Catalog

30EKÎM 1990 KÜLTUR-SANAT CUMHURİYET/5 Başer'in fîlmine ödül • FRANKFURT (AA) — Yonetmenliğini Berlin'de .vaşayan Tefvik Başer'in yaptığı ve başrolunü Zuhal Olcay'ın oynadığı "Yanlış Cennete Elveda" fîlmi Almanya'da Radyo ve Televizyon Ödülü "Civis 90"a değer görüldü. Film daha önce F. Almanya İçişleri Bakanlığı'nın ödülüne de değer gorülmüştü. Civis 90 odülü, 20 kasımda Willy Brandt'ın da katılacağı bir törenle sahiplerine verilecek. 40 bin mark tutanndaki odülü kazanan film, Almanya'da kocasını oldurdükten sonra hapse duşen ve burada bir kimlik değişimine uğrayan Turk kadınının oykusunü anlalıyor. Şantaram, Bombay'da öldti • YENİ DELHİ (AA) — Hint sinemasının kurucularından.Hindular ile Müslümanlar arasında kardeşlik temeline dayalı bir uyumun yılmaz savunuculanndan Vankutre Şantaram öldü. Bombay'daki evinde dün kalp krizi sonucu ölen 88 yaşındaki Şantaram, sahne dünyasına ilk adımını 13 yaşındayken attı. îşi, Bombay'daki bir tiyatroda "perde indirme- açma" göreviydi. Ergenlik çağında daha çok "genç kız rollerine" çıkan sinemacı, daha sonralan repertuarına, "Hindu Tanrılarını" da ekledi. Oyuncu, yönetmen ve yapımcı Şantaram'm bir fılmi, geçen hafta Hindularla Müslümanlar arasında çıkan çatışmalarda yuz kişinin hayatını kaybetmesinin ardından yine bugun Hindistan'm devlet televizyonunda yer alıyordu. Vankutre Şantaram'ın 1940'larda yönettiği "Podosi-Komşular" adlı filmi, biri MüsJuman diğeri Hindu, her daim beraber satranç üstadı iki yaşlı dostun incir çekirdeğini doldurmaZbir ufak atışma yüzünden ayrı duşmelerini kinayeli uslupla dile getiriyordu. 1927 yılında 25 yaşındayken yönetmenliğe başlayan Şantaram'ın en tamnmış yapıtları şunlar: "İki Göz, On iki El", "Yeni Renkler", "Dr. Kotnis'in Ölümsüz Öyküsü" ve "Jhanak Jhanak Payal Baje" (Dans edenin halhalından çıkan sesten yansıma). Vakıfbank Çocuk Tîyatrosu • ANKARA (AA) — Vakıfbank Çocuk Tiyatrosu 3 kasımda Ankara'da "Renkli Benekli", lstanbul'da da "Robinson Dans Öğretiyor" adlı oyunlarla perde açacak. Ankara'da cumartesi ve pazar günleri saat 10.30'da sahnelenecek "Renkli Benekli" adlı müzikal-danslı çocuk oyununu Tlırgut Yücel yazdı. Metin Bilgin'in yönettiği oyun, 7 ay süreyle Ankara Sanat Tiyatrosu'nda sergile,necek. Cumartesi-pazar günleri Istanbul'da sahnelenecek "Robinson Dans Öğretiyor" adlı müzikal- danslı oyunun yazarı ise Hans Jörgeschneider. Cemal Ünlü'nün Türkçe'ye çevirdiği, Reha Bilgen'in yönettiği oyun Adile Naşit Kültür Merkezi'nde 4 ay süreyle izlenebilecek. Oyunlann davetiyeleri Vakıfbank şubelerinden bedelsiz olarak sağlanabilecek. Dd yeni oyun • ANKARA (ANKA) — Ankara Devlet Tiyatrosu'nun iki yeni oyunu daha kasım ayı içerisinde prömiyer yapacak. Devlet Tiyatroları'ndan yapılan açıklamaya göre kasım ayı içerisinde iki yeni oyunla promiyer yapacak olan ve provaları devam eden 'Kafesten Bir Kuş Uçtu' adlı oyunu konuk Ingiliz yönetmen Basil Coleman, "Deli Dumrul" adlı oyunu ise Yücel Erten yonetecek. 21 eylül tarihinde provalarına başlanan 'Kafesten Bir Kuş Uçtu' adlı oyunu, K.Kesey-D.VVasserman'dan Bilge Koloğlu Turkçeleştirdi. Mehmet Ulnsoy'dan Paris'teFederico Garcia Lorcayorumu Tiyatroyla gerçeğîn sevişmesi Ulusoy, İspanyol şairin Fransızca oynanan "Adsız Komedi" adlı yapıtına Türk kültüründen gelen esinler ve ezgiler taşıyor. MEHMET BASUTÇU PARİS — önümdeki koltuk- ta oturan iri yarı, ktvırcık kır saçlı adam, daha perde açılır açılmaz gülmeye başladı. Her- kes dönüp ona bakıyor, öylesi- ne beklenmedik ve tuhaf kahka- halar atıyor ki, tanımı bile güç... Dinlemek, duymak ge- rek. Kıs kıs desem, değil. Kıh kıh desem, hiç değil. îkisinin karışunından da öte, hem neşe- li, hem keyifli, hem de hınzır bir gülme biçimi bu. "Kıh kıh, hır hır ve kıs kıs" diye anlatmaya kalksam, kulaklannızda titrese- bilir mi acaba bu ses? Eğer Mehmet Ulusoy'u tanı- yorsanız ya da sahnede izlemiş- seniz, kuşkusuz hemen çınlıyıve- recektir kulaklarımızda bu kah- kahalar... Söz konusu tiyatro, Paris'in göbeğindeki Odeon Tiyatrosu, ya da, diğer adıyla, "Avnıpa Tiyatrosu", (Theatre de l'Euro- pe). Söz konusu oyun ise, ispanyol ozan Federico Garcia Lorca'nın "Adsız Komedi" (Comedia sin titulo) adlı kısa metninin Ispanyolca yorumu. Mehmet'in tspanyolca bilip bil- mediğini bilmem ama, o icten kahkahaları atması ve "Adsız Komedi"yi başından sonuna dek anlayabilmesi için, Ispan- yolca bilmesine hiç gerek yok ki... Çünkü Mehmet, ashnda ken- dine gülüyor. Çünkü sahnede kendini görüyor... "Bu adam deli midir ne, daha ilk ciimley- lc biıiikte gülmeye başladı" di- ye homurdanarak dönüp sert sert ona bakanlar ise, ashnda gözlerini önlerindeki sahneden, arkalarındaki başka bir sahne- ye çevirmiş olduklarının farkın- dalar mı acaba? Bir bölümü bal gibi farkında. Çaük kaşları gev- şeyiveriyor birden. Çünkü on- iar, tam iki saat önce, "Adsız Komedi"nin Fransızca yorumu- nu alkışlayan meraklı seyirci- ler... Yok, hiç de öyle kanşık falan değil bu anlattıklarun. Mehmet Ulusoy, 4 ekim akşamından bu yana, Odeon Tiyatrosu'nda, Lluis Pasqual'in sahneye koy- duğu "Adsız Komedi"nin baş- lıca yorumculan arasında, "ak- tör" olarak karşımıza çıkıyor... Bu bir. AKTÖR MEHMET ULUSOY — Federico Garcia Lorca'nın "Adsız Komedi" adlı yapıtını Paris'te Odeon Tiyatrosu'nda Lluis Pasqual sahneye koydu. Mehmet Ulusoy, "Adsız Komedi"nin başlıca yorumculan arasında "aktör" olarak karşımıza çıkıyor. 13-17 ekim tarihleri arasında ise bir saat süren bu kısa oyun, her gece, bir îspanyol tiyatro topluluğu tarafından kendi dil- lerinde, ama yine Lluis Pasqu- al'in mizanseniyle, aynı dekor- lar içinde ve aynı kostumlerle sunuldu... Bu iki. Oyunculann, seslerin ve dilin getirdiği farklı kültürel yanst- maların değiştiriverdiği, sanki başka bir ruha bürünmuş gibi ayn bir tat veren bu Ispanyolca "Comedia sin titulo"yu, Meh- met Ulusoy seyirci koltukların- dan izliyordu... Bu da üç. Mehmet Ulusoy, lspanyol meslektaşının söylediklertni söz- cüğü sözcüğüne biliyor, onu iz- lerken kendini göriiyor ve duyu- yordu. Yalnızca İspanyol aktör, ülkesinin popüler şarkılanndan birini mırıldanırken Mehmet "şınanay yavrum şınanay" di- yerek parmaklannı şaklatıyor, flamenko yerine halay çekiyor- du... Ashnda bakarsanız, sahnenin parçalara aynlarak her tarafa dağılması, "Adsız Komedi "nin Özünden kaynaklanan bir olgu. Çünkü Lorca'nın yarattığı tiyat- ro kişileri, yalnızca sahnede Shakespeare'in "Bir Yaz Gece- si Rüyası" adlı oyununun üçün- cü perdesinin provasını yapan oyuncular değil. Bu provaları izlemeye gelen dostların, gerçek seyircilerin, hatta dışandaki ger- çek yaşamın da, salonun orasın- dan burasından oyuna katılı- mıyla, tiyatro / tiyatro izleyici- si arasındaki ilişkileri ve beklen- tileri sorgulayan bir yapıt. Federico Garcia Lorca, ölü- münden, daha doğrusu öldürül- mesinden hemen önce, buyük bir olasılıkla 1936 yılında bir so- lukta yazdığı bu oyunda tiyat- royla ve gerçek yaşamla hesap- laşıyor. Eğlendiren, duygulan- dıran, düşsel dunyalann ılık ra- hathğına acüan kapılan araJaya- rak kaçışa davet eden tiyatro aniayışına çatıyor. Tutucu ve yavan içerikle, kemikleşmiş kla- sik mizansene karşı çıkıyor. Se- yircilerini sükeleyerek, içinde gözlerini ve kulaklannı kapaya- rak yüzmeye çalıştıkları gerçek yasamın pis sulannın kokusunu burunlarının dibine dayayıveri- yor... Tiyatronun duşlerle değil, gerçeklerle beslenmesi gerektiği- ni savunuyor... Yazının ilk cümlesinde bir yanlış var. "Daba perde açılır açılmaz..." diye bir laf etmişim. Yok öyle bir şey ashnda. Bu oyunun basında perdeler açılmı- yor. Çünku tiyatro, açık bir sahnede, tüm gerçekliği ya da düşselliği ve yapaylığıyla karşı- mızda... Duvarlar vekapılar ar- dındaki gerçek yasam ise, çığhk çığlığa, tüm korkunçluğu ve gü- zelliğiyle yanıbaşımızda... İnsa- noğlu, tum çelişkileri, ikiyüzlü- lüğü ve sevimliliğiyle çevremiz- de... Tiyatroyla gerçeğin iç içe se- viştiği, tepiştiği, banştığı ve sa- vaştığı bir gece yaşıyoruz... Oyunun sonunda bile perde- ler kapanmıyor. Perdeler yırtı- lıyor, yerle bir oluyor... Duvar- lar yıkılıyor... Tiyatronun açı- lan kapısından içeriye, dışanda ayaklanan halkın özgürlük türküleriyle birlikte, bu ayak- lanmayı bastırmaya çalışan po- lislerle askerlerin barut kokan ayak sesleri giriveriyor... ^ Mehmet Ulusoy, ispanyol şa- irin Fransızca oynanan yapıtı- na, Türk kültüründen gelen esinler ve ezgiler taşıyarak, in- ce buluşlarla yoğunlaştırdığı kı- pır kıpır yorumuyla, her güçlü sanat yapıtının içerdiği, ulusal kültürun sınırlarını fersah fer- sah aşan o yaratıcı özün doğur- ganlığıyla kucaklaşıvermiş. Bastia'da ödüller Kültür Bakanlığı'nın 1991 yılı bütçe tasarısı belirlendi Aslan payı yurtdışmaANKARA (Cumhuriyet Borosu) — Kül- tur Bakanhğı 1991 bütçe tasarısında aslan payını, yurtdışı yatırım ve hizmetleri ileDı- şilişkiler Daire Başkanlığı aldı. Bakanlığın önümüzdeki yıl 756 milyar 53 mılyon ola- rak ongörulen bütçesinde Güzel Sanatlar Genel Mudürluğü'ne yalnızca yuzde 20'lik artış planlanıyor. Önümüzdeki yıldan itibaren, önemli mer- kezlerde, kültür ataşeliği ve muşavirliği oluş- turacak olan bakanlık, "yurtdışı hizmetleri" adı altında yeni bir kalem oluşturdu. Ba- kanlığın bütçesinden yurtdışı hizmetlerine 23 milyar 84 milyon lira ayrddı. Bakanlık önümüzdeki yıl, New York'ta kültür ataşe- liği, Moskova, Viyana, Paris, Bonn, Lond- ra ve Kopenhag'da kültür muşavirliği, Am- man, KöJn, Frankfurt, Hannover ve Lefko- şa'da da kültür merkezleri oluşturmaya baş- layacak. Geçen yıldan bu yana mevcut müze ve ta- rihi eserleri koruma hizmetlerinden çok yurtdışı ve yurtiçi müzayedelerden eski eser alımına yönelen bakanlık, Anıtîar ve Mü- zeler Genel Müdürlüğü'nün geçen yıl 77 milyar 914 milyon olan bütçe payı, yüzde 27'lik artişla 98 milyar 387 milyon lira oia- rak gerçekleşti. Bakanlık Kültür ve Tabiat Varlıklarını Koruma Genel Müdürlüğü'nün bütçesinde ise yuzde 92'lik artış öngörülü- ypr. 3 merkezde hizmet göturen Devlet Opera ve Balesi'nin butçesi 149 milyar 600 milyon lira olarak öngörülüyor. Devlet Ti- yatroları'na aynlan pay oranı ise yüzde 74'Iük artişla 104 milyar 500 milyon lirada kaldı. Bakanlık, geçen yıl "korolar" başlığı al- tında gösterilen kalemlerde bu yıl ayrımla- ma yaparak Devlet Türk Muziği Koroları, Türk Halk Müziği Halk Oyunları Toplulu- ğu'na 6 milyar, Devlet Halk Danslan Çok- Sesli Müzik Koroları ve diğer korolara 10 milyar dolayında pay ayırdı. Yunus Emre Yılı etkinliklerine önerdiği 66 milyar liralık butçe odeneği istemi bek- lenenin çok altında gerçekleşerek 5 milyar lira olarak belirlendi. 1991 yılını "Yunus Emre Sevgi Yılı" ilan eden Kültür Bakanlı- ğı, yurtdışı ve yurtiçinde geniş bir kutlama programı hazırhyor. Kültür Bakanlığı'nın istediği yüzde 202'lik artişla 1 trilyon 950 milyon lira ola- rak öngördüğü genel bütçesi, yüzde 72"Iik artişla 756 milyar 53 milyon lirada kaldı. • BASTIA (Cumhuriyet) — Korsika Adası'nda Bastia kentinde duzenlenen 6. Akdeniz Kültürleri Film Şenliği'nde birincilik ödülü niteliğindeki Altın Zeytin Dalı, Tunuslu yönetmen Ferid Boughedir'in "Halfaouine" adlı fılminin oldu. Turkiye'den "Aşk Filmlerinin Unutulmaz Yönetmeni"nin de katıldığı yanşmada Yugoslav yönetmen Goran Paskaljevic'in "Vreme Cuda"sı Gumuş Ze>!in Dalı, îtalyan yönetmen Dino Risi'nin "Tolgo II Disturbo" adiı yapıtı da Bronz Teytin Dalı aldı. Özel 0>uncu Ödülü ise, "Tolgo II Disturbo"daki yorumuyla Vittorio Gasman'ın oldu. Karikatür yangması • ANKARA (AA) — Çankaya Belediyesi ile Karikatürcüler Derneği, "Kent ve Çocuk" konulu bir karikatür yanşması açtı. Seçici kurulu Turhan Selçuk, Ferruh Doğan, Ali Ulvi Ersoy, Tan Oral, Erdoğan Bozok, Çetin Peker'den oluşan yanşmaya en geç 30 Ocak 1991 tarihine kadar başvurulabilecek. Çankaya Belediyesi'nden yapılan açıklamaya göre sonuçlan 15 Şubat 1991 tarihinde açıklanacak yanşmada, . birinciye 3.2, ikinciye 2.3, üçüncüye de 1.5 milyon lira para ödülü verilecek. İstiklal Marşı' • Kültür Servisi — Çağdaş Yaşamı Destekleme Derneği'nin düzenlediği "Istiklal Marşı Nasıl Doğru Söylenir?" konulu uygulamalı söyleşi 3 kasım cumartesi günü saat 10.30'da yapılacak. Söyleşide, Istiklal Marşı'nın bazı ufak değişiklikierle nasıl daha kolay söyleneceği anlatılacak. BuGÜi • Okuma günü Tank Dursun K.'nın katılacağı "Ağaçlar Gibi Ayakta" başlıklı okuma günu saat 16.30'da Atatürk Kitaplığı'nda düzenleniyor. Günü Atilla Birkiye yonetecek. Halkbank'ın elektronik hizmet veren şubeîeri: - ADANA Ceyhan . Karşıyaka - AFYON Sanayı Sıtesı . Sandıklı - AKSARAY İ S İ 1-AMASYA Merzıfon - ANKARA Bahçelievler. Büyüksanayı * Cebecı. Çankaya • Gtmat. Hamamonu ^mam—mmmmM • Koroğlu • Kuçük esat . Maitepe <. Meşrutıyet • Mıthatpaşa . Necatibey . Ostım . Rüzgarh . Sıncan . Sıteler. Toptancfhalı .Tu nahhilmı . Ulus .•. ^Yenimahalle. Yemşehır. Yddırım Beyazıt - ANTAKYA (skenderun - ANTALYA Alanya . Fınike .Gazipa| jBşa . Kaş . Kumiuca . Manavgat .Sanayı Sıtesı- AYDIN KuşadaşL tîNa2illı i J . Sanayi Sıtesı . Soke - BALIKESIR Ayvaiık . 1 ^»•Bandırma . Erdek . Gönen- BILECIK - BOLU Akçakoca • Düzce . Sanayı Sıtesı - BURDUR - BURSA A l l •lıparmak . Çekırge . Davutkadı . Garajlar « Gazcılar • Gemlık . Hal • Inegol . Mudanya . M Ke I I M ^ J mal Paşa • Tuzpazarı - ÇANAKKALE -ÇORUM-DE NİZL1 Delikliçınar. Sanayi Sıtesi - CMYARBAKIR - ED1RNE Keşan. Uzunkopru - ELAZIĞ - ERZİNCAN - ERZURUM - ESKİ ŞEHİR Sanayı Sıtesı - GAZtANTEP - GIRESUN - ISPARTA - fSTANBUL Aksaray . Bakırkoy • Bayrampaşa . Beşıktaş . Beykoz. Beyoğlu . Cağaloğlu . Çmarcfk/Yalova . Çfftehavuziar .Erenkoy . E y u p f 1 . Faiıh . G.Os manpaşa . Kadıköy .Kapalıçarşı. Karaköy. Kartai . Kurtuluş . Küçukyalı .Maitepe « M ^ M M M ^ V .Mecıdıyeköy « Mercan • Merter. Moda . Nışantaşı • Pendık . Sultanhamam . Şışlı .Taksım . Unkapanj. Uskuaar. Yaiova . Zeytınbur nu - IZMIR Aliağa . Alsancak. Balçova^ .. Basmane. Bergama . Bornova. Buyükçığh. Cumhuriyet . Çanka ya. Çeşme. Dikıli. Göztepe. Hatay | % . Karabağlar. Karşıyaka. Kemeraltı. Konak. OtoTamırcılerı 2. Sa Odemış. Sanayı Sıtesı. Şırinyer. Tire . Yenıgıda Çarştsı - KARAMAN - KASTAMONU - KAYSERI - KIRIK ^KİRKLARELI - KIRŞEHİR - KOCAELI Gölcük . Karamürsel. Korfez .Sanayı Sıtesi - KONYA Ak ~ . Ereğh . Sanayi Sıtesı - MALATYA - MANISA Akhısar.Turgutlu - MERSIN Erdem nayi Sıtesi. Sılıfke . Tarsus . Yenıhal -MUĞB İ İ L A Bodrum . Fethıye . Köyceğız maris. Milas - NEVŞEHIR Avanos . Ürqup$mmmm**»ıdl§ - NİGDE - ORDU Unye - RİZE - SAMSUN Buğdaypazarı . Bulvar - TOKAT Turhai-TRABZON - ADANA Ceyhan . Kar YA Merzıfon - ANKARA . Hamamonu . Koroğlu Çarşamba . Sanayı Sıtesı - SINOP - SİVAS Sanayı Sıtesı - TEKIRDAĞ Çoriu Mumhaneönü - UŞAK - VAN - YOZGAT - ZONGULDAK Ereğlı . Karabük şıyaka- AFYON Sanayı Sıtesı .Sandıkfı - AKSARAY - AMAS Bahçelievler. Buyüksanayi. Cebecı fl M . Çankaya . Gımat- . Kuçukesat . Maitepe . Meşrutıyet » ^ » ^ 1 . Mrtnatpaşa . Ne Yurttan SeslerBir süredir, Halkbank şubelerinde yeni sesler duyuluyor. Bilgisayar tuşlannın, bilgisayar yazıcılarının sesleri. "Kitlesel Bankacılık" anlayışının bir gereği olan elektronik hizmet ağı, şimdiden 200'ü aşkın şubeyi birbirine bağladı. Şehrinizin, şubenizin adını listede bulamazsanız, bekleyin. Kısa bir süre sonra Halkbank şubelerindeki bilgisayar tuşlan sizin için de işleyecek, sizin yörenizden de ses verecek. Şimdi Halkbank'ta şubeler ve \oirtdisi temsilcilikler bir tuşa basma zamanı kadar yakın, işlemler bir tuşa basma süresi kadar çabuk! HALKBANK TÜRKİYE HALK BANKASI Ç a l ı s a n a , ü r e t e n e k a y n a k .