Catalog

CUMHURÎYET/12 EKONOMİ 23 AĞUSTOS 1991 DÖVİZ KURLARI 23 AfclSTDS 1991 Dövıan Cınsı 1 ABDDoian 1 Aknaı Marta 1 AvusMya Ooto 1 Bdçtk> Frangı Fransız Frmgı i r.ollanda flomı 1 IsveçKronu 1 ISVtÇTG FrWQI 100 Italyan üret 1 Japofi Yan 1 Sterfn 1 S.Antn$tan Rıyat OAVE A l * 454190 2622 34 3577 65 127.55 772.43 2328 34 722 66 3005 89 35100 33 28 7687 16 121107 DövE Satıj 455100 2627 60 3584 82 127 80 773.98 2333 01 72411 301191 35170 33 36 7702 57 1213 50 Etettıf AJ.S 4537 36 2619 72 3516 83 125 38 77166 2326 01 715 43 3002 88 345 03 32 95 7679 47 1180 79 Efetdıf Sans ÇAMAZKK <564 65 2635 48 3S95 57 128 18 776 30 2340 01 726 28 3020 95 352 76 33 45 7725 68 1217 14 $ 1 7319 Alman Marta $ 5 8799 Fr Frangı $ 1 9506 Hoı Fionnı J 1 5510 Isv Frangı İ 1294 00 ital Lıretı $ 136 48 Japon Yanı t 3 7503 S Arafi Föyali £ 1 6 9 2 5 $ SEMESTPtYASAİIADAVtZ ABO Dolan Alman Martu Isvıçre Frangı Hotanda Horim IngSzStMİnı Fransc Frangı AHş 4620 2660 3035 2330 7750 775 Saüş 4630 2670 3045 2340 7820 780 JU.TM-fiÜMÛŞ Cumnunyet Reşat 24 ayar altın 22 ayar Mezık 900 ayar gumûş Alış 351000 370 000 53.150 47 900 652 Satjş 356 000 380 000 53 350 52 500 680 BORSA İ ^ 2M.M1.K2.0M 24.221.717 22 AtlBTOS 1M1 : 4012.M (önceta kapanışa gönfl Bfaşik 32S3.65 Mali' 2571 89 Sınar 3653 85 .57 IMfc ZntM tmtt. MMJ1 (Onceta ortalamaya gCre) &leşık 3143.33 Malı 2463 69Sınaı 3541.96 Mpmınto BrtcTCrliin Edplpft KentGnÖ LttaKıdh Pkıaş srs TÎHJHttSBO M«TM( ToprUKlfet VHoiF Kjr* Yasa; Yapı Kredi Yûnsa OncMst- mslopan 3850 17O0C 2500 1 4150 MM 11» (71 NM I7M (M «H MM s«n 2*M 4100 41M HS M7M 1 t 1T 3500 t 1! T • 24000 4 11 8300 1075 2150 2500 32S0 M 5500 1(M 250000 4M m 1 M 17M MM M7N 7200 17M 11tM 5B00 tn »oo 5000 1200 1800 1200 Bueünkü •ndüsuk 4OOC 9400 MM 4500 23000 VMM 11H HM 11M 41M 1tM 11 n» 960 IMl MM 1JTM 1300 1950 1250 Buoünfcü «n yûoek 1f7M 41M 4100 i; 14M J1M 1*7» (400 4500 23000 M7M »M 11M 41M S7I m 2200 1M M7M S60 M 1ITM M7» 1350 2000 1300 Bugûntü 4 1 * 41X 45000 23000 MM 1UM Z17M 1! tiM 11M 41M 17» 1fH •71 MM J1M 1350 2000 1300 Iştem mkun M144 2313M M4M1» iain 17M 174OM 7I1M 1*11M 2S90 1400 MM H7ZII 7V187I M1B 17IH7 200 1*4117 4447M 17MTt nrnrn 121(7 114*771 500 1M1M Mt7M 2400 «an* M1I 1771» tm trm mm MTM 160466 5BSBO0 108600 f 4100 *1M 1İ7M tiM 9400 4500 23000 tm 11M 17» 2200 1 M 1I7M UN M7H Z1M S1M 1300 2000 1300 AJırtfch «1% 4MM 7»1M 40» uaı 1(4» nat 7177 1M41 11M 714 MJ7 ım İ1M 840C N47 450C M4I 4117 «m 7H tm tm TM M7I 23000 tM 144(1 »(44 MK M47 isa nıi 7W 1W( mt» tm i 41N W 1 (H MM1 174 11*7 2200 197* 1111* 4471 74M M47 950 1M7 «477 MH (71 1323 1977 1289 YITIRIM FONUUU Marton-1 MBtn-3 IrfcrtaM lmerfon-5 GmniMnn.? Gn*\Mnnv3 GmrtifcrmM Esbvk Fort 1 YWwmıF YfflHeaF V U K m F YMIMF YKBKamsF YXBD*«F YKBMMF VMfFtır-3 UlKa !72B1 43149 21012 19271 »424 Ü744 5&599 21295 26J36 1 1 » 5S3B 45732 21775 219» 12.535 61S01 2CSM «514 rj» 91» 69:238 2ÎO33 &S33 62130 48İ5B 6&308 4S591 41.S65 47İE0 19367 15576 15.196 48J20 124391 nss H2S3 57392 46-99 23M0 112S3 «.446 6U23 5Gİ65 20330 2EJ6E •1401 55J8E 45.» 21«6 nm 12775 6&7M 2S£E 16M1 11JB8 İI96 6U326 23,124 1İS54 32195 44.721 64 405 4İ65S 41 « 5 47932 20016 15600 15555 46.751 •24İ35 22TV9 «337 013 •153 Q12 011 0.13 tttt Q12 0.15 114 a 14 av4 0.12 a« a 26 a?2 ao ao ao 110 Û13 13B ai3 au a15 2J5 ao a0 o» 052 Oinyı Foı ft6 TOHnRM-1 FMBFOB-2 FianRgM RanRn-5 ZhJtFm-1 OttfvU -t*Fon-1 Pm*Faı Pm* *se EnMFaı-1 anMFon-2 lmpnFon-1 lnmFon-2 TtMıFtn SiünrFaı Dazftn ^v ftn KahmsFai On*Ron OrMFan TtMbank Far Kfon EtFon «494 M820 41835 51852 «719 48J68 0532 1X415 21191 26343 22J89 MJ94 14J77 25J64 N1B1 20161 « 5 » 24J07 14120 2E039 17355 21 m nm 20.154 13J68 17İ20 19.470 2OS7» 17209 17J68 17D66 17460 M « 6 14664 U66S U053 19740 14J3S 42Ü0 5&32B 16.741 4U26 13549 176587 21221 2&371 22.431 14267 14 » 6 25364 11052 20.180 K528 24J49 ^9158 26JK3 17367 21734 «912 2Û18C UJX6 17*42 «1496 21Ü00 17229 17J90 17081 17491 W#5 14689 U6Ö0 HBtS 126 aio an 113 113 112 0.13 115 114 111 119 •088 0.14 104 116 109 an 117 120 102 au 127 113 126 112 113 112 ac 113 118 113 117 114 116 TAHVİL g Mfe 2 DSS9196 M) Hac b SB.13C •c 2 b |İM 9tt30 «•.800 M M l M* »50 htta 890 21 AfiUSTOS I * 6126 1901 M- »ramo TTY^TRODA DEVRİM Zehnı tpşirogla 8.000 lira (KDV içintie) Çağdag Yayınltm TUrkocağı Cad. 39-41 Cağabğlu-fstanbul Ödcncü gönderttmez. Yurtdışında 5.5 milyon dolarlık reklam veren Türizm Bakanlığı umduğunu bulamadı ReklamlarturistgetirmediAYŞE SAYIN ANKARA — Tunzm Bakan- lığı, "reklamlı tanıtım kampan- yası"nda umduğunu bulamadı. Bakanlık, bu yü Avrupah tele- vizyon ve basın kuruluşlarına verdiği reklamlar karşılığı 5.5 milyon dolarlık harcama yapar- ken Türkiye'ye gelen turist sayı- sında geçen yıla oranlayuz- de 3.85 oranında düşuş oldu. Bakanhk, 1992 hedefini "Rekla- ma para harcama, halkla Uişki- leri geliştir" sloganıyla belirledi. "Hırizm Bakanlığı yetkililerı, turizm sektörunün bu >ıl fiyat- lan ytiksek tutması nedeniyle, "yabancı tur operatorierinin Türkiye'ji cezalandırdıgı" göru- şunu savunuyorlar. Bu yıl çok fazla reklam verilmesine karşın turist sayısında duşiiş göruldu- ğunu kaydeden yetkililer, sektö- run önümüzdeki sezon için "da- ha makul bir fiyat" uygulama- sına gideceğini ifade ediyorlar. Turizm Bakanlığı başta CNN, RTLPLUS, SAT-1, PRO-7, Channel-4, ITV gıbi ünlü tele- vizyon kuruluşlanna nisan ayın- dan itibaren Turkiye'yi tanıtan 30 saniyelik reklamlar vermeye başladı. Turkiye'nin reklamı, CNN-Avrupa'da 158, CNN- Amerika'da 49, Isveç televizyo- nunda 36, Ingiliz ITV ve Channel-4'te 48, Alman RTL PLUS, SAT-1 ve PRO-7'de 65 kez yayımlandı. Bakanlık ayn- ca, Isviçre, Almanya, Ingiltere, trlanda, Fransa, Belçika, Hol- landa, Avusturya, Ispanya, Da- nimarka, Japonya ve Fransa'da da çeşith basın kuruluşianna reklam veıtli. Bakanlık, Fransa, Belçika ve Hollanda'da verdiği basın ve te- levizyon reklamı için 632 bin do- lar; Almanya, Ingiltere, Ispanya, Avusturya'da 3 milyon 663 bin; Isviçre, Norveç, Finlandiya, Ja- ponya, Amenka ve Almanya'da- ki kuruluşlara da 1 milyon do- larlık reklam harcaması yaptı. Turkiye'yi 1991 yılı ilk 7 ayın- da toplam 2 milyon 700 bin tu- rist ziyaret etti. Ocak ayuıda ge- len turist sayısı geçen yılın aynı ayına göre yüzde 37'liİc ar- tış gosterirken nisan ayından iti- baren gerileme oldu. Turizm Ba- kanlığı rakamlarına göre nisan ayında yuzde 11, mayısta yüzde 5, haziranda yüzde 7 ve tem- muzda da yuzde 10 oranında "turist kaybı" oldu. Turizm Bakanlığı kaynakları, turist sayısının azalmasında Körfez krizi, sektörün fiyatları bu sezon için yüksek belirleme- si ve tüm dünyadaki turizm akı- şının düşüş göstermesine bağb- yorlar. Zırhlıaraçta sözsavıuııııannıANKARA (AA) — Savun- ma Sanayii Musteşan Vahit Er- dem, zırhlı muharebe araçlan- nın top ve taretlerinin üretimiy- le ilgili fazladan herhangi bir yere ödeme veya menfaat sağ- lamanın söz konusu olmadığı- nı bildirdi. Vahit Erdem, yaptığı yazıh açıklamada, henuz anlaşmala- n yapılmamakla beraber, arhh muharebe araçlarının motor- transmisyon, gece görilş ve top- taret sistemlerinin günün tek- nolojisine ve Kara Kuvvetleri'- nin ihtiyacına en iyi cevap ve- recek sekilde yeniden seçildiğini beürtti. Erdem, açıklamasında, şöyle devam etti: "Hakn orijinal kontrata gö- re üretimi yapılan zırhlı araç- laria ilgili anlaşma sadece Sa- vunma Sanayii Muslesarlıgı ile FNSS arasında gerçeklestiril- miştir. Kontrat bedeline gore odeme sadece FNSS'ye yapıl- maktadır. Proje çerçevesinde tttm alt sistem ve diğer parça te- dariklerinden FNSS sorunlu- dur. FNSS'nin yerii katkı taah- hütleri ve fiyat yönunden yap- tığı karşılaştırmalar çerçevesin- de yurtiçi alım yolu ile tedari- gine karar verdiği ilk 200 rao- tor icin gerekli ödemeler de FNSS tarafından yapılmakta- dır. Dolayısıyla proje ile ilgili fazladan herhangi bir yere öde- me veya menfaat sağlama sdz ye*de olacak. ilk olarak 30 Ital- yan gazeteci ve 120 tur operato- ründen oluşan kafıle lstanbul, Kuşadası, Pamukkale, Marma- ris ve Antalya'yı ziyaret edecek. Eylül ayı boyunca 130 kişilik Fransız gazeteci ile henüz sayısı Bakanlığın 1992 hedefleri ara- beUrlenmeyen bir Amerikalı ka- sında, yabancı gazetecilerı, tur f l l e Türkiye'ye gelecek. operatörlerini bilim adamlannı Turizm Bakanlığı, "AT norm- Türkiye'ye davet ederek, "yerin- l a r m » U >8 UI1 totfl yerteri"ni sim- de tanıtma" bulunuyor. Bu kap- geleyen "mavi bayrak" uygula- samda ilk ekip 2 eylülde Türki- masına da önumuzdeki yıl baş- layacak. Bu amaçla, deniz suyu- nun kirliliğini ölçen, "ceiik ciğerler" diye de adlandınlan portatif laboratuvarlardan ya- rarlarulacak. Türkiye'de Bod- rum'da sadece 2 tane olduğu be- lirtüen "çelU' ciğerler"le ölçüm yapılan yerlere "mavi bayrak" asılacak. "Mavi bayrak" uygu- lamasının özellikle yabancı tu- ristler tarafından "sağlıklı deniz ortamı" güvencesiyle tercih edı- leceğini belirten bakanlık yetki- lileri, bu uygulamayı yaygmlaş- tırmak için önümüzdeki yıldan itibaren çalışmalara başlanaca- ğını bildirdiler. konusu değUdir." Daha önce, Güvenlik ve Yargı Muhabirleri Derneği'nin yayın organında, zırhlı muha- rebe araçlanna takılacak olan motorlann Hema fırması tara- fından Ditroit Dizel'den getiri- lip montajlandıktan sonra Mersin Serbest Bolgesi'ne ihraç edildiği ve devletin de bu mo- torları daha sonra ithal ettiği ıddıası ortaya atılmıştı. Urfa Tuneli'nin mali yetersizlikler nedeniyle dnnna noktasında oldağn bildiriliyor. GAP'ta ödenek bunalımıBayındırhk Bakanı örüç'ün GAP'ta yavaşlama olmadığı yolundaki açıklamasma karşıhk Urfa tünellerini yapan Akpnaıl 'J .'! fırmasının şantiye şefi Erdal Bingöl, "malzeme stoklanmız tükeniyor." dedi. MEHMET FARAÇ ŞANLIURFA — Güneydoğu Anadolu Projesi'nin en önemli birimlerinden olan Şanlıurfa tü- nellerinde "ödenek bunalımı" ışleri durma noktasına getirdi. Tünelleri yapan Akpınar şirke- tinin ek ödenek talebi karşılan- mazken, tünellere ikinci darbe de Çitosan'ın çimentoyu para sı- kıntısının olduğu bir dönemde "peşin parayla saüna karan"yla geldi. Bayındırlık ve Iskân Bakanı Hüsarnettin Öıüç'un GAP'ta bir yavaslamanın soz konusu olma- dığına ilişkin açıklamalanna karşın Akpınar fırmasının Urfa tünelleri şantiye şefi Erdal Bin- göl, "diğer projelerin dunımu- nu bilemiyoruz. Ama Urfa tü- nelleri büyiik çapta finansman sıkıntısıyla karşı karşıya. Malze- me stoklanmız tükeniyor. Işler durmak iizere" şeklinde konuş- tu. Dünyanın en uzun yeraltı su tüneli olan Şanlıurfa tünellerin- den birincisinde geçen ay yapı- lan görkemli birleşme töreninin ardından ekonomik bunalım başgösterdi. Basbakan Mesut Yılmaz ile GAP'tan sorumlu Devlet Bakanı Kâmran İnan ve Bakanlar Kurulu uyelerinin ka- tıldığı törende, tünel inşaatını sürdüren Akpınar şirketi yetki- lilennce dile getirilen ödenek sıkıntısı konusunda herhangi bir jözume yönelinmediğı ortaya çıktı. Şirketin, üç ay kadar ön- ce başvurarak istediği 125 mil- yar liralık ek ödenek talebinin ise bugüne dek karşılanmadığı bildirildi. Şanhurfa tunellerinin şantiye genel mudüru Akpınar Şirketi temsilcisi Erdal Bingöl, yakıt ve çimento stokunun bit- me aşamasına geldiğini vurgula- yarak "Stoklar biterse iş durur. Yeniden başlaması da zaman alır. Ödenek akıntımıziB bir an önce giderilmesi şarttır" diye konuştu. Şanlıurfa tunellerinin 1991 yılı ödeneği olan 166 milyar liranın tümüyle harcandığı ve bu konu- daki "bitiyor sinyali"nin uç ay onceden DSİ yetkililerine iletil- diğini belirten Erdal Bingöl, "Boyle giderse kazı işlemi dura- cak. İkinci tünelde geriye kalan 480 metrelik bölum öyle kalır. Bu da tabii tunellerin bitirilme- si sürecini geriye sarkıtacak, so- nuçta GAP gecikecek" diye ya- kındı. Şanlıurfa tüneUerinde ödenek açmazı giderek büyürken, Akpı- nar Şirketi yetkilileri ikinci bir sıkıntıyla karşılaştüar. Tunelle- rin çimento gereksinimini karşı- layan Şanlıurfa Çimento Fabri- kası, Çitosan'ın aldığı karar uya- rınca çimentoyu peşin parayla satacağını bildirdi. Karara, DSl'nin çimento fabrikasına olan 13 milyar liralık borcunu ödememesinin yol açtığı beürtildi Çitosan'ın 1 Eylul 1991'den geçerli olacak karannı "darbe" olarak niteleyen Erdal Bingöl, "Para yok ki çimentoyu peşin parayla satın alabilelim. Ne ya- pacağımızı şaşırdık. Işi durdur- maktan başka çare yok" diye konuştu. Bütçeye ek ödenek tasarısı TBMM'ye sunulan ilk ödenek tasarısı 21 trilyonu kapsıyor. 8 triiyon liranın vergilerden sağlanması öngörülüyor. ANKARA (AA) — 1991 yılı mali bütçesine 21 triiyon 191 milyar liralık ek ödenek konul- masına ilişkin yasa tasarısı, TBMM Başkanlığı'na sunuldu. Bu miktann 8 triiyon lirasının vergi gelirlerinden, iki triiyon 600 milyar lirasının vergi dışı normai geürlerden, 10 triiyon 591 milyar lirasının da özel ge- lirler ve fonlardan bağlanması öngörülüyor. Tasanya göre, 1991 bütçesin- de öngörülenlere ek olarak 3 triiyon 470 milyar lira Gelir Ver- gisi, 350 milyar lira Kurumlar Vergisi, 5O"şer milyar lira Motor- lu Taşıtlar Vergisi ile Veraset ve Intikal Vergisi, 400 milyar lira Katma Değer Vergisi, 300 milyar lira Taşıt Alım Vergisi, 350 mil- yar lira Banka ve Sigorta Mua- meleleri Vergisi, 150 milyar lira Damga Vergisi, 500 milyar lira Gümrük Vergisi, iki triiyon 230 milyar lira ithalde alman Katma Değer Vergisi, 150 milyar lira ulaştırma altyapıları resmi elde edilecek. Hazine portföyii ve iştirakle- rinden 2 triiyon 600 milyar lira ilave gelir sağlanacak. Bütçeye aynca 4 triiyon 91 milyar lira hi- be ve yardım ile fonlardan 6.5 triiyon lira ilave para aktarüa- cak. 1991 mali yılı bütçesine 21 trii- yon 191 milyar liralık ek ödenek verilmesine ilişkin yasa tasarısı- nın gerekçesinde, Türk ekono- misinin Körfez krizinden önemli ölçüde etkilendiği, aynca tespit edilen taban fiyatların devlet bütçesine yansımasının, öngörii- lenin üzerinde gerçekleşeceğinin hesaplandığı belirtildi. Gerekçe- de, maaş katsayılannda yapılan artışlann, akdedilen sözleşmele- rin bu amaçla konulan ödenek- ' Sapancxıgölûnûn kenannda, Tnplex vflîanızda, • Yemyeşübahçenmie, doğaüebcçfojşaotüimakisteıseniZr » Aıkamtâaki meyve bahçeleıinden gelen kuş sesleriarasında jçkinizi yudumJaznalc isteıseniz, » İenis öyiKTfip yoıulduktan sonıagölde veya havuzda seıinhmek isteısent, * Yazmbmbekûnûz(m/k]şmşöTninenizinzev]âıûç±arn^ • İşnize, İstanbul'a 45 dakika gibi h9a biı sûıede ulcşmcü: isterseniz, » Vcûafotele450nımesaîe<tetivincdaıöcm 'ndenbbıenkseçin. Tel: 345 09 75 - 345 09 76İSTANBUL Tel:9.2641.2800 SAPANCA leri yetersiz hale getirdiği kayde- dilerek, "Bu itibarla personel gi- derierinin KtTlerin kaynak açı- fının ve devletin taabhudü olan borç faizlerirün karşılanabilmesi için ilave ödeneklerin temin edil- mesi zanıri görülmektedir" de- nildi. lstenilen ödeneklerin gerekli kaynağa sahip olduğu göruşü savunulan gerekçede, vergi gelir- lerinde öngörülenin üzerinde ar- tışlar olacağı, fonlardan bütçe- ye aktarılacak miktann da ön- görülen hedefin üzerinde ger- çekleşeceği ifade edildi. TBMM'ye sunulan ek ödenek kanun tasansı ile teklif edilen bu ödenek ve gelirlere göre, 1991 yı- lı için öngörulen başlangıçtaki 17 triiyon 131 milyar liralık büt- çe açığı değişmeden kalacak. Ta- sanyla 1991 yüı butçesinde 102.7 trilyon lira olarak belirlenen toplam ödenek miktarı da 124 trilyon liraya yaklaşmış olacak. TBMM'nin yann olağanüstu toplantı konusunu göriişüp ka- rara bağlamasından sonra, nor- mal görüşmelere geçeceği ve ek ödenek tasarısını ele alacağı öğ- renildi. CUMHURBAŞKANI GA2İM.KEMAL PAŞA'NIN SONBAHAR GEZtLERl Nuri Onat (yayına hazıriayan) 8.000 lira (KDV içinde) Çağdaş Yayınlan Türkocağı Cad. 39-41 Cağaloğlu-tstanbul ödemeU gÖDderilmez. Huviyetimi kaybettım. Hukumsuzdur. CELAL ZORBAY KöNUK YAZAR C A M V E S O R U N L A R I Direnişin ardından tBRAHtM EREN Kristal-tş Genel Başkanı J T asabahçe direnişi, işyeri düzeyindeki kazanımlaruı yanında işgüvencesi sonı- nunu da bir kez daha ülkemiz çaüşma ya- şamının odak noktasına yerleştirdi. Yüla- rın bu kanıksanmış sorununa çözum ara- yışları bir kez daha gundemde... Gerçekten de ülkemiz endüstri ilişkile- rinde yaşanan bunalımın en önemli gös- tergelerinden birisi yoğun işçi çıkarma- lardır. Çalışma mevzuatının fesihle ilgili çağdışı hükumleri bu konuda işverenlere tam bir vahşi kapitalizm uygulaması olanağı sağlamaktadır. Işten çıkarmalann son dönemlerdeki belirgin özelliği toplu sözleşme sonrası daha duşük koşullarda uygulanmaktadır. 1980'den bu yana genellikle siyasal zora dayalı bir biçimde yurütülen ucuz işgucu politikası şimdi iş yasasının anti de- mokratik hukümlerine dayanılarak yürutülmektedir. Uygula- mada 1475 sayılı iş yasası ve anayasanın tanıdığı toplu iş söz- leşmesi hakkını ortadan kaldırmaktadır. Cam sektöründc yaşanan tensikatın temelinde de aynı ucuz işgücü politikası ya da işgucunün maliyetinin düşurül- mesi anlayışı yatıyor. "Ekonomik kriz" gerekçeleri inandırıcı değildir. Asıl hedef imalat dışı alanların taşerona devredilme- 4idir. Şise-Cam'ın yapısal ve kalıcı bir krizle karşı karşıya ol- madığı, tersine var olan sorunların dönemsel, konjonktürel sorunlar olduğu bizzat Şişe-Cam'm kendi verileri tarafından ortaya konmaktadır. Kaldı ki yapısal ya da dönemsel bir kriz koşullarında bile sorunun çözümü tek taraflı tasarruflaria, tensikatla sağlanamaz. Ekonomik sorunlar sosyal yıkıma yol açacak yöntemlerle çözulemez. Insanı öne almayan hiçbir ço- züm gerçekte çözüm değildir. Şişe-Cam tarafından yapılan çeşitli açıklamalar ve bilanço sonuçları "ekonomik kriz" gerekçesınin inandırıcı olmadığı-, m ortaya koyuyor: • Paşabahçe'nin 1991 martında borsaya başvurması; eko- nomik krizde olan bir kuruluşun halka açılmak isıemesi inandıncı değildir. • Mart 1991'de Şişe-Cam, borsanın en kârh kuruluşu ola- rak acıklandı. • Sayın Adnan Çağlayan 1990 yılımn ilk altı ayında yülık kâr hedefine ulaştıklannı açıkladı. • Paşabahçe'nin yeni açıklanan 1990 bilançosu 17.5 milyar kâr gösteriyor. Bir önceki yıl bilanço kârı ise 758 milyon ola- rak acıklanmıştı. Yine son bilançoya göre satış hasılatı top- tan eşya fıyatlarımn üstünde bir anışla yuzde 50 oranında yükseliniştir. • Şişe-Cam'm makro göstergeleri krizi değil, hızlı ve dü- zenli bir brtyümeyi gösteriyor. örneğin 1988 yıhnda 16326 ki- şiiik insan gücüne sahip olan topluluk 603 bin ton cam üret- mişti. 1990 yıhnda ise insan gucu yuzde 4'luk bir artışla 17086'ya ulaşırken cam uretimi yüzde 46.7 artarak 885 bin tona ulaştı. Bu örneklen daha da artünnak olanak- lıdır. Tek yanb işve- ren verileri bile "kriz" gerekçesini inandıncı olmaktan çıkarıyor. Öte yan- dan bu verilerin en buyük zaafı ise şir- ket hesaplarımn sen- dikaya karşı şeffaf olmayışıdır. Tüm şirket hesaplarının ' sendikaların göz- lemine açılması veri tartışmasım daha sağlıklı hale getire- cektir. Ekonomik politikalardan ya da işletmenin kendi politika- iarından kaynaklanan sorunlann faturasımn bunlarda hiçbir şekilde söz sahibi olmayan işçiye kesilmesine karşıyız. Nimeti işçiyle paylaşmayanlar, yönetime katılma taleplerine karşı çı- kanlar, iş külfete gelince bütün yükü işçiye yıkmak istiyorlar. Örneğin cam sektörunün en hızlı buyuduğu 1980 sonrasında cam işçisinin reel ücretleri sürekli geriledi. Şimdi ucretlerde bir kıpırdanma gerçekleşince hemen en kestirme yolu gunde- me getiriyorlar: Tensikat. Endüstri ilişkilerinde tüm diğer toplumsal ilişkilerde oldu- ğu gibi bir tarz değişikliğine ihtiyaç vardır. Gerek ülke ölçe- ğinde gerekse işletme düzeyinde tek taraflı duzenlemelerle (idari, yasal, ekonomik) sorunlann çözumü olanaklı değildir. Sorunlar ancak sorunlann taraflan arasında demokratik bir mutabakatla çözülebilir. Ve ekonomik sorunlann çözümün- de sosyal kaygılan ön plana almayan çözümler başarısız ol- maya mahkûmdur. İnsan faktörünu dışlayan çözümler, onu öne almayan çözümler iş banşıru bozar, sosyal banş getir- mez. Sermayenin ve hükümetlerin tek yanlı çözum girişimleri değişik biçimlerde çalışanlann tepkisini görecektir. Paşabah- çe direnişi bunun en son örneğidir. Ve Paşabahçe ne ilk ne de son öraektir. işgüvencesi sorununun çözumu için öncelikle iş yasasının 13 ve 17. maddelerinde reforma gidilmeli, keyfi işten çıkar- malar önlenmeli, fesihte işverene haklı ve somut bir neden gösterme zorunluğu ve bunu yargı önünde ispat yükümlülü- p getirilmelidir. öte yandan kademeli olarak işsizlik sigorta- sı uygulaması başlatılmahdır. İşsizlik sigortası için kaynak olarak Tasarrufu Teşvik Fonu prim kesintilerinin işsizlik si- gortası primine dönüştürülmesini öneriyoruz. Dileriz işverenler ve hükumet Paşabahçe direnişınden bir ders çıkarır: Endüstri ilişkilerinde yaşanan sorunlann çözü- mü için uluslararası hukuk kuralları baz olmak üzere sosyal taraflann mutabakatına dayalı yenı bir yasal ve ekonomik düzenleme gereği gündeme gelir. Dileriz siyasal partiler bu seçim döneminde vaatlerle sınırlı kalmayacak çözüm önerile- rini gundeme alırlar. ileriz işverenler ve hükümet Paşabahçe direnişinden bir ders çıkarır: Endüstri ilişkilerinde yaşanan sorunlann çözümü için uluslararası hukuk kuralları baz olmak üzere sosyal taraflann mutabakatına dayalı yeni bir yasal ve ekonomik düzenleme gereği gündeme gelir.