Catalog

6 AĞUSTOS 1991 DIŞ HABERLER CUMHURİYET/9 Semra Özal, 'etkiü eş' M ATİNA (AA) — Yunanistan'ın yuksek tirajlı gazetelerinden Etnos, 'en etkili politikacı eşleri lıstesi'nde, Cumhurbaşkanı Turgut Özal'ın eşi Semra Özal'a da yer verdi. Aynı listede, Yunanistan Enerji ve Sanayi Bakaru Stavros Dimas'ın istifasına yol açan, Başbakan Konstantin Mitsotakis'in eşi Bayan Marika Mitsotakis de yer aldı. Etnos'ta yayımlanan listede Eva Peron, Nancy Reagan, Imelda Marcos ve Winny Mandela'run yanı sıra eski Yunan Kraliçesi Frideriki, Napoleon'un eşi Josephine ile Bizans Kraliçesi Teodora bulnuyor. Silahlanmaya para yok • BONN (AA) — Almanya silahlanma harcamaları, eğitim, sağlık ve gıdaya ayrüan kaynaklardan daha fazla olan kalkınmakta olan ulkelere yardınu kısmaya hazırlanıyor. Silahlanma ve savunma harcamalan, sağlık ve eğitıme ayrılan kaynaklardan fazla olan kalkınmakta olan ulkelere, uluslararası kredi kuruluşları ve kredıtör ülkelerce, bundan böyle malı yardım yapılmaması ya da iyıce kısılması, Dunya Bankası ve Uluslararası Para Fonu'nun nısan ayında yapılan bahar donemı toplantılannda gundeme gelmişti. Talabani, Andreotti ile görüştü • ROMA (AA) — Kurdıstan Yurtsever Bırlığı liderı Celal Talabani, Irak'takı durum ve Bağdat ile Kurt muhalefeti arasında yapılan goruşmeler hakkında bılgi vermek amacıyla dun, Italya Başbakanı Giulio Andreotti ile goruştu. Hukumete yakın kaynaklar, Talabani'nın daha sonra îtalya Savunma Bakanı Virginio Rognoni ile göruşeceğini belirttiler. Talabani, son gunlerde, Kurt multecilere yardım amacıyla Kuzey Irak'a gönderilen çokuluslu guce katılan Fransa ve Ingiltere'ye giderek Kürtlere verilen desteğin devamını ıstemiştı. Başbakan, dörtlü toplantıda Türkiye'yi kendisinin temsil edeceğini açıkladı Kıbrıs zîrvesîne Yıhnaz gidîyorANKARA (Cumhuriyet Burosu) — Baş- bakan Mesut Yümaz, Kıbns'ta çözume yo- nelik dortlü toplantıda Turkiye'yı kendisinin temsil edeceğini söyledi. ABD'nın dortlu top- lantı konusunda ev sahipliğinin otesinde bir- rol ustlenmediğini belirten Yılmaz, Çevik Guç'u de savunarak ABD'nin bu gucu oluş- turarak Turkiye'ye destek olduğunu belirt- tı. Başbakan, "Gucun inisiyatifi bizdedir. Kara hareketi olmayacak. Ama havadan ke- şif >apılabilir" dedı Yılmaz, ANAP MKYK toplantısında Kıb- ns ve diğer dış pohtika konulannda bılgı ver- di. Eyliıl ayında ABD'de yapılması planla- nan Kıbns zırvesıne Turkiye adına kımin ka- tılacağı konusunda bir belirsizlik olmadığı- nı belirten Yılmaz'ın, 'Zirveye ben gideceğim' dediği öğrenildi. Edinılen bilgiye gore Yılmaz, dortlu top- lantıya Yunanıstan'dan Başbakan Konstan- tin Mitsotakis'in katılmasının beklendığim, ancak Atina'nın Mitsotakis yenne Cumhur- başkanı Konstantin Karamanlis tarafından temsil edılmesi durumunda Turkiye'den de Cumhurbaşkanı Turgut Özal'ın zirveye gı- deceğını sdyledı. Yılmaz, bu durumda Dışış- leri Bakanı Safa Girav'ın da toplantıya ka- tılacağını bildirdi. Dortlu toplantıda ABD'nin rolunun 'ev sahipliği' duzeyınde kalacağını belirten Yıl- maz'ın, Turkiye'nın ABD'dekı Rum lobısı- nin etkınliğı nedeniyle Washington'un Kıb- ns konusunda daha etkin bir rol oynaması- nı yeğlediğını bıldirdiği oğrenildı. MKYK toplantısında Çevık Guç konusun- da açıklamalar d« yapan başbakan, ABD yo- netıminın Çevik Guç'un oluşturulmasına on- culuk ederek Turkıye'ye destek sağladığını belırttı. Yılmaz, bu gucun oluşturulmaması halınde, Turkıye'nin Irak'taki bir karışıklık durumunda askeri mudahaleyı kendi başına gerçekleştırmek durumunda kalabıleceğını vurgulayarak Çevik Guç konusunda huku- metın rahatsız olduğuna ılişkin haberlerın doğruluk taşımadığını açıkladı. Siyasi eşitlik uzlaşmazlığı Sıyasi eşitlik konusundakı uzlaşmazlık, Kıbns'ta çözume yönelik dortlu toplantının yapılmasının onundeki en buyuk engeli oluş- turuyor. Yunanistan ve Kıbrıs Rum yöneti- minij Kıbns Turklerının siyasi eşıthğinı red- deden tutumunun, ABD'nin de dolayh des- teğıni kazanması, anlaşmazlığın giderümesini guçleştırdı ABD'nm savunduğu "siyasi eşit- lik verine, goruşme surecinde eşitlik" tormu- lunun yazgısı, bu ay ıçınde netlik kazanacak. KKTC Cumhurbaşkanı Rauf Denktaş, ABD Dışışleri Bakanlığı'run Kıbns Ozel Ko- ordmatoru Nelson Ledsky ile dun bir göruş- me vaptı. Denktaş'ın bu göruşmede, "once anlaşma, sonra siyasi eşitlik" onerisini ge- çen hafta Ankara'da gundeme getıren Ledsvk've "Siyasi eşitlik, bizim 1960 ta tes- cil edilmiş hakkımızdır. Bundan vazgeçmeye- cegiz" goruşunu aktardığı öğrenildi. Dışişleri Bakanı Safa Giray'ın 14 ağustosta başlayacak KKTC ziyareti sırasında Denk- taş'la "dortlu toplantı" konusunda kapsamlı bir göruşme yapması bekleniyor. Giray'ın Denktaş'tan, toplantının yapılabilmesi içın "goruşme surecinde eşitiik" ilkesiyle yetine- rek siyasi eşitliğın, ancak toplantı sonrasın- da kabulune razı olmasını istemesı durumun- da, KKTC ile Turkiye arasında yeni bir "gerilim" yaşanabilecek. Dıplomatik kay- naklar, Ankara'nın Denktaş'a baskı yapma- sınm beklenmediğini, ancak boyle bir du- rumda bile Denktaş'ın tavır değiştirmeyece- ğini kaydedıyorlar. YUNANISTAN Atina, çözümde kararlıSTELYO BERBERAKİS ATtNA — ABD Başkanı George Bush'un, Kıbns sorunu içın gosterdiği 'yakın' ılgı, Yu- nanistan başkentı Atina'da, 'bu soruna bir çözum bulunacagı' yolundaki beklentıleri guçlen- diriyor. Yunanistan Başbakanı Kons- tantin Mitsotakis ile Cumhur- başkanı Turgut Özal'ın Kıbns konusunda bir göruşme yap- maya hazırlandığı haberlerinin ortaya çıkması, Yunan muhale- fet partilerinin çeşitli tepkiler göstermesine yol açtı. Hukumet partisi dışındaki bütün partıler, Kıbns sorununun 'ABD'nin is- tedigi şekilde çozumlenecegi' biçimınde değerlendırmeler ya- pıyor. Hukumetın ise, bu tur- de tepkılerı gözardı ettiğı goz- leniyor. Mitsotakis hukumeti, bu konuda ABD Başkanı Bush'un açıkladıklannı aynen Ankara ve Lefkoşa Rum kesı- mi gibi olumlu karşılamayı yeğ- lıyor.Yunan Dışışlerı Bakanlığı çevreleri, buyuk bir olasılıkla eylül ayı ortalannda yapılacak olan toplantının, şeklı ne olur- sa olsun taraflardan birini 'hoş- nutsuz kilacagına' ınanıyor. Bu konuda fazla aynntılı bilgi ver- mekten kaçınan aynı çevreler, Kıbrıs sonınu ıçin yapılacak bu toplantının BM Genel Sekrete- ri'nin şemsıyesi altında olacağı- na dikkati çekiyor ve bu unsu- run taraflar arasında kabul edilmesinin ıse 'olumlu bir adım' olarak algılanması gerek- tiğıne inanıyorlar KKTC Cum- hurbaşkanı Rauf Denktaş'ın Cumhurbaşkanlığını ya da KKTC'nin devlet olarak varlı- ğını asla kabul etmeyen Atına hukumeti, muhalefet partileriy- le yalnız bu konuda goruş bir- lıği sağlayabiliyor. Ancak her şeye karşın, Bush'un Atına ve Ankara zıya- retlerinden sonra Kıbns sonınu ile ilgılı Atina'nın tutumunda kesın bir değişiklik olduğu göz- lenıyor. Zirveiçin bir adımdaha ŞEBNEM ATtYAS NEW YORK — BM Genel Sekreteri Perez De Cuellar.dun Kıbrıs'iaılgıh olarak beklenen açık- lamayı yaptı ve yardımcıları Gustave Feissel ile Kıbns özel Temsilcisi Oscar Camillion'un An- kara, Atına ve Kıbrıs'taki temaslannın tarafla- rın anlaşma menzılıne getinlmesi yonunde "fay- dalı" olduğunu bildirdi. Cuellar, ABD Başkanı Bush'un Yunanistan Başbakanı Mitsotakis ve Cumhurbaşkanı Öıal ile yaptığı goruşmelerın- den aldığı sonucun son derece "cesaretlendirici" olduğunu belirtti. CueMar'ın açıklaması, Kıbrıs konusunda eylul içınde bir dörtlü zırve duzen- lenmesi yönundeki ıyimser havayı guçlendirdi, zırve yönunde bir adım daha atüdığı şeklinde yo- rumlandı. Cuellar'ın dunku açıklamasına gore Feissel ve Camıllıon, daha önce planlandığı gibi ağustosun ikinci yarısında yeniden Ankara, Atina ve Kıb- rıs turunu yapacaklar. Genel Sekreter'm basın sözcusu tarafından ya- pılan açıklaması şoyle: "Bilindigi gibi 28 tem- muzda Guvenlik Konseyi'ne verdigi raporda Ge- nel Sekreter, butunluklu bir anlaşma planı oluş- turulabilmesi açısından uluslararası bir toplan- tının, gerektiği gibi duzenlenmesi koşuluyla ya- rarlı olacağı kanısını ifade etmişti. Bu bağlam- da Genel Sekreter, Sayın Bush dahil Guvenlik Konse>i uye ulkelerinin ust duze> (erasilcileri ve liderleri ile temaslannı surdurmektedir. Genel Sekreter, Sajın Bush'un iyi niyet misvonuna yar- dımcı olmasından buyiık memnunluk duymak- tadır. Gecen cuma günu yapılan açıklamada go- nıldügü gibi Sayın Bush'un, Sayın Mitsotakis ve Sayın Özal ile yaptığı temaslann sonuçlan son derece yararlı olmuştur. Kıbnslı iki lider tara- fından da memnuniyetle karşüanmıştır. Boyle bir toplantının >apılabilmesi için Turk ve Yunan li- derlerinin iyi niyet çabalannı destekleyecekleri- ni bildirmeleri Genel Sekreteri cesaretlendirmis- tir. Bu toplantının yapılmasından once tarafla- nn anlaşma menzili içine getirilmeleri konusu ka- bul edilmiştir. Sa>ın Camillion ve Sayın Feissel, Ankara, Atina ve Kıbrıs'taki ilk tur goruşmele- rini kısa bir sure once tamamladılar. Ağustos - ta goruşmelerin ikinci turu vapılacaktır." TAKIM ELBISE 950.000 PANTOLON 450.000 GOMLEK 85.000 T-SHIRT 62.500 KRAVAT 79.000 ÖLENLERİN ARDİNDAN — Hırvat kadınlar gecen hafta Sırp milislerin Dalj köyüne düzenledikleri saldında hayatını yitiren 35 kişi için onceki gun Peter ve Pol Kilisesi'nde ayin duzenleyerek dua ettiler. (Fotoğraf: AP) Genscher topluluğun ekonomik yaptırım uygulamasını istedi Sırbistaıra AT baskısıFederal Almanya Dışişleri Bakanı Genscher, AT'nin Yugoslavya'da barışı sağlama çabalarının Sırbistan'ın tutumu nedeniyle başarısız kaldığını belirterek topluluğun Hırvatistan ve Slovenya'nın bağımsızlığına ilişkin tutumunu *gözden geçirmesini istedi. Hollanda Dışişleri Bakanı Broek de başarısızhktan Sırp liderleri sorumlu tuttu. Dış Habcrler Servisi — Hollanda Dışiş- leri Bakanı Hans Van Den Broek, AT he- yetının Yugoslavya'dakı etnik çatışmaya çozum bulma çabalannın sonuçsuz kalma- sından Sırbıstan liderlerını sorumlu tuttu. Federal Almanya Dışişleri Bakanı Hans Di- etrich Genscher de AT'nin Hırvatistan ve Slovenya'nın bağımsızlık ilanına karşı tu- tumunu gözden geçu-mesini isteyerek top- luluğun Sırbısıan'a ekonomik yaptırımlar uygulaması çağrısında bulundu. Luksem- burg Dışişleri Bakanı Jacques Poos da or- taya çıkan 'yeni durumu' ıncelemek uzere AGİK ve BM'nin devreye girmesinı istedi. AT ust duzey yetkililerüıın bugun toplana- rak konuyu gönışeceğı açıklandı. Hırvatıs- tan'da Hırvat polisler ile Sırp milisler ve fe- deral askerler arasında yeni çatışmalar ol- duğu bildiriliyor. Van Den Broek, Belgrad'dan dönuşün- de Amsterdam Havaalanı'nda duzenlediğı basın toplantısında, altı cumhuriyetten beşı ile federal hükümet ve devlet başkanlığının. AT heyetinin sürekli ateşkes ve ulkenın ge- leceği konusunda goruşmelerin başlatüması yolundaki onerilerini olumlu karşıladıkla- rını belirtti. Söz konusu cumhuriyetlerin butun ilgılı taraflarla anlaşma imzalamaya hazır olduk- lannı kaydeden AT Donem Başkanı Van Den Broek, "Ne yazık ki ulkeierinde askeri varlığı ve hatta gozlemci nitelikte sivil as- ker bile islemedikleri için onerilerimizi red- deden bir tek cumhuhyetin siyasi liderleri ile karşılaştık" dedı Bu arada Yugoslavya De\let Başkanı Yardımcısı Karadağ asıllı Branko Kostic, AT Troykası'nın Yugoslavya'daki ıyı niyet görevinın başansızlıkla sonuçlanmasından Devlet Başkanı Hırvat asıllı Stipe Mesiç'i sorumlu tutarken Hırvatistan Devlet Baş- kanı Franjo Tudjman da Helsinkı konfe- ransına ve BM'ye başvurarak uluslararası konferans ile banş kuv^etleri talep edecek- lerini bildirdi. Genscher, sert Federal Almanya Dışışlen Bakanı Gens- cher, dun Alman radyosuna verdiği demeç- te, AT heyetinin Yugoslavya'da ateşkesin sağlanması yönundeki çabalarının sonuç- suz kalmasından Sırbistan'ı sorumlu tuta- rak "Sırp liderlere bu davranışlannın ulus- lararası topluluk tarafından kesinlikle ka- bul gormediği açıkça anlatümalıdır" dedi. Yugoslavya'da barışın sağlanması ıçin atılacak yeni adımları göruşmek uzere AT dışişleri bakanlannı olağanustu toplantıya çağıran Genscher, Hırvatistan ve Sloven- ya'nın bağımsızlık ilanlannın topluluk ta- rafından yeniden ve dikkatle gözden geçı- rilmesinı istedi. Genscher, "Uluslararası topluluğun çağnlarmı ve ateşkesi reddeden Sırbistan'ın AT'den ekonomik işbirligi ve yardım bekleyemeyecegini" belirterek so- nuçtan sorumlu olan Sırbıstan'a ekonomik olanlar da dahil yaptınm uygulanmasını is- tedi. Avrupa Topluluğu dışişleri bakanlannın bu hafta içinde, Yugoslavya'daki dununu ve AT'nin neler yapabUeceğini göruşmek uzere olağanustu toplanacağı bildınldi. Fransız Dışışlen Bakanlığı sozcusu Ma- urice Gourdault-Montagne, gazetecilere yaptığı açıklamada, ust duzey AT yetkili- lermin bugun Lahey'de toplanacağını, da- ha sonra da bu hafta içinde AT dışişleri ba- kanlannın bir araya geleceğını açıkladı. AGİK ve BM Luksemburg Dışışleri Bakanı Jacques Poos da, AT banş heyetinin girişiminin ba- şansızlıkla sonuçlanması uzerine Yugoslav- ya'da 'yeni bir durum' ortaya çıktığını bil- dirdi ve AGİK ile BM gibi kuruluşların bu yeni durumu ıncelemek için devreye gire- bıleceğını söyledi. Bu arada, AGÎK kriz komıtesinin Yugos- lavya'daki durumu ıncelemek uzere yann yeniden toplanacağı büdirildi. Yeni çatışmaiar Yugoslavya Haber Ajansı TANJUG'un bildırdığine göre Adriyatık kıyılanndan 30 km içerideki Krajina bölgesindeki Knin kentinde, Hırvat polisi, federal ordu mev- zılenne ateş açtı. Federal orduya mensup askerlerin de buna karşılık verdiği bıldiri- lirken can kaybı konusunda herhangi bır açıklama yapılmadı. Bankanın, Pakistan'ın nükleerprogramına aracılıkettiği önesürülüyor. BCCTdan Pakistan'a destekEski Pakistan Başbakanı Benazir Butto, Amerikan yönetiminin üç yıl önce BCCI'da yolsuzluk uyarısında bulunduğunu söyledi. EDİP EMİL ÖYMEN LONDRA — Iflas halındekı 'Bank of Credit and Commer- ce International' (BCCI) ile Pa- kistan'ın nukleer programı ara- sında yakın ilişki olduğu one su- ruluyor. 'Pakistan Atom Ener- jisi Komisyonu' adına uluslara- rası ihalelere giren emeklı Gene- ral Inam Ül-Hak'ın Almanya"- da tutuklanmasının ardından, bankanın Pakistan nukleer programı çerçevesındekı faali- yetleri soruşturulmaya başlandı. Pakistan'ın eski Başbakanı Benazir Butto da hafta sonun- da verdiği bir mulakatta, "Amerikan yönetiminin, BCCI'da yolsuzluk olabileceği uyarılarını uç yıl once" >aptığı- nı açıkladı. BCCI'nın Pakis- tan'da açtığı 253 milyon dolar kadar kredinin buyuk kısmının, kamu ışletmelerıne açıldığı be- lirtiliyor. îngıliz basınının çok yakın- dan izlediği, 'Financial Times'- m her gun iki sayfa yer verdiği BCCI skandalında her geçen gun ortaya yeni bilgiler çıkıyor. Wall Street Journal Europe' gazetesindeki bir haberde, BCCI ile Pakistan nukleer prog- ramı arasında bağlantı olasılığı uzerinde duruldu. Haberde, Amerikan Senatosu Iç Işleri Ko- mıtesı Başkanı John Glann'ın, "Pakistan'ın programının Orta- doğu'da bazı kişiler tarafından finanse edildiği soyleniyordu. Eğer BCCI, bu programı mali bakımdan desteklediyse, bu ta- mamen ticari bir işlem miydi, yoksa nukleer programa ilişkin bilgi birtakım kişilerin eline de gecmiş miydi?" şeklındeki kuş- kulu gorüşu yer aldı. Gazetenin haberınde ayrıca, 11 temmuzda Frankfurt Hava- alanı'nda sahte pasaport kullan- dığı iddiasıyla tutuklanan emek- li General Inam Ül-Hak'ın, Pa- kistan Atom Enerjısı Komisyo- nu ile 'yakın ilişki içinde oldu- ğu 'nun Amerikan ve Alman ıs- tihbaratı tarafından saptandığı belirtildı. Amerikan yönetimi- nin, nukleer program gehjtir- meye yararlı olabilecek malze- me satışını yasaklamasına kar- şın Inam Ül-Hak'ın BCCI Londra ve Kanada'da Toronto şubelerı aracılığı ile 333,500 do- lar tutarında, nukleer amaçla kullanılabilecek, çok dayanıkh çelik boru alımını 1987'de ger- çekleştırmiş olduğu açıklandı. Pakistan'ın ıdam edilen baş- bakanı Zülfikâr Ah Butto tara- fından 1972'de başlatılan nük- leer programı, geçen yıl Fran- sa'nın Pakistan'a nukleer ener- ji santralının inşa karan ve Çin'- in duşuk güçte uranyum satma grrişımi ile buyıik geüşme katet- mişti. Ancak Amerikan Kong- resı geçen yıl ekım ayında, Pa- kıstan'ı nukleer silah imal etme- ye çahşmakla suçladı ve yılda 600 milyon dolar tutanndaki ekonomik ve askeri yardımı kes- ti. Pakistan hukumetınin surekli yalanlamasına karşın nükleer programdakı gelışme, Ameri- kan Kongresı'nı ıkna etmedi. Nükleer programın aşamaları 1975: Pakistan, Fransız yapımı bir pluton- yum ışleme tesısı içın karar alır. 1978: Fransa, ABD baskısı uzerine bu tesis içın gerekli malzemeyı vermekten cayar. 1979: Carter vonetımı. nukleer programı ne- deniyle Pakistan'a yardımı keser 1981-82: Reagan >onetımı, Pakistan Devlet Başkanı Zıya Ul-Hak'ın, nukleer programdan vazgeçeceklerı vaadı uzerine yardımı başlatır. 3.2 milyar dolar askeri yardımı kongre onay- lar. 1984: Uç Pakıstanlı, nukleer sılah tetik du- zeneklerını Amerika ve Kanada'dan kaçırma- ya çalışırken tutuklanır. ABD. Çın'ın, Pakis- tan'a nukleer bomba tasarımı sağladığı ıddia- larını araştırır. Pakıstan'da nukleer enerji prog- ramının surdurulduğu Kahuta tesıslerme Hin- dıstan'ın bır hava akını yapma tehdıdı CIA ta- rafından ortaya çıkartıhr. Pakistan, eiindeki uranyumu yuzde 5'den daha fazla saflaştırma- yacağını açıklar. 1985: CIA, Pakistan'ın uranyumu yuzde 93.5 ayarında saflaştırdığmı saptar. Silahta kullanılması için saflaştırmanın yuzde 9O'ı aş- ması yeterhdir. 1987: Amerikan Kongresi, Pakistan'a yardı- mı 6 yıl daha uzatır ve toplam 4 milyar dolar verır. 1988: Hindistan, Kahuta tesıslerine saldır- mayacağını vaat eder. 1989: Pakistan uzun menzılli karadan karaya ilk fuzesini başarı ile dener. 1990: Fransa Pakistan'a nukleer enerjı sant- ralı yapımını ustlenir Çin, düşuk guçte uran- yum satar.