Catalog

CUMHURİYET/12 EKONOMİ 20 MART 1990 DÖVIZ KURLARI 20 MART 1990 Dövizifi Cinsı 1 ABD Oolan 1 B.Alman Mario 1 Avustralya Dotarı 1 Avusturya ŞİSni 1 Belçıka Frangı 1 Danımarka Kronu 1 Fin Markkası 1 Fransız Frangı 1 Hollanda Flonni 1 İsveç Kronu 1 İsviçre Frangı 100 İtalyan Liretı 1 Japon Yeni 1 Kuveyt Dinarı 1 Stertin 1 S Arabistan Ftıyali Dövız Alış 2449 09 1464 33 1849.31 206.85 69.99 379.65 613 04 430 35 129171 400.05 1624 71 197.00 15.96 8344.44 3941.61 653 07 Dövız Satış 2454.00 1457.24 1853.02 207.26 70.13 380 41 614.27 431.21 1294.30 400.85 1627.97 197.39 15.99 8361.16 3969.35 654.38 Efektıf Alış Efektıf Satış 2446 64 1452.88 1817.87 206.64 68.80 375 85 602 62 429.92 1290.42 396.05 1623.09 193.65 15.80 8202.58 3957.45 641.97 2461.36 146161 1858.58 207.88 70.34 38155 616.11 432.50 1298.18 402.05 1632.85 197.98 16.04 8386 24 3981.26 656.34 ÇAPRAZ KURLAR $ 1.6840 BAJman Markı $ 5.6909 Fransız Frangı $ 1.8960 Hollanda Flonni $ 1.5073 isvıçre Frangı $ 1243.22 İtalyan Liretı $ 153.45 Japon Yenı $ 3.7501 S Arabistan Riyali £ 1 6175 $ ALTIN GÜMÜŞ Cumhunyet Reşat 24 ayar altın 22 ayar bılezık 18 ayar altın 900 ayar gümûş Vakıftank Altını Ziraat Altını MBankeı 1 OnsJ Alış 211500 235 000 31.870 28 300 23 900 440 179 000 178 500 Satış 214 000 245 000 31950 31 200 23 960 460 180 000 180.000 40140 402 60 Tl hUntaıkı Ort Faa(%) = 52 90 SERBEST PİYASADA DÖVİZ ABD Dolan Batı Aiman Markı Isvıcre Frangı Hollanda Flonni Ingılız Slerlını Fransız Frangı Alıs 2460 1457 1628 Satış 2465 1462 1633 1290 3970 428 A Şılını 100 İtalyan Liretı S A Rıyali 205 195 655 1295 4010 432 208 199 660 Dövız Int ($) = 2465 50 NOT DEFTERİ • İş Bankası Genel Kurulu, kurucu hisseler ıçın 3 mılyon 611 bın 685 TL. (A) grubu hisseter ıcın yüzde 37 74. (C) grubu ve (C %75 BOZ) 284.60. (B)grubu hisseter ıcın yuzde 26 15, (C %75 lisselen ıcin de UHCı Mc^CR • Pınar Un A.Ş.'nın 12.3.1990 yüzde 17.4C hisseler ıcın BOL) yuzde yuzde 17 43 kâr payı dağıtılması tanhınde yapılan genel kurtıl toplantısında şırketın 1989 yılı kânndan % 11 2 Nısan 1990 tarıhınden ıtibaren sermaye arttırımı YATIRIM KaUma beifesiadı iş Yatırım-1 Is Vatınm-2 Is Yatınm-3 Is Yatınm-4 lnterton-1 lnterton-2 lnterfon-3 InterfoM Iktısat YaM Ikttsat Yat-2 Iktısat Dolar Fon . Iktısat Mark Fon Iktısat Atılım Fon Garantı Yatınm-1 Garantı Yatırım-2 Garantı Yatırım-3 Esbank Fon-1 Esbank Fon-2 YKB Yat Fonij YKB Sektor Fon YKB Hısse Fon YKB Kamu Fon VKB Lıkıt Fon YKB Karma Foc YKB Dövc Fon Vakıf Fon-1 vakıf Fon-2 Vakıf Fon-3 D:sbank Mavı Fon Dısbank Beyaz Fon Tutün Fon Mıtstıı Fon-1 Mıtsuı Fon-2 Fınans Fon-1 Fınans Fon-2 Fınans Fon 3 Ziraat fon 1 Ziraat Fon 1 Ziraat Fon 3 Halk For-1 Halk Fon-2 Pamuk Fon Emiak Fon Impecfon Sümer Fon ödenmesı ve yapılması kararlaştırıidı FONLARI tan* 130757 MC3.89 091089 170190 19.0987 1412 87 270289 070889 teO9.87 100289 080289 2802.8J 111289 221087 100359 12 0250 161157 311089 021187 070388 070388 0703B8 07O3B8 070388 020189 090588 2404 89 181089 280688 100489 04 0788 150788 20.1089 20.0389 200759 181259 091089 14 0230 14 02.90 01 11 89 080190 020190 220190 02 029C 12 02 90 10.800 20.000 10.000 10000 10661 9360 9359 11200 4764 9506 9596 9890 10.000 9.976 9731 10.437 10319 10.000 10477 9785 9713 9795 9693 9828 9294 10000 48279 10.444 10057 20558 11021 40000 10000 9946 9956 10428 10100 10000 10000 11397 10357 10724 10.000 10086 10405 48 oranında temettûnün % 150 oranında bedelsız Dûnkû değeri 46534 32188 12 326 10675 35518 30.577 15918 14576 31316 26.374 12.449 12 034 11404 35350 17116 11009 36018 11820 33943 26943 54678 26514 22 795 26931 13052 26599 70.035 12 568 24325 31706 25737 97291 11328 15958 13562 11612 13621 10257 10425 13843 11082 13778 10703 1064C 10886 19 MART Befttnkü değeri 46696 32 290 12369 10709 35342 30678 15977 14530 31362 26413 12 459 12062 11406 35476 17173 11039 36061 11832 34 066 27041 54 335 26610 22.880 27031 13.085 26700 70265 12 613 24.422 31543 25529 97448 11970 16018 13614 11655 13662 10281 10462 13869 11096 13516 10 745 10674 10930 1990 Be$$an (H) 0.35 032 035 032 035 033 037 037 0.15 0.15 008 0 23 002 036 033 027 012 010 036 036 -063 036 037 037 025 038 033 036 040 043 036 C1S 035 038 038 037 030 023 035 019 013 0 28 039 030 0.40 Çalışma yaşamında zor hafta Tarım-İş'e bağlı lObini aşkın işçi grevde,18 bin çimento işçisi sırada BORSADA İŞLEMLER AKcımenlo AJarko Holdınç Anadolu Cam Arçelık Bagfaş Bnsa Çeük Halat Çtmsa Ç Etektnk Deva Holdıng Döttaş E Başı Yatran EgeKraafck EgeGûbre EfeöBDC Good-Year Gubre Fab Güney Bıracılık Hektaş Izmır DC Izocam Kartonsan Kav Kepez Etektnk KoçHotdıng Koc Yanrım Kotdsa Kofuma Tar Köylaş Makına lakım Maret Men Sanlral Melas Nasas OlmuKsa Otosan Pınar Sût Rabak Sarkuysan Sıtaş Ttietas TlşBan.,(B) T1; B(CK^75eO2) T İş 8(C)(%75eOLI TSıse Cam TSmaıKB T Oennr D6k Yasaş Yapı K Bank Öncetase- anskapan 7000 17000 8300 23500 9400 13250 13500 17250 26000 21500 13500 14500 24000 3750 13750 10500 1900 10750 10750 3200 19000 12500 245O0 14250 315O0 14750 11000 9900 12500 16500 5600 7000 3250 3750 19000 13250 7500 8100 28500 10000 16250 17250 4200 3800 8800 4400 9200 6900 8400 Bugûnfcıi aıdüş* 6900 17000 9000 24000 9600 13500 14000 17000 25500 22500 13250 14500 24500 3900 13500 10000 1850 10750 10750 3150 19000 12500 25500 14500 315O0 15000 11250 10200 12250 16750 5800 7300 3000 3700 19750 14000 7400 7900 29500 10300 16750 16000 4100 3450 9000 4600 9400 S900 8500 Buçünto en yttsek 7300 17000 9000 24OO0 10000 14000 14250 17500 26500 23500 13500 150O0 24500 3950 14000 11250 1900 11000 11000 3200 20000 13000 26500 15000 34000 15500 11500 10500 12750 17000 6000 7500 3300 3800 20000 14250 7500 8100 29500 10300 17500 16750 41O0 3800 9200 4800 9500 7200 8500 Bugûnkü kapanış 7000 17000 9000 24000 9900 14000 14250 17000 25500 23500 13500 14500 24500 3950 14000 10500 1850 11000 11000 3150 20000 13000 26500 15000 33O0O 15000 11250 10300 12750 17000 6000 7300 3200 3750 19750 14000 7400 8000 29500 10300 17500 16500 4100 3650 9000 4750 9500 7200 8500 lslem mıktarı 65625 2200 740 3000 134780 17200 19750 9100 225450 6523 2200 18300 17200 9175 512220 35890 51950 23100 18600 41600 400 85900 5600 13100 3382 12145 17450 36690 33000 8800 10600 12400 218100 45165 4330 26125 7700 31700 16601 1000 33810 19100 400 51280 8660 47900 7100 48300 3620 19 MART 1990 En çok siı yapılan fıy. 7000 17000 9000 24000 9800 14000 14000 17500 25500 23500 13500 14500 24500 3900 13750 11000 1850 10750 10750 3200 20000 12750 25500 14500 33000 15000 11250 10300 12500 17000 5800 7500 3100 3800 19750 14000 7400 8000 29500 10300 17000 16000 4100 3650 9200 4800 9500 7100 8500 AğırlıMı ort.fıy 7063 17000 9000 24000 9786 13900 14105 17338 25683 23198 13386 14525 24500 3923 13735 10573 1871 10761 10777 3180 19500 12804 25696 14647 33050 15204 11310 10270 12437 16880 5897 7453 3137 3775 19633 14043 7408 8002 29500 10300 17053 16132 4100 3604 9117 4786 9482 7071 8500 İKİNCİ PAZAR Akaı Tefcstıl Aksa Denelı Cam Fınansbank Gentaş Ikt Fınans K Inlema Mar MartıO Netbank Net Holdıng Okan Tekstıl Peg Proflk) Pınar Ent Et Pınar Un Pımaş SantralHol Söksa Islem nHrtan:.. İHKBcmlcksi: 6700 28500 4200 7100 8500 2150 8500 5700 5500 7600 3000 9400 1650 6900 6000 210000 8900 6800 28000 4200 7300 8400 2200 8500 5800 5500 7400 3100 9800 1650 6900 6000 200000 9200 2.172.336.5 6800 28500 4200 7300 S400 2250 8500 5800 5500 7400 3100 9800 1700 6900 6100 200000 92O0 3474.01 (Dûnkû: 3408. 6800 28O0O 4200 7300 8400 2250 8500 5800 5500 7400 31 OO 9800 1700 6900 6000 {200000 9200 400 4000 17650 400 1600 5600 14800 4400 600 1650 400 1200 12400 13400 7400 253 4600 fctem hacmi:... 6800 28500 4200 7300 8400 2250 8500 5800 5500 7400 3100 9800 1650 6900 6100 200000 9200 6800 28250 4200 7300 8400 2241 8500 5800 5500 7400 3100 9800 1674 S900 6061 •ooooo 9200 24.794.3I9.2SS Sizlcjm sayısı: ...1642 ANKARA (Cumhurivet Biirosu) — Tarım Işletmelerı Genel Müdürluğu'ne (TİGEM) bafilı 39 işyerinde çalışan Tarım-lş Sendikası'na uye 10 bin 600 iş- çi dün sabah greve başladı. Çelik-lş Sen- dikası'na üye bin işçi, 23 mart curaa gü- nü Kayseri'de kurulu Taksan'da greve baş- layacaklar. Çimse-İş Send'kası yönetici- leri, gelecek hafta ozel ve kamu sektörü çimento fabrikalannda 17 bin 774 ışçinin başlatacağı grev için vurda dağıldılar. TIGEM işyerlerindeki gjevi. Tanm-İş Sendikası Başkanı Sabri Özdeş dün sa- bah Atatürk Orman Çiftliği'ndeki mer- kez atolye ve genel müdurlük binasında başlattı. Ozdeş, kamu işveren sendikası TUHİS ile yaklaşık beş aydır 44 kez bir araya geldiklerini, Türk-lş heyeti olarak sorunu Başbakan Vıldırım Akbulut'a da ilettiklerini belirterek bu göruşmelerden hiçbir sonuç çıkmadığını bildirdi. Ozdeş, greve gitmelenne yol açan ve işveren ta- rafından reddedilen istemlerini şöyle ozetledi: "İşletmelerde çalışan geçici ve mevsim- lik işçilerin de sozleşme huküralerinden a>nen yararlanması talep edilmiş, işveren bu oneriyi kabul etmemiştir. Toplusozieş- menin 14 aylık olması, sendikamız tara- fından istenmiş, ancak kabul görmemiş- tir. Türkiye'nin kabul ettiği uluslararası anlaşraalara göre ülkemizde haftalık ça- lışma saati en çok 45 saattir. Sendikamı- zın yaptığı bazı sozleşmelerde, bu sure 40 saate kadar indirilmişken, TİGEM'de ya- sal sürenin de uzerinde olan ve 48-72 sa- at arasında değişen sıirelerde direnilmek- tedir. Tarım işçilerine, bu konuda bir da- >-atma söz konusudur." Ücret zammı konusunda kamu işveren sendikası TÜHİS'in, 1989 yılında Türk- lş ile hukumet arasında varılan anlaşma- da belirlenen zamları aynen uygulatmak istediğini vurgulayan Ozdeş, ücret zam- mı onerileriyle ilgili şu bilgiyi verdi: "Ücret zammı olarak sendikamız, bu- gün alınmakta olan 7 bin 800 lira taban ücrete, once 2 bin lira seyyanen uygula- nacak bir zam ve üzerine >üzde 80 artı 10 bin lira istemiştir. Bu talep, ilk altı ay içindir. Bu teklifimize göre bir işçinin günluk ücreti 17 bin 993 liraya. aylık bnit iicreti de 539 bin 190 liraya gelmektedir. Bu durumda sosval haklar da dahil, ay- lık net ücret 395 bin lira olmaktadır. 4 ki- şilik bir ailenin aylık mutfak masrafının 385 bin lira oldugu gunümüzde, bizirn ta- lebimiz hiç de astronomik değildir. Aynı bakanhğa bağlı Tarım Kredi Kooperatif- leri Birliği'nde çalışan işçi arkadaşlanmı- za net 800 bin lira ücret verilirken, bize 330 bin lira önerilerek, ona buna mub- taç olarak yaşayın demek isteniyor." Mevsimin büyuk ve kuçükbaş hayvan- lann ya-vrulama dönemi olduğunu anım- satan Ozdeş, grev nedeniyle yavrulayan hayvanın \e kuzu ile buzağının bâkımı- nın gereği gibi yapılamayacağıru, bu yüz- den buyük hay\an telefatına yol açılabi- lecejini sözlerine ekledi. Çelik-îş grevi Bağımsız Çelik-İş Sendikası, 23 mart gunu Kayseri'de kurulu Taksan işyerinde bin işçi için greve başlayacak. Taksan iş- yerinde Çelik-İş Sendikası, birinci yıl için en yüksek ücret grubu olan 9. grupta, üc- retin net 455 bin liraya getirilmesini isti- yor. İşveren tarafı MESS ise yine 9. grup- ta ücretin net 240 bin lira dolaylannda ol- masını oneriyor. Çimse-İş grevi Türk-Iş'e bağlı Çimse-İş Sendikası da kamu ve özel sektor çimento fabrikala- rıyla toprak işkoluna bağlı bazı işyerle- TARIMDA BÜYÜK GREV — Tarım İşletmeleri Genel Müdürluğu'ne bağlı 39 işyerinde çalışan 10 bini aşkın işçi.işkolu- nun tarihindeki en büyük grevi dün başlattı. rinde 17 bin 774 üyesi adına 26 martta greve gidecek. Çimse-İş Genel Sekreteri Mehmet Sel- çuk, bu işyerlerinde çalışan işçilerin, özel sektorde 400 bin brut, kamu sektöründe de 354 bin hra ortalama ücret aldığıru be- lirterek her iki kesimde de ortalama brut ücretin 2 milyon 225 bin liraya yükseltil- mesini istediklerini bildirdi. Selçuk, grev öncesi işçilerin fazla mesaiye kalmadık- larını da ifade ederek, grev öncesi hazır- lıkların tamamlanması için sendika yö- neticilerinin bugunden başlayarak tüm yurda yayılacaklarını açıkladı. Bu arada Yarımca'da kurulu ÇİTO- SAN'a bağlı porselen fabrikasında çalı- şan binı aşkın işçi, kademeli toplu vizite eylemi başlattılar. İşçilerin işvereni pro- testo için başiattıklan eyleme dün 250 do- layında işçi katıldı. Toplu vizite eylemi- nin 4 gün sureceği bildirildi. Türk-lş Genel Başkanı Şevket Yılmaz, 22 mart perşembe gunu Başbakan Yıldı- rım Akbulut ile ikinci kez bir araya gele- cek. Yılmaz, göruşme sırasında Yıldınm Akbulut'a, Türk-İş'in anayasa ve yasalar- da istediği değişiklik önerilerini sunacak. Turk-İş'ten bir yetkili, Akbulut ile yapı- lacak goruşme sırasında, kamu kesimin- de tıkanan toplusözleşmeler konusunun da gundeme gelebileceğini dile getirdi. Türk-İş yetkilisi, buyük çaplı grevlerin dalga dalga geldiğini, buna hükümetın il- gi göstermesi gefcktiğini de sözlerine ekledi. Ote yandan Türk-İş'e bağlı Ağaç-iş Sendikası Başkanlar Kurulu, "tanm, çi- mento ve mctal işkollanndaki grevlerin 15. genel kurul kararları doğrultusunda etkin eylemlerie desleklenmesi" için Turk- Iş'e çağrı yaptı. Ankara'da çalışmalarını tamamlayan Bakanlar Kurulu toplantısı sonunda yapılan yazıh açıklamada, Turk- Iş "olayların gerisinde kaJmakla" suçlau- dı. Cumhurbaşkanı Özal:Ekonomi kurmaylarının YPK'da görüşülen raporuna göre kamu fınansmanı içler acısı Memıır yam yıl zanrmına ıııakas Yüksek Memur için ayrılan ödenek, ancak birinci yarı yıl zammını karşılayabiliyor. Bütçedeki yedek ödenekler ve sağlanacak ek kaynaklar ikinci yarı yıl için yüzde 17.5'ten yüksek bir maaş zammına elvermiyor. BtLAL ÇETİN ANKARA — Ekonominin en onemli .sorunu haline gelen kamu kesimi açıklan ve iç borçlanmaya karşı önlem arayışları yoğunlaştı. 1990 butçe açığının, beklenen düzeyin de üzerine çıkma tehlikesi belir- mesi memurların ikinci yarıyıl zammını tehlikeye soktu. Yüksek Planlama Kuru- lu (YPK)*nun Başbakan Yıldınm Akbu- lut'un başkanlığında yaptığı bir değerlen- dirme toplantısında memur maaslanna ya- pılacak ikinci yarıyıl zammının en fazla % 17.5 düzeyinde olabileceği görüşü ortaya atıldı. "Kamu kesimine yeni memur alım- lannın durdunılması, gelir arttıncı uygu- lamalardan kaçınılması, vergi tabanının vavgınlaştınlıp, vergi toplama etkinliğinin arttırılması uzerinde duruldu. Bazı fonla- rın da tasfiye edilmesi" önerildi. Bu yıl bankalarda toplanacak her 100 liralık mev- duatın en az 50 lirasının kamu açıklannın finansmanında harcanacağı hesaplandı. Edinilen bilgiye göre enflasyonla müca- dele, kamu finansmanındaki sorunlar ve çozum onerileri ile ilgili olarak ekonomi kurmaylarınca DPT'nin koordinatorlü- ğunde hazırlanan bir rapor geçen haftalar- da Yüksek Planlama Kurulu'nda değerlen- dirıldi. Tasarruf önlemleriyle ilgili bazı onerileri zaman geçirilmeden uygulamaya konulan raporla ilgili olarak ilk uygulama memurlara kira yardımından vazgeçilme- si oldu. Maliye kıra yardımının yerine 15 hizmet yılını dolduran memurlara lojman tazminatı odenmesi konusunda yeni bir proje geliştirdi. Ancak bu projenin uygu- İanmasına da en erken 1991 mali yılında geçilebileceği kaydedildi. YPK'dakı gorüşmelerde, "10.5 trilyon liralık bir açıkla bağlanan 1990 bütçesinin en iyimser tahminlerle bile 12-13 trilyon li- ralık bir açıkla kapanabileceği, ba/ı önlem- lerin alınmaması halinde bu rakamın 15 trilyon liraya da ulaşabileceği" öne sürül- dü. tdinilen bilgilere göre YPK'ya sunulan rapor \e YPK'daki tartışmalarda ortaya atılan gorüşler ana başlıklarıyla şöyle: 1- Memur zammı: Konsolide bütçenin yüzde 23'u iç ve dış borç faiz odemelerine gidecek. Yıl içinde toplam 9 trilyon lira iç borç faizi, 5.6 trilyon lira da dış borç fai- zi olmak üzere 14.6 trilyon liralık faiz öde- mesi gerçekleştirilecek. Bu ödemelerden kesinti yapılması olanaksız. Memurlar için ayrılan ödenek ise ancak birinci yanyıl zammını karşılayabiliyor. Bütçedeki yedek ödenekler ve yüzde 12'lik kesintilerle sağ- lanan ek kaynak da ikinci yanyıl için yüz- de 17.5'ten yüksek bir maaş zammına el- vermiyor. Yuzde 17.5'i aşan her bir puan- lık zam, bütçe açığını 100 milyar lira art- tıracak. 2- Personel Aiımı Durdurulmalı: Kamu kesiminde gider arttıncı uygulamalardan kesin olarak kaçınılmalıdır. Konsolide büt- çe kapsamındaki kamu kuruluşlarında emekli olan personelin yerine zorunlu olunmadıkça yeni personel alınmamalıdır. Aynı şekilde, KİT'lere de yıl içinde ilave personel alınmaması gerekmektedir. Yıl içinde KlT'lerdeki personelin yaklaşık yüz- de 5'inin emekli olması ya da ayrılması beklenmektedir. Bu da istihdam giderlerin- de 1 trilyon liraya yakın bir tasarruf sağ- layacaktır. Dolayısıyla aynlanların yerine dahi olsa yeni personel alımına izin veril- memelidir. KİT'lere ayrıca, sabit kıymet alımlan için de ızin verilmemelidir. Bu ku- ruluşların arsa satışlan yoluyla kaynak sağlayarak sermayelerine eklemeleri ve öz- kaynaklarını guçlendirmeleri sağlanmalı- dır. 3- Zamlar: Kamu kesimi fıyat ayarlama- lan, zaman geçirilmeden ve gerçekçi biçim- de yapılmalıdır. Ancak enflasyon endek- sleri uzerinde etkisi ytiksek olan ürünlerin zamlarında daha dikkatli hareket edilme- li ve KIT'Ier piyasa şartlarını da dikkate alarak, programda öngörülen fiyat ayar- lamalarını aşmama ve piyasada şok etkisi yaratmama konusunda dikkatli hareket et- melidirler. 4- Kamu YaOnmlan: Yatınmlann kısıl- ması artık kamu açığının azaltılması ko- nusunda bir yöntem olarak görülmemeli- dir. Zaten yüzde 5 ve yüzde 7'lik kesinti- lerden sonra bütçedeki yatırım ödeneği toplamı 8 trilyon 875 milyar lira duzeyi- ne inmiş buhınmaktadır. Son yıllarda re- el olarak zaten gerileyen kamu yatırımla- rının bu yıl da gerileyeceği anlaşılmakta- dır. Bunun da genel ekonomi ve kısa ona vadeli makro hedefler açısından olumsuz etkileri olabileceği açıktır. Onun için ya- tınm ödeneklerinde serbtst bırakma oran- larıyla daha fazla kesintiye gıdilmemesi, daha fazla kesinti gerekecekse de bu ge- nelde tüm yatınmlardan değil, mutlaka proje bazındaki değerlendirmeler sonucu bellı yatırımlardan yapılmalıdır. 5- Vergi: Vergi tahsilatının arttınlmasın- da 1989 vılında onemli gelişmeler sağlan- dı. Ancak vergi oranları diğer bazı ülke- lerle aynı duzeyde veya bazılarından bir miktar yüksek olmasına karşın toplanan vergi gelirinin oldukça duşük kaldığı göz- lenmektedir. Bunun için de yapılması ge- reken vergi tabanını yaygınlaştırmak ve vergi toplama etkinliğini arturmakür. Ver- gi mevzuatında gelir azaltıcı değişİKİikler yapılırken de bütçenin bugünku durumu göz önünde bulundurulmalıdır. Örneğin yatırım indiriminin enflasyona endekslen- mesi ve stoklarda benimsenen yeniden de- ğerleme usulu en azından kısa dönemde ge- lir kaybına yol açacak duzenlemeler nite- liğindedir. Bu düzenlemenin faizlerin gi- der yazılmasında önerilen yeni değişiklik- lerle birlikte yapılması gereklidir. 6- İç Borçlanma: Kamu açıklannın fi- nansmanımn iç borçlanmayı sürekli büyut- tuğu bir gerçektir. 1990 yılında da iyimser tahminlerle bile kamu kesimi bankalarda toplanan her 100 liralık mevduatın 50 lirasına el koyacak- tır.. Yıl içinde konsolide bütçenin finansmanı için geri ödemeler düşüldükten sonra net 10 trilyon lira, KİT açıklannın finansma- nının da yuzde 50'sinin bankalardan ya- pılması öngörüsü doğrultusunda KİT'ler de 3.3 trilyon lira borçlanacaklardır. Bu durumda kamunun banka sisteminden ya- pacağı toplam net borçlanma tutarı 13.3 trilyon lirayı bulmaktadır. Bu çerçevede, 1990 yılında banka siste- mine 25 trilyon lira ilave mevduat gelece- ği varsayımı ile mali sistemde yaratılan her 100 liranın asgari 50 lirasının kamu kesi- mi tarafından kullamlacağı ortaya çıkmak- tadır. Konuya bu açıdan bakıldığında 1990 yıhnda kamu kesimi açıklannın azaltılması gereği daha iyi anlaşılmaktadır. Işın Çelebi: ISEDAK, AT'ye alternatif değil Ekonomi Senisi — Devlet Bakanı Işın Çelebi, İslam Kon- feransı Teşkilatı Ekonomik ve Ticari Işbirlıği Daimi Komitesi- nin (İSEDAK) Türkiye açısın- dan Avrupa Topluluğu'na alter- natif sayılmaması gerektiğini be- lirterek, "Türkiye'nin asıl ama- cı, İslam ülkeleriyle çok yönlu iş- birliği çabasına girmektir" dedi. ISEDAK'ın Izleme Komitesi 6'ncı toplantısının gundemi ile ilgili olarak bir basın toplantısı düzenleyen De\let Bakanı Çele- bi, üç gun sürecek olan izleme komitesi toplantısında bakanlar düzeyinde yapılacak olan otu- rumlara kendisinin, uzmanlar duzevinde yapılacak olanlara da Devlet Planlama Teşkilatı Mus- teşarı Ali Tigrel'in başkanlık edeceğıni bildirdi. ISEDAK'ın 6 yıllık bir geçmişinin olduğunu hatırlatan Çelebi, Endonezya- dan Fas'a kadar 46 İslam ulke- sinin tam anlamıyla işbirliğine girmeleri için bu sürenin çok kı- sa olduğunu vurguladı. Devlet Bakanı Isın Çelebi, ISEDAKın Turkiye açısından AT'ye alternatif olup olmadığı- nın sorulması üzerine de "Dün- va bloklaşma içinde. Türkiye 46 İslam ulkesi ile daha yakın işbir- liğinc gilmek isliyor. Ama ben bu, AT've alternatiftir demek iv temiyorum. Asıl amacımız çok yonlü işbirliği çabasına girmek- tir'dedi. Tiırban nisanda satılıyorANKARA (AA) — Devlet Ba- kanı Guneş Taner, özelleştirme uygulamasının buyüyen bir eko- nomi içinde yapılması gerektiği- ni belirterek, "Aksi halde bu özel- leştirme değil, dağıtılma anlamı- oa gelir" dedi. Taner, Turban'ın nisan, GİMA'nın da mayıs ayın- da satışa sunulacağını açıkladı. Ankara Ticaret Odası'nın (ATO) duzenlediği "özelleştir- me" konulu panelin açılışında ko- nuşan Devlet Bakanı Taner, özel- leştirmenin bir seçenek değil zo- runluluk olduğunu ifade etti. Toplu Konut ve Kamu Ortak- lığı'nın şiradiye kadar bors^Ja 300 milyar liralık hisse senedini halka arz ettiğini, bunun bir kıs- mının KİT'lerin ilave finansman, bir kısmının da Hazine'ye verile- rek yeni yatırımlar ve KİT'lerin sermaye arttınmlannda kullanıla- cağını kaydeden Taner, aksi tak- dirde yeni yatırımların, ancak dış ya da iç borçlarla yapılabileceği- ni anlattı. Taner, nisan ayında Turban tesislerinin marinalaıa öncelik verilerek satışa sunulaca- ğını, mayısta da GİMA'nın satı- şa çıkarılacağını bildirdi. Panelde* konuşan Toplu Konut ve Kamu Ortaklığı İdaresi Başka- nı Ökkeş Özuygur, borsadaki alım, satım işlemlerini çok şubeli bir banka aracılıyla Anadolu'ya yayacaklanru bildirdi. Özuygur, "Nisan ayi içinde halka arz yoluy- la Erdemir, Arçelik, Çukurova Elektrik. Kepez Elektrik gibi ku- ruluşlann hisselerini Anadolu'- nun en ucra köşelerine yaymak istiyonız" dedi. Öte yandan TKB bünyesinde yaklaşık 4 aydan beri sürdurülen iştiraklerdeki hisselerin blok satış yöntemiyle elden çıkarılması iş- lemleri tamamlandı. Banka, gaze- telere verdiği ilaniar yoluyla, baş- ta Bilmertaş Bilecik Mermercilik A.Ş., Fisan Adana Fıstık İşleme A.Ş. ve Kutahya'da kurulu Kao- len Zenginleştirme Şirketi Hiser- san A.Ş.'de bankaya ait hissele- rin "blok satış yönlemiyle" elden çıkanlacağını duyurdu. vergi kaçağı arttırırANKARA (UBA) — Cumhur- başkam Turgut Özal, "Yüksek oranlı vergi sislemi kaçakçılığı •rttınr" dedi. özal, düşük oranlı sistemde, daha fazla vergi topla- nacağım söyledı. Cumhurbaşkam Turgut özal. Maliye ve Gümrük BakanlığYnca Türkiye"de ilk kez duzenlenen ver- gi haftâsında konuştu. Vergi ko- nusunun sempatik bir konu olma- dığını açıklayan Cumhurbaşkanı özal, "vergi sistemindeki en ger- çekçi düzenlemelerin, kendi dö- nemlerinde gerçekleştirildiğini" söyledi. Artık sanayinin milliyet mese- lesinin eski değerini kaybettiğini, bütün ekonomik sistemin buna uygun olarak çalışması gerektiği- ni belirten Cumhurbaşkanı, şöy- le devam etti: "KDV 1960'tan beri tartışıbyor- du. Biz bunu bujük bir cesaretle uygulamaya soktuk. Vergi kıiltü- riıaun geliştirilmesi çocuklardan başlamalıdır. Bunun bir vatan borcu olduğunu anlatmak gerekir. Batı'ya göre en buyük eksiğimiz budur. En onemli vergi. eskiden gümruklerden alınan vergiydi. Ar- tık gümrük vergileri ekonomik politikalan duzenlemek için kul- lanılmalıdır. Gumriık vergilerini asgariye indirmek gerekir. Çünkü, kur politikasının, bu şekilde da- ha rahat ayarianması sağlanacak- tır. Eskiden yerii-yabana aynnıry- la vergi alınırdı. Çifte vergilendir- me anlaşmasıyla bunu önlüyo- ruz." Devietin vergi toplamak için va- tandaşa kazancının büyük kısmı- nı bırakması gerektini savunan Özal, bu miktann sosyalist blok- ta yüzde 3, Avrupa Topluluğu'nda ise yüzde 30 olduğunu belirterek şunları söyledi: "Yüksek oranlı vergi sistemi da- ha fazla vergi getirmez. Düşük oranlı sistemde daha fazla vergi loplanır. Çok yüksek oranlı sis- temlerde büyük çaplı vergi kaça- ğı ortaya çıkar. •• Borsa şirketlerinin 1989 bilançoları Ereğli Demir Çelik Fabrikalan T.A.Ş. Şişe Cam'a yeni görsel kimlik Ekonomi Senisi — Şisı: \c Cam Fabrikalan A.Ş gorscl kımliğini \eniledi. 55. kurulıı> uldonümunde amblem \e . logosunu yenılc>cn topluluk, Ş l Ş E C A M bundan bonra ŞişeC'am adıyla h)7mct \erecek. Topluluğun ilk uretim yeri Pasabahçe'de dün duzenlenen torendc bir konusma \apan Genel Mudur Adnan Çağlavan, gelecekteki gelişmelere ve mücadeleye hazırlanmak ve dunya pa/arlarında her bakımdan beliryiıı \e tutarlı bir kimlik olusiurmak amacı\l;ı başlamklarını belirterek "delecege hazırlanmakta olan ŞişeCam, sahip oldugu ö/ellikleri yeni bir kimlikle yansılma kararı almıştır" dedi. Torende fabrikanın 45 vıllık en eski işçisi 55 yıldır kullanılan Şi>eCam bayrağını indinrken 10 aylık en genç işçisi de yeni amblemli bayrağı göndere çekti. 1935 yılında 400 çahjanı \e 3 bin tonluk uretimivle Turkiye'nin cam gcreksinimini karşılamak amacıyla kurulan topluluk, 1989 yılında 800 bin tonluk uretıme ulaştı. Şu anda 19 bın çalışanı, 32 şirketi \e 68 ulkeyc ihracatı bulunan şirketin 1989 yılı cirosu 3 ırilyon lira. Bllançe (milyon TL.) 31.12.89 Dönen varlıklar 1 455 841 Duran varlıklar (net) 450 709 Aktıf toplarnı 1 906 550 Kısa vadeli borçlar 504 788 Orta ve uzun vadeli borclar 256 978 Borclar topfamı 761 766 Ödenmiş sermaye 38 400 Emısyon prımı 11 251 Yedek akceler 295 066 Yeniden dejerleme fonu 348 163 Donem kâr veya zararı 451 914 Özvarlık toplarnı 1.144 784 Pasıf toplamı 1 906 550 Gelir Tablosu (milyon TL.) 31.12.89 Net satışlar 1 759 328 Satıslann malıyetı 1 097 221 Faalıyet gıderien 22 083 Dığer gelıner ve kârlar 182 480 Dığer gıderlçr ve zararlar 69 955 Finansman gıderien 52 901 Faahyet kân veya zararı 699 648 Olağanüstü gelırter — Olağanüstü gıderler — Dönem kân veya zararı 699 648 Odenecek vergıler 247.734 Net dönem kân 451 914 Not Sırketm ödenTiıs sermayesı 384 milyar TL'ye çıkarılmıştır Ancak sermaye ar- tısının tescılı 1990 yılı içinde yapılacağından ödenmiş sermaye 1989 öılancosunda 38 4 milyar TL olarak görOlmektedır Bılancoda yer alan Yeniden Değerleme Fonu1 - nun 192 milyar TL'sı sermaye arttırımı esnasında kullamimış bulunnaktadır Yenı- den Değerleme Fom/ndakı kullanılmamış bakıyenın 156 163 milyon TL olduğunun dikkate alınması gerekmektedır Erdemir'in kân 452 nıilyar kul Kıvmeller Borvası'nın 'lokomotifi' olarak nitelenen F.regli De- mir Çelik fabrikalarının 1989 yılı kân 699 mil\ar 684 mihon li- ra duzeyinde gerçekleşti. Donem kânndan sirkolin odeveceği 247 milvar 734 milyon lira vergi duşüldukten sonra net kâr 451 mil- >ar 914 mihon liraya iniyor. Böylece Krdemir'in net donem kâ- nnın ödenmiş sermavesine oranı vuzde 117 olarak gerçekleşti. İMKB'nin eıınlıık ifltm hacminin ortalama >uzde 40'ını olııştıı- ran Krdemir'in net kânndan >ıızde60 temettıı dagılmaM bekle- nivor. Krdemir'in 1989 vılında gerçekleşen kân 1988 >ılı net kâ- rına sorc >u/de 68 artlı.