Catalog

CUMHURİYET/16 HABERLERİN DEVAM 13 EKÎM 1990 BAŞKENTTEN Bozer: 8 sütuna 7 manşet 1 1 1 • 1 1 CUNtYT ARCAYUHEK yazıyor r> e n Kiaeillll b a k a n Ald.rma Görevde Kal!.. AHMET TAN ANKARA — Meğer Sayın Bozer Beyaz Saray'da dışlanma- mış, göruşmede mutabakatı bo- zan ABD Başkanı Bush olmuş Dun bakanhkta. Ali Bozer- ın ıstıfa gerekçelerını kendı ağ- zından dınlerken, aklımızdan 8 sutuna manşetler geçıyordu 1- Bozer açıkladı: Haberler gerçek dışı, ama istifa gerçek. 2- Bozer, Bush'a kızıp ıstıfa ettı. 3- Bush'un, Ozal'ı kandınlığı- nı ima eden Bozer istifa etti. 4- Bozer, Bush'un Beyaz Sa- ray'dakı göruşmede Turkıye'yı aldattığını açıkladı 5- Ozal'ın, Bush'un mutaba- katı bozduğunu gunlerdir gizle- dıgı ortaya çıktı. 6- Kendısı ıle ılgılı haberlerın gerçek dışı olduğunu belırten Bozer, "gerçegi" açıklayıp ıstı- fa ettı Gerçek, Bush'un göruş- menın ön mutabakatını bozması 7- Bozer ardında sonı bıraka- rak gitti: ön anlaşmaya bıle uymayan Bush, verdığı sözlere nasıl uyacak7 Cumhurıyet'te yorumlann 8 sütuna venlmesı geleneğı yok Bu nedenle bızım 8 sütunluk manşet taslaklan 8 punto olmak zorunda 25 eylul salı gunu Washıng- ton'da Beyaz Saray'da patlak ve- ren "Bozer bunalımı", dun An- kara'da Dışışlen Bakanlığf nda Bozer'm ıstıfasını açıklaması ıle sona erdı Sayın Bozer'ın ıstıfası gerçek- ten uzucu Bakanlıktan aynlma- sı hem Dışışlen ıçın, hem de Turk sıyasetı ıçın bır eksıkhk Bıraz gecıkmelı de olsa, Pro- fesor Bozer ıstıfası ıle "duyarlı, onunına dıışkun" polıtıkacılann varhğını kanıtlamıştır Bozer'ın dramı, belkı de du- yarhlığı ve onuruna duşkunluğu oldu Bu nıtelıkierle ANAP'ta bakan olarak hızmet etmenın olanaksızlığını gordu. Bızce Bo- zer'ı ıstıfa ettırten, kendısı ıle ıl- gılı basında >er alan "sevimli olmayaD" sözcukler, "zarif olmayan" başlıklar değıl Bozer'e "pes" dedırten, dış polıtıkanın hem davuluna hem de tokmağına Ozal'ın sahıp çık- ması ve sadece davulun ıpını Bo- zer'm boynuna dolaması oldu Nasıl olmasın kı 9 Bozer'ın dun açıkladığına gö- re, Beyaz Saray göruşmesınde ıkı ülkenın dışışlen bakanlıkiarı arasında Başkan Bush ıle Özal- ın ılk kesımde 10 dakıka başba- şa göruşeceklen uzennde muta bakata vanlıyor Bush mutabakatı bozuyor Ama daha sonra Bush bu mutabakatı bozuyor Yanına kendı Dışışlen Bakanı'nı alıyor Burada Ozal'ın yapması gere ken tek şey var Onun da Bozer'ı yamna çağırması AmaTurkıye Cumhurbaşkanı bunu yapmıyor Bush'un "oyiın bozanlığını" sıneye çekıyor Bu da yetmıyor- muş gıbı, Bush adına kendı dı- şişierı bakanının dışlanmasma özur bulmaya çalışıyor özal, göruşmeden sonra Ma- dison Otelı'nde bu konuda so- rulan soruları yanıtlarken, Bush'un göruşme mutabakatını bozduğundan soz etmeyıp gızlıyor Buradakı mcelığı, sıstematık terslığı, sız buna haksızlık da dı- yebıhrsınız, Bozer o anda anlı- yor. Ozal, yanında kımsenın bu- lunmasını ıstememektedır Artık dış polıtıkada da tek adamüğı- nı üan etmıştır Gonışmelerını Dışışlen Bakanı'ndan, dolayısıy- la hukumetten de gızlı yapma- ya karar vermıştır Bu ışın bombasının patladığı- nı "Ozal bakımından Bozer'ın misyonunun bıttığıru" bu sutun- larda 28 eylul tarıhınde Was- hıngton'dan yazdığımız bır ya- zıda belırtmıştık O sırada "odaya alınmamanın" boyutları henuz kamuoyuna vansımamıştı Yazdıklarımız bu konudakı basında çıkan ılk yorum ve de- ğerlendırmelerdı Dun odasında kendısıyle el sı- kışırken Bozer, "Siz de yanlış yonımlar yaptınız. 'Dışlandınız' dedinlz" dedı — Efendim, dedım, goruşme- ye alınmamamzı bir vakıa ola- rak yazdım. Bunun nedenini de ertesı gun NVashıngton Sefin'nın rezidansında sıze sordum. Sizın yanıtınızı da ertesi gun yazdım. Bozer — Dışlanmadım Dışlanmak başka, gırmemek başka, gıreme- mek başka.. — Ama efendim, odada ol- madığınızı yazmak zorunday- dım Bunun nedenım ıkıncı gun sıze sorduğumda şımdıkı gıbı söylemedınız. Hıç yanlış yorum- lar olmazdı Hatta ıstıfa da ol- mazdı. O zaman bana, 'Mr. Ba- ker bır konu, bir sual için gali- ba çagrılmış, o da oturup kalmış' dedınız — Şimdi onları.. — Efendim, eğer Washıng- ton'da sıze o gun sorduğumda bıraz önce açıkladığınız gıbı, Başkan Bush'un görûşme konu- sunda oyunbozanlık ettığını, bu sözcuk bana aıt tabu, söylesey- dınız, spekulasyonlar, haksız ya- zılar da olmazdı — Benim basın mensubu ar- kadaşlarıma saygım sonsuzdur. Kimseye kırgın ve kızgın degiüm. Bozer böyle dıyordu ama, "gerçek dışı yayınlar nedeni" ıle ıstıfa ettığını açıklıyordu Ne teknp, ne mahkeme, ne de tazmınat davası tstese bunların hepsını yapa- bılırdı Arkasında bu tur konu- lardakı deneyımıyle koca Turkı- ye Cumhurıyetı Cumhurbaşka- nı vardı "Yazar yazar alışırlar" dıye kulağım tıkayabılırdı Ama bunu yapmadı lstıfasıyla farklı bır üslubun, farklı bır kuşağm polıtıkacısı ol- duğunu gosterdı Bunu yaparken de "goruşme mutabakatını bozaıı" Başkan Bush'a ne ölçüde guvenılebılece- ğının ışaretıru, Ozal ıle artık po- lıtık yazgı bırlığı ıçınde oluna- mayacağının sınyalını, zanf us- lubu ıçınde vermeden edemedı Uzun omürler ve esenlıkler, Sayın Bozer. 7 yıllık ANAP ıktıdan donemınde 10 kez hukumet değışıklığı yaşanırken 30 bakan kabıne dışı kaldı 1980'den bu yana bakanlık yapan tek kışı Savunma Bakanı Giray Dışışlen 3 bakan değıştırdı ANKARA (Cumhnriyet Bu- rosa) — Ilkı 12 Aralık 1983'te kurulan ANAP hukumetlennde bugüne kadar ıstıfalar ve revız- yonlar nedenıyle 10 değışıklık yaşandı Bu sure ıçerısınde ılk kabıneden bu yana bakanlık koltuğunu komyabılen tek kışı Mıllı Savunma Bakanı Saf a Gi- ray oldu Özal ve Akbulut hu- kumetlennde görev alan bakan- lardan 30'u yapılan değışıklık- ler sonucu kabıne dışı kaldı. Ilk hükümet değışıklığı 26 Ekım 1984'te Malıye ve Gum- nik Bakam Vural Ankan'ın az- ledılmesı uzerıne gerçekleştı Ankan'ın gorevden alınmasına yol açan gumruk yolsuzluğu Içışlen Bakanı Ali Tannyar'ı da bakanlık koltuğundan ettı Ah- met Kurtcebe Alpternoçin, An- kan'ın yenne, Yıldınm Akbulut Içışlen Bakanlığı'na, Alptemo- çın'den boşalan Devlet Bakan- lığı'na da Ahraet Karaevli ge- tırıldı Özal hukumetınde ıkıncı de- ğışıkhk 5 Ocak 1985'te hakkın- dakı ruşvet ıddıalan nedenıyle tsmail Ozdağlar'ın Devlet Ba- kanhğı'ndan ıstıfası üe yaşandı özdağlar'm yenne, halen DMP Genel Başkan Yardımcısı olan Mustafa Tınaz Titiz atandı Enerjı ve Tabıı Kaynaklar Ba kanı Cemal Buyukbaş ıle Dev- let Bakanı Sadi Turel de yer de- ğıştırdıler Bozer Bush'u suçladı CUMHURİYET YOLUNDA Yunus Nadi 5000 hra (KDV ıçınde) Çağdaş Yaymlan Türkocağı Cad 39-41 Cağaloğlu-lstanbul Ödemelı gondenlmez. (Baştarafı 1. Sayfada) Ozal ıle ABD Başkanı Bush ara- sında yapılan görüşmeye alın- mamasında kusurun Başkan Bush'ta olduğunu söyledı Bo- zer, vanlan mutabakata göre Cumhurbaşkanı özal ıle Baş- kan Bush'un 10 dakıka baş ba- şa görüşmelennın planlandığuu, ancak ABD tarafının göruşme- ye Dışışlen Bakanı James Ba- ker'ı almakla mutabakata uy- madığını söyledı Bozer, göre- vmden hıç kımseye kırgın olma- dan aynldığını belıntı Başba- kan Yıldınm Akbulut, "Bozer'- in istifasııu kabul etmedim, ama ısrar etti" dedı Ali Bozer, dün Dışışlen Ba- kanlığı'nda bır basın toplantısı düzenleyerek görevınden aynl- dığını açıkladı. Bozer, BM Ge- nel Kurulu'ndakı temaslanm ta- mamlayıp Türkıye'ye döndu- ğünde ıstıfasını sunduğunu bıl- dırerek şunları söyledı. "Dışişleri Bakanlıgı ulkenin uluslararası camıaya açılmış bir penceresidir. Hakkında speku- İasyonlara sebebiyet verilmiş olan bir dışişleri bakanının bn gorevi layıkı veçhıle surdurme- sine imkân gonnuyorum. Kana- atim budur. Lstelik bu speku- lasyonlar haksız ve olaylan çar- pıtarak yapılırsa, uzucu ve şevk kına olur. Ulkenin çıkarlany- la da bağdaşmaz. Bu duşunce- lerle gorevden aynlmayı ulke- mın çıkarianna daha uygun bul- dum." Dışışlen Bakanhğı'ndan ıstı- fa eden Ali Bozer, açıklaması- nı yaptıktan sonra gazetecılenn sorulanru yanıtladı Bozer'e yö- neltüen sonı ve yanıtlan şöyle: — Basında yer alan gerçek dı- şı iddıalar nedeniyle istifa etti- ginizı soyledınız. Bu iddialar gerçek dışı ıse ıstıfanızın arka- sında yatan gerçek nedir? BOZER — O kadar açık kı Sürdurulen bır kampanya sonu- cu benim çok değer verdığım kı- şıhğım hakkında kamuoyunda bazı yanlış ızlemmler uyandınl- maya çalışıldı Ben, bu şekılde ızlemmler altında kalarak sıya- sı görevımı, yanı bakanlık göre- vımı yurutmeyı uygun bulmadım — Cumbnrbaşkanı'na kırgın mı aynlıyorsunuz? BOZER — Hıç kımseye ne muğbenm, ne kırgınım Bunu vurgulamak ıstıyorum Benim ıçın her görev geçıcıdır. Bütün mesele bu görev suresı ıçınde, insanlann hoş seda bırakmala- n suretıyle aynlmasını bılmele- ridır. Eğer bunu başarmışsam gorevden aynlırken kendunı mutlu sayanm — Sizı rahatsız eden speku- lasyonlann kaynağı mı? BOZER — Bır spekülasyona ve bunlara cevap vermeye gır- mek ıstemıyorum Ama takdır buyurursunuz kı ben, bellı bır yaşam dönemını ıdrak etmış m- sanım Böyle hıssı, hesaplanma- dan, duşunulmeden ıstıfa ede- cek bır kımse değılım Onun ıçın basında her çıkan yazıyla da ıs- tıfa edılmedığıni bıhrım tstıfa- mı hesapladım, duşündüm Bu- nu da uygun gördüm ve fazla detaya gırmeyı de hem ılkelen- me hem de kendı tabıatıma uy- gun görmüyorum. Onun ıçm zaten o kabahat bende Sükû- tum basm mensuplanna başka ızlenımler telkın ettı Bu, benim davranışımdan kaynaklanan bır durumdur. O ıtıbarla aynntıya bu sefer girmeyeceğım — Sizin dışlandığınız ve uy- gulanan politTkayla mutabık ol- madığınız soylendi. BOZER — Bakınız ben şu hususları behrtmek ıstıyorum Sayın Irak Başbakanı ıle yapı- lan konuşmada 'Uyudu' dendı Hakıkatle alakası yoktur 'Sa- yın Mubarek'le göruşmesinde okudu' dendı Hakıkatle alakası yoktur Okunmuştur, ama bır mesaj cıddıyet ıçınde takdım edılır Ondan sonra ış bıtmıştır Sayın Mubarek'le 1 5 saatlık uzun bır görüşme yapılmıştır. Sayın Mübarek tarafından ıkaz edıldığun şekılde bır yayını mu- teessır olarak karşıladım Bu- nun dışında TBMM'de benim cevap vermedığım ve gereklı açıklamaları yapmadığım şek- lındekı ya>ınlar da ısabetb de- ğıldır Usulumuz, ılgılı bakanın açıklamayı yapması ve sonra da Sayın Başbakan'ın eleştırılere cevap vermesıdır Ben bunu yaptım Yalnız gızh oturum ta- lebını ben yapmadım, onu da Dışışlen Bakanı'nın yapma za- ruretı yoktur Tum bu olaylar öylesıne takdım edıldı kı sankı ben bu ş&rüar ıçınde âdeta gö- revı layıkı veçhıyle yapamaz bır kımse şeklınde değerlendırılır 13 Eylul 1985'te Cemal Bü- yukbaş Devlet Bakanhğı'ndan ıstıfa edınce, uçuncu değışıklık Venbi Dinçerler'ın Devlet Ba- kanbğı'na, boşalan Mıllı Eğıtım Bakanlığı'na da Metin Emiroğ- lu'nun atanmasıyla gerçekleştı. özal başkanlığındakı huku- met te dörduncu değışıklık ıse 1986 ara seçımlerı sonrasında yaşandı Necat Eldem Adalet, Mehmet Aydın da Sağlık Ba- kanhğı'ndan ıstıfa ettüer Ada- let Bakanlığı'na Oltan Sungur- lu, Sağlık Bakanlığı'na da Mus- tafa Kalemli atandı 1987 genel seçımlerı sonrası oluşturulan yenı hukumette ıse Zeki Yavuzturk, Mebn Emırog- lu. Mukerrem Taşçıoğlu, Cahil Aral, Sudı Turel, Yebbı Dinçer- ler, Ahmet Karaevli, Vaait Ha- lefoglu ve Yıldınm Akbulut yer almadılar Kaya Erdem Başba- kan Yardımcılığı'na getınlırken devlet bakanlıklarına Yusuf Bozkurt Ozal, Adnan Kahveci, Mehmet Yazar, Cemil Çiçek, Nihat Kitapçı, Mıllı Savunma Bakanlığı'na Ercan Vnralhan, Sağlık Bakanlığı'na Bulent Akarcalı, Ulaştırma Bakanlığı'- na Ekrem Pakdemirli, Çalışma ve Sosyal Guvenhk Bakanlığı'- na tmren Aykut, Enerjı ve Ta- bu Kaynaklar Bakanlığı'na Fab- rettin Kurt, Sanayı \e Tıcaret Bakanlığı'na da Şukru Yurur atandılar Altıncı değışıklık, Başbakan hale geldım — Ambargonun uvgulanması konusunda sıze geç bılgı veril- digı gıbı konular var. Yanı uy- gulanan polıükadan dışlandığı- nız ve sıze bilgı verilmedıği gibi konular var. BOZER — Bunu açıkladım Ekonomık ambargoya bız kar- şı çıkmadık Bakanlar Kurulu'- na takdım eden de benim. BM kararlarına harfıyen uyuhnası gerektığını ve bu karann bağla- yıcı olduğunu soyledım Ayrın- tılara gırmeyeyım Yazıldı çok Bu sebeplerden zıyade yaratılan ımajın benı muteessır ettığı key- fıyetıdır Bunda da benim hıç kûnseyı, hıçbır basın organını ve mensubunu suçlamak nıyetım yoktur Bunun perde arkası da vant olabılır Bunlara gırmek ıs- temıyorum — Milletvekili olarak goreve devam edecek misiniz? BOZER — Gayet tabıi. Hıç kımseye kırgınlığım yok — Sayın Cumhurbaşkanı'nın Yardımcısı Kaya Erdem'in 1989 şubatında beklenmedık ıstıfa sıyla yaşandı Erdem'den boşa lan Başbakan Yardımcüıgı'na Ali Bozer getınldı. Bu arada yapılan hükümet değışıklığınde kabınede büyuk oranda yer değıştırmeler oldu. Ilk özal hukumetmden ben Ba- ymdırhk Bakanlığı görevını sür- duren Safa Gıray, Mıllı Savun- ma Bakanlığı'na, Ulaştırma Ba- kanı Ekrem Pakdemirli de Ma- lıye ve Gumruk Bakanlığı'na getınldı. Devlet bakanlıklarına Guneş Taner, Işın Çeiebı, Ismet Ozarslan, Saffet Sert, Ercument Konukman, Dhan Aşkın atanır- ken Oltan Sungurlu yenıden Adalet Bakanı oldu. Abdulka- dir Aksu Içışlen, Avni Akyoi Mıllı Eğıtım, Cengiz Altmkaya Bayındırhk, Halil Şıvgm Sağlık, Cengiz Tuncer Ulaştırma, Lut- fullah Kavalar Tarım, Nanuk Kemal Zeybek Kultur, Dhan Akuzum Tunzm Bakanlığı'na getınldıler Bu değışıkhkte Yu- suf özal, Hüsnu Doğan, Ercan Vuralhan, Adnan Kahveci, Ha- san Celal Güzel, Kazım Oksay, Mustafa Kalemli, Ahmet Kurt- cebe Alptemoçın, Abdullah Te- nekea, Mehmet Topaç ve Nıhat Kitapçı kabıne dışı kalırken Mehmet Yazar, Kâmran Inan, Cemıl Çıçek, Mesut Yılmaz ve Imren Aykut hukümettekı yer- lerını korudular Ozal'ın cumhurbaşkanı seçıl- mesı ANAP hukumetınde bır buyuk değışıklığın daha yaşan- masına yol açtı Başbakanhk'a Yıldınm Akbulut getınlırken, devlet bakanlıkian dışındakı ba- izlediği politıka ve yontemle yuzde yuz mutabık mısınız? BOZER — Bakınız, ıstıfası- nı venruş olan bır dışışlen baka- nının bu vesıleyle bır değer- lendırme yapmasmı fevkalade yakışıksız buluyonım. Onun ıçın bu aynntüara gırmıyorum Bugune kadar sürdurulen dış polıtıka bızım sorumluluğumuz altında yürutulmOştür O ıtıbar- la bunu eleştırmek benim mezun olduğum bır keyfıyet değıldır — Bardağı taşıran son dam- la olarak nıtelenen V> ashıngton zirvesine katılmayışınızın nedeni? BOZER — Bakınız onu da açıklayayım, mutabakat vardı. ABD Başkanı ıle Sayın Cum- hurbaşkaru arasında O muta- bakata göre 10 dakıka baş ba- şa göruşeceklerdı Ondan son- ra dışışlen bakanlan katılacak- lardı Bu mutabakata uymayan Sayın ABD Cumhurbaşkanı ol- muştur Bunda bır kasıt, mak- satlı bır davranış görmüyorum. kanlar yerlennı korudular An- cak devlet bakanlan Saffet Sert ıle llhan Aşkın dışanda bırakıl- dı. Boş bulunan devlet bakan- lıklarına da Husnü Doğan, Veh- bı Dmçerler, Mehmet Keçecıler, Ibrahım özdermr, Mustafa Ta- şar, Kemal Akkaya ve Hüsa- mettm öruç atandılar Akbulut hukumetınde ılk de- ğışıklık Mesut Yılmaz'ın Dışış- len Bakanhğı'ndan 20 Şubat 1990'da ıstıfasıyla yaşandı Yıl- maz'ın yerme Dışışlen Bakanlı- ğı'na Başbakan Yardımcısı Ali Bozer atandı Başbakan Yar- dımahğı ıse boş bırakıldı. Da- ha sonra Malıye ve Gümriık Ba- kanı Ekrem Pakdemırh hükü- mete yönelık eleştınlen nedenıy- le ıstıfa etmek durumunda kal- dı Pakdemirli'den boşalan Ma- liye ve Gumruk Bakanlığı'na da Adnan Kahveci getınldı Ali Bozer'ın Dışişleri Bakan- hğı'ndan ıstıfası da 7 yıllık ANAP ıktıdannda 10 değışık- lığı gundeme getırdı Bu değışık- lıkler sonucu hukumette görev alanlardan 30'u, kabıne dışında kalrruş oldu Dışışlen Bakanlığı, Ozal'ın baş bakanlığı donemınde bır, Akbulut'un 1 5 yıflık başbakan- lığı donemınde ıse ıkı bakan es- kıtü ozal'ın ılk Dışışlen Bakam Vahıt Halefoğlu yenm Mesut Yılmaz'a bıraktı Mesut Yılmaz en uzun sıirelı Dışişleri Bakanı oldu ve Akbulut'un başbakan- lığı donemınde yennı Ali Bo- zer'e bıraktı Bozer de dün ıstı- fasını resmen açıklayarak kabı- ne dışında kaldı — tzlenen politikadan kaygı duyuyor musunuz? BOZER — Türk Dışışlen Ba- kanlığVnın köklü bır geleneğı vardır. Başanlı bır dış polıtıka ızlemıştır O ıtıbarla böyle bır kaygım bahıs konusu değıldır — Bakanlık dışında izlenen politikadan? BOZER — Dışışlen Bakanlı- ğı yönlendırır daıma Akbulut — Ali Bozer istifa etti mi? AKBULUT — Evet, Sayın Bozer görevmden ıstıfa etü. Ben kendısının verdığı hızmetten çok memnunum Görevuıı en ıyı şe- kılde yapan bır arkadaşımızın ıstemıyordum aynlmasını, ama butun ısrarlarımıza rağmen ka- rarh oldu ve görevınden aynldı — Yerine atama yaptınız mı? AKBULUT — Bugün bır atama yaparım ANKARA — Dünkü basın toplantısında hakkındakı olum- suz, hatta yakışıksız yayınları gerçek dışı bulan Bozer, önce- kı gun TÖ'ye,' spekülasyonla- ra sebebıyet verilmiş bır dışış- len bakanının bu görevı layıkı veçhıle surdurmesıne ımkân görmedığını" soyluyordu Bozer, Çankaya'ya olaylan sı- ralıyor, gorevden çekılme kara- nnın gerekçelerını anlatıyordu Kabıne ıçınden "kımın" bu kampanyayı surdürdüğunü bı- lıyordu Köşk'te ad vermıyordu Ama o kaynağın kılosundan, günluk yaşantısındakı Amen- kan çalımlı huylarından bılgı sahıbıydı Saldırı kampanyası- nı örnekleyen Bozer'e, TÖ'nun verdığı yanıt şöyleydı "Bunlara aldırma Göreve devam et Bu sebeplerle ıstıfa edılmez " TÖ'nun aldırma dedığı olay- lar dızısını Bozer, kışısel onu- runa vurulan darbeler dıye al- gılamıştı Kuşkusuz bu gerek- çe Bozer'ın kımlığıne uygun düşuyordu, ama yeterlı değıldı Aslında polıtık kararların tümü- nü onaylıyor anlamına gelme- melıydı Nıtekım yazılı açıkla- masında "Kanaatlenmı herdu- zeyde açıklamayı ılke edındım" dıyordu Bu dupeduz kımı dış konularda alınan kararlara kar- şı çıktığının, TÖ ıle önemlı ko- nularda aynı yargıyı paylaşma- dığının kanıtıydı Şu ara bunlan açıklaması olanaksızdı, doğa- sına da ters düşuyordu Bozer'e aldırmamayı öneren TÖ, benzerı ıcerıktekı saldırılan önlemek ıçın başta kendını gö- revlı saymalıydı Bush'la yapı- lan anlaşmaya gore ıkılı goruş- meye dışışlen bakanlan katıl- mayacaktı Ne var kı Bush an- laşmayı dınlememış, Baker'ın koltuklardan bırıne kurulması- na olanak sağlamıştı Bozer'ın dışlandığı olay buydu Dıplomatık yuzsüzluk karşı- sında TÖ'nün yapması gereken bır davranış yok muydu? Tele- fon muhabbetlerınden guç ala- rak "Sevgılı George" dıyebılır- dı "Madem kı Baker burada, bızım Alı'yı de çağıralım " Türk Dışışlen Bakam'na al- dırmamıştı Gözü önündekı gerçeğı görmezlikten gelmış, TV kameralarına Amerıkan üretımı pınl pınl dtşlennı göste- rerek gülümsemeyı surdur- müştü Bır devlet adamı, ılk başta beraberınde bulundur- duğu ve bırlıkte çalıştığı kışıle- rın onurunu temsıl ettığı devlet adına korumakla yükümlu ol- masına karşın TÖ, tutanakları- PORTRE A.KURTCEBE ALPTEMoçiNİ Alptemoçin Dışişleri Bakanı Dışişleri'ndebir mühendis Dışişleri Bakanlığı'na atanan ılk "muhendıs" ANAP Bursa Milletvekili Ahmet Kurtcebe Alptemoçın 1944 yılında Istanbul'da doğdu 1966'da ODTU Makıne Muhendıshğı bölumunu bıtıren Alptemoçın, hsansustü eğıtım yaptı ODTU'de Ekrem Pakdemirli ıle sınıf arkadaşlığı ve ANAP'a destek veren ısadamlarıyla yakm ılışkılen sonucu ANAP kunıcusu oldu 1983 genel seçımlennde Bursa'dan mılletvekıu seçıldı 1 Ozal hukumetınde Devlet Bakanlığı yaptı 26 Ekım 1984'te Vural Ankan'ın azledılmesı uzenne boşalan Malıye ve Gumruk Bakanlığı gorevıne getınldı "Lıberal" eğılımh bılınmesıne karşın, ANAP ıçınde hıçbır eğılıme angaje olmadı Ozal'ın cumhurbaşkanı seçılmesinın ardından olağanustu ANAP kongresınde genel başkan adayı Hasan Celal Guzel'ı destekledı ve Akbulut'a sert eleştırıler yönelttı Mesut Yılmaz'la bır ara "sıcak" ıhşkılere gırdı Yılmaz'la ılışkılen ara yerel seçım oncesı, Yılmaz'ın Bursa gezısınde bozuldu Guzel ve Yılmaz gruplan arasında gıdıp gelmesıne karşın, "hassas dengelen" ve "lıberal eğılımı"nı korudu Evlı ve bır çocuk babası olan Alptemoçın, ıyı derecede Ingılızce, Almanca ve orta duzeyde ttalyanca bılıyor (Baştarafi I. Sayfada) olduğunu söyledı > Dun Izmır'den lstanbul a gı- den Cumhurbaşkanı Turgut özal ıle Ankara'dan gelen Baş- bakan Yıldınm Akbulut akşam saatlennde Harbıye Orduevı'n- de bır sure göruştüler Cumhur- başkanı özal, Yıldız- Sılahhane'dekı İTÜ Mezunlan Derneğı'nm yemeğıne katılmak uzere Harbıye Orduevı'nden ay- rıldıktan sonra, Başbakan Yıl- dınm Akbulut, Anadolu Ajan- sı ve TRT'ye yaptığı açıklama- da, Ahmet Kurtcebe Alptemo- çın 'ın Dışışlen Bakanlığı'na ge- tırıldığını söyledı. Alptemoçın, Dışişleri Bakan- lığı'na atanmasından sonra evın- de gazetecılenn sorulannı yanıt- larken, "yetişmiş kadrolan olan ve istikrarlı polıtikalar ızleyen bakanhkta, bakan olarak gorev almanın hem çok zor, hem de çok onur verici" olduğunu so> ledı Bozer'den sonra bakanlık gö- rev ını yurutmenın zorluğunu kaydeden Alptemoçın, "Bu go- revı en az onun kadar iyi yapa- bilmek için çalışmak lazım" de-_ dı Dışışlen Bakanı Alptemoçm, Korfez knzı konusundakı değer- lendırmesını soran bır gazetecı- ye şu yanıtı verdı "Bu konuda Sayın Ali Bozer ve Sayın Başbakan'la goruşme- miz lazım. Sayın Cumhurbaşka- mmızın Korfez'e yaptıgı geziden donduğunde ıntıbalarını ve ta- Kmatlannı almamız lazım. Sa>ın Başbakanımızın bu konudaki Ulimatiannı almamız lazım. Su- regeldiğimız polıtikamızı bun- dan bovle devam ettirmek duru- munda olacagız." Alptemoçın, Ozal'ın bugun başlayacak Korfez gezısınıne "onceden programlandığı, Ozal'ın yanında bır bakan go- turmeyeceginı açıkladığı" gerek- çesıyle katılmayacağını, dönu- şünde dırektıflerı alacağını büdırdı Dışışlen Bakanhğı'na Alpte- moçın'ın atanması ANAP gnı- bunda "surpriz" olarak mtelen- dı ANAP'hlar Alptemoçm'ın Malıye ve Gumruk Bakanhğı'n- dan aynlmasından bu yana, ANAP ıçerısınde aktif bır poh- tık çızgı ızlemedıgme dıkkat çe- kerek ılk kez mühendis kökenlı bır kışının Dışışlen BakanhğV- na getınldığını vurguladılar ANAP kulısınde, Alptemo- çm'ın Malıye Bakanlığı döne- mınde Dışışlen burokrasısınden yakındığı da dıle getınldi. Alp- temoçın'ın Dışışlen Bakanlığı'- na atanması ANAP çevrelerin- de son zamanlarda "sorun yaratügı" ılen sürulen, "Dışiş- leri burokrasisini terbiye etme" amacına yönelık bır atama ola- rak da nıtelendı Mesut Yılmaz'la Bursa gezı- sı sırasında çekışmeye gıren Alptemoçm'ın Dışışlen Bakan- lığı'na atanması, aynı zamanda ANAP ıçerısındekı muhalefete bır "gözdagı" olarak değerlen- dınldı ANAP ve muhalefet kanadı atamayı şöyle değerlendırdıler Adâan Kakveci (Malıye Bakanı) Atamayı TV-2'dekı ha- ber bültenınde oğrendım. Tele- vızyonu açtığımda Alptemoçm'- ın özgeçmışını verıyordu Başı- na bır ış geldığını sanarak kork- tum Sonradan öğrendım kı, Dışışlen Bakanlığı'na getınlmış. Allah kolayhk versın Hayırh olsun BÜBmü O e g u (ANAP Mil- letvekili) Bümıyordum. Sızden duydum. Böyle bır konunun da- ha önce aramızda hıç konuşul- mamış olmasma rağmen sürpnz olmadı H k M t Çetta (SHP Genel Sekreten) Kıırun atandığı, ısım, bem pek fazla ılgjlendırmıyor Hukümetın esas görevını Cum- hurbaşkam yapıyor. Dışışlen Bakanhğı görevmı de özal fiı- len vurutuyor Turkıye'de ba hükümet boşluğu var önemlı görevlen zaten Özal yürütuyor. IZMIR'den HiKMn ÇETINKAYA ANAP Erken Seçime Gidecek mi? IZMIR — Bır erken seçım gundeme gelırse, ANAP bun- dan yarar sağlar mı? Üst duzey bır ANAP yönetı- cısı, böyle bır olasılığın artı ve eksılerını hesaplarken telasla- nıyor Şu anda ANAP'ın gıde- rek güçsuzleştığme, Refah Partısı'nın ıse güçlendığıne dıkkatı cekıyor Anlattıklarından çıkan so- nuc, ANAP'ın 1991 sonbaha- nnda erken genel seçime gıt- mesının zorunlu olduğu gerçe- ğ> Ve şöyle dıyor ANAP'lı yö- netıcı —Refah Partısı, bızım seç- men tabanımızda etkılı olmayı surduruyor ANAP ıçın tehlıke DYP değıl, Refah Partısı'dır Soryyoruz, ANAP'lı yonetıcı- ye —Nıçın DYP değıl de Refah Partısı? Yanıtı şoyle oluyor —RP, kırsal kesımde ve ozellıkle Guneydoğu'da bızım seçmen tabanımızı etkılıyor ANAP'lı seçmen, bu yorelerde ne DYP'ye ne de SHP'ye ka- yıyor Elde ettığımız verılerde bızım seçmenımız, şımdılerde Refah Partışı'nı tercıh edıyor Nedeni gayet açık Bız ne Isa'- ya ne de Musa'ya yaranıyoruz —Konuyu bıraz daha açar mısınız? —Şımdı durum şu Korfez bunalımında hükümet olarak ızledığımız polıtıka muhafaza- kâr tabanımızda destek gör- medı Ortadoğu'da ızledığımız polıtikalar da ılgı görmedı Is- raıl'e karşı ne tepkı gösterıyo- ruz? Israıl'ın Fılıstn'dekı ınsan- lık dışı uygulamalarına seyırcı kalıyoruz Bır de turban konu- su var gundemde Bugun mu- hafazakâr kesıme seslenen gazetelere bakın neler gore- ceksınız Hepsı turbana kar- şı kayıtsız kaldığımızı yazıyor Bazıları 'sandıkta gorüşuruz' dıye başlık atmış Demek kı bız bugune kadar urettığımız polı- tıkalarla Musluman kesımı tat- mın edememışız yanımıza çe- kememışız Işte bu nedenle ANAP bır er- ken genel seçımı ıstıyor ANAP'lı yönetıcı 1992 yılına dek beklemenın gereksız oldu- ğunu vurgulayıp eklıyor —Seçım yasasında bır değı- şıklık yapıp ışı kotarmak gere- kıyor Örneğın Fransa'dakı se- çım sıstemını uygulamak en yararlı yöntem ANAP sancılı bır dönemın ıçınde Dışişleri Bakanı Ali Bo- zer'ın ıstıfasıyla ortaya çıkan bunalıma bır de türban konu- su eklendı ANAP ıçındekı hı- zıpler kıyasıya bır savaşıma gırdıler Muhafazakâr kanat Meclıse gelmeyen mılletvekıl- lerını 'yureksızler' dıye suçlu- yor Bır gun mutlaka bunun he- sabını soracaklarını söyluyor- lar ANAP milletvekili Bülent Ça- paroğlu bakın ne dıyor —Butçe komısyonunda bu konu geçen yıl göruşulmeye geçıleceğı sırada Muammer Aksoy öldurüldu Hıç unut- mam, bır çarşamba gunü ye- nıden turban konusunu komıs- yonda görüşmeye geçecektık kı bu kez Çetın Emeç vuruldu Bu konu son kez gundeme geldığınde ıse Turan Dursun vuruldu Bu kez sırası geldı, Meclıs'te konuyu göruşmek uzereydık kı Bahrıye Üçok öl- düruldu Malatya Milletvekili Çapar- oğlu, ılgınç bır kışılığe sahıp Bıze kalırsa, Içışlen Bakanı ol- maiı Neden mı? O halde dınleyin* —Türban konusu gundeme geldığınde partıler aslında an- laşmıştı ANAP taraftardı DYP 'Evet' dedı SHP, Anayasa Mahkemesı'ne grtmeyeceğını söyledı Zamanın Cumhurbaş- kanı Kenan Evren, veto etme- yeceğını, YÖK Başkanı Ihsan Doğramacı aracılığıyla bıze ılettı Sonra ne oldu bılmem, Evren, Anayasa Mahkemesı'- ne yasayı ıptal ıçın goturdü YÖK Başkanı'na bunun nede- nım sorduk, o da bıze Bırılen Evren Paşa'yı ıkna etmış' de- dı Şımdı ben dryorum kı Evren Paşa'yı ıptal başvurusuna kım ıkna etmışse, bu cınayetlen de onlar ışlıyor Aksoy'u, Emeç'ı, Dursun'u, Üçok'u da öldüren- ler, Evren'ı ıkna eden guçler- dır . Çaparoğlu, Içışlen Bakanı olmalı Dışişleri Bakanlığı'na kım getınlecek? Başbakan Akbulut, bır gün önce "Sayın Bozer görevının başındadır" dıyordu, dün ıse ıstıfa ettığını söyledı Geç saat- lerde de Dışışlen Bakanlığı'na eskı Malıye ve Gumruk Baka- nı Ahmet Kurtcebe Alptemu- çın'ın getırıldığı açıklandı ANAP'ta bundan sonra çalkarv tı dınmeyecek Kafalardan dı- şışlen bakanının kım olacağı sorusu sılınırken hızıpler bırbı- rıne gırecek Çalkantılı denızde su alan ANAP gemısı, bu nedenle kur- tuluşu erken seçımde arıyor Çünku sorunlar o denlı buyu- yor kı 'başkan baba' bıle so- nunda çaresız kalıyor. nı devlet arşrvıne halâ verme- dığı ıkılı göruşmede bır Türk ta- nığın bulunmamasını yeğle- mıştı TÖ, bır yılda ıkı dışışlen ba kanı harcamıştı Üçüncüsü yot- daydı Başbakan Akbulut, ata- manın dun yapılacağını açıklı- yordu Acaba kımın atanacağı- nı bılıyor muydu? Yoksa Aydın- Izmır dolaylarında seferı olan TÖ, Meclıs albumünü açmış önüne, harcanacak ya da uzun sure harcanmamaya ozen gos- terecek sılık bır bakan mı arı- yordu? Devlette yozlaştmlmadık bır tek Dışışlen kalmıştı Bakanlı- ğın geleneksel bunyesı zaman zaman bırçok değer yetıştır- mıştı Dışışlen'nın devletın dış polıtıkasındakı ağırhğı, TÖ'nün akıl almaz olçudekı pervasızlı- ğını kanıtlayan dönem açılana dek her zaman hıssedılmıştı. TÖ ıse bırakın önemlı karaıiarı tek başına almayı, ABD'ye gı- der, programı Çankaya'da çev- resınde pervane ustun zekâlı- larla oluşturur Arap ülkelerıne gezı düzenler, Dışışlen'nın ha- berı yoktur Oteden ben Dışışlen'ne ABD modelını bır türtu oturtmayı ba- şaramamanın sıkıntısını çekı- yor Örneğın büyûkelçılıklere ışadamlarından kımılerını ata- mayı' ıstıyor Bılınır kı ABD'de büyüketçılıkler parayla satn ab- nır Kazanan partıye kamparv yada büyük bağışlarda bulu- nanlar elçılıkle ödüllendırılır. Bas parayı al büyukelçılığı' Ola kı benzerı yontemler düşluyor. Ötekı devlet bınmlennden son- ra yerı geldığı ve gereğını bul- duğu zaman Dışışlen'nı de kar- gaşaya ıtecek Polıtıkalarına karşı çıkan bakanlığı başba- kanlığında benzetemedı Çan- kaya'dakı yaşamına uygun bı- çıme dönuşturecek. Cumhurıyet tarıhınde ılk kez bır makıne mühendısı dun ge- ce Dışışlen ne atandı Dışişle- ri şaşırdı, sıyaset kulısı gü- lümsedı Ahmet Kurtcebe Alptemoçın mühendıslık mesleğınden uzak, özel sektöre yakın bır ın- san Belkı de TÖ'nun dışışlen üzerındekı ıdeallerıne uygun göründüğü, etlıye sutluye faz- la karışmayacağına ınanıldığı ıçın onca aday arasından seçıldı. Ne olduysa Güneş Taner'e oldu Dışışlen koltuğunu boşal- tıp yerieşebılmek ıçın onca ça- badan sonra yıne enflasyon belasıyla baş başa Vah Taner vahi O acıdan, kımın olduğu önemlı değıl r •! ıra thıjfcı (PIT r nel Başkan Yardımcısı) Bu ata- ma, ozal'ın Dışışlen'ndetecrü- belı, konuşabılecek, yetkın bır kışı ıstemedığının dehhdır Dışişleri, tanımıyor Kurtcebe Alptemoçın'm ata- ma karanna Dışışlen Bakanlığı yetkılılen "Kendısını tanımıyo- ruz, siyasi kariyeri açıandan hep bizim çok uzağımızda oldu" şeklınde tepkı gösterdıler. Yetkıhler kendılennın devlet gö- revhsı olduklannı ve hukümetın sıyası değerlendırmesı sonucu bakanlığa nasıl bır kışı gelırse gelsm, bu görev bilıncıyle ve devletın çıkarlannı savunan ça- lışmalannı sürdürecekleruu be- lırttıler. Dışışlen 'mn üst dü- zeyh brr yetkıhsı karann duyul- masından kısa bır sure sonra Cumhuriyet'e yaptıgı değerlen- dırmede, Alptemoçm'm bakan- lığının kendılerı ıçın "surpriz" olduğunu söyledı Yetkılı, Alp- temoçm'ın adının Guneş Taner, Yusuf Ozal, Safa Giray ve Meb- met Yazar'la bırlıkte bakan adayı olarak geçtığinı behrterek, "ancak biz başka adlar uzerin- de duruvorduk. Yine de Dışiş- len Bakanhgı'nın daha yakın- dan tanıdığı ve olaylara genel yaklaşımı nedeniyle buyak tep- ki duyduğu bazı adlann bu gö- reve getinlmemiş olması, çahş- mamızın saglıklığı açısından olumİHdur. Şimdi Sayın Ba- kan'la tanışıp ilk birkaç hafta rutin biçimde yogun brifingler yapıp çalışmalarımızı surdnrecegiz" dedı. Yetkılı dış polıtıkanın temel konulannın ana hatlanyla kavranmasının "çok zahmetü" bır ış olmadığı- nı da vurgulayarak şunlan söyledı "Önemli olan Sayın Bakan'- ın bizim yaptığıınız önerileri dikkate almasıdır. Ama siyasi olarak bunlan uygun gonıp gör- memesi kendisine kaür. Korfez krizi bir yana, onumuzde AGtK zirvesi, AKKUM Antlaşması'- nın im«ı«mım|gı ve NATO da yeni strateji belirieme toplanb- lan var. Bu ortamlarda bakan- lığınkadrolanncayapüacmktek- nik yhymaiar esas hareket nok- tasını oluştnracakür. Bir Dışiş- leri Bakanı'nm dfafcaji«nm« gi- bi bir konuyu çok aynnoJı bü- mesi gerekmez. Bizce kritik ko- nu, yeni bakanın daha ust ma- kamlardaki yetkilüerk ters duş- memeyi başanp başaramayaca- ğıdır. Ali Bozer bizim kendisi- ne ılettigimiz önerileri ciddiye alıp kabul ertiği için kısa sure- de bu makamlarla ters duştu."