Catalog

18ŞUBAT 1991 DIŞ HABERLER CUMHURİYET/U ABD'de yangın: 10 ölü • NEW BR1TAIN (AA) — ABD'nın New Bntaın kentınde üç katlı bır bınada çıkan yangında 10 kışırun öldüğu bıldırıldı. ölenlerın, kentın lspanyol mahallesınde yaşayan ıki aılenın mensuplan olduğu bchrtıldı Yerel yetkıüler, 8 kışının yanan bınadan kaçmayı başardığını ve yangının sebebının belirlenemedığıııı söyledıler. Iran'da kara yagmur • LEFKOŞA (Reuter) — Irak'ta müttefık ucaklannın bombardımaru sonucunda yanan petrol tesıslerınden yükselen dumanın, Iran'ın batı kesımındekı kentlerde kara yağmur yağmasma neden olduğu bıldınlıyor tran haber ajansı İRNA'nın verdığı habere göre Irak sınınna yakın fran kentlenne dun duşen yağmur, tarım urünleruie ve su kaynaklanna zarar verdı. Cumhurbaşkanı Tiırgut Özal, Irak'tan Türkiye'yehergün 170-200 kişinin geldiğini açıkladı Irak önerisi aldatmacaÖzal, savaş nedeniyle Irak'tan Türkiye'ye sığınmalann sayısında büyük bir artış olduğunu belirtti. Cumhurbaşkanı, ElHayat gazetesıne verdiği demeçte de Irak'ın önerisinin gerçekleşme şansı bulunmadığını söyledi. Dış Haberfer Servisi — Cum- hurbaşkanı Turgut Ozal, Irak- tan Turkıye'ye sığınaniarın sayı- sında büyük bır artış olduğunu belırterek, "Hergun 170-200 ki- şi geliyor" dedı Ozal, El Hayat gazetesıne verdığı demeçte de Irak'ın geçen cuma günu yaptı- ğı önenlerın "aMatmaca" oldu- ğunu söyledi Cumhurbaşkanı özal, dün Is- tanbul'da düzenledığı basm top- lantısında Körfez krızıne ılışkın çeşıtlı açıklamalarda da bulun- du özal, Irak'ın Kuveyt'ten ko- şulsuz olarak çekılmesı dunı- munda bıle çeşıtb sorunlann or- taya çıkacağını belırterek, şöyle konuştu "Bu durumda, savas surecin- ce varaülan tahribat ve tazmınal mesctderi ortaya çıkacaktır. Sa- vaş sonrası, daha fazla konulaı ortaya çıkacaktır. Son goruşme- mizde, tran Cumhurbaşkanı Rafsancani, bana Irak1a yaptık- lan savaş içın 300 mılyar dolar taznünat almaian gerektığıni soyledi." özal, ağırlığı Semra Ozal'ın Istanbul ıl başkanlığı adaylığı konusuna verdığı basın toplan- tısında, Körfez savaşı ıle ılgılı sözlennı şöyle surdurdu "SuudJ Arabistan'daki ABO subaylan, geçen gunlerde bana bir brifing ventiler. Onlardan. Irak'n askeri gucunun >uzde 33'nnua tahnp edıldigım ogren- din. Çok fazla (ahrip edılen tank yok. Ancak 6 aydır bekle- yen lanklan calıştırmak zor." Suudı Arabıstan ve Körfez*de- kı emırlıklerın, savaş sonrasın- da demokratıkleşme yolunda adımlar atacağına da ışaret eden özal, bu ulkelerde danışma meclısı nıtelığınde kurumların olusturulması içın çalışmalar ya- pıldığını da sözlenne ekledı. El Hayat'a demeç Cumhurbaşkanı Turgut Özal, Londra ve çeşıtlı Arap ulkelenn- de yayımlanan El Hayat gazete- sıne verdığı demeçte de Irak'ın Kuveyt'ten çekılme konusunda yaptığı son önerıyı "bır aldatmaca" olarak nıtelendıre- rek, gerçekleşme şansı bulunma- dığını belirtti AA'nın habenne göre, Özal şoyle dedı "Bu nedenle, Irak'ta hudı bir çokusun basiadığı ve sonun yaklaşüğı goruşundeyim. Bu son ya Saddam Huseyin'in ışba- şından uzaklaşması ya da Ku- veyt'ten koşulsuz çekilmeje iliş- kin butun BM karariannu ka- bul edilraesi'ik gdecektir. An- cak şu anda hangi olasıhğın ger- çekleşecegını soyleyemem." Cumhurbaşkanı özal, Sad- dam Huseyin'in ışbaşında kal- ması hahnde bunun Arap ülke- len açısından çok zor bır durum yaratacağını ıfade ederek "An- cak Saddam'm işbaşında kal- masının bizim için bir mesele yaratacağını zannetmiyorum. Çunku Irak'taki altyapı buyok olcude tahrip edildı. Bence, Irak artık gnçln bır orduya sahip olamayacak" sekhnde konuştu Turkıye'nın Irak toprağında gözu olmadığını vurgulayan özal, "Bizim arztunuz, Irak'ta- ki Arap, Kurt ve Turkmenlerle digeriennın haklanm koruyacak demokraük bır rejım kurulma- sıdır. Eger demokrası kazanır- sa Irak'ta ulkenın butun geuri- ni sılahlanmaya harcayacak bir dikUtorluk bnJunmayacakür" dedı özal, savaştan sonrakı gu- venlık duzenlemelenne değınır- ken Turkıye'nın bu konuda oy- nayacagı rolun, savaşm ne şekıl- de sonuçlanacağına bağlı oldu- ğunu söyledi ABD'nın, sonuç ne olursa ol- sun bölgedekı kara birlıklerinı çekeceğım, ancak denız ve ha- va uslerı bulunduracağını tah- mın ettığmı kaydeden Ozal, böl- gedekı tum guvenlık sorunlan- nın ıse kolektıf bır sıstem yerı- ne ülkeler arasmda görüşmeler yoluyla çözülmesının daha ya- rarlı olacağını ıfade ettı Öte yandan Turgut özal, lspanyol televızyonuna verdığı demeçte, "Irak'ın knzeyinde bağımsu bır Kurt devleti kunıl- masına izin vermeyiz. Tek sar- tunız budnr" dedı özal, "Turkıye'nın, niç- bir ulkeoin toprağında gozu olmadıgını" söyledi Ü ÜÇÜNKÜ: Paranızın tam karşılığı. Dünyanm en büyük otomotiv kuruluşu General Motors tarafmdan Türkiye'de üretilen en iyi otomobil. Bütünüyle uzmanlardan kurulu, Türkiye'nin en yetkin satış ve servis ağınm güvencesi. OPEL VECTRA Geoeral Motors Turkiye - Torbalı / IZMIR POLTITKADA SORUNLAR ERGUNBALO Sovyetler Biriiği ve KörfezKörfez savaşında son gunlerde böigedekı sıyasal denge- ler bakımından en ılgınç gelışmeler kuşkusuz Sovyetler Bır- lığı'nın ansızın on plana fırlamış olması bu gelışmeye koşut olarak dıplomatık gırışımlerde dıkkatı çeken dığer ülke Iran1 la SSCB arasmda ılışkılenn sıklaşmasıdır Bu bağlamda Irak Dışışlen Bakanı Tank Azız'ın bugun Moskova'da Başkan Gor- baçov'la yapacağı göruşme tum dunyanın dıkkatlerını Sov- yetler Bırlığı üzerınde toplamıştır Gorüşmenın sonucu, aslında 2 Dünya Savaşı'ndan bu ya- na en kanlı kara savaşının yapılıp yapılmayacağını belırieye- cek Sovyet yetkılıler, Tank Azız'den, Irak Devnm Komuta Kon- seyı'nın cuma günu yaptığı Kuveyt'ten 'çekılme' önensıne açıklık getırmesını ısteyeceklennı belırttıler Gorbaçov, Tank Azız'le göruşmesınde Irak'ı Kuveyt'ten BM Guvenlık Konse- yı'nın 666 Nolu karan uyannca 'koşulsuz cekılmeye1 ıkna ede- bıiırse, Sovyetler Bırlığı çok kanlı boyutlara ulaşabılecek Kör- fez savaşını durdurarak parlak bır dıplomatık başarı kazarv mış olacaktır Moskova, Irak'ı koşulsuz cekılmeye ıkna ede- mese bıle krızde barış içın elınden gelen çabayı harcamış ulke olarak anımsanacaktır Sovyetler Bırlığı'nın dıplomatık çozüm çabalarını yoğun- laştırmasının çeşıtlı nedenlen var Once savaş uzadıkça, nı- telık değıştırmekte bır Arap-Batı, daha da ötede Müsluman- Hırıstıyan surtuşmesıne donüşmektedır Bu olgu ıse 60 mıt- yona yakın Müsluman nufusa sahıp olan Moskova'yı tedır- gın edıyor Irak'ın tümüyle ezılmesı bölgede tepkı olarak ra- dıkal Islamcı akımların güçlenmesıne, huzursuzluğun Sov- yetler'ın Muslüman cumhurıyetlerıne yayılmasına yol açabı- lır Bu cumhurıyetler Moskova'yı. Irak'ın ezılmesı karşısında seyırcı kalmakla suçlayabılırler Böylece Sovyet cumhunyet- lerınde zaten gıderek buyüyen huzursuzluğa, yenı bır boyut eklenmış olur Ülkede generalleıie, muhafazakârlar da Mıhaıl Gorbaçov- un Körfez polıtıkasmdan hoşnut değıller Anımsanacağı gıbi eskı Dışışlen Bakanı Eduard Şevardnadze'ye yöneltılen en sert eleştırıler, Gurcu bakanın Körfez polıtıkası üzerınde yo- ğunlaşmıştı Şevardnadze nın Körfez krızınde ABD ıle gere- ğınden fazla ışbırlığı yaptığı, Moskova'nın tüm ınısıyatıfı VVas- hıngton'a kaptırdığı one suruluyordu Nıtekım Şevardnadze1 nın ıstıfasından sonra Moskova'nın polıtıkası degışmeye baş- ladı Komünıst Partı'dekı muhafazakârlar, komutanlar, Sov- yetler Bırlığı'nın daha mesafelı ve bağımsız bır polıtıka ızle- mesını, eskı müttefık Irak'la tum köprülen atmaktan kaçın- masını ıstıyorlar Bu çevreler, tumüyle ABD'nın ızmde grtmenın, Arap ulkelen arasmda ve 3. Dünya'da Sovyetler Blr- lığı'nın prestıjını zedeleyeceğıne ınanıyorlar Aslında Şevard- nadze, görevde kalsaydı belkı o da bombardımanların şıd- detı karşısında sesını yukseltmek zorunluluğunu duyardı Sovyet generallerının huzursuzluğunun bır nedenı daha var 500 bın kışılık Amertkan ordusu, dunyanın en modern sılahları ıle hemen yanıbaşlarında yerieşmış durumda Ayra huzursuzluğu Iran da duyu>or Kızılordu bu nedenle, Mos- kova'nın sesını yukseltmesını, bolgedetüm ınısıyatıfı VVashıngton- ton'a bırakmamasını ıstıyor Aksı takdırde, Kremlın'ın sessız- lığınden yureklenen VVashıngton'un bölgede asken açtdan lyıden lyıye yerleşmesınden korkuyor Gorbaçov'un, ordu ve muhafazakâr kanattan gelen bas- kılaria son zamanl?rda daha bağımsız bır tutuma yöneldığı görulüyor Yevgenı Prımakov'un geçen hafta Bağdat'agıtmesi bu polrtıkanın ışaretı ıdı Sovyet lıderı son zamanlarda bom- bardımanlan da bırkaç kez eleştırerek Guvenlık Konseyı ka- rârının sınırlannın aşıldığını belirtti Körfez krızınde Sovyetler Bırlığı'nın desteğıne gerekstnmesi olan ABD, Moskova'nın kendı başına gırışımlerde bulunma- sı karşısında tedırgın degılmış gıbı davranıyor Beyaz Saray, Moskova'nın gırışımlennı olumlu karşıladığını açıklıyor, Gor- baçov'un bombardımanları elestırmesıne sert karşılık vermek- ten kaçınıyor Ama Amerıkan basınında çıkan haber ve yo- rumlardan, VVashıngton'un durumdan rahatsız olduğu anla- şılıyor Son zamanlarda Sovyet basınında ABD'yı eleştıren yazıların sıklaşması, ABD'yı tedırgın eden dığer bır gelışme. Buna karşılık Moskova da bazı Beyaz Saray yetkılılennın Bat- tık'takı olaylar konusunda yaptıkları sert çıkışlardan tedırgın durumda Soz gelışı Savunma Bakanı Dıck Cheney, geçen hafta Sovyetler Bırlığı'nde ıç savaşm çıkabıleceğını söyledi. Bu arada VVashıngton'da Sovyetler'ın konvansıyonel silah ırv dırımı antlaşmasına uymadıkları ve hıle yaptıkları yolundakı görüşün de ağırlık kazanmaya basladığı gözlenıyor Sonuç olarak Eduard Şevardnadze'nın ıstıfasından son- ra ABD-Sovyet ılışkılerının eskı sıcaklığını yıtırmeye basladı- ğı, Moskova'nın Körfez krızındekı son çıkışları ıle ılışkilerde- kı soğuma belırtılerının arttığı gorüluyor. Savaş sonrasında Ortadoğu'da söz sahıbı olmak ısteyen Moskova'nın bu konuda sadece ABD'nın verdığı sözü yeter- lı görmedığı, bağımsız olarak kendı ağırlığını koymak ıstedı- ğı anlaşılıyor DlŞBASINDAN Yeni düzende Filistin omnum n u TEIMDC UYCOAIUJI OSTUK caauL mmti remotojısl n KUJTE CÜYEHCÖIYU Cırrtuuşn» Körfez savaşından sonra Ortadoğu'da kurulraası tartışılan yenı guvenlık duzenlemesme Arap ülkelerı önayak olmalı ABD Dışışlen Bakanı Baker ıse Körfez Işbırhğj Konseyı (KİK) öncüluğunde, Arapların 'sadece ılgılenmesı' gerektığı goruşunde. Oysa konseyın bunalımda ne denlı çaresız kaldığı göruldu Anlaşılan o kı Batılı devletlerın asken gucu, yıne Batılılar tarafmdan bölgede guvenlığı sureklı kılacak unsur olarak görulüyor. Kuveyt Emın gen döndüğunde, bızzat kendı halkından muhalefetle karşılaşacak Bunun içın de ıktıdarını herhalde bır süre, ancak Batı'mn desteğı ıle sttrdürecek Kuveyt, Batı'mn koruması altına gırecek. Ya Irak' Saddam Huseyuı devnlırse, Irak'ı müttefikler yönetır Bunun içın de Arapları kullanmak ısterler. Surıye'den çok, Mısır ve Suudı Arabıstan'ı Tabıı bu arada Türkler Irak Kurdıstanı'nı ışgal etmezse. Eğer Batı'mn 'guvenligı' sağlama alınacaksa, Bağdat'ın yenı yönetıcilennin bırer kukla olması gereklı. Çok sayıda Arap, Israıl'ın, Kral Hüseyın'ı de savaşa sokmaya çaiışacağını ve Batı Şena'dakı Fıhstmhlen Urdun'e sürmek ısteyeceğını duşunüyor. Böyle bır kıtlesel sürgün, Füıstm sorununa 'çoznm' olarak sunulabılır. Suudı Arabıstan nasıl şımdi savaşı fınanse edıyorsa, savaş sonrasımn ımannı da öyle finanse edecek. Buna karşılık, bır Israıl-Fılıstın konferansı ısteyecek. ABD bunu ancak çok belirsiz bir şekılde ıfade etrmştı. Bölgede yenı bır güç dengesı kurulma aşamasında. Amerikan prestıjı, Suudı parası, lsraıl sılahı... Ortadoğu'da yenı dıizen, Bırıncı Dunya Savaşı sonrasında formulle saptanacak demektır. Galıplenn çıkarlan doğrultusunda bu tür bır 'guvenlık' duzenlemesınde Fıhstın 'soruna' acıl çözüm bekleyen bır sorun olarak görülmeyecektır (17 Şubaı)