33960 77MM 52850 MTM 457500 145260 11000 29800 14*007 32120 2177580 M i 23667 137060 77407 400 486120 353290 10600 69900 36600 500 10250 200 MMMt 1000 2000 32000 3000 HIV MM 481300 3500 36143 1000 18500 MM t M M 5700 96649 8000 4160 4550 MMM 90391 28250 22700 24127 Mtn MMt 6000 2320 195100 25950 KMt 19251 17900 1CT00 7270 3KM M1M 100 60500 n»20000 4000 249213 428875 19500 4200 Mt 1400 a m525 58976 6000 72000 170900 MK5 3000 1MI 7Mt 40600 600 »77141 1242 80866 80866 1912420 77480 81360 7000 IMM 3015 15300 47060 5250 26920 7037» 131tTM M M I 9000 61200 48900 231450 770 25900 57OO0 117H *Mk 1227.7 3286 52 En çok »V 325000 56000 M7M 2200 3800 3050 MM 22»* 1000 112» 2700 2TMt 1300 2550 2250 3100 2350 3900 4700 2tM 925 2350 1Ut 65O0 7000 20500 11750 48000 1250 600 1100 2700 » M 3050 «000 2800 2100 4'1W MM 675 13750 1300 1350 15500 MM t M 5700 2100 3450 2300 4550 49M 11000 18500 30000 2800 1 1 » tSM 7000 925 7500 1550 12M 3650 2500 475 2MM 475 979 1 M 1200 MM 6700 1050 2400 1050 475 «75 2000 1 7 » 2000 1000 1350 1600 6700 5700 tZM TMI 2800 1350 MM 9MI 1250 1250 325 650 1300 950 11M 13750 7500 1700 11500 MM 5000 27M M t 4150 825 1650 2250 5200 1400 1650 MM AftrMfc ortty 326093 56200 1M1S 2208 3816 3028 MM 22JM 1000 112» 2689 2MJ7 1311 2551 2270 3144 2347 3912 4686 tMt 925 2350 IMt 6461 7000 20736 11752 48811 1225 599 uoo 2655 MM 3050 8000 2829 2083 2MI 675 13750 1280 1350 15508 2775 M İ 2106 3471 2Î78 4477 10880 18437 30009 2787 1U4 Mt3 7000 925 7500 1550 12M 3628 2494 476 M t M 478 M7 1 2 » 1123 1MB 6720 1050 2402 1035 2559 473 865 2000 J777 2000 1002 1354 1611 6711 M M 5750 t2M 7712 2740 1350 nt» MM 1248 1248 325 639 1290 964 1 1 » 13714 7500 1701 11500 2056 IMt 4958 2741 •M 4172 822 1&28 2346 5200 1400 1650 1M1 BÜLENT ECEVtT ALANYA — Tûrkıye'nın muz depolan olan Alanya, Gazipaş* ve Anamur üçele- nnde uretıcıler "çikita" ıthal muzuna karşı bırbk olup savaş açtılar 7 yü önce ıthal muzlar geldığmden bu ya- na yerlı muz üretımının kötuye gıtuğınden yakman muz ureücderııuıı temmuz ayında kurdukları Akdeniz Mozcular Dernegi (MUZDER) ılk genel kurulunu yaptı Yerh muzlar bundan sonra ılçelerın ılk harflen- nın bırleşmesıyle oluşturulan "AGA MUZ" ramuzla pıyasaya vCTilecek. Tûrkıye'nın ıklım açısından tek muz ye- tıştınlebılen bölgesı olan Alanya, Gazıpa- şa, Anamur üçelerınde toplam 60 bın ton muz uretımı yapüıyor Bunun Turkıye muz gereksınımını karşıladığını belirten üretıcı- ler, "Eger yerii mnz tamamen >ok edilme- ye çaüşılıyorsa bu, Tnrk tuketicisine karşı bir oyundnr" dıyerek tepküennı anlattılar Alanyah "muz krab" sıfatını alan buyuk üretıcı Ahmet Uğuriu, yerlı muzlar olma- sa çıkıtanın kılosunun 10-15 bin lıradan aşajıya düşmeyeceğını belırtıyor Hukume- tın muzculara karşı takındığı tavn eleştırı- yor Uğuriu ve devam edıyor: — Ureüci olarak kuyuya duştuk, tmdat istiyoruz. Bu güzelim bahçekri sokup otel mi yapalım yani? Ahmet Uğuriu'nun krallığı 1984 yılının bır ağustos sabahında sona erıyordu. Muz üretıcüennın kendısıne "kral" unvanı tak- tıklannı söyluyor Uğurlu ve devam edıyor. — Ne kraUık kaldı ne prenslik. Çikita krallığımızı aldı goturdu. MUZDER Başkanı Prof Dr Huseyin Sipahioglu, muzun tarlada kılo mabyetının 2 bın 500 üra olduğunu açıklıyor ve en az 4 bın lıradan satışının yapılması gerektığı- nı belırtıyor Sıpahıoğlu'na göre ıthal mu- zun tüketımını azaJtmak ıçın yerlı muz pro- pagandası yapılması gerekıyor Dernek ola- rak bu propaganda da çeşıtlı sloganlar bu- lunacak, dövızler asılacak Sıpahıoğlu, "Halkımızın >cmedifi madde bir sure son- ra gelmez olur. Sokakiara afişler asıiacak. Örnegin bn afişlerde 'Ithal muza paydos, Ülkemizin muz deposu sayılan Alanya, Gazipaşa ve Anamur'da muz ureticileri guçbirliğine gittüer. Yerli muzlann, uretici uç ilçenin ilk harflerinden oluşan AGA rumuzuyla piyasaya verilmesı kararlaştınldı. AGA mnz ye ey dost' gibi sloganlar olacak" dıye konuşuyor Başbakan Yardımcısı Prof. Ekrem Pak- demirli'nm açıklamasında ıthal muzun mıktanmn 61 bın ton olarak açıklanması- na karşın muzcular, bu rakamın yanlış ol- duğu kanısındalar Çunku manıfestoda oyunlar dönüyor Gs7jpaşah uretıcıleT Hü- seyın Yıldız, "Gumruklerde gelen muzun yuzde 75'i çüruk olarak gosteriliyor. An- cak çuruk degil bunlar. Burada devletin vergı kaybı çok buyuk rakamlara ulaşıyor. Benım büdığım Turkıye've en azından 400 bin ton çikita geliyor. Eğer veriı muz olma- sm, çikitanın buğun satış fı>atı çok artar. Yerli muz bir denge unsuru" dıyor Üretıa Huseyin Ankan, bugune kadar bır tek dönüm muz alanının yapılmadığı- nı, aksıne bozulmalarm olduğunu anlatı- yor Ankan, uretıcının buyuk zararlara uğ- ramasının ardından sahıle yakın kesımler- de bahçelerın tunstık tesıslere dönuştuğu- nü belırtıyor Ankan'a göre devlet muz ure- tıcısını desteklemek zorunda Ancak göruş- jıelerde böyle bu- desteğın yapılması düşu- nühnüyor Huseyin Yıldız araya gınyor- — tisiç, gubre, mazot surekli zamlanıyor. Aynca komısyon mafyası>la mucadek ede- miyoruz. 3 bıne alıp 6 bıne satan tstanbnl- hı komisyonculara devlet sesınj çıkarmıyor, bizim el emegimiz, alın tenmizın urununu pahalı sattığımızı soyleyip çok gornyor. .Çikitada hormon var Ithal çikita muzlannda tanmsal ılaçlar, mumlama nederuyle sağlığa zararlı madde- ler ve hormon gıbı kanserojen maddelerın bulunduğunu söyleyen Dernek Başkanı Prof Hüsevın Sıpahıoğlu, "Çikitalar saf ve temiz bir meyve degil. Agızda hemen un- laşıyor. Yerlı muzlanmız daha çok kalite- li. Bunu tahliller sonunda oğrenmek mumkuo" dıyerek yurttaşların yerlı muz tüketmelenru ıstıyor Yerlı muzun pıyasada satış bedehyle çı- kıta muzun satış bedellen bugıinlerde 7 bm lıra dolaylannda Gumruk olmasına kar- şın çıkıtanın ucuza satılmasının nedenının manıfesto olayında çuruk gösterılmesının yattığı behrtdırken uretıcı kredısınm muz- da uygulanmadıgı vurgulamyor MUZDER yerlı muz üretımının 60 bm tondan 120 bın tona çıkanlması ıçm devletin desteğuu bek- ledıklermı açıkladı Emekli ikramiyesiyleyapılan yüksekharcama vergi iadesi kapsamı dışında Emekli adayı Maliy^ye kırgınBÜLENT K1ZANLIK Mahye ve Gumruk Bakanlığı, vergı ıadesme getırdığı ıkıncı sı- nu-lamayla, emekli ıkramıyelerı- nı dolaylı olarak vergı ıadesı kapsamı dışında bıraktı Vergı ıadesuıden yararlanacak harcamaları, uygulamanın ba- şından ben 'ucrethnin aylık geliri' ıle sınırlandıran Mahye, sınırlamarun kapsamını "Alışve- riş miktan ve tutannın makul olçulerde olması" şeklınde ge- nışlettı Bakarüığın, ıkıncı sınır- lamayı kamuoyuna duyurtnak amacıyla, geçen ay sonunda ya- yımladığı tebhğ, en çok emeklı- h|e hazırlanan ücretlılerden tep- kı aldı 50-450 milyon liralık emekli ıkranuyesı karşılığında, 2^-3 milyon liralık vergı ladesın- den olan ucrethler, geçen aydan berı Mahye'ye ateş püskürüyor- lar Malıye yetkılılerı ıse ücret- lılenn mılyonluk vergı ıadesı al- mak ıçm tonlarca karpuz ya da 10-20 ukun elbıse gıbı anormal satış belgelen getırmekte olduk- larını öne sürduler Resmı Gazete'nm 24 Agustos 1991 tarıhh sayısında yayımla- nan Malıye Bakanlığı teblığı, vergı ıadesı almak ıçm sunula- cak belgelerın 'makulluk sınırı- m' örneklerle açıkladı Teblığde yer alan ıfadeyle "1 ton un. 500 kilo kuru fasulye, 50 kılo ıspa- nak, 1 ton karpuz karşıhğı alı- nan belgeler" vergı ıadesınden yararlandırılmayacak. Teblığın yayımlanmasının ar- dından gazetemızı arayan bır kı- sım ucretuler, emeklıye aynla- caklann ikramıyelennın, vergı ıadesı hakkmdan mahrum bıra- zn ya da buyuk anşverislerimm bu ikramivelerle vapıp, alacağı- mız vergı ıadesı\le daha ucuza getırmış oluyorduk. Ajlık gelır kadar harcamalar ıçın vergi ia- desı odendığı halde, ıkramıyele- nmızle >"aptığımız buvuk alışve- rişler nıye kapsam dışı bırakıtı- yor?" dıye >akındılar Emekli Sradıgı Geod Mudu- rn Ozcan Korkmaz, bu yü sonu- na kadar 30 bine yakın oyeleri- Vergi iadelerinde yapılan yenı duzenlemeyle "alışveriş miktarı ve tutanmn makul olması" koşulu getirildi. Buna göre orneğin 1 ton karpuz ya da 50 kilo ıspanağa aıt kasa fişi ya da fatura, vergi iadesinde geçerli olamayacak. kümaya çahşüdığını öne surdu- ler Teblığı yayımlayan bakanlı- ğın bır kuruluşu olan Tekel'de de emeklüığı yaklaşan bazı ça- hşanlar gazetemızı arayarak "Vergı ıadesı zaten aylık gelirle sınırü>dı. Maaşımızuı uzennde- kitaarcamalaravergi ıadesı ala- mıyorduk. Bu durumda ancak emekli ikramiyesi aldığımız ay, o mtktarda alışverişimizi belge- leyip >uksek vergi iadesinden ya- rarlanabıhyorduk. Duğunumu- nın emeklihğe hak kazanacağı- nı, bunlara odenecek ıkramne- lenn toplamının ıse 400 mılvar liraya ulaşacağını bıldırdı SSk yetkıhlen ıse bu yıl 85 bin dola- yında cahşarun emeklıye ayrıl- masının beklendığını belırttıler SSK'dan bu yıl emekh olacak- lann ikramıyelennın toplamının ıse 1^ trilyon lirayı bulacağı he- saplanıyor Buna göre 2 trilyo- na yaklaşan emeklılık ikramıye- lennın tumune vergı ıadesı odenmesı hahnde bunun Mah- ye'ye 100 mılyar liranın uzenn- de bır yüku olabılecek. Geiirler Genel Mudur Yar- dımcısı Kemal Kıbçtaroglu, ver- gı ıadesme konu olan belgelenn ılgılı ışyerlenndekı denetımlerı- nm, bakanlığa bağlı hesap uz- manlan, Gelu-ler Genel Mudür- lüğu'ne baglı kontrolörler ve defteTdarhklara bağlı denetun elemanlannca üç koldan yürü- tulduğunu sd>ledı Kılıçtaroğlu, "Vergı iadesinde karşılaştığımız sakıncah belgeler, daha çok go- turu usulde vergi odeyip belge kullanmayan seyyar satıcı, işportacılardan temin edilıyor. Bunlar halden aldıklan sebze, merve ya da toptancıdan aldık- lan mallar karşılığında fatura- ları. akrabalan va da tanıdıkia- n olan ucretlıler adına duzenle- tı>orlar. Sonra oolar da bu bel- gelerle vergi iadesi almaya kalkışıyorlar" dedı Kemal Kılıç- taroğlu, bunun tespıtınde, vergı ıadesırun ücrethden aynı mıktar- da, çalıştığı ışyennden de 3 katı olarak gen alindığını, ıkmcı tek- rarda ıse bır sure vergı ıadesın- den yararlandınlmadığmı bıldır- dı. TÜSİAD'dan 6 acı reçete' uyarısı YCTUUM *ttUlv1 tttnm-2 Iş QbnfT}-3 Iş 1MW4 lnferioı-2 Htıtav3 taM]ft*4 nyloK5 M B M W 1 MsaCM-2 lfcİ9fl1Aft-3 kkal^M IklsalAttmFon GHVI HUran-1 Sıortıünm-2 (jMart ttfennvS 6n*«km-5 E*»*F«ı1 EdMktaS YISSMbF YKBHsseF YKBKamF Y1B1HF YOKnar YOOÖKF YKBAMf f \Wof Fon-1 IMof Fav3 VHofHsst F0NLAR1 ta «1349 47K2 24105 2M53 17175 K494 58305 30505 27435 «191)3 58569 47906 22İ12 21045 12J77 71349 27565 17239 11410 1317 72.461 24^01 16.708 64 706 5OS36 SO&fi xm43954 49.612 2OB40 15442 50*49 1H412 23İ17 14707 91467 47356 24336 2GS7B 17199 68579 58JU 30541 27468 KWT 5&£50 47» 22448 2KS7 12 466 71956 Z76Û2 17^59 -0 427 1321 72İ69 24 236 «732 6*750 50901 60371 50»! 44027 20666 16333 15.471 50*13 23544 14 7S *m 013 0» ao 112 0.14 012 012 012 412 013 0M 014 014 072 Ût5 ao 012 013 014 au JflT aa-03S 013 Û.H 012 014 au 023 013 0.12 011 031 VMDuiya W& fotvs Dıstar* M M Fon Ogatfcys Tûin RKVI TûM ftnt-2 HMln-i M s a HKV2 RmsFtn-2 FâonFon-3 FianFaM FfMS Fah5 ZiratFoft-i Znaftm-2 arutFoM HM% Rm-1 HAFvı-2 FvıUıFoıı Pvtâ Hsst EnttFon-l EıMFcn-2 hVBV FOft-t irrtnt ftn-2 TSHnkFon SunoFoı OefcFon taFon Sonra Fon DnaFm *bn$taı Otttaı TtiMtfk Fon MFn HF» ZSEYlft.1991 tm wx1İ332 44JS3 61626 17557 50.486 M135 185.085 22İ0A 27653 21514 15.238 15İ19 26.081 1S84C 211» 19.291 ?S«4 19.795. 27Û32 17S21 22K 17407 2102 14£51 1B579 20DK 21394 17S9 ıtso* 17187 «340 « 0 1 15.214 15398 «772 NkN 20870 15379 44439 61793 17582 505» 14154 «5346 22232 27594 23547 15.259 15542 25.103 Sffl 21092 1&3« 25778 sta 2707B 17566 2230» 17634 21159 M6M 11602 2(1106 220» 17900 11627 17310 H3&B 15520 15301 15426 14795 m 034 0.1 aio 0.13 114 014 013 014 014 015 014 014 015 tme 016 011 014 014 017 016 025 116 0» 013 009 at2 aog 0.14 012 012 013 &1S 012 016 018 0« TÜSİAD Başkanı Bulent Eczacıbaşı, seçım sonrası acı reçeteler pahasına, seçim ekonomisi uygulandığını ve oy kaygısı ağır basarken enflasyonu duşurmenin mumkun olmadığını soyledi. Ekonomi Senisi — TÜSI- AD Başkanı Bulent Eczacıba- şt, enflasyonla mucadele edebıl- mek ıçuı, "oy kajbetmeyi" göze almak gerektığını savundu. Ec- zaabaşı, Turkıye'dekı pohtika- cıların ıse seçmenlen memnun etmek ıçın acı reçeteler pahası- na "seçim ekooomisi"m tercıh ettiklennı söyledı Turk-Fransız Ticaret Derne- gi'nın tstanbul Swıssotel'dekı toplantısına konuşmacı olarak katüan TÜSİAD Yöneüm Ku- rulu Başkanı Bulent Eczacıba- şı, Fransız ışadamlanna "seçim ekonomisi" ıle ılgılı göruşlen- nı aktardı "Bn konunun, Turkiye'de iş yapan siz yabancı işadamı ve yonetıcıleri de rahat- sız eden başka onemli bir ko- nuyla sıkı bagı var. O da enflasyon" şeklınde konuşan TÜStAD Başkanı Bulent Ecza- cıbaşı, Ingılızce olarak yaptığı konuşmada, seçım ekonomisi ıle enflasyon arasındakı bağlan- tıyı şöyle anlattı. "Geuşmiş ekonomilerin de yabancısı olmadıgı seçım eko- nomisinin. Turkrjv icin giderek artan bir onemı var. Nedenı de sıkça yaşadığunız seçımler, ge- nel seçımler, ara seçimler, yerel seçımler, erken seçimler, refe- randumlar. Hepsi de ıyi kalpli polıtikacüanmızda, seçmenle- rin ceplerine bır miktar para koyma ıstegi yaratıyor. Ve son- rasında acı reçetelere katlan- mak pahasına seçim oncesuıde ekonomi ısınıyor. Hepımız bilıvoruz ki enflas- yonun ana nedenı, kamu açık- lan. O nedenle enflasyonla mu- cadele daha fazla vergı, daha az kamu harcaması, daha çok ozeOeştinne, daha az altyapı ya- tınmlan ve neticede en azından kısa vadede, daha az oy demek- rir. Oysa seçmenlen mutlu et- mek için harcamak, daha çok harcamak gerekmektedir." TÜSİAD Başkanı Eczacıbaşı, ekonomık ıstıkrann ıse hâlâ ço- zum bekleyen önemh bır sorun olduğunu belırttı Eczaabaşı, "TUStAD, se- çimlerden sonra işbaşına gele- cek hukumete sunmak uzere pek de surpnz sonuçlar îçerme- ven bir ıstikrar paketi hazıriı- yor. tstıkrann çozumu asü po- litik arenada duğumleniyor" dedı Bulent Eczacıbaşı TÜSÎ- AD olarak, pohtıkacılann eko- nomık polıtıka tercıhlennde aşınlıklan engelleyebılecek ted- bırlen ıçermek uzere, "anayasal ekonomi" modelı>le ılgılı tar- tışmalan başlattıklaruıı da söz- lerıne ekledı >NUK YAZAR Ekonomik Anayasa ve TÜSİAD Önerileri Prof. Dr. TURGUT TAN Ankara Ünı. Hukuk Fak. .Uanışma Meclısı Anayasa Tasansı'nda (M 140) "Borçlanma" ıle ılgılı bır mad- deye de yer verılerek devlet ıle kamu tuzel kışılerının "kanuniann tanıdığı yetkiler çerçevesinde" kredı anlaşmaları yapabıle- ceklerı ve tahvıl çıkartabıleceklen belırtı]- dıkten sonra, "Hazınenın oakit ıhtiyacı- m karşılamak ıçın, dogrudan veya dolay- lı olarak Turkıye Camhuriyet Merkez Bankası kaynakün kulanıUmaz. Aocak, Turkıye Cumhunyet Merkez Bankası Hazineye, miktan cari yıl genel butçe odenekleri toplamının yuzde onbeşini geçme- mek uzere, kısa vadeli bir avans besabı açabilir. Her yıl için bu esasa gore hesaplanacak avans miktanndan, bir onceki yılda alınan avansiar mahsup edılır ve Hazineye o yıl sadece arada- kı fark odenebılır" hukmu getırılmı^tır Anayasa Komısyonu Tasansı'na yazdığımız karşı oyda, özel- lıkle maddenın ıkıncı fıkrasının "uygulamada hukumetin ha- reket imkânını geregiöden fazla sınıriayabılecek nitelikte ol- duğu, aynca Anayasa'da yer almaması gereken aynntılar içer- dıgı"nden çıkanlması gerektığını savunmuştuk Bu hüküm de Anayasa'nın son şeklınde yer almamıştır Böylesıne aynntıü du- zenlemelere Anayasa'da yer verilmesı, son zamanlarda sıkça dıle getırılen "kısa anayasa" özlemlerı ıle çelıştığı gıbı, sıyaset adamlarımızın bır zamanlar görulduğü gıbı, "bu Anayasa ile memleket idare edılmez" yakınmalanna da ortam hazırlaya- cak nıtelıktedır TUStAD önerüerınden bm de özellestırmenın aynen kamu- laştırma ve devletleştırme gıbı Anayasa'da duzenlenmesıdır Gerçekten, bugun Turkiye'de özelleştırmenın başarısızlığımn temel nedenlennden bın de hukukı altyapı eksıklığıdır Yaban- cılara blok satışların ıdarı yargıca ıptalı, hukukı altyapı ek- sıklığmı bıraz çarpıcı bıçımde de olsa ortaya çıkarmıştır Her zaman kolayca değıştınlebılen yönetsel kararlarla böyle bır hu- kukı altyapı oluşturulamaz. Özelleştırmeyı kunımsallastırmak ıstıyorsak, temel esaslan Anayasa'da yer alan açık ve tutarlı yasal duzenleme yapmak zorundayız Özellıkle yabancı yatı- nmcılann haklı olarak aradıkları guven de ancak bu şekılde sağlanabılır Kuşkusuz, özelleştırmenın başarısızlığı yalnızca hukukı alt- >apı eksıkhğı ıle de açıklanamaz Başlangıçta, "verimlilik", "mulkıyetın tabana yayılması" gıbı ıdeallerle yola çıkılması- na karşın, özelleştırme D.'evletin ekonomik yaşama mudahale etmediği bir ekonomik duzen gösterilemez. Devlet mudahalelerindeki değişkenük, şok kararlarla yaratılan belirsizlik ve ekonomisini ekonomısıne dönuşturen uygulamaların kabahatini ise Anayasa'da aramak herhalde haksızlık olur. pıyasa "yasa" uygulamaları olaya kı- sa vadeli kamu finans- man aracı olarak ba- kıldığı ızlemmını ver- mektedır Kaldıkıyurt- ıçı sermaye bınkımı- nın buyuk çaplı özel- leştırmeyı gerçekleştır- meye elverışlı düzeyde olduğu da söylenemez Ustelık, borsada satışa sunulan kamu şırketle- rımn kazandırdıklannı söylemek de guçtür TÜSİAD önenlen arasında bır başka nokta Anayasa'nın 48 ve 167 maddelerının aksıne yenı anayasada sıyasal ıktıdara ekonomık yaşama mudahale yetkısı verecek hukumlere yer ve- nlmemesıdır 1982 Anayasasımulkıyethakkmıve ozelgınşımöz- gürluğunu kabul etmekte, butun çağdaş anayasalarda olduğu gıbı, kamu yaran amacıyla sınırlanabıleceğını, özel teşebbus- lenn mıllı ekonomınm gereklerıne ve sosyal amaçlara uygun yunımesını sağlayacak tedbu"Ienn alınabıleceğını de öngörmek- tedır Bu kuraliar aynı zamanda ıktısadı lıberalızmın kurum- sal altyapısım da oluşturmaktadır Anayasa Mahkememız de bır karannda (26 6 1986 tanh ve E 985/9-K 986/14) "Kamu >»rarı olan hallerde milli ekono- minın gerekleri ve sosyal amaçlarla, ozgurluklere kimı sınır- lamalar getırdebılir. Dİevletın, teşebbuslenn guven ve kararlı- lık içınde çalışması ıçın gereklı gorduğu tedbırleri almasında, hem teşebbus sahıplerının hem de bu teşebbusler aracıhğıyla toplum yaran soz konusudur" demektedır Devletin ekono- mık yaşama mudahale etmedığı bır ekonomık düzen gösterı- lemeyeceğı gıbı, ABD'de bıle devletin genış yetkılerle ekono- mık yaşamın içınde bulunduğu olgusuna dıkkat çekılmekte- dır Devlet mudahalelerındekı değışkenhk, şok kararlarla ya- ratılan belırsızhk ve "pıyasa" ekonomısını "yasa" ekonomısı- ne dönuşturen uygulamaların kabahatını ıse Anayasa'da ara- mak herhalde haksızlık olur Bununla beraber, Anayasa'nın (m 167/2) dış ticaret ışlem- len uzerıne ek malı yukumluluk koyma konusunda Bakanlar Kurulu'na tanıdığı genış yetkının, uygulamalar dıkkate alın- dığında pek ısabetlı olmadıgı sonucuna vannak olasıdır Üs- telık, bu duzenleme fon uygulamasının yaygmlaşmasına da ola- nak hazırlamıştır. Kanımızca bu duzenleme kaldınlabıhr Aynı maddede yer alan ötekı düzenlemeler ıse esasen özel gırışım ozguriuğune ılışkın hukum (m 48) çerçevesınde ele alınabıle- cek nıtelıktedır Ancak sıyaset adamına guvensızlık uzerıne demokratık bır devlet yapısı kurmamızın güçluğu de unutulmamahdır —BtTİt— KlSA KISA • MERKEZ Sıgorta 1991 yıh ağustos sonu ıtıbanyla 3184 hasar gören sıgortahsına toplam 13.4 mılyar lıra ödedı • PEPSİ Cola, kırmızı, beyaz ve ma\ı renklerden oluşan klasık logosunu değıştınyor. Yem logolu Pepsı'ler ABD'de yıl sonunda, dığer ülkelerde gelecek yıl pıyasaya sunılecek. • HALK Reasürans Genel Mudurluğu'ne Levent Bozdere atandı. • FAİSAL Fınans Genel Mudurluğu'ne Mehmet Şenf Erden atandı Erden son olarak Adabank ve Imar Bankası genel mudürlüklerınde bulunmuştu • TURK Fransız Tıcaret Derneğı'nce bugün Istanbul'da duzenlenen toplantıda, Fransa'ya yatınm olanaklan tartışüacak Asil Nadir'în ki'itik duruşnıası Bugün 7. kezyargıç önüne çıkacak Nadifeyeni suç isnat edilme olasılığı var TfiUVİI M M H»eı«l: 8.883.072 _ _ . , „ . „ , TAHVIL UZICŞIM saysı: 8 2 5E T L U L 1 9 9 1 w 24 S Mm enia 8t81* m b 91 (75 B5B b 9172] tm mM m* sid 5771 M 036 «95 IM 1* 7060 "323 5600» mmtm m* •kiu S5Î6» S«0M (Baştarafı 1. Sayfada) Ingılız ceza ve yargılama ya- sası gereğınce, savalık makamı gıbı görev yapan "Agır Dolan- dıncılık Burosu"nun, Asd Na- dır aleyhmdekı ıddıalanm kanıt- lamak uzere, dava dosyasınm ar- tık bır üst mahkeme olan "Londra Merkez Ceza Mahke- mesi"ne sevkını talep etmesı bekleruyor Bu gerçekleştığı tak- dırde, Asü Nadır davasmda "ha- zırlık soruşturması" bıtmış sa- yılacak Esas dava ıçm ıddıana- me bazırlığı başlayacak Gerek "buro"nun ıddıanameyı hazırla- ması, gerek "Merkez Ceza Mah- kemesi"nın uygun bır duruşma tarıhı saptamasının "aylar sureceği" belırtılıyor. lanh bır kez saptandıktan sonra ıse Turkıye'dekı uygulamanın aksı- ne, davaya, bıtınlene kadar her günbaküıyor Davanın bıtunı ıle mahkememn karan arasında ıse gelenek gereğı, bırkaç gün ara verılmekte. Esas dava sûresınce Asıl Nadu, geçen ocak ayından bu yana 3 5 milyon sterlın kefa- letle serbest olduğu ıçm tutuk- suz olarak yargılanacak. Asıl Nadır'ın avukatı, Ingıte- re Baro Başkanı Anthony Scri- vener, daha öncekı dunışmalar- da, müvekkıhne yöneltılen suç- lamaları reddetmış, Polly Peck kasasında "kayıp" olduğu öne surulen 25 milyon sterlmın kar- şılığının, Kuzey Kıbns'ta, Asıl Nadır'ın annesı Safıye Nadir ta- rafından Türk Lırası olarak ya- tırıldığını söylemıştı Bağımsız bır malı danışmanlık firması olan "BinderHam>1n"e hazırla- tılan brr raponı da "kanıt" ola- rak göstermıştı Ancak "Ağır Doladıncüık Burosu", rapora konu olan belgelenn asıllannı gömıek ıstermş, Kuzey Kıbrıs makamlanmn bır yıla yakındır surdürdüklen er^eÜemelenn bu- uzantısı olarak belgeler "buro 1 'nun ıncelemesme açılmaraışu Büronun, Asıl Nadır'e ısnat et- tığı suçlara ılışkın olarak KKTC'de soruşturma ve ıncele- me yapamadan, ıddıanamesını nasıl hazırlayacağı, Polly Peck ışlemlerındekı Ingıltere-Turkıye- KKTC üçgenındekı uçuncü aya- ğın eksıklığınm nasıl gıdenleceğı merak konusu KKTC makam- lanmn, Polly Peck'e aıt muha- sebe ve banka kayıtlannı gerek kayyımlara, gerek "büro"ya aça- cağına ılışkın "iyimser" haber- ler alınmaktavsa da, daha önce "KKTC makamlanmn kayyım- lara her turlu kolayuğı goster- meye hazır olduklan" bıldırıl- mış, ancak bır ılerleme sağlana- mamıştı "Financial Times" kaynakları, Polly Peck kayyım- lanndan Richard Stone'un, "Belgelenn KKTC makamlan tarafından incelemeye açılması konusunda anlaşma sagladıgı- 'nı ıfade edıyorlar. Asıl Nadır davasında şımdıye kadar gen planda kalan, ancak esas dava başladıktan sonra or- taya çıkması kaçınılmaz göru- nen bır boyut ıse KKTC adlı ma- kamlarmm, "Polly Peck kay- yımlan ve Ağır Dolandınlıcılık Burosu'nun çahşmalannı engel- lemeye yonelık tutumlan"na Turkıve'nın "ne kadar seyirci kalacagı." Türkıye dışında baş- ka ulke tarafından tanınmayan, bu nedenle "hukuken var olmayan" KKTC'nın, Asıl Na- dır davası ıçın gereklı belgelen "daha ne kadar sure" saklaya- bıleceğı, Tûrkıye'nın KKTC'ye bu konuda daha ne kadar süre "baskı yapmayacağı" hukukçu- lar tarafından, ozel konuşmala- nnda soruluyor Geçen >ıl, Asıl Nadır hakkın- da haftalarca ve sayfalarca ıddıa yayımlayan tngılız basınının, Asıl Nadır davasında karşılaşı- lacak en ufak hukukı bu- engel- de KKTC'yı ve dolayısı üe Türk- ıye'yı suçlamaktan kaçınmaya- cağı anlaşıhyor KKTC'nın, "Adaleti ve hukuku engeUeyid" bır tutum takınmakla suçlana- cağı, Kıbrıs sorunundakı tanhi nedenler göz ardı edılerek bız- zat KKTC'nın "gayri meşruluğunun" vurgulanacağı, Tûrkıye'nın de bu "gayn- meşruluğu" desteklemekten ka- çınmadığı şeklındekı göruşûn savunulacağı beklenüsı var Asıl Nadır davasının, sonuçta Türk- ıye'mn hukuk anlaytşının eleştı- nlmesı ve "neden AT uyesi ola- mayacagı"run vurgulanması ıçm bır fırsat olarak göruleceğı, "cıddi Ingilız basm kaynaklan" tarafından daha şımdıden ıfade edılıyor.