Catalog
Publication
- Anneler Günü
- Atatürk Kitapları
- Babalar Günü
- Bilgisayar
- Bilim Teknik
- Cumhuriyet
- Cumhuriyet 19 Mayıs
- Cumhuriyet 23 Nisan
- Cumhuriyet Akademi
- Cumhuriyet Akdeniz
- Cumhuriyet Alışveriş
- Cumhuriyet Almanya
- Cumhuriyet Anadolu
- Cumhuriyet Ankara
- Cumhuriyet Büyük Taaruz
- Cumhuriyet Cumartesi
- Cumhuriyet Çevre
- Cumhuriyet Ege
- Cumhuriyet Eğitim
- Cumhuriyet Emlak
- Cumhuriyet Enerji
- Cumhuriyet Festival
- Cumhuriyet Gezi
- Cumhuriyet Gurme
- Cumhuriyet Haftasonu
- Cumhuriyet İzmir
- Cumhuriyet Le Monde Diplomatique
- Cumhuriyet Marmara
- Cumhuriyet Okulöncesi alışveriş
- Cumhuriyet Oto
- Cumhuriyet Özel Ekler
- Cumhuriyet Pazar
- Cumhuriyet Sağlıklı Beslenme
- Cumhuriyet Sokak
- Cumhuriyet Spor
- Cumhuriyet Strateji
- Cumhuriyet Tarım
- Cumhuriyet Yılbaşı
- Çerçeve Eki
- Çocuk Kitap
- Dergi Eki
- Ekonomi Eki
- Eskişehir
- Evleniyoruz
- Güney Dogu
- Kitap Eki
- Özel Ekler
- Özel Okullar
- Sevgililer Günü
- Siyaset Eki
- Sürdürülebilir yaşam
- Turizm Eki
- Yerel Yönetimler
Years
- 2025
- 2024
- 2023
- 2022
- 2021
- 2020
- 2019
- 2018
- 2017
- 2016
- 2015
- 2014
- 2013
- 2012
- 2011
- 2010
- 2009
- 2008
- 2007
- 2006
- 2005
- 2004
- 2003
- 2002
- 2001
- 2000
- 1999
- 1998
- 1997
- 1996
- 1995
- 1994
- 1993
- 1992
- 1991
- 1990
- 1989
- 1988
- 1987
- 1986
- 1985
- 1984
- 1983
- 1982
- 1981
- 1980
- 1979
- 1978
- 1977
- 1976
- 1975
- 1974
- 1973
- 1972
- 1971
- 1970
- 1969
- 1968
- 1967
- 1966
- 1965
- 1964
- 1963
- 1962
- 1961
- 1960
- 1959
- 1958
- 1957
- 1956
- 1955
- 1954
- 1953
- 1952
- 1951
- 1950
- 1949
- 1948
- 1947
- 1946
- 1945
- 1944
- 1943
- 1942
- 1941
- 1940
- 1939
- 1938
- 1937
- 1936
- 1935
- 1934
- 1933
- 1932
- 1931
- 1930
Our Subscribers Can Login And Read Original Page
I Want To Register And Read The Whole Archive
I Want To Buy The Page
11 HAZİRAN 1990 DIŞ HABERLER CUMHURİYET/3
•A
Chamorro:
Savaş bitti
• EL ALMENDRO (AA)
— Nikaragua Devlet
Başkam Violeta Chamorro,
başkent Managua'nın 230
km güney doğusundaki EI
Almendro kasabasında
düzenlenen törenle, bir
grup Contra komutanının
silahlannı teslim aldı ve
Nikaragua'da savaşın
bittiğıni ilan etti. ABD
tarafmdan silahlandırılan,
eğitilen ve mali olarak
desteklenen sağcı Contra
gerillalarının Nikaragua'da
yönetimi Chamorro'ya
devreden solcu Sandinista
hükUmetine karşı
sürdurdükleri 8 yıllık
savaşta 30 binden fazla
insan ölmüştü.
Kırgızistan
• Dış Haberler Servfei —
Sovyetler Birliği'nin
Kırgızistan Cumhuriyeti'nde
durumun gerginliğini
koruduğu bildiriliyor.
Cumhuriyette dün yeni
çatışma çıkmadı, ancak
yetkililer, bölgenin her an
patlamaya hazır bir saatli
bombaya benzediğini
belirtiyorlar. Reuter
Ajansı'nın haberine göre
cumartesi günü silahlı
çeteler Oş kenti çevresinde
askeri konvoylara saldırılar
düzenlendiler. Reuter,
çatışmalann Kırgız-özbek
kavgasından, resmi
hedeflere karşı saldırılara
dönüştüğünü bildırdi.
Kuveyt'te
erkekçe seçim
• KUVEYT (AA) —
Kuveyt'te 1986 yılında
feshedilen parlamentonun
ycrini alacak yeni
parlamento için dün seçim
yapıldı. Seçimlerde,
.kadınlar oy kullanmadı. 62
bin erkek seçmen, 348 aday
arasından 50 milletvekili
seçecek ve Kuveyt Emiri
Şeyh Cabir El-Ahmet El-
Sabah da doğrudan 25
milletvekili atayacak. El-
Sabah, 1986'da İran-Irak
savaşı de\
r
am ederken
yabancı güçlerin ülkeyi
istikrarsızlığa düşürmeye
çauştıklannı iieri sürerek
parlamentoyu feshetmişti.
Feshedilen parlamento üyesi
bir grup eski milletvekili ise
eski parlamentonun göreve
devam etmesi gerektiğini
belirterek seçmilerin boykot
edilmesini istediler.
İran-Irak zirve
için görüşüyor
• LEFKOŞA (AA) —
Ununan'ın dışişlerinden
sorumlu Devlet Bakanı
Yusuf Bin Alawi Abdullah,
tran ve Irak arasında barış
sağlanması amacıyla zirve
toplanttsı düzenlenmesi için
iki ülke yetkililerinin
görüşme yaptıklarını
söyledi. Umman Haber
Ajansı'nın bildirdiğine göre
Abdullah dün yaptığı
açıklamada, "Zirve
konusunda taraflar
arasında hâlâ görüşmeler
yapıhyor" dedi. Abdullah,
Irak Devlet başkanı
Saddam Htiseyin tarafmdan
yapılan zirve önerisini
ülkesinin desteklediğini
belirterek, "Ancak bu
zirvenin gerçekleşmesi için
biz çaba harcamayacağız"
diye konuştu.
Thatcher
Ermenistan'da
• MOSKOVA (AA) —
Ingiltere Başbakanı
Margaret Thatcher,
Sovyetler Birliği'ne yaptığı
üç günlük gezinin son
durağı olan Ermenistan'ın
Leninakan kentinde 150 bin
kişilik bir tophıluk
tarafmdan karşılandı.
Ermenistan gezisini
"üçüncü ülke
gazetecilerinin" izlemesine
izin verilmeyen Thatcher'ın,
Leninakan'da 1988'de
meydana gelen depremde
yıkılan bir okulun yerine
Ingiliz bağışları ve Ingiliz
işgücüyle yapılan bir okulu
açtığı bildirildi.
Londra'da
patlama
• LONDRA (AA) —
Londra'da, Ingiliz ordusuna
ait bir binada önceki
geceyarısı bir bombanın
patlaması sonucunda biri
ağır olmak üzere 17 kişinin
yaralandığı bildirildi.
Yunanistan Başbakanı, bugün BM Genel Sekreteri Cuellar'la görüşüyor
Mitsotakis'in Kıbrıs atağıKonstantin Mitsotakis, dün yaptığı açıklamada
Türkiye'den, Kıbns'tan asker çekilmesi ve
Maraş'ın geri verilmesi yolunda "jest"
beklediğini duyurdu. Mitsotakis, Cuellar'la
Kıbrıs'ailişkin son gelişmeleri görüşecek.
ŞEBNEM ATtYAS
NEW YORK — Yunanistan
Başbakanı KonsUntİD Mitsotakis
bugün BM Genel Sekreteri Perez
de Cuellar ile görüşecek. Mitso-
takis, gorüşme öncesinde Kıbrıs
Türk tarafmdan ve Türkiye'den
Maraş'ın geri verilmesi ve Türk as-
kerlerinin yüzde 50'sının adadan
çekilmesi jestini beklediğini du-
yurdu. Mitsotakis, aynca Turkiye-
Yunanistan diyaloğundan söz
ederken, bu diyaloğu Kıbns konu-
sundaki gelişmelerin belirleyeceğj
göruşunde olduğunu tekraıladı.
Mitsolakis'in Kıbns konusun-
daki beklentilerine Rum lideri
Yorgo Vasüiu'nun da katıldığı be-
lirtiliyor. Yunanistan Dışişleri Ba-
kanı'nın bu görüşü Washington'a
ilettiğini, aynı şekilde Genel Sek-
reter Perez de Cuellar'a da ilete-
ceğini söylüyor. Mitsotakis'in bu
açıklamalan, uzun süredir iç siyasi
gelişmelerden ötürü Kıbrıs konu-
sunda sessiz kalan Yunanistan'ın
göruşmelerde aktif bir taraf ola-
cağmı duyurması şeklinde yorum-
landı.
Birlesmiş Milletler Güvenlik
Konseyi hafta sonunda doğru Cu-
eüar'ın Kıbrıs'la ılgili son raporu-
nu görüşecek. Rapor geçen hafta
başında yayımlandı. Genel Sekre-
ter Perez de Cuellar, raporda kon-
seyin 649 sayılı karannın uygulan-
ması amacıyia taraflarla temasla-
rını sürdürdüğünü bildirdi. Te-
maslardan henüz bir sonuç alama-
dığını belirten Cuellar, kısa bir sü-
re içinde bu temaslan özetleyen bir
raporu Güvenlik Konseyi'ne suna-
cağını kaydetti.
Cuellar, 649 sayılı konsey kara-
nnın taraflardan bir anlaşma us-
lak planı oluşturulması yönünde
iyi niyet misyonuna destek vertne-
lerini istedığıni hatırlattı.
Cuellar'ın sözünü ettiği Kıbns-
ta iyi niyet misyonunun temasla-
rını içeren ray>onın haziran orta-
larında Güvenlik Konseyi günde-
mine gelmesi bekleniyor. Raporun
görüşülmesinde taraflann katıla-
cağı bir tartışma bölümü olmaya-
cağmın da kararlastınldığı kayde-
diliyor. Şimdiye dek Güvenlik
Konseyi'nde rapordan sonra ço-
ğunlukla taraflar cevap hakkını
kullandılar. Türkiye-Yunanistan
diyaloğunun başlamasından son-
ra Türkiye ve Yunanistan, Güven-
lik Konseyi'ndeki göruşmelerde
cevap haklannı kullanırken eleş-
tirinin tonunu yumuşattılar. Yeni-
den bir diyalog bağlantısı kurul-
ması üzerine taraflann tartışma-
LLOSA — Ünlfi yazar, seçimlere iddialı girdi. FUJtMORİ — Japon asıllı akadcmisyen, Llosa'yı zorluyor.
Peru'da başkanlık seçiminin 2. turu dün yapıldı
Fujimori önde gidîyorDtş Haberier Servisi — Peru-
da dun yapılan ikinci tur başkan-
lık seçimlerinde, Latin Amerika
edebiyatının ünlu ısmi Mario Var-
gas Liosa ile Alberto Fujimori,
başkanlık için yanştı.
Peru televizyonundan verilen
ilk sonuçlara göre bağımsız aday
Alberto Fujimori'nin yüzde 53-56
arasında, rakibi Liberal Mario
Vargas Llosa'nın ise 44-47 ora-
runda oy aldığı bildirildi.
Ülkede özel bir kamuoyu araş-
tırma şirketi olan Apoyo da san-
dıkların kapanmasından hemen
sonra yayımladığı sonuçlarda, ba-
ğımsız aday Alberto Fujimori'nin
seçimi kazanabileceğjni belirtti.
Peru'da ulaşımın zor olduğu
ormanlık ve dağbk bolgelerden se-
çim sonuçlarının alınmasının ge-
rikebilecegi göz önünde bulundu-
rularak resmi sonuçlann üç haf-
ta içinde açıklanması bekleniyor.
Peru televizyonu, yeni başkan
olarak tanıttığı Fujimori'nin 28
temmuzda görevi Alan Garcia'-
dan devralacağmı belirttiler.
Göçmen Japon bir aileye men-
sup 52 yaşındaki Fujimori, 8 ni-
sanda yapılan ilk tur seçimlerde
de en fazla oyu almıştı.
Başkanlık seçimlerinin dün ya-
pılan ikinci turunda, on milyon
seçmen sandık başına gitti. Oy
verme işlemi sırasında, özellikle
başkent Lima ve diğer buyük
kentlerde çok sıkı güvenlik önlem-
leri alındı. Maocu 'Aydınlık Yol'
gerillalarırun saldırı olasılığına
karşı, yaklaşık 300 bin polis ve as-
ker, seçim merkezlerinde görev-
lendirıldi.
Nisan ayındakı ük tur seçimler-
den az farkla galip çıkan Mario
Vargas Uosa, ülkede 'liberalizmin
sesi' olarak değerlendirihyor.
Başkanhğın diğer adayı Alber-
to Fujimori ise politık çizgisinı
'Vargas Llosa'nın solunda' seklin-
de tanımlıyor.
sız bir Güvenlik Krm<îevi ettntame-
sini tercih ettikleri belirtiliyor.
Cuellar'm temaslarla ilgili rapo-
rundan sonra konseyin bir de baş-
kanlık açıklaması yaparak taraf-
lara yeniden çağrıda bulunması
bekleniyor. Konseyin bu eğilimi
üzerine spekülasyon yapan diplo-
matlara göre Genel Sekreter taraf-
lara bir görüşme planı iletecek ve
taraflardan cevap gelmeden önce
konseyden önerisini destekleyen
bir açıklama alarak önerinin ka-
bulü yönünde taraflara baskı yap-
mış olacak.
Cuellar'm özel temsilcisi Oscar
Camillion ve yardımcısı Gustave
Feissel salı gunu (yarın) KKTC
Cumhurbaşkanı Rauf Denktaş ile
görüsecekler.
Daily Telegraph
'Atatürk'ün
laik devleti
kayboluyor
9
LONDRA (Cumburiyel) —
İngilterede yayımlanan ciddi ga-
zeteler içinde en yüksek tiraja sa-
hip olan "Daily THrçraph"ın pa-
zar günleri yayımlanan gazete-
sinde "tslara Blfl Yuıac*k mı?"
başlıkh yorumda, gelecek yüz-
yılda Türkiye'nin "önde gelen
bir İslami giıç" olacağı one sü-
rüldü. "AUtttrk'ün laik devleü
ve anayasası kayboluyor, batta
bu Atatıirk devriminin bekçisi
olan silahlı kuvvetlerde dahi
böyle" dendi. 1987'de ordudan
şeriatçi görüşleri benimseyen 90
subay adayının atılmasına kar-
şın bu yıl da 300 hava subayının
atıldığı kaydedilerek "Türkiye
halen Islara Kooferansı Örgiitü-
nün önde gelen bir ilham kay-
nagıdır. Uzun vadede İslamlaş-
mtş bir Türkiye, Batı'nıa güven-
ligi için bir tefadit olustıuntr" gö-
rüşüne yer verildi.
Gazetenin Ortadoğu uzman-
lanndan Robert Fox'un imzası-
nı taşıyan uzun değerlendirme-
de, Türkiye"de tarikatlar.n gide-
rek güç kazandığı kaydedilerek
"Nakşibendilerin kökünun Mı-
sır'da oldugu, Afganislan'a ka-
dar etkili olduklan biliniyor.
dendi
TÜRK DIŞ POLİTİKASI
ABD ve AT ile sorunlarımız arttıAnkara, Washington'la aorunlarını sürekli hasıraltı
etmeye çalışıyor. Ancak bu çabaya karşm Beyaz Saray'm
Ermeni sorunundaki tutumu gibi davranışlarının
kamuoyuna yansımasını engelleyemiyor.
— 3 —
YASEMİN ÇONGAR
SEMtH tDtZ
Türkiye'nin son zamarüarda Batı baş-
kentleri ve özellikle ABD ile arasında sık
sık pürüzlerin çıktıgı gözleniyor. Washing-
ton'la ortaya çıkan pürüzlerin bazılan ka-
muoyunun çok duyarlı olduğu konularda
belirdi. Beyaz Saray'm Ankara'nın tüm ça-
balarına karşın Ermeni sorununda Türki-
ye'nin karşısmda aldığı tavır bu olgunun
somut örneği îdi.
Savunma ve Ekonomik tşbirliği Anlaş-
ması (SEtA) çerçevesinde Türkiye'ye karşı
yükümlülükler üstlenen Washington'un bu
tutumu, aynı zamanda Türkiye'nin ABD
karşısında "vaptınmsızlıgı" seçtiğini gös-
terdi. Nitekim bir dönem kamuoyuna farkb
yönde mesajlar iletilmiş olmasına karşm,
süresi bu yıl sonunda dolacak olan SEİAJ
nın bile ciddi bir revizyondan geçirilmesi
olasılığı şu anda düşük görülüyor.
Ermeni sorununu "üçüncü unsur" ola-
rak nitelendirmek yoluyla ikili ilişkiler dı-
jında tutmaya özen gösteren Ankara'nın bu
çabası, son yülarda Kıbrıs, Kürt sorunu.
insan hakları gibi konulann Washington
tarafmdan artan biçimde diyalog günde-
mine getirilmesiyle de başansızlığa uğra-
tıldı.
Türkiye'nin tüm üyelik başvurusunu so-
nu ve süresi belirsiz bir bekleyişe iten Av-
rupa Topluluğu (AT) ile ilişkilerde bekle-
nen sıcaklık bir türlü yaratılamadı. Ortak-
lık Konseyi'nin toplanamaması, yeni açık-
lanan işbirliği programının Bakanlar Kon-
seyi'ndeki kaderinden çekinilmesi dönüp
dolaşıp Kıbns ve Yunanistan unsurlannı
gündeme getiriyor. Ancak Türkiye'nin
uluslararası platformdaki yalnızlığının en
belirgjn nedenini oluşturan bu sorunun ya-
nı sıra on iki ba^kentle ilişkilerde de özel
sorunlann hiçbir zaman tümüyle aşılama-
ması dikkat çekiyor.
Kıbns sorununun çözülmesi Türk -
Amerikan, Türk - Yunan, Türk - AT iliş-
küerinin iyileşmesinin bir tur önkoşulu ola-
rak Batüı yetkililerce dile getiriliyor. AT Ba-
kanlar Konseyi'nin bu görüşü resmi tutum
olarak belirlememesinden Ankara'da du-
yulan memnuniyet ise somut engeller kar-
şısında havada kahyor.
Topluluk üyesi ülkelerde diplomatik iliş-
kiler ise bir turlü purüzsüz dostluğa dönü-
şemedi. Ankara'nın kendisine en yakuı say-
dığı başkentlerden Bonn ile yasadığı "dip-
lomatlar kria" henüz tazeliğini korurken
Londra, Paris, Roma gibi önemli merkez-
lerle de gene Kıbns, Kürtler ve Ermeniler
gibi üçüncü unsurlardan kaynaklı sorun-
lar aşılamıyor.
Türkiye'nin "ulusal dava" saydığı Kıb-
ns sorunu ise Türk diplomasisinin en çe-
tin sınavlanndan biri görunümünü sürdü-
rüyor. Ankara bu konudaki yalnızlığına
karşın, KKTC'yi savunan politikalarında
ısrar ediyor ve Kıbns'ta Türk toplumunun
eşitliğini gözetmeyen bir çözüme gidilme-
sini istemiyor. Cumhurbaşkanı Turgut
özal'm bu konuda daha pragmatik politi-
kalar benimsenmesinden yana olması da
hem Türkiye'nin geleneksel tezler iile çe-
liştiği hem de sorunun kendi dinamikleriyle
örtüşmediği için henüz somut sonuç ver-
medi. Ankara-Atina ilişkileri ise "içi boş"
Davos ruhunun devamı olan bir diyalog an-
layışıyla götürülmeye çalışıhyor. Yeni Yu-
nan hükümetinin Kıbns'ı ikili ilişkilerde ön
plana çıkaran tutumu bu diyaloğu zor gün-
ler beklediğinin de habercisi oldu.
Dış politika açısından en dinamik açıl-
ma Türk-Sovyet ilişkilerinde yaşanıyor.
İdeolojik bazdaki fobilerin gerilemesi özel-
likle ekonomik ilişkilere hız verdi. Bu ya-
kmlaşmanın bir sonucu olarak Türkiye,
Azeri-Ermeni çatışmasında son derece
"temkiuli" bir resmi tutum izlerken Mos-
kova'nın Kıbrıs gibi Türkiye için "nazik"
konularda eskisine oranla daha dikKatü bir
tavır sergilediği gözleniyor. Diğer Doğu Av-
rupa ülkeleriyle özellikle ekonomik alan-
da işbirliğinin geliştirilmesine de son dö-
nemde özel bir özen gösteriliyor.
Bulgaristan ile ilişkiler ise Türk diplo-
masisinin son yıllardaki en önemli hatala-
rına sahne oldu. Dışişleri Bakanlığı Anka-
ra'nın haklı itirazlarını dünyaya iletmeye
yönelik tutarli ve sabırlı bir politika izle-
meye çalışırken "akortsuz" dış müdahale-
ler ve açıklamalar Türkiye"yi hem Türk
azınlığına hem uluslararası kamuoyuna
karşı zor duruma düşürdü. Gelen 312 bin
Türk azınlık üyesinden bugüne dek 134 bi-
ninin geri dönmüş olması, dış politikaya
dışandan yapılan "hazırlıksız" müdahale-
lerin sonucu olarak değerlendirilmeli.
Dışişleri Bakanlığı'nın artık daha fazla
önem verdiğini açıkladıgı Balkan ilişkile-
rinde ise Ankara'nın bundan sonra ataca-
ğı adımlann önemi büyuk. Türkiye'nin
Balkanlar'daki siyasi ve ekonomik gücü-
nü bazı tarihsd önyargılann aşılmasını ko-
iaylaştıracak yönde kullanması yeni bir
perspektif açabilecektir.
StRECEK
Tetra Pak
Tetra Pak is the world leader in the
manufacture of advanced systems for
the packaging and distribution of liquid
toods including milk products and
fruit Julces.
ELECTRICAL & MECHANICAL
- ENGINEERS -
More variety, certainly more challenge
Wide role
You are an Electrical or Mechanical Engineer, witfı talent.
You have hands-on skills and experience on electrical and
mechanical machinery. You are confıdent, flexible and analytical
with the determination that sees projects through to a succesful
completion. Now you are looking for a job that will really stretcrı you.
You vvill find that our Servıce Engineefs role otfers just
the type of challenge that will add spıce to your life.
As one of our Service Engineers, you vvill be involved ın
emergency problem-solving and planned maintenance
on the very latest high-speed. fresh food packaging
machinery with the chance to commission
installations at vvhole new plants. AN of which
vvill really broaden your experıence.
Tetra Pak ıs commıtted to providıng its customers
vvith a servıce that exceedes their expectations across
every area of our business and as a Service Engineer
you vvill make a key contribution in this field.
Hence you vvill need to have the confıdence and
communıcations skills to liaise vvıth customers at all levels.
Car + Excellent revvards
If you like the idea of vvorking for such a pro-active
organization and you want something more for the
future, then please call Per Sundström, Technical
Manager on 1-175 10 66 Monday, June 11 through
VVednesday, June 13, 9.00-17.00 for a brıef
discussion or send your career details to
Per Sundström , Technical Manager,
Tetra Pak A.Ş. Santa Iş Merkezı No. 19 K. 10
80280 Gayrettepe-lstanbul
Applicants must have good command of written
and spoken English. should have completed
their military service and have a valid driving licence.
Tetra PakTetra Pak. T«ra Bnk. Tetra ClassK, Tmra Rex. Telra Kıng
and Tetra Top are irademarits be<ongıog to the Telra Pak Group
POLTITKADA
SORUNLAR
ERGlMBALa
Almanya Sorunu...
Geçen hafta Varşova Paktı ile NATO çok önemli iki toplarttı yap-
tılar, Moskova'da toplanan Varşova Paktı zirvesini tarihi diye ta-
nımlamak herhalde abartma olmaz. iskoçya'nın Turnberry ka-
sabasında yapılan NATO Dışişleri Bakanları toplantısı da Varşo-
va Paktı zirvesi kadar olmasa bile çok önemli bir buluşma idi.
Varşova Paktı zirvesinin tarihsel niteliği şuradan geliyor: Var-
şova Paktı, bir askeri ittifak olarak artık sona ermektedir. Mos-
kova'da yapılan zirvede bu gerçek görülmüş ve ittifakın siyasal
nitelikte bir örgüte dönüştürülmesi kabul edilmiştlr. Macaristan
Başbakanı Joszef Antall, geçen hafta zirveye giderken verdiği
demeçte, açıkça Varşova Pakiı'nın artık "demode olduğunu" ve
Budapeşte'nin ittifaktan ayrıimayı düşündüğünü söyledi Roman-
ya heyetı de varşova Paktı'ndan ayrıimayı düşünebileceklerini
belirtti.
Turnberry'deki NATO Dışişleri Bakanları toplantısında ise itti-
fakın varşova Paktı gibi, yapısal bir değişıkliğe' gereksinmesi
olduğu kabul edildi. Ancak varşova Paktı'nın aksine NATO, as-
keri örgüt olarak sahneden çekilmeye hazırlanmıyor. Aksine, bir-
leşik Almanya'nın örgüte üye olmasında ısrar ediyor. Yani siya-
sal yanına daha fazla ağırlık tanınmasına rağmen NATO, yeni
Avrupa'da askeri güvenliğin temel direği olmaya devam edecek.
ABD, buna karşılık Avrupa Güvenlik ve İşbirliği Konferansı (AGİK)
ile Avrupa Topluluğu'nun (AT), NATO ile koordinasyon içinde yeni
Avrupa'da daha ağırlıklı bir rol oynamasını önenyor.
Ancak tüm bu tasarıların, planların gerisinde Almanya soru-
nu yatıyor. Almanya sorunu çözüme kavuşmadan, Varşova Pak-
tı dağılsa bile yeni Avrupa'nın şekillenmesi olanaksızdır. Çünkü
Sovyetler Birliği, Doğu Almanya'daki 380 bin kişilik askeri gücü
ile diğer varşova Paktı ülkelerinin yardımına gerek duymadan
iki Almanya'nın birleşmesini geciktirebilir, en azından birieşik Al-
manya'nın NATO'ya girmesini önleyebiltr.
Birleşik Almanya'nın askeri statüsü konusunda iki tarafın da
ortaya attığı tezlerde zayıf yanlar var. ABD ve Batı, birleşik Al-
manya'nın NATO üyesi olması gerektiğini savunuyorlar. Batı'ya
göre birleşik Almanya, bu takdirde. müttefiklerinin sıkı denetimi
altında olacak ve kendi başına yeni serüvenlere atılmaya kalkış-
mayacaktır. Görüş kabul edilse bile o zaman ABD'nin NATO1
nun patronluğundan çekilmesi gerekir. Avrupa'nın güvenliğini
ve özellikle Almanya'nın denetimini üstlenecek bir NATO'da
ABD'nin patronluğunu sürdürmesi anlamsızdır. NATO başkomu-
tanı bir Avrupalı general olmalıdır. Anlaşıldığına göre bu da ABD1
nin işine gelmiyor. Çûnkü NATO sadece Almanya'yı denetlemek
için değil, Avrupa'da ABD'nin etkinliğini sürdürmek için de önemli
bir araçtır.
Sovyet Başkanı Mihail Gorbaçov'un Almanya konusunda or-
taya attığı önerilerin de çok sağlıkiı olduğu ileri sürülemez. Gor-
baçov, birleşik Almanya'nın hem NATO hem de Varşova Paktı
:
na üye olması yolundaki önerisinin Batılılar tarafından redde-
dilmesi üzerine Almanya için Fransa modelini öne sürdü. Birle-
şik Almanya, NATO'nun askeri kanadımn dışında kalma koşulu
ile ittifaka üye olabilirdi. Ama NATO'nun askeri kanadımn dışın-
da olan Fransa'nın hem son derece modern bir ordusu hem de
nükleer silahları vardır. NATO'nun askeri kanadımn dışında ka-
lan birleşik Almanya da ileride Fransa gibi tehlikeli bir nükleer
güç olabilir. Bu ise Gorbaçov'un en korktuğu olasılıktır.
Gorbaçov, VVashington zirvesinde ise Avrupa'nın güvenliğinin,
NATO'dan AGİK'e üye Avrupa ülkeleri ile ABD'nin katılacağı Av-
rupa Güvenlik Konseyi'ne kaydırılmasını önerdı. Sovyet lideri-
nin teklifınde Birleşik Almanya'nın askeri statüsü konusunda da
Avrupa Güvenlik Konseyi'nin karar vermesi öngörülüyor. Bu öne-
rinin de pratıkte ne ölçüde işleyeceği kuşkuludur. 35 ülkede mey-
dana gelecek bu örgütle herkesin çıkarına uygun karar almak
herhalde çok zor olacaktır, AGİK içinde, söz gelişi bir MaJta ya
*da Vatikan'ın oyu ile ABD ya da Sovyetler Birliği'nin oyu eşittir,
aynı ağırlığa sahiptir. Bu durumda yerel çıkarlarla genel çıkar-
lar, bir noktada ister istemez çakışacak, konsensusa ulaşmak
güçleşecektir.
varşova Paktı, dağılma sürecine girebilir; NATO bünyesinde
yapısal değişiklik gerçekleştirebilir. Ama yeni Avrupa'yı belirte-
yecek temel etken, Almanya sorunudur
Bu sorunun nasıl çözümleneceği ise şimdilik bilinmiyor.
SOVYETLER BİRLİĞİ
Boris lfeltsin: Uç
yılda düze çıkarız
MOSKOVA
|(AP) — SSCB
Rusya Federas-
yon Devlet Baş-
ikanı ve Mihail
I Gorbaçov'un en
büyük muhalifi
Boris Yeltsin,
Rusya halkına,
13 yıl içinde daha
I iyi yaşam koşul-
larına ulaştıracağı yolunda söz
verdi. Yeltsin, SSCB Başbakanı
Nikolay Rijkov'un ekonomik re-
form programını da eleştirerek
"tçinde bulunduğumuz kötii du-
nımdan çıkmanın bir yolunu
bulacagız" dedi. Devlet Te-
levizyonu'nda bir konuşma yapan
Yeltsin, kendi uygulayacaklan
ekonomik reform programımn,
Moskova'nın uygulayacağı prog-
ramdan daha iyi olduğunu savuıı-
du.
Sovyetler Birliği'nin en büyük
cumhuriyeti olan Rusya Federas-
yonu'nda Yuksek Sovyet için ya-
pılan ilk tur seçimlerle aynı güne
rastlayan konuşmasında Yeltsin,
maden işçilerine de çağnda bulu-
narak "sakin olmalânnı" istedi.
Maden işçilerinden, Rusya Fede-
rasyonu'ndaki "iyi duruma" boz-
mamalannı isteyen Yeltsin, uygu-
layacaklan politikaların sonuçla-
rının kısa sürede alınacağını be-
lirtti. SSCB'de, geçen yıl yapılan
maden grevlerinin, bu yıl kutla-
nacak birinci yıldönümünde, işçi-
lerin, yeni eylemlerde bulunabile-
ceği haber veriliyor.
Sovyetler Birliği'nde 1 temmuz-
dan itibaren uygulanacağı daha
önce açıklanan "konlrollii piya-
sa ekonomisi"rü de eleştiren Yelt-
sin, bu konuda şunları söyledi:
"Biziın uygulayacagımız poli-
tikalar. Rus>a Federasyonu'nda
yaşayanlann durumlannı daha
iyiye goturectktir. Uygulayaca|ı-
mız ekonomik politika, merkezin
u>guladığı poliükadan, insanlan-
mıza daha az zarar verecektir.
Ben, 3 yıl içinde insanlanmızın
daha iyi koşullarda yasayacağı
konusunda söz veriyorum. Halk-
tan iki ya da üç yıllık güven krc-
disi istiyornm."
Izak Şamir:
Yeni hükümet
4ntifada'yı bastıracak
TEL AVtV (AA) — Israil Baş-
bakanı Izak Şamir, yeni hüküme-
tin, işgal topraklannda Israil yö-
netimine karşı yapılan Filistin
ayaklanmasını bastıracağını
söyledi.
Şamir, dün lideri olduğu sağcı
Likud Cephesi'nin merkez komi-
te toplantısında yaptığı konuşma-
da, "Şiddete başvuran ve bu efi-
Kmkerinden vazgeçmeyen Filistin-
lilere sert bir karsılık verilecektir.
Teröristleri ve Filistin Kurtuluş
Örgütü'nü izole ederek bu halkia
kaı^riıklı anlayış ve diyaloğon ku-
rulması için yolu açacağız" dedi.
Izak Şamir, yeni hükümetin,
ABD ve özellikle ABD Başkanı
George Bush ile bağlannı güçlen-
direceğini söyledi.
ABD ile Israil arasındaki ilişki-
ler, Baker'in tsrail ve Filistinliler
arasında Kahire'de görüşme ya-
pılması yolundaki önerisinin, Şa-
mir tarafından reddedilmesinden
sonra soğumuştu.
Gazetecilerin, "Baker planı öi-
dü miı?" şeklindeki sorusu üze-
rine Şamir, "Baker planının lam
olurak ne olduğunu bilmiyorum,
ama Şamir planı var" diye yanıt
verdi.
Öte yandan, tsrail, Ortadoğu
sorununun sadece diyalog yolu ile
çözümlenebileceği ve tsrail yetki-
lileriyle görüşecek Filistinlilerin
belirlenmesi amacıyia işgal top-
raklannda seçim yapılması yolun-
daki Başbakan tzak Şamir'in pla-
nının gerçekleşmesi için çaba har-
canacağı yolunda Mısır'a güven-
ce verdi.
tsrail'in Mısır Büyükelçisi Şi-
mon Şamir, dun gazeteciiere yap-
tığı açıklamada, tsrail Dışişleri
Bakanı Moşe Arens'in söz konu-
su güvencesini Mısır Dışişleri Ba-
kanı Esmat AbdüJ Mecid'e verdi-
ğini söyledi.
Büyükelçi Şimon Şamir, "Me-
sajda. Ortadogu'daki gerginlitin
giderilmesi için tek yolun diyalog
olduğu bdirtOdi. lsrail. Başbakan
Şamir larafındau 14 Mayıs 1939
jıtanda önerilen banş önerisine sa-
dık kalacaktır" dedi.
Büyükelçi, tsrail'in, Şamir ta-
rafından daha önce yapılan öne-
riden başka yeni bir banş önerisi
olmadığını kaydetti.