Catalog
Publication
- Anneler Günü
- Atatürk Kitapları
- Babalar Günü
- Bilgisayar
- Bilim Teknik
- Cumhuriyet
- Cumhuriyet 19 Mayıs
- Cumhuriyet 23 Nisan
- Cumhuriyet Akademi
- Cumhuriyet Akdeniz
- Cumhuriyet Alışveriş
- Cumhuriyet Almanya
- Cumhuriyet Anadolu
- Cumhuriyet Ankara
- Cumhuriyet Büyük Taaruz
- Cumhuriyet Cumartesi
- Cumhuriyet Çevre
- Cumhuriyet Ege
- Cumhuriyet Eğitim
- Cumhuriyet Emlak
- Cumhuriyet Enerji
- Cumhuriyet Festival
- Cumhuriyet Gezi
- Cumhuriyet Gurme
- Cumhuriyet Haftasonu
- Cumhuriyet İzmir
- Cumhuriyet Le Monde Diplomatique
- Cumhuriyet Marmara
- Cumhuriyet Okulöncesi alışveriş
- Cumhuriyet Oto
- Cumhuriyet Özel Ekler
- Cumhuriyet Pazar
- Cumhuriyet Sağlıklı Beslenme
- Cumhuriyet Sokak
- Cumhuriyet Spor
- Cumhuriyet Strateji
- Cumhuriyet Tarım
- Cumhuriyet Yılbaşı
- Çerçeve Eki
- Çocuk Kitap
- Dergi Eki
- Ekonomi Eki
- Eskişehir
- Evleniyoruz
- Güney Dogu
- Kitap Eki
- Özel Ekler
- Özel Okullar
- Sevgililer Günü
- Siyaset Eki
- Sürdürülebilir yaşam
- Turizm Eki
- Yerel Yönetimler
Years
- 2024
- 2023
- 2022
- 2021
- 2020
- 2019
- 2018
- 2017
- 2016
- 2015
- 2014
- 2013
- 2012
- 2011
- 2010
- 2009
- 2008
- 2007
- 2006
- 2005
- 2004
- 2003
- 2002
- 2001
- 2000
- 1999
- 1998
- 1997
- 1996
- 1995
- 1994
- 1993
- 1992
- 1991
- 1990
- 1989
- 1988
- 1987
- 1986
- 1985
- 1984
- 1983
- 1982
- 1981
- 1980
- 1979
- 1978
- 1977
- 1976
- 1975
- 1974
- 1973
- 1972
- 1971
- 1970
- 1969
- 1968
- 1967
- 1966
- 1965
- 1964
- 1963
- 1962
- 1961
- 1960
- 1959
- 1958
- 1957
- 1956
- 1955
- 1954
- 1953
- 1952
- 1951
- 1950
- 1949
- 1948
- 1947
- 1946
- 1945
- 1944
- 1943
- 1942
- 1941
- 1940
- 1939
- 1938
- 1937
- 1936
- 1935
- 1934
- 1933
- 1932
- 1931
- 1930
Our Subscribers Can Login And Read Original Page
I Want To Register And Read The Whole Archive
I Want To Buy The Page
14 NÎSAN 1990 CUMHURİYET/15
Yasalpartidenyana olan bütün çevreler ve kişileryarın bir arayagelecekler
Marksist solda yeni parti arayışıİstanbul'da yarın yapılacak olan toplantıya
katılacaklar arasında TSİP, TBKP, çeşitli
sendika ve meslek odaları temsilcileri, Yeni
Oluşumcular'dan bir grup ile SHP'den istifa
eden bazı milletvekilleri bulunuyor.
ŞENAY KALKAN
Siyasi yelpazenin solunda yeni
bir parti kurma gerektiğı göruşün-
de birleşenler yarın bir araya ge-
lerek "birlikte parti kurup
kuramayacaklanm" tartışacaklar.
Istanbul Mulkiyeliler Birliği Salo-
nu'nda yapılacak toplantıda bu-
güne kadar bazen birbirlerinden
bağunsız, zaman zaman birbirle-
riyle "dirsek temasında" olan ya da
doğnıdan birlikte davranacakları-
ru açıklaraış kişiler ve çevreler bir
araya gelecek. Toplantıya katıla-
caklar arasında TSİP, TBKP teru-
silcileri, SHP'den istifa eden Ke-
mal Anadol, HÜSDÜ Okçuoglu,
Kâmil Atesogullan, Yeni Demok-
ratik Oluşumcular'dan temsilciler,
Aziz Nesin, Murat Beige, Mehmel
Ali Aybar, Sadun Aren, Haluk
Gerger, Halit Çelenk, Nevzat Hd-
vacı, Alun Birdal, Aslan Başer
Kafaoglu, Şaban Ormanlar, Ça-
gatay Anadol ile çeşitli sendika,
meslek odaları temsilcileri bulu-
nuyor.
Bugüne kadar "marksist olan-
lara da açık sosyal demokrat
parti" ile "marksist olmayanlara
da açık marksist parti" eksenle-
rinde a>Ti ayn yurutulen çalışma-
lann da bu toplantı sonrası birleş-
tirilmesi bekleniyor.
Solda yeni parti arayışı ve bu
goruşte olan butün kesimlerin bir-
leşmeleri Gencay Giirsoy, Nail
Satlıgan ve Ertugrul Kürkçü'nün
geçen yıl ağustos ayında
"sosyalistlere" başhklı çağnsıyla
bır kez daha gündeme geldi ve tar-
tışılmaya başlandı. Bu çağn, "sos-
valistlerin olası biriikteliğini" tar-
tışmaya yönelik olmasına karşın
kamuoyunda, "yeni parti arayışı"
olarak yankı buldu. Sosyalistler
daha sonra 18 imzalı bir başka
deklarasyonla 200'e yakın kişinin
katıldığı bir toplantı duzenlediler
ve bu toplantıda, "sosyalist birli-
ğin olup olmayacagını, olursa
kimier arasında, nasıl ve hangi ko-
şullarda olacağını" tartışmaya
başladılar.
"Kuruçeşmeciler" diye tanımla-
nan sosyalistler, "birleşme
olasılıklanm" tartışırken SHP 7
milletvekilinı "Kürt
Konferansı'na" katıldıklan için
partiden ihraç etti. Bunun üzeri-
ne SHP Kurucu Genel Başkanı
Aydın Güven Gürkan'la birlikte 10
milletvekili de SHP'den istifa et-
tı. Böylece yeni parti kurma giri-
şimleri yeni bir boyut kazanırken
TBKP de ayıu gunlerde "illegal
cakşmava son" verdi ve yasal parti
kurmak için marksistinden, sos-
yal demokratına kadar herkesi
birleşmeye çağırdı.
SHP'den istifa ve ihraç yoluyla
kopan nülletvekiUeri siyasi yaşam-
larma yeni bir parti kurarak de-
vam edeceklerini açıklayarak çe-
şitli çevrelerle, kişilerle görüşme-
lere başladılar. Bu arada ilk görüş
aynlığı da ortaya cıktı: Çoğunlu-
ğu Doğu kökenli olan milletvekil-
leri Aydın Guven Gürkan önder-
liğinde siyasi yelpazedeki boşlu-
ğun "gerçek bir sosyal demokrat
parti"de olduğunu söyleyip
"marksistlere de açık sosyal de-
mokrat parti" kurma çalışmaları-
nı sürdürürken Keraal Anadol,
Husnıi Okçuoglu ve Kâmil Ateşo-
guHan siyasi yelpazedeki boşluğun
"marksist bir parti"de olduğunu
savundular.
Sosyal demokrat parti kurma-
yı savunan Aydın Güven Gürkan
ve eski SHP'li milletvekilleri bir
yandan uzun bır süredir parti kur-
ma çalışmalarını sürdüren eski
TtP Genel Başkanı Mehraet Ali
Aybar ve arkadaşlarıyla görüşür-
ken, bir yandan da "Yeni Demok-
ratik CNuşumcular" adıyla parti
kurma surecini başlattıklarını
açıkladılar. Aybar ve arkadaşları
ise her iki kesim tarafından da net
olarak açıklanmayan nedenlerle
Yeni Oluşumcuların dışında kal-
dı. Yeni Demokratik Oluşumcular
aralanna sonradan katılan Murat
Belge, Tank Ziya Ekinci, Aslan
Başer Kafaoglu, Mehmet Ali As-
lan gibi kişilerle partileşme süre-
cini hızlandırıp "çalışma
knrultayı" duzenlediler. Kurultay-
dan hemen sonra Yeni Oluşumcu-
ların "ilan edilmemiş genel
başkanı" Aydın Güven Gürkan
gruptan aynldı. Gürkan aynlış ne-
denleri hakkında pek konuşniadı,
ama ona atfen yazılan yazılarda,
çıkan haberlerde Gürkan'm Yeni
Oluşumcular'la parti kurma süre-
cinde anlaşamadığı belirtildi.
Görüş aynlığı
Kuruçeşme'den Beşiktaş Anıl
Duğün Salonu'na geçen sosyalist-
ler arasında da gönış farklüıkları
belirginleşmeye başladı. TBKP,
TStP çevreleriyle bazı bağımsız
sosyalistler, "biriigin yasal sosya-
list partidc" olacağını yuksek sesle
söylemeye başladılar. Aynı gunler-
de eski TİP Milletvekili Prof. Sa-
dun Aren'in parti kurma hazırlı-
ğına giriştigi gazetelerde yer aldı.
Böylece yeni parti arayışında
olan kişi ve çevrelerin sayısı görii-
nürde dörde çıktı. Yeni Oluşum-
cular, sosyalistler, Mehmet Ali
Aybar ve Sadun Aren. Ancak bir-
birinden bağımsız sürdürülüyor-
muş gibi gönınen bütün bu hanr-
lıklar aslında çoğu basından gizli
olarak yapılan görüşmelerle bir-
birleriyle de dirsek teması halin-
deydi. Herkes "solun seUmetTnin
"birlik"te olduğunda hemfikirdi,
ama kimilerine göre "eski abşkan-
hklar yani oncu olraa, damga vnr-
ma", kimine göre "gereksiz alın-
ganıklar yani once bana haber ve-
rilmeliydi," kimine göre de "prog-
ramatik diizeyde anlaşmadıklar"
gibi nedenlerle birleşme bir türlü
sağlanamıyordu.
Yarın tstanbul'da yapılacak top-
lantıda "yasal parti"yi savunan
bütun kişi ve çevreler bir araya ge-
lerek "partisini arayan marksist
solun" birliğini tartışacaklar.
Boşluğu yeni sosyalist
parti clokhırabilir
Geçmişteki olumsuz sonuçları
aşabilmeyi istiyorsak, herkesin
kendi kendisini temsil edebileceği,
geniş, yerel ve merkezi platformları
yarata yarata ilerlemeyi
öngörmeliyiz.
halka dayanarak ilerlemek isteyen;
bu ilerleyiş sırasında ailenin, cins-
ler arası ilişkilerin, toplumun ve
devletin demokratikleşmesi için
vereceği mücadeleyi hem bugünu
güzelleştirmenin hem de özlediği
yarına ulaşabilmenin temel şartı
belleyen; güncel sorunlann çözu-
mü için alternatif öneriler getire-
bilen; iç işleyişi demokratik, gö-
ruş çeşıtliğini kendi zenginliği ola-
rak algılayan; uluslar arasında
ezen-ezilen denklemlerine ve do-
layısıyla zora dayalı ilişkilerin ye-
rini, eşitlik temelinde gönüllü be-
raberliğin alması için topluma ba-
nşçı çözümler getiren yeni bir sos-
yalist parti doldurabilir bu boşlu-
ÇAGATAY ANADOL
Türkiye'nin yasal siyaset sahne-
sinde sosyalizmi benimseyen bir
partinin doldurması gereken yer
on yıldır boş. Bu boşluk, eski sos-
yalist yapılarca veya bunlardan bir
bölumunün birleşmesiyle ve 80
öncesinin sosyalizm anlayışı teme-
linde doldunılamaz. Marksizmin
kaynaklannda tarumlanan ve son-
raki pratiklerle bir haylı uzaklaş-
mış olduğumuzu yeni yeni kavra-
dığımız, devletin devlet gibi olma-
dığı, halkın her duzeyde kendi
kendini yönettiği, ınsan hgkları-
nın ne gerekçeyle olursa olsun ih-
lal edilmediği, burjuva demokra-
sisinden sadece tarihsel olarak de-
ğil, fülen çok daha ustun bir sos-
yalist demokrasiyi sınıfsız toplu-
ma giden uzun yolun başlangıcı
olarak değerlendiren; böyle bir
sosyalist demokrasiye her adımda
ğ
Böyle bir parti, geçmişin ayrun-
lan, partileri, örgtitleri, gruplan
temelinde ve bunların bir uzantı-
sı olarak değil, geçmiş pratiklerin
pasından elbirliğiyle temizleyece-
Marksist ve yasal olmak
SADUN AREN
1- Beraber
parti kurmayı
düşündüğüm
temel
örgütler
TBKP ve
TSİP'tir.
Elbetteki
bunlara SHP'den ayrîlan
Anadol, Okçuoglu ve
Ateşogullan gibi
milletvekilleri örgüt veya
yarı örgüt biçiminde örneğin
Gelenek dergisi çevresi ya da
Kurtuluş hareketinin bir
bölümü de katıhrsa çok
sevinirim, memnun olurum.
Kişiler hakkında bir şey
söylemek istemem. 15
nisanda bu konuda bir
toplantı olacaktır. Orada
kişiler umuyonım ki böyle
bir partiye katılıp
katılmayacaklannı
açıklayacaklardır. Olumlu
tavır alan butün kişilerle
beraber olmaktan mutlu
olurum. Hiçbir sakınca
görmem. Parti kurmaya
yatkın başka bir Marksist
çevre bilmiyorum. Varsa
memnuniyetle onlarla da
beraber olurum.
2- Asgari muşterek diye bir
şey söylemek istemiyorum.
Çünku bu, bir çeşit ön
koşul oluyor. ön koşul
olmayacak asgari
muştereklerse saymaya
değmez, ama isterseniz
sayayım: Birincisi Marksist
olacak, bilimsel sosyalizmi
benimsemiş olacak.
Kuşkusuz bunun ne demek
olduğu çok tartışılabilir,
ama en genel anlamda böyle
olması lazım. tkincisi, yasal
çalışmayı içtenlikle
benimsemiş olması.
Üçüncüsü bütün
anlaşmazlıklann banşçı
yollarla çözürnünden yana
olacak hem dünyada hem
Türkiye'de
Örgüt yerine
tektekbireyler
ğimiz Marksist kimliklerimizle,
eşit haklar ve sonımluluklarla ka-
tılacağımız bir birlik sürecinden
çıkabilir.
Çeşitliliğimizden bir birlik çı-
karmak ise kendi tekil doğruları-
mızı birliğin gerçekleşmesinin ko-
şulu haline getinneyen, sureçte ye-
ralan Marksistlerin çoğunluk eği-
limlerine boyun eğmesini bilerek,
kuruculuk sürecinin içinde, orta-
sında veya en geç sonunda mev-
cut yapılan feshetmeyi öngören ve
bunu bugünden ilan edebilen bir
yaklaşımla mumkundur.
Geçmiş pratiklerimizin etkin
yöneticiler ve edilgin üyeler teme-
line dayanmasının yol açtığı olum-
suz sonuçları aşabilmeyi istiyor-
sak, kuracağırruz partide yöneten-
yönetilen ayrımının silikleşraesini
özlüyorsak, hemen şimdi kuruluş
surecinde birileri adına, onların
temsilcileri olarak var olmayı de-
ğil, herkesin kendi kendisini tem-
sil edebileceği genış, yerel ve mer-
kezi platformları yarata yarata
ilerlemeyi öngörmeliyiz. Iş, partiyi
hukuken kurma aşamasına geldi-
ğinde eski yapılara yönetim kon-
tenjanları ayrılmadan, en geniş
katılımh kuruluş surecinde herke-
sin kendi bireysel ağırlığıyla tar-
tıldığı ve özgür iradeler doğrultu-
sunda yönetim pozisyonlanna ge-
tirildiği bir demokratik mekaniz-
mayı benimsemeliyiz. Ancak boy-
lelikle yeni bir partiyi kurmuş olu-
ruz ve ancak böylelikle uyeleri bir
onay makarru olarak algılayan es-
ki anlayışı aşabiliriz. Kuruculann
bir bolümünün kimier olacağına
mevcut yapılann karar vereceği bir
süreç, Marksistlerin birliği kavra-
mıyla da demokratik bir işleyişe
oturacağı öngörülen yeni parti
kavramıyla da "dalga geçmek"ten
başka bir şey olmaz.
Yasal Marksist partinin kuruluş
surecini başlatmayı öngörenler, bu
sürecin meyvesini alacak hale gel-
diğimizde, T. Ceza Yasası'nın
141-142. maddeleri kalkmamışsa
bile kuruluşu gerçekleştirmeyi bu-
günden benimsemiş olmahdırlar.
Aksi durum kuruluş surecini, so-
nunda neticeye ulaşıp ulasamaya-
cağı konusunda kuşkulu hale ge-
tirir ve Marksistleri, yurt çapında
harekete geçirecek bir birlik süre-
ci yaratılamaz. Ve üstelik yasal
Marksist partinin kuruluşunu Ce-
za Yasası maddelerinin kalkması-
na bağlamak, böyle bir kuruluşu
gerçekleştirmeyi kalübelaya kadar
erteler.
Ben eski örgütsel ve deforma-
tif ideolojik kimliklerinden özgür-
leşmeye başladıklarını umutla iz-
lediğim Marksistlerin zorlukların
üstesinden geleceklerine ve bu yıl
içinde birleşik yasal Marksist par-
tinin kuruluşunu gerçekleştirecek-
lerine inanıyorum.
ESKİ SHP'LİLER — SHP'den ihraç ve istifa yoluyla kopan milletvekillerinin kısa bir sure sonra yolları aynldı. Çogunluğu Dogu kokenli
olan milletvekilleri. "Marksist olanlara da açık sosyal demokrat parti" kurma hazırlıklanna başladılar ve kendilerine Yeni Demokratik
Oluşum adını verdiler. Anadol, Okçuoglu ve Ateşogullan ise bu gruptan koptular.
Birinci koşulMarksist olmak
Benim ütopik birlik modelim hepsinin "bir
şekilde" birliğini kapsıyor. Fakat gerçek o ki
bu akım ve hareketlerin çoğu birbirini
çekmek yerine itiyor.
UMUR COŞKUN
Ben bu konuda oldukça geniş
bir mezhebe sahibim. Şundan:
Türkiye Marksist solunda iki ana
akım var. Bunlardan biri parti bi-
çiminde örgutlenen akım, diğeri
de hareket tarzında örgutlenen
akım. Bu iki ana akımın ayn ayn
varlığı ve birbiriyle surtUşmesi so-
lun etkirüiğini ve mücadelesini za-
yıflatıyor. Eğer birleşebilirlerse,
Türkiye'de politika sol tarafından
gerçekten etkilenebüir. Çevremizi
dönüştürmeye bugünden başlaya-
biknek için ve bugünku dönüşünı-
leri gelecekteki bir devrimci ikti-
dar projesine bağlayabilmek için
parti ve hareket tarzında mucadele
edegelmiş akımların birliğinden
başka yol yokmuş gibi duşu-
nüyonım.
Fakat bu birlik de kesinlikle her
şey demek değil. Dünyadaki geliş-
meler solda yeni bir özne oluşma-
sının yeni elemanlanm da ortaya
çıkarıyor. Bunlar benim ya da bir
başkasmın Marksizm yorumu sı-
nırları içinde kendisini Marksist
Bence bu parti, emeğin aracısız
iktidanna dayalı, sömürü ve baskının
yaşamdan silindiği sınıfsız topluma
demokratik evrilmeyi hedefleyen
sosyalist düzeni amaçlamahdır.
HALUK GERGER
Partinin, Marksizmin temel de-
ğerlerine, toplum projesine ve hü-
manist ülkusüne bağlı, Marksist
gelenekten gelen örgütlu-örgutsuz
sosyalist bireylerce kurulacağını ve
Marksist olmayan sosyalistlere de
kuruluş sürecinden başlayarak eşit
bileşenleri olarak, açık olacağını
düşünüyorum. Aynca partinin,
tüm uyeleri için "yeni bir
başlangıç" sayılacağını varsayıyo-
rum. Parti, .örgütlerin değil, tek
tek sosyalist bireylerin birleşme-
sinden doğacaktır.
Geniş olçude paylaşıldığını um-
duğum ve normatif ilkeler halin-
de sıraladığım kımi "müşterekJer"
şunlardır:
Bence bu parti; emeğin aracısız
iktidanna dayalı, sömuru ve bas-
kının yaşamdan silindiği sınıfsız
topluma demokratik evrilmeyi he-
defleyen sosyalist düzeni amaçla-
mahdır. Emeğin kitle partisi ola-
rak devrimci toplumsal dönuşum-
leri ve emeğin nihai kurtuluşunu
öngörürken banşçü yöntemleri ve
parlamenter mücadeleyi esas al-
malıdır. Kuşkusuz, çağdaş özüy-
le demokrasi, temelde, başta ör-
gütlü işçi sınıfı, emekçilerin uzun
ve zorlu savaşımlarının sonunda
elde edilmiş bir kazanımdır, sos-
yalizmi kurmanın, onu geliştirme-
nin, hedefıne yoneltmeniıı de ön-
koşuludur. Tabii parti, bir yandan
parlamenter mücadeleyi esas alır-
ken, toplumsal yaşamın her ala-
nını kapsamayı ilke edinen bir ya-
sal işleyiş modelini de oluşturmayı
ihmal etmemeli; şiddeti kesinlik-
le reddederken de kendisine ve
emekçi sınıflara karşı olası şiddet
uygulamalanna direnebilecek bir
ideolojik/örgütsel yapı kurabilme-
lidir.
Parti kendi içinde de demokra-
tik işleyişi her koşulda korumanın
mekanizmalannı yaratabilmeli, te-
melde uyelerinin birlikteliklerinin,
paylaştıklannın, dayanışmalannın
doğal uzantısı olarak oluşan bir iç
disipline dayanmalıdır. Parti, dı-
şındakı ilericiler, demokratlar,
yıırtseverler, sosyalistler ve Mark-
sistlerle de işbirliği ve dayanışma
içinde olmalıdır.
Parti, Marksizm adına yaşan-
mış pratiklerden ders çıkarmak
için de manevi sorumluluk du-
yumsamalı ve gelenekteki olum-
suzluklardan kesin kopuşu içsel-
leştirebilmelidir. Parti, enternas-
yonalızme, dünya işçi sınıfı için-
de ve ezilenler arasında dayanış-
maya sıkı sıkıya bağlı olmalı ve fa-
kat bunun ancak örgütsel / ideo-
lojik bağımsızhk temelinde ve ger-
çek eşitlik içindeki "gonulliiluk"
ile gerçekleşebileceğine ınanarak
merkezleri reddetmelidir.
TBKPNIN \ \S\LLAŞMASI — TBKP, 6 aralıkta "illegal calışmaya son" verdigini açıklayarak >asal birleşik sosyalist parti kurmak
için kendine Marksısl, sosyalisl. komünist di\en herkesi biriige çağırdı.
Siyasi platfortnda birleşmeliyiz
ZÜLFÜ DtCLELİ
Kendini Marksist, sosyalist ya
da komünist olarak tanımlayan
herkesle, sosyal demokrat parti-
den farklı bir parti hatta Marksist
bir partiden, kendini sosyalist ola-
rak tanımlayan herkesin katılacağı
bir partiden yana olan herkesle
birlikte olmaya hazırız.
Böyle bir partinin kuruluş su-
recinin, kimsenin başkalanna her-
hangi bır goruşü, yaklaşımı, da-
yatmadan başlaması yararlı ola-
caktır. Bu partinin kuruluş süre-
ci ve kuruluşu, Turkiye*deki poli-
tik gundeme demokratikleşme
açısından katkıda bulunan bir su-
reç olmalıdır. Bunun için önemli
olan, kendilerini Marksist, sosya-
list ya da komünist olarak tanım-
layan insanlann öncelikle bir si-
yasi platformda, programda bir-
leşmeleri. Herkes demokratik ve
insancıl bir sosyalizm anlayışında
kolaylıkla birleşıyor bugun Türk-
iye'de. Bu olumlu bir olay. Bun-
dan daha önemli olan böyle bir
sosyalizme gidebilmek için bugun
zorunlu olan demokratıkleşmede
kurulacak Marksist partinin ak-
tif bir rol oynaması gerekmekte-
dir ki zaten sosyal demokratlar-
dan Marksistleri ayıracak temel
nokta, bu demokrasi anlayışına
sahip çıkma noktası olmalıdır.
Böyîe bir kuruluş sureci hiçbir za-
man tepedeki faaliyetlerle yeterli
olmaz. Bu süreç mutlaka Türki-
ye çapına yayılmalı ve geniş katı-
lımla, yığınsal bir hareketle bu
parti ortaya çıkmalı.
saymayan, fakat politik yelpaze-
de kesinlikle solda, sosyal demok-
rasiden bağımsız aktif unsurlar.
Birliği bu yönde genişletmeyen,
düşünmeyen Marksist hareket ba-
şanlı olamaz kanısındayım. Ayn-
ca kadın kurtuluş hareketlerini,
çevreci ya da yeşil hareketleri; ön-
celikle göz önüne almak gereki-
yor. Bunlarla birleşmeyi ya da
guçlü etkileşim bağlan oluşturma-
yı mutlaka düşünmeliyiz.
Benim ütopik birlik modelim
hepsinin "bir şekilde" birliğini
kapsıyor. Fakat gerçek o ki bu
akım ve hareketlerin çoğu birbi-
rini çekmek yerine itiyor. Döne-
min gelişmeleri ve ihtiyaçlar mık-
natıs kutuplannı tersine çevirme-
yi zorunlu kıldığı gibi olanaklar
da yaratıyor. Giderek böylesine
geniş birlik imkânlannı mutlaka
hayata geçirmeyi gözetmeliyiz
diyorum.
Bugünkü durumdaysa; bir ya-
sal parti projesi kapsamına baş-
langıçta farklı kesim ve görüşlere
sahip TSİP'liier, TBKP-
liler, Mehmet Ali Aybar ve eski
SDP çevresi, SHP'den ayrılan bir
bölum milletvekili ve onlara yakın
unsurlar, başta Aziz Nesin ve Sa-
don Aren olmak üzere geniş bir
aydın kesimi, eşki TEP'liler, Sos-
yalist Birlik dergisi çevresi ve ki-
mi Troçkist eğilimli Marksistler gi-
riyor.
Bunların tümu yakın bir tarih-
te bir araya gelip yasal Marksist
parti kuruculuk surecini başlata-
bilirler, fakat bence bu süreç sü-
rekli olarak yukanda sözunü et-
tiğim devrimci akım ve diğer sol
çevrelerle daha ileri birlik olanak-
lanru gozeten bir süreç olmalıdır.
Tum toplumun yenilenmesi için
solun yenilenmeye ihtiyacı vardır.
Yenilenmenin bugün tutulacak
halkasıyla birliktir. Solda, yığın-
sal, gerçekçi politikanın zeminini
yaratmaktır. Fakat başlatılacak gi-
rışimler eğer mevcut durgunluğu
aşamazsa moral, istek ve dina-
mizm getiremezse, umutlar bir
başka bahara kalacak demektir.
Elbirliğiyle, bugün birleşebilenler
ve birleşemeyenler dayanışma için-
de umutların gelişebileceği ortam-
ları hazırlamalıyız.
Sosyalizm
tek umut
kaynağı
Gürsoy,
kurulacak
partinin ne
Leninist ne
de
Sosyaldemo-|
kratların
özlemini
karşılayacağını belirterek
şunları söylüyor: "Bu
partinin hiçbir siyasal
grubun devamı ya da
uzantısı olmayacağını
hepimiz bilmeli ve bu
partinin grupların, eski
panilerin birleşmesiyle
değil, Marksist bireylerin
birleşmesiyle
kurulabileceğini
kavramahyız."
GENCAY GÜRSOY ~
Türkiye'de on yıldır siyasal ya-
şamda sosyalistlerin ortak sesini
duyurabilecek ağırlığa sahip bir
parti yok.
12 Eylül'ün kitlesel baskı ve sin-
dinne politikalanna ve ciddi bo-
yutlardaki depolitizasyon eğilim-
lerine karşın, emeğiyle geçinenle-
rin hızla yoksullaştığı, haksızlığın,
sömürünun, hırsızlığın, ilkelliğin
ve çirkinliğin bir yaşam tarzı ha-
line getirildiğı ülkemizde, siyasal
gundeme mudahale etmesi bekle-
nen, aklı başında bir sosyalist mu-
halefetin hem sınıfsal temeli hem
de birikimi var. öte yandan, dun-
ya ölçeğinde mudahale edilmezse,
30-35 yıl içinde, uzenndeki yaşa-
mın toptan yok oluşa doğru, geri
dönüşsüz bir evreye gireceği ciddi
bilimsel kanıtlarla üeri sürülen, te-
pesinde ölumcul "ozon deligi"
açılmış bir gezegende yaşadığımız
artık entelektüel bir fantezi değil.
Uluslararası duzeyde birçok
alanda uğradığı başarısızlığa ve
itibar kaybına karşın, sosyalizmin
ütopyası dışında, insanlığın savaş-
sız, sömurüsüz, sınıfsız, baskısız
ve özgur bir yaşam ve insanı, hay-
vam, bitkisi, denizi, havası, suyu,
toprağı ile temiz ve yaşanabilir bir
dünya özlemine yanıt verebilecek
başka bir umut kavnağı da yok.
Işte bu ufka gözünu diken her-
kesin, dünyamn her yerinde ve
Türkiye'de yan yana gelerek, sos-
yalizmin ytiz yıllık serüvenindeki
butün yanlışları. başarısızlıklan,
dar görüşlülükleri açık ytueklüik-
le gözden geçirmeleri ve Marksiz-
min kaynaklanndan günümüze ve
geleceğe uzanan yeni projeler üret-
meye çalışmaları gerek. Üzerinde
tartıştığımız yasal Birleşik Sosya-
list parti, böyle biv hedefi kolla-
yan, ama oraya,>kitleleri oyuna ge-
tirerek, ezerek, baskı ve şiddet uy-
gulayarak ulaşılamayacağının bi-
lincine varan herkese kapılannı
açmalıdır. ideolojik ambargolar-
dan sosyalizm tarihindeki belli
devrim modellerini ya da belli dö-
nemlerde uygulanan yöntemleri,
uzerinde tartışılmaz "usta
vasiyetleri" haline getiren anlayış-
lardan uzaklaşılmalıdır.
Bence partinin ideolojik zemi-
nini bu "asgari möşterekler" oluş-
turabilir. Bu yapı kuşkusuz "çelik
disiplinli", "öncü parti" modeli-
ni dışlar ve dolayısıyla "Leni-
nizm"i, bu parti modeli ile özdeş
kabul eden "Leninist"lerin özlem-
lerini karşılamaz. Öte yandan sos-
yal demokrat- partilerden, temel
dünya görüşu konusundaki çeliş-
kilerden çok şu ya da bu özel ne-
denle kopan ve kendilerine geçici
bir siyasi şemsiye arayanlar da bu
partinin Marksist temelde
"antikapitalist" olduğunu ve he-
defini "demokrasinin sınırlannı
genişletmek
r
'ten ibaret görmediği-
ni bümeliler. Nihayet bu partinin,
hiçbir siyasal grubun devamı ya da
uzantısı olmayacağını, simgesel
planda da olsa, bunun tersi bir iz-
lenimi verecek çağrışımlardan ti-
tizlikle kaçınmarmz gerektiğini he-
pimiz bilmeli ve Türkiye'deki sos-
yalist potansiyeli kucaklamak üze-
re yola çıkan böyle bır partinin,
grupların ve eski partilenn bırleş-
mesiyle değil, Marksist bireylerin
birleşmesiyle kurulabileceğini
kavramahyız.
Bence böyle bir sosyalizm an-
layışı uzerine oturacak partinin en
temel özelliği de her turlü alışıl-
mış parti hiyerarşisini aşmak, ka-
tılımcüığı ve demokrasiyi önce
parti içinde uygulamak olmalıdır.