Catalog

CUMHURÎYET/12 EKONOMİ 5 OCAK 1991 DÖVİZ KURLARI 5 OCAK 1991 Oövıan Cınsı 1 ABDDobn 1 6 Mnon Marta 1 Avusturya Ş M 1 Bdçfta Frangı 1 FıarazFrangı 1 Hofenda Rorini 1 tSMçKıanu 1 1 n t o ı Frangı 180 Ittfyaı Urri UaponYani ISterfn 1 SArattsBn Hy6İ Döviz Ahş 294310 1958 16 278.70 95.09 577.42 1737.37 522.57 2314.67 260.40 21.86 5706.08 784.98 Krvc Satış 2949 00 1962 06 279 26 95 28 578.58 1740.85 523 62 2319.31 260 92 2190 5717 52 786 55 Efektıî AJış 2940 16 1956 20 278 42 93 48 576 84 1735 53 517 34 2312 36 255.97 21.64 5700 37 771.64 Etektii Satış 2957 85 1967 97 28010 95 57 580 32 1746 07 525 19 2326 27 26170 2197 5734 67 788 91 Ç A P M Z H İ $ 1 5029 Alman Markı S 5 0969 Fr Frangı % 1 6940 Hot.Fkmnı 11.2714 isv Frangı $ 1130 23 Ital Lıretı S 134 65 Jaaon Yenı î 3.7492 S Arab.Rıyaii £ 1.9387$ S7.tM.744.5M 12J3Z.BM.5 1S17J4N U3M7I .171 31ttJ>Mal UTİM Uut iMİtks: K44J7 32İ2-20 Saoi H * t a 3241.13 J4M.II sml « M s : 3539.27 3161.17 Sart M M t 32I7Jİ Eıwfc Sıojortı İ.Mott» Poton tskl.t IftakH M OunTeiatl sar âncetase- n leran 160000 6466 ı-m t ? 1: aso 7600 5100 10000 9900 30000 1MM 1150 1000 2400 J75» 9000 3600 5700 »1666 500000 7500 2300 2900 3600 Bugünfc düü* M S 147» ı i a 16766 ShOO 1125» 4796 29600 425 661 1JM 2350 7106 1166 675 4166 4» 11660 7766 2600 1666 5500 13666 16766 7166 2300 4166 S706 1106 1766 Bugûnkû en ydtsek 14766 41S6 6166 1175» 2100 11966 S166 M66 29500 14266 177S6 2650 7S66 896 4161 4166 4296 1766 6166 28» 5500 5766 11766 11» 7M 2300 I1N »604 »«6 1666 Bugûnkû laparaş 14766 4196 5116 11766 7466 17566 11766 2100 »66 11S66 51M 29500 16266 14266 17796 aso 6166 425 17» 2400 1166 4166 7 » 3666 4166 11666 6666 2(00 966 5500 13766 »96 7266 2300 4166 5666 5366 1696 Işteoı mfttan 163174 «6M74 31» 476416 166746 116666 2500 200 71776 200 »766 13166 7M66 34296 280300 1666 46900 112» 16666 2000 11(76 1200 26632 2263196 6226 12 5 550 66166 4000 417966 144166 1617166 En çsksaz 21796 147S6 4196 5196 1T7S6 16796 21M 679 11966 6166 29500 M» 17766 6166 «25 679 2400 7966 2600 2666 5500 3196 7266 2300 AJırtıUı ortSy 21666 9149 14661 1676 416» 16276 14612 4116 6196 11626 1336 7365 16796 «416 2100 1166 »6 4611 671 11463 6647 29500 161» 14221 17712 9716 16a 7631 6166 432 676 1366 1362 2436 7496 2164 4661 1M1 3676 114 4196 4296 2161 26616 »666 T649 2600 2666 5500 1647 1673 13*41 26126 »16 71*6 2300 4«66 6766 S267 1615 M71 YATIRIM FONUÜU ££- İSTttnm-1 lşVaHnm-2 t$Yttrarv3 fe'AtnM iitui6jn-1 (ntBrton-2 lntertocı-3 lnterton-4 lkosatva-1 ikosat V41-2 iktısat>a-3 IttısatttM (ktisit Attnt Fon Garw*MWınm-1 Gararrb >Stınn>2 Garant fttınm-3 Garanf Y a m n H EskMk Foıv-1 EsbankFon-2 Esbank Fon-3 YKB Yjt Fonu YKB Sektfjr Fon YKBHtsseFon YKB Kamu Fon YKB Lıkit Fon YKB Karma Fon YKBOfrizFbn YKB Kapital Fon YKB AkfitFon Vakrf Fon-1 VMof Fon-2 VUotFon^ V*rf Hfese Vakıf Dünya Vataf Fon-6 DıstankMM DışbankBeyaz Dişbank Pembe TDtûn Fon-1 Tütün Fon-2 Mteui Fon-1 Mtsıi Fon-2 Rnare Fon-1 ftans Fon-2 Rnans Fon-3 finans Fbn-4 Rnans Fon-5 Ziraat Fon-1 Ziraaj Fon-2 Ziraat Başak Fon Ziraat Fon-4 Hafc Fon-1 HafcFoo-2 Pamuk Fon PamukHisse Eırtak Fon-1 EmJak Fon-2 Impet Fon-1 lmp« Fon-2 TrjbankFon SûnwFon Denefon EgeFon Kahnma Fon Defnir Fon TartşFon OrtakFon Tûrtüank Fon NetFon EtiFon 140189 09.1089 mrjiao 04i£90 19.09.87 1412.87 27.02.89 07.0089 160487 100289 08.02 «9 28.02.89 11.1239 22.1087 100189 12.0250 30.0550 1&11JS7 31.1089 11JJ750 02.11 S7 070338 (E03B8 07.0188 070X88 07.0388 02.01 £9 19.0630 190690 090588 24.0489 1&1089 22.0350 260330 14.0890 28.0&88 1O04B9 2&JJ&90 04.07.88 1O1250 15.0738 201089 2O01B9 20.07B9 18.12.89. 200350 05.1150 09.1089 14.0290 14.0250 200650 01.1139 oaoiso 02.0150 280650 22.0130 18X750 02 0250 04.0550 2a0350 12.0250 160450 04.0550 0a0550 071)550 11X1650 27.0650 034850 06.1150 011150 Ç * 6 10800 2O000 1O0O0 10.000 10000 10661 9560 9559 11.200 9764 9806 9596 9890 1O000 9576 1731 1Û437 9536 10319 1O0O0 1O000 10477 a7B5 1713 9.795 9.693 9828 9.294 10.000 9542 10000 48.279 10444 9594 9874 10000 10057 20558 10011 11.021 mooo 4O000 1O0O0 9546 9556 10428 9558 1O000 1O10C mooo mooo 1O000 11397 10357 10724 10469 10000 1O00O 10.086 9562 10000 10405 10808 mooo 1O000 10.006 10000 1O0O0 mooo 1O000 mooo Dİ6M ie*6ft 65.433 42 794 17428 14859 1İ612 50.114 43.273 22.640 20634 41243 33759 16065 16.224 11.703 50465 23.280 13.696 12.248 51.442 17050 12120 47.787 37604 49.763 36870 32 252 36820 16840 12 258 8531 37455 96433 17595 103M 12.706 11545 33337 44613 12345 36.623 10269 133363 16.296 22550 •19357 16544 12844 1O740 15029 14398 15.104 11760 18.646 14868 19D95 12530 15615 12556 14804 10568 13536 15.404 15.486 13.233 13517 12816 12880 11537 11.136 10787 10605 40CM 6*6ri 65506 42817 17448 14876 12BZ7 50172 •43322 22566 20657 41.294 33800 16.085 16242 11829 50511 23409 13.784 12320 51506 17072 12.135 47885 37:649 50769 36515 32.292 36557 16855 12.279 8501 37.496 96538 17614 10415 12.777 11557 33391 44.676 12362 36567 10.280 133518 16313 22575 19382 16.263 12.860 10753 18.103 14.432 15123 11783 18.682 14597 19.136 12567 15.632 12571 14820 10579 13553 15422 15525 13.248 13536 12829 12896 11550 11.161 10801 10617 1M1 16*661 an 005 Q11 011 012 012 011 011 011 012 012 012 011 1.08 0.09 055 064 059 012 013 012 021 012 202 012 012 037 009 017 -034 011 011 on096 056 O10 016 014 014 012 011 012 010 011 013 012 012 012 041 024 013 017 019 020 021 029 011 012 011 010 013 012 025 011 0.14 0.10 012 0.11 Û22 013 011 1990 enflasyonu yüzde 60.4 olclu KİT zamlannın yasaklanması, aralık ayında enflasyon rakamının düşük çıkmasınayol açtı Ekonomi Servisi — DİE, 1990 yıh enflasyon rakamını tü- keticide yüzde 60.4, toptan eş- yada ise yüzde 49.2 olarak açık- ladı. 12'şer aybk dönemlerin kı- yaslamasıyla bulunan yıllık or- talama artış ise tüketicide yüz- de 60.3, toptanda >ıizde 53.1 olarak hesaplandı. 1989 yılında tüketici fıyatlardaki yıllık artış yüzde 64.3, toptan fiyatlarda yüzde 65.2 olmuştu. Arahk ayında KİT zamlannın yasaklanması, yılın son ayına ilişkin enflasyon rakamlannın düşük çıkmasına neden oldu. DtE'nin açıklamasına göre 1990 yıh aralık ayında tüketici fiyat- lardaki artış yüzde 1.7, toptan eşya fîyatlarındaki artış ise yüz- de 2.6 olarak gerçeklesti. KÎT zamlannın durması nedeniyle toptan eşyada yüzde 2.6 olan ar- tış, kamu kesiminde yüzde 1.3, özel sektörde ise yüzde 3.2 ola- rak hesaplandı. Aralık ayında- ki yavaşlamaya karşıhk kamu kesiminin yıllık bazda toptan eş- ya artışı yüzde 52.3'e ulaştı. Özel sektörün ürettiği mallardaki fi- yat artışı ise yüzde 48'de kaldı. 1989 yıh arahk ayında tüketici endeksi yüzde 2.3, toptan eşya endeksi yüzde 3.3 oranında art- mıştı. Aralık ayı tüketici fiyat en- deksinde en yüksek fiyat artışı, yüzde 2.8 ile konut giderlerinde oldu. Bunu yüzde 2.2 fiyat artı- şı ile kültiir, egjtim ve eğlence gi- derleri izledi. Gıda, giyim ve ayakkabı giderlerinde perakeri- de fiyatlar ^«1.6, ulastırma- haberleşmede yüzde 1.4, ev eş- yası, sağ^ık ve kişisel bakım mal- zemelerinde ise yüzde 1.2 ora- nında arttı. tllere göre tüketici fiyat artışı en yüksek yüzde 67.1 ile Kayseri'de gerçeklesti. Bu ili yüzde 64.8 ile Konya, yüzde 64 ile Adana izledi. En düşük fiyat artışları ise yüzde 53.8 ile Trab- zon ve yuzde 54.2 ile Samsun1 da oldu. Bölgelere göre tüketici fiyat artışı en yüksek yüzde 62.2 ile Doğu ve Güneydoğu Bölge- si'nde, en "düşük 59.4 ile Ege, Marmara ve Karadeniz Bölge- si'nde gerçeklesti. Toptan eşya fiyat endeksine göre ise arahk ayında sektörler bazında en yüksek fiyat artışı yüzde 3.6 ile enerji sektöründe oldu. Bu ayda fiyatlar imaJat sa- nayiinde yüzde 2.6, tanm sektö- ründe yüzde 2.5, madencilik sektöründe yuzde 1.9 oranında arttı. Alt sektörler bazında ise en yüksek fiyat artışlan yüzde 12.2 ile baklagiller, yuzde 10 ile kâğıt ürünleri ve basım, yüzde Enflasyon panoraması (°o tMeks DİE Tüketici DİE Toptan IT0 Tüketici IT0 Toptan IT0 Ûcretliler G. Endeks. (1985 baziı) ftrahk 1990 1.7 2.6 2.8 0.6 1.5 1989 2.3 3.3 3.2 2.6 - 12aj<ık 1990 60.4 49.2 63.2 39.1 63.9 1989 64.3 65.2 71.8 65.4 - YflıkorUbm 1990 60.3 53.1 65.3 49.6 - 1989 - - 71.0 65.0 - 8.1 ile diğer imalat ürünlerinde gerçeklesti. Tahıllar yüzde 5.5; gıda, içki, tütün ve elektrik'yüz- de 4, ham petrol yüzde 3.8, seb- ze ve meyve binde 3 ve tekstil yüzde 1.7 oranında zamlandı. Toptan eşya endeksine gore yıl- hk fiyat artışlan yüzde 52.5 ile en yüksek madencilik sektörün- de oldu. Bunu yüzde 51.1 ile enerji, yüzde 49.2 ile imalat sa- nayii ve yüzde 48.2 ile tanm iz- ledi. Enerji ve madencilik alt sektöründe yer alan su fiyatla- nnın yüzde 142.1, elektrik fiyat- larırun yuzde 37.1, ham petrol fi- yatlarının ise yüzde 139.1 ora- nında zamlandığı belirlendi. İstanbul Ticaret Odası, 1963 yılından beri sürdurdüğü endekslere göre tüketici fiyatlar- da yıllık ortalama yuzde 65.3'lük, toptanda yüzde 49.6'Uk artış olduğunu açıkladı. İTO'- nun 1985 bazh ûcretliler geçin- me endeksi de yüzde 63.9"luk ar- tış gösterdi. İTO açıklamasına göre aralık ayında toptan eşya Fıyatları binde 6 oranında, tüke- tici fiyatlar ise yüzde 2.8 oranın- da arttı. 1990 Aylık enflasyon seyri 5 6 7 8 9 %95 %75 %65 %55 %35 %25 1983-1990 Enflasyon gelişmesi • Joptan 1983 1984 1985 1986 1987 1988 1989 * 1990 yılı enflasyon rakamlan OIE'nın yenı endeksine göre hesaplandı 1990 Taner'in enflasyon şovu sürüyor Istifası Başbakan Yıldırım Akbulut tarafından kabul edilmeyen Güneş Taner, üç ay içinde enflasyonun yüzde 39-41'e ineceğini iddia etti. ANKARA (Cumhuriyet Bfirosu) — Devlet Bakanı Güneş Taner, enflasyon rakamlarının açıklanmasından sonra bir basın toplantısı düzenleyerek isti- fa mektubunu imzaladı. Taner'in isti- fası, Başbakan Yddırun Akbulut tara- fından kabul edilmedi. Taner, enflas- yonu önümuzdeki üç ay içinde 10 pu- an aşağı çekmeyi hedeflediğini belirte- rek, aralık sonunda yüzde 49.2 olan toptan fiyat artışı oranının üç ay son- ra yüzde 39 veya 41 'e ineceğini kaydet- ti. Taner, işçi eylemlerinden muhalefet partilerinin liderlerini sorumlu tutarak, "Âdeta Doğu Bloku'nda olan birtakun >anlış hareketleri arzularcasına, bun- lan yapmak için işçileri, köyluleri so- kaga dökmeye çalışıyorlar" dedi. Taner, kabine arkadaşı Işın Çelebi'- yi eleştirirken de, önemli olanın kolay hedefler seçmek değil, zoru basarmak olduğunu ifade etti. Taner, ekonomi- deki çok bashhkla ilgili bir soru üzeri- ne, "Ekonomi çok başlı değil. tcraat ortada. Merak ediyorsanız gidin, son iki senedir çıkan kararnamelere bakın göriirsünüz" diye konuştu. Taner'in, Çelebi ile ilgili sorulara verdiği yanıt- lar şöyle: —Işın Çelebi de ekonomiden sorum- lu bakan değil mi? —Hayır. Işın Bey sadece Devlet Planlama Teşkilatı'ndan sorumludur. DPT'de bir düşünce merkezidir, 'think tank'ür. Ekonomik icraattan sorum- lu tek bakanlık, benim şu anda bulun- duğum bakanhktır. —Sözlerinizden, Çelebi'oin ekono- miden sommıu bakan olmadığı ve ara- nızda da bir sttrtüşme olduğu anlaşılı- yor? —Hayır, aramızda sürtüşme yok. Ben sadece gerçekleri söylüyorum. Ekonomi yönetimi diyorum, bir icra- attır, bir de icraatta bilgi ve araştırma yapma gayesiyle planlama vardır. Planlama dünyanın her yerinde var, fi- kir üretir. —Işın Çelebi'nin başkanlığını yap- tığı Para Kredi Kurulu'nun ekonomik icraatta rolü yok mu? —Para Kredi Kurulu eski önemini kaybetmiştir. Çünkü, Türkiye'deki ekonomik yönetim serbestleştikçe, dengeye oturdukça bu tip kurumlar ya- vaş yavaş ağırhklarını kaybederler." dedi. Taner, Odalar Birliği Başkanı Yalım Erez'in kendisiyle ilgili sözlerinin ha- tırlatılması üzerine de, "Yalım Erez bugüne kadar hangi icraatı yapraış da bana laf söylüyor" dedi. Basın toplantısında uzun vadeli he- deflerini de açıklayan Güneş Taner, Türkiye ekonomisinin 2000 yıhnda 500 milyar dolarhk bir büyüklüğe ulaşaca- ğını söyledi. Taner, genel seçimlerin ise 1992'de olacağını ve milletvekih olarak kendi- sinin erken seçime oy vermeyeceğini belirtti. Güneş Taner, saat 15.00 sıralannda Başbakanhk Konutu'na giderek Akbu- lut ile yaklaşık 1.5 saat görüştü. Taner Taner, DYP'h Tansu ÇiUer'le TV'de görüşmeden çıkarken, "Kendisi istifa tartışmaya çıkıp çıkmayacağına ilişkin mektubunu kabul etti. Açıklamayı kendisi yapacak" dedi. "İstifayı kabul edip etmedigi hakkında bir bilginiz yok mu" sorusunu Taner, "Tahminim var. Ama kesin bir şey yok. O konu; u söy- lemeyeyim. Varsayımlardan hareket bir soruyu yanıtlarken de, Wimbledon Tenis Tumuvası'nı örnek gösterdi. Ta- ner, "VVimbledon'da yarışmaya çıka- bilmek için bazı merhalelerden geç- mek, ön elemelerden geçraek gerekir" etmiyorum" diye yanıtladı. Istifanın "ciddi bir mesele" olduğu- nu söyleyen Taner, Akbulut'un istifa- yı kabul etmeyeceği yolundaki sözle- rinin anımsatılması üzerine, "Kendisi bir teveccuh göstermistir" dedi. Taner, "Makamınızda kalacak mısınız" soru- suna da "Göröyorsnnuz makam arabamdayım" karşıhğmı verdi. Taner, TRT'nin "Hodri Meydan" programına katılmak uzere İstanbul'a gideceğini de sözlerine ekledi. Başbakanhk Basın Müşaviri Terfik Ünver, saat 18.00 sıralarında, "Başba- kan'ın Taner'in istifasını kabul etmediğini"' açıkladı. Taner'in, Başbakan Akbulut tara- fından kabul edilmeyen istifası ANAP grubunda tepkilere neden oldu. ANAP genel başkan adaylanndan Hasan Ce- lal Güzel, "Taner'in istifa macerasını aylardır basından keyifle izlediğini" belirterek, "Çok keyifli bir konu, her- halde Guinness Rekorlar Kitabı'na girer" dedi. MESS grevi için üçlü görüşmeÇahşma Bakanı İmren Aykut, MESS Başkanı Bahri Ersöz ile Türk Metal Sendikası Başkanı Mustafa Özbek'i toplantıya çağırdı. Görüşme bugün İstanbul'da gerçekleşecek. lş-Sendika Servisi — Türkiye Metal Sanayicileri Sendikası (MESS) ile Hak-lş'e ba|h Ozdemir-lş, Bağımsız Çelik-Iş. Otomobil-lş ve Türk-İş'e bağh Türk Metal sendikaları arasın- daki toplusözleşme uyuşmazlı- ğı üzerine baslatılan ve 261 iş- yerinde çalışan 117 bin işçiyi kapsayan grevin sona erdirilme- si için görüşmeler süriiyor. Çahşma ve Sosyal Güvenlik Bakanı tmren Aykut, MESS Başkanı Bahri Ersöz ile Türk Metal Sendikası Başkanı Mus- tafa Özbek'i toplantıya çağırdı. Görüşme bugün SSK'nın Beşik- taş tesislerinde gerçekleştirile- cek. MESS yetkllileriyle Otomobil- tş, özdemir-lş ve Çelik-tş yöne- ticileri ise dün MESS genel mer- kezinde bir araya geldiler. Me- tal işkolunda Türk Metal, ba- ğımsız Çelik-tş, Otomobil-tş ve Hak-tş'e üye Özdemir-İş sendi- kaları, MESS üyesi 238 işyerin- de 26, 27, 28 aralık tarihlerinde toplam 110 bin işçiyle greve çık- mıştı. Otomobil-lş Sendikasfnın önceki gün MESS'e bağh 23 iş- yerinde çahşan 7 bin işçiyle greye çıkması üzerine grevci işçilerin sayısı 117 bin, işyerlerinin sayısı da 261'e yükselmişti. Öte yandan Izmit'te kurulu tzmit'teki Türkkablo fabrikasında başlay-an grev, Özdemir-İş Sendikası'na üye işçüer tarafından şampanyaylakutlandı. Türk Kablo Fabrikası'nda çah- şan Özdemir-tş Sendikası'na üye 400 işçi dün sabah greve başladı. MESS'le düşülen top- lusözleşme uyaşmazlığı kapsa- mındaki Türk Kablo'da grevi başlatmak amacıyla Özdemir-lş Sendikası Genel Başkanı Meh- met Aras, Çelik-tş Genel Başka- nı Metin Türker, Otomobil-lş Genel Teşkilatlandırma Sekrete- ri Osman Yıldız ile öteki yöne- ticiler dün sabah fabrika önün- de toplandılar. Konuşmalardan sonra Özdemir-İş Sendikası Kocaeli Şube Başkanı Mustafa Çağdaş, Türk Kablo Genel Müdür Yar- dımcısı Süreyya Aydın'ın yılba- şında sendika temsilcisine arma- ğan olarak gönderdiği şampan- yayı açarak, grevi başlattı. Öte yandan Gebze Çayırova'- da kurulu Demirsaç fabrikasın- da çahşan Özdemir-lş Sendika- sı'na üye 110 işçi de grev başlat- tı. Türk Kablo ve Demirsaç'ın da katılmasıyla 25 arahk tari- hinden bu yana, Kocaeli'de 39 işyerinde Otomobil-tş, Özdemir- lş ve Turk Metal sendikalanna üye toplam 10 bin 790 işçi greve çıkmış oldu. İstanbul Merter'de kurulu Belpa'dan dün 9 isçinin işten çı- kartılması üzerine Tez Koop-tş Sendikası'na üye 220 işçinin iş bıraktığı bildirildi. Belpa işvere- niyle Tez Koop-lş Sendikası arasında sürdürülen toplusöz- leşme görüşmelerinin uyuşmaz- lıkla sonuçlanması üzerine Bel- pa işçileri pazar günü iş bıraka- rak protestoda bulunmuşlardı. İş bırakma eylemiyle bağlantılı olarak dün 9 işçinin işten çıkar- tılması üzerine işyerinde çahşan 220 işçi arkadaşları işe geri ah- nıncaya kadar çahşmayacakla- nnı belirterek iş bıraktılar. TURSAB'dan Emen'e sertyanıt • Ekonomi Servisi — Tür- kiye Seyahat Acentalan Bir- liği (TÜRSAB), T.Kalkınma Bankası Genel Müdüru ts- mail Emen'in turizm pazar- lama sektöründeki şirketle- rin kredibilitesinin olmadığı yolundaki açıklamasına tep- ki gösterdi. Dün İsmail Emen'in tu- rizm kredileri konusunda gazetemizde yayımlanan açıklamalanna TÜRSAB- tan "sert" bir yanıt geldi. Emen'in "Bu haliyle pazar- lama seklöhindeki hiçbir şirkete kredi vermem. Çün- kü bir bankayım, teminat aranm. Şirkederin maii ya- pısı ortada. Neye kaynak kullanımını destekleme pri- mi vereceksiniz, masa san- dalyeye mi?" şeklindeki söz- lerine TURSAB'dan gelen yanıtta şöyle denildi: "Türizm sektörünün ülkc ekonomisine kazandırdığı dövizin yaklaşık 2 milyar doları TÜRSAB üyesi seya- hat acenteleri aracılığıyla saglanmaktadır. Serbest re- kabet koşullannın, uluslara- rası düzeyde geçerli olduğu seyahat acenteliği sektörii, T.Kalkınma Bankası Genel Müdürü'niin öne sürdügü gibi sadece masa ve sandal- ye ile böylesine büyiık mik- tarda döviz girdisi sağlarsa, biz bundan gurur dnyanz." Yazıda ayrıca, "Sayın Emen'in demeci, turizm sek- törünün önündeki asd teh- likenin Saddam'dan çok, kı- sır ve dar gorüşlü yönetici- ler olduğunu göstermesi ba- kımından oldukca Uginçür" denildi. KııJlan11ıııayan Zonguldak kredisi Dünya Bankası'nın Zonguldak kömür havzası için 1986 yılmda verdiği 70 milyon dolarhk iyileştirme kredisinin yalnızca 6 milyon dolarhk bölümü knllamldı. Kredinin 1990 eylülüne kadar tümüyle kullanılması gerekiyordu. MUSTAFA BALBAY ANKARA — Son 25 yüdır ciddi bir yatınm yapılmayan Zonguldak taşkö- mürü havzasında, Dünya Bankası'nın verdiği 70 milyon dolarhk kredi üç yıl- dır kullanılmıyor. Anlaşmaya göre kre- dinin 1990 yıh eylül ayına kadar tü- müyle kullanılmış ohnası gerekiyordu. Banka süreyi bir yıl uzattı. 1991'de de kullanılmazsa Türkiye ceza ödeyecek. üretim yapılan Zonguldak'ta rehabili- tasyon yatınmlan için hükümet elini cebine atmaya yanaşmıyor. Ne var ki Dünya Bankası'nın Türkiye Taşkömü- rü Kurumu (TTK) için verdiği 70 mil- yon dolarhk hazır krediye de bw tüTİü işlerlik kazandırılamadı. Dünya Bankası 1986 yıhnda Türki- ternational firmalarına etüt yaptırdı. Bu firmalar yaptıklan araştırma so- nunda firmalanna etüt yapürdı. Bu fir- malar, yaptıklan araştınna sonucunda, Kandilh işlelmesinin gelecek vaat- etmediğini, Asma ve Gelik işletmele- rinde de yapılacak iyileştirme yatmm- larıyla üretim maliyetinin düşürülebi- leceğini belirttiler. Bu çahşmalar için 2 milyar lira harcandı. Söz konusu etüt çalışmaları sürerken TTK'dan sorum- lu devlet bakanı Cemil Çiçek'in danış- manı olarak çalışan Dursun Akyürek TTK genel müdür yardımcılığına geti- rildi. Akyürek, 1990 başlannda da 3O*u kahn 50 damardan oluşan Türkiye'nin tek taşkömürü havzası TTK'nın kullanımına hazır hale geldi. Zonguldak'ta iyüeştirme yatınmlan ya- TTK krediyi nasıl kullanacagım sapta- pıhnası konusunda tartışmalar sürüyor. Kömür rezervine sahip bütün ülkelerin ye'ye 435 milyon dolarhk enerji sektö- TTK'dan ayrılarak Zonguldak'ta etüt rü uyum kredisi verdi. Bunun 70 mil- çahşmasını yapanfirmalardanTüstaş'a yon dolarhk bölümü Zonguldak'a ay- geçti ve genel müdür yardımcısı oldu. nldı. 1987'de işlemler tamamlandı ve Dünya Bankası'yla yapılan 2856-TU nolu anlaşma uyarınca TTK'nın bu krediyi 1990 yıh eylül ayına kadar tü- bıraktığı "kazma-kürek teknolojisi" ile mak üzere, Türkiye'den Tüstaş ve Tek- nomad ile Alman Monton Consulting ve Fransız Charbonnes de France In- müyle kullanmış ohnası gerekiyordu. Üç yılda kredinin ancak 6 milyonluk bölümü kullanıldı. Bunun üzeruıe Dünya Bankası kuüanım suresini bb yıl daha uzattı. 1991'de kredinin kullanıl- maması halinde Dünya Bankası'nın Türkiye'ye ceza uygulaması söz konusu. TTK yetkilileri kredinin zamanında kullanılamadığını doğrularken, bunun sektörün özelliklerinden kaynaklandı- ğını öne sürdüler. TTK yetkihleri, "Ma- den sektöründe malzeme seçimi kısa siirede ohnuyor. İhalelerin hazuianma- sında gecikme oldu. Bizim malzeme alım yönetmeliklerimiz farkh" diye ko- nuştular. Maden Mühendisleri Odası yetkili- leri ise TTK yöneticilerinin değerlendir- melerine katılmadılar. Yabancı firma- larca yürütülen etüt çalışmalarını da eleştiren oda yöneticileri şunları söy- lediler: "iki müyar harcanarak yapılan etiitte kullamlan verilerin çoğu, daha önce bölgede görev yapan Türk maden raü- hendislerinin yapüğı çahşmaiardı. Bu- nun dısında Dünya Bankası kredisinin kullamlmasındaki gecikme sadece sek- törün özeliklerine bağlanamaz. Eger ciddi bir yönetim anlayışı olsaydı kre- di çek iyi bir şekilde degeriendirikbi- lirdi. Alman, Ingiliz finnalan kendi ül- kelerindeki maden kaynaklannın du- nımunu çok iyi bilebilirter, ama her ül- kenin kendine özgü koşullan var." Öte yandan kredinin üç yıldır kulla- nılmamasınm Zonguldak havzası için yapılması planlanan yatuımlan da olumsuz etkilediği behrtildi. TTK'dan bir yetküi, söz konusu kredinin her yü yatınm programına konduğunu, bu- yüzden yatırım miktannın yüksek gö- ründüğünü belinerek, "Biz Hazine'den ek >«tuım istediğbnizde 'Bu yılki raka- mınız çok yüksek' yanrtını alıyonız. Ama kredi kuUanüamıyor ve ertesi yü yine aynı durumla karşı karşıya kalıyonız" dedi.