Catalog

21 ARALIK 1989 ARDINDAKI Baştan Sona kirlilik ANKARA Gecenın karanlığına, sısın, kıriılığın karanlığı eklenmıştı Arabaların far ışıkları, karşı komşunun pencereterınde(Baştarafı 1. Sayfada) rını tyıce benımsedığı her gun kı ışık, bellı belırsız yansımalar bıraz daha ortaya çıkıyor Gaze yapıyordu tecıler komısyon raporuna ıtışTV kıriı havanın tanhçesınden kın sorulan Cumhurbaşkanına başlıyor, Batı ulkelerınde sağlığı yöneltıyorlar, Sayın Akbulut da tehdıt eden günlerı anlatıyordu fikrını soran gazetecılerı "Bu Yetmış yıl öncesı Batı'da gorulen konuda benim de bilahare bir kırlılık, 1970'lerde ülkemıze teşaçıklamam olacaktv" dıye ya rıf etmıştı Yetmış yıl once Batınıthyor Olayın bu yamnda ka da alınan önlemler, bızde hâlâ ra mızah var "namevcut" Valı ve beledıye başkanı "bır Cumhurbaşkanımn açıklamalarına gelınce "Proses, vo şeyler" söylüyor ekranda Sadekasyon, endikasyon" gıbı ce "önlemler dızısı" sözü duyuFrenkçe sözcükierle bezenmesı luyor Sorunu ıncelemış bılge kıne karşm alaturka bır yaklaşımı şıler egzozdan bacalara konulayeğlıyor. Çunku Turkiye'nin Av cak suzgeçlere kadar, her türden rupaühğı son "kararla" tescil gereksınılen önleyıcı araçları edilmis; Alman müsteşan da geçmış yıllarda olduğu gıbı yıne söylemis, AT raporunda 'Tur sıralıyor kiye Avrupa ulkesi değildir' dıZaten karamsar bır dünyada ye bir karar yokmuş, gıbı laflar yaşıyoruz, üstüne üstlük bır de addıyetle bağdaşacak nıtelık'.e kıriı hava, sısle geldı gelecek yodeğıldırler ğun kımyasal maddeler Dışarısı Turkıye, 1949'da Avrupa karanlık, ışık sızmıyor pencereKonseyt'ne gırmış bır devlettır den ıçerı 3 Ağustos 1949'da yurürluğe Telefonlar çalışıyor Eş dost bırgıren antlaşmayla kurulan kon bırıne dün sabah süreceğı bıldıseyın bakanlar komıtesı, ılk top nlen yoğun kıriılığe karşı tavsıyelantısını 3 Ağustos 1949'da yap lerde bulunuyor, öğütler verıyor mış, Belçıka, Dammarka, FranSabah gazete geldı, Saglık sa, Hollanda, îngıltere, Isveç, tr Bakanımız Ankara'ya asıt yağalanda, Italya, Luksemburg, Nor cağını bıldırmıştı Eşım ağzımı veç'ten oluşan uyeler, 8 Ağustos burnumu kapayarak dışarı çık1949'da "Turkıye ıle Yunanısmamı ıstedı Dostlar evde oturtan'ın Avrupa Konseyı'ne uye olmamı önerdı Doktorum ıse, kıriı tnaya çağrılmaları" kararını verhavanın astım yapacağını bıldırmıştır dı 1949'da Turkıye, oybırlığıyle öncekı gün büroda kıriı havaAvrupa Konseyı'ne davet edılmıştır; yıllarca kapıda bekletıl yı solumamızı engeteyen maskememıştır Demek kı tam kırkyıi ler dağıtılmıştı Eczanelerde taönce bu konuda daha onurlu ve nesı bın beş yüz lıra Içımdekı karamsartığı dışandasaygın bır konumda bulunuyorkı karanlıkla butünleştırmemek duk Avrupa Ekonomık Topluluğu ıçın yatak odasının perdelerını sı(şımdı AT) ıle Turkıye arasında kı 1sıkrya kapamıştım Açtım Aakı Ortaklık Anlasması da 12 Ey aa Ne kıriı hava ne sıs ve ne de Tertemız, pırıl lul 1963'te ımzalanmış, 1 Aralık asıt yağmuru pırıl 1964'te yurürluğe gırmıştır Butun bunları unutarak TV, tek sayılı plakalı arabaJarın Turkıye ıçın onur kırıa sayıla trafığe çıkmamasını buyuruyor bılecek bır komısyon raporunu Ağzımı, burnumu, kafamı güneyarısı dolu şarap bardağı anla şe açarak yol kenarına çıktım, yışı ıçınde değerlendırmek ıste taksı beklıyorum Özel arabalar yen Saym Özal gulunesı bır vızırvızır Çankayagıbı, aydının, açıklama yapıyor, ama hıizun kıriı havaya ısyan edıp onlem araverıcı bır manzara sergılıyor yanların yoğunlukta olduğu ATraporu, adı ustunde bır ra semtte, tek sayılı özel arabadan pordur Komısyon, Sayın ÖzaV geçılmıyor Havayı guneşlı bulan ın dedığı gıbı "Turkıye Avrupa ne önlem dinlıyor ne de ceza 12 ulkesi değildir" dıye bır "karar" Eylül'e ısyan etmeyen aydınımız, kıriılık önlemıne bayrağı açmış veremezdı 1 Komısyonun raporu örgutun Ne muttu bıze Bakanlar Konseyı'nde tartışılaBürodakı sabah toplantısında rak bır karara bağlanacak, son baş konu kırlılık Hava açık, güra Avrupa Parlamentosu'nun neşlı "Olsun" dıyor arkadaşlar, onayına sunulacaktır "Bızyınealdanmayalım BaksaŞımdılık karar ertelenmış, nıza Sağlık Bakanı devrede valı u vuslat ytne başka bahara " kal ış başında, beledıye başkanımız mıştır halkımız kıriı havanın hışmına Ancak Sayın özal, Turkiye' uğramasın dıye can sıperane çanin "Avrupalılık belgesı"nı AT lışıyor" nın komısyonlarında aramaktan Öğleye doğru, güneş, yıne güvazgeçmelıdır Turkıye, kendı ulusal yapısında, devlet duze neş Hava temız Kentın hemen nınde, demokrası duzeyınde ve her yerınde aynı manzara llgılıçağdaş uygarlık koşullannda ne tef çalışmalannı sürdurüyor tabıı durumdadır7 Cumhurbaşkanı Bu kez ne dryecekteı^ Gece öcübu soruların yanıtlarını ara lerden söz ettıler, halkı alarma getırdıler malıdır. İlgılıler dedıler Kentın üzenne • * • O L A Y L A R E V CUNEYTARCAYUREKyazıyor çöken kıriı havayı rüzgâr alıp götürmuş Kıriı tabaka ıkı yüz metre daha yukarılara çıkmış Nem oranı bırden düşüvermış Bütün bunlar, halkımız ve yetkılı, etkılı, bılgılı kışılerımız yataklarında mışıl mışıl uyurken sabaha karşı oluvermış Taş yağmasını beklerken, asıt yağmuru nerelerde? Sorup soruştururken, ısım gerekmez, Sağlık Bakanlığı'nda bakan altındakı kışılerden yanıt yok, bıyık altından bol bol guluyorlar Meger asıt yağarsa, kente yağmaz, ıkı uç kılometre dışındakı alanlara ınermış Içımı yenıden korku sardı Şımdı ıster mısınız, çıksın ortaya Sağlık Bakanı Halıl Şıvgın, "Asıt kente yağmasına yağmadı, ama tarialara döküldu Ne ekmek yıyın ne sebze alın" desın Oer mı der' Halkın sağlığı ıle oynanmasına asla ızın vermez hükumetımız Ya da yapsa yapsa sağlığımtzı pekıştırmenın yolunu tedavı ücretterıne zam yaparak sağlar Pıyasa serbest, pahalı tedavı, alırsaK en ryısıne kavuşacağımızı bılerek zamlar Ister pahalı, ıster ucuz yoldan, ölmek serbest AT, tabıı kanştırır dınsel öğelerı Bır ulke kı, Allahhk 1 Kıriı havaya önlem bıle Allahın hırnmetıne kalmış Ya yağdırır ya kaldırır Yetkılısı keza Bır gece korku fılmlerı yaşatır hukümet, ertesı günu doğa yalanlar Kısmetten çıkmış bır kez Bır başka hava daha geldı, çarptı gözüme Devletlu bakanlanmızdan Guneş Taner, "Enflasyon şahsı meseiem" demış Hangı açıdan söyledığı tartışma gotürür Enflasyon artık Güneş Taner'e kadar dayandı da, "şahsı mesele" mı görüyor, yoksa enflasyonun ancak ekonomıye yüksek hızmetlen sonunda aşağı ıneceğını mı söylüyor Orası bellı değıl Ne var kı, ben ıkıncı olasılığa degıl, bınncıye önem verdım Bır, bır buçuk yıl önce Taner'le Mechs kondorunda soyieşmıştık Enilasyonun artık az buçuk kazanan ınsanı da alıp götürduğünden yakınırken, henüz bakan olmamıştı Taner, "Sız de ıkıncı bır ış edının" demıştı Önerı olumlu, ama nasıl bır ış? Taner, büyük bır olgunlukla "gecelerı taksı ş o f ö r l ü ğ ü " yapmamı önermıştı Zaman geçırmeden Taner'ı enflasyon sıkıntısından kurtarayım dıye telefona sarıldım Bır toplantıdaymış, herhalde "şahsı meselesıne" çözum anyor Konuşabılseydık, devletlu bakanımıza "kışısel sorunu enflasyondan kurtutması" ıçın ıkıncı bır ış edınmesını salık verecektım Artık gecelerı taksı şoförluğu mü yapar bılemem, orası Taner1 ın sorunu Olur ya, TO aılesı emırlerındekı BMVV'lerden bınnı verırler Yaptığımız ınsanlık görevı Ötesı Taner'e ve Allahlık devlet yönetımıne kalmış HABERLERİN DEVAMI CUMHURİYET/17 Ankara Ankara'ya yanm soluk (Baştarafı 1 Sayfada) >asete dönuşturmek ıstedığını soyledı Karayalçın, "Ben kımseye sataşmadım, suçlamada bulunmadım. Ama bana ve partıme sataşılırsa buna karşılık verırim" dedı Ankara'da komur sıkıntısı bulunmadığını, kaçak komur ve baca denetımlerının çok sıkı bır şekılde surduğunu kaydettı Meteorolojı Işlen Genel Mudur Yardımcısı Mehmet Ormecı, AA muhabırıne yaptığı açıklaraada. havada, beklenen cephesel faalıyetlenn görülduğünu ve basınçta 3 mılıbarlık duşuşun söz konusu olduğunu behrttı Örraecı, alçak basıncın öğleden sonra daha etkılı olacağını kaydederek, Ankara'da havanın oldukça ıyı bulunduğunu kaydettı Kızılay, Bahçelıevler, Sıhhıye, Maltepe, Ulus. Cebecı ve Kurtuluş semtlennde havanın çok temız olduğunu anlatan Örmecı, yüksekte kalan Çankaya, Oran ve Keçıören gıbı semtlerde halen sıs bulunduğunu ve dıinkü oranda kırlılık görulduğunıl söyledı Başkenttekı kırblığın yüzde 70 orarunda egzoz gazlanndan kaynaklandığını öne suren uzmanlar, "Egzoz gazı sadece gonıoduğu gibı sıyah bır duman değıl. tçınde kursun da var. Yanı ınsanlanmız bır anlamda her gun kurşunlanıyorlar. tnsan bunyesine gıren kurşun ağır bır metal olduğu ıçın, dışan atılamaz. Bınkir ve bellı bır duzeye ulaşınca olume neden olur'" dıye konuştular Bılındığı gıbı 1985 yılında araçlarda dızel motora geçış ıçın hukumet bü>iik bır kampanya baslatnuştı Oysa dızel motor, benzınlıye oranla beş kat daha fazla kır GERÇEK (Baştarafı 1. Sayfada) tnegöl ve Konya'nm Seydışehır ılçelennde ılk ve orta derecelı okullar tatıl edıldı Seydışehır'dekı okullar sıs kaİKincaya kadar kapalıkalacak Erzurum'da da sıs ve kırulık yuzünden güçlıikle nefes alınıyor Yoğun sısın sebep olduğu trafik kazasında ıse ıkı kışı öldü. Kutahya Valısı Erdoğan Ausoy, tatüın 2 gun süreceğını, fabrıkalarda vardıya degışımı yapıldığını açıkladL kaysen'de kirulığe karşı ahnan önlemler suruyor Kırlüığın pençesındekı Izmıt'te de geçen cuma gunu baslatılan ıkıncı kademe önlemler suruyor Pazartesı gunune kadar okulların tatıl olduğu tnegöl ılçesının 3 köyunde, ılk defa hava kırlılığı etkıh oldu Halıç'ın tenuzlenmesı sırasında Inegöl'e taşınan fabrıka lar yuzünden, ılı,ede 3 kademe önlemler uygulanıyor Kaymakam Huseyin Akat'ın başkanlığında toplanan ılçe Hıfnssıhha Kurulu, okullann tatıl edılmesı, kalorıfer ve sobaların behrlenen saatlerde yakılması karan akh Hava Hasan CemaTe ödül (Baştarafı 1. Sayfada) Polıtıka, edebıyat, basın, televızyon, sınema, tıyatro, ış dunyası, bılım, muzık, plastık sanatlar, spor \e vakıfkurummeslek orgutlen dallarında Nokta Dergısı okurlannın oylanyla her yıl geleneksel olarak duzenlenen anketın bu yılkı "Doruktakıler '89"unun ödullen öncekı akşam dergının 4 Levent'tekı merkezınde duzenlenen törenle sahıplerıne venldı Kıbrıs Rumları Ledsky'yc kızdı Öte yandan Ledsky, dun Rum lıder Yeorgıos Vasıhu ıle yenıden bır araya geldı ve Rum tarafına "iki toplumun yakınlaşmasım sağlajacak guven arttıncı onlemlerle ilgili" önerılerını sundu Ledsky, önerılerını bugun de yazılı olarak KKTC Cumhurbaşkanı Rauf Denktaş'a verecek Edınılen bılgıye gore Ledsky, "bir federasyonun oluşturulmasını kolaylaşbracak nıtelikte" temaslar onenyor Önenlerde, kulturel ve sponıf temaslann yanı sıra tarıh kıtaplannda değışıklıkler yapılması ve duşmanca ıladelerın kaldırılması gıbı konular da yer ahyor ABD, Kıbrıs Rum ve Türk taraflarına her yıl yaptığı toplam 15 milyon dolar dolayındakı yar LEFKOŞA (AA) ABD Dı şışlen Bakanlığı Kıbrıs lşlerı Koordınatoru Nelson Ledsky, ışadamı Asil Nadir'le geçen hafta Londra'da göruştuğu ıçın Kıbnslı Rumların tepkılenne hedef oldu Ledsky'nın Kıbns'a gelmeden önce Asıî Nadir'le göruşmesını protesto eden Vassos Lıssandes lıderlığındekı Rum sosyalıst EDEK Partısı bır bıldırı yayımlayarak hükumetı, Ledsky'yı "istenmcyen adam" ılan etmeye çağırdı EDEK bıldırısınde, Asıl Nadır'ın "Denktaş'ın devleline" destek veren bır kışı olduğu belırtılerek, "Hukumet şımdı Asil Nadir'ın Kıbns sornnuyla ılgılı goruslennı Ledsky ile gorusmeve mı oturacaktır?" deruldı RESTAURANTBAR yemek muziğinde YARCAN YıJbaşı rezervasyonumuz başlamtştır. RESTAURANT BAR (KOREAHj JAPANESE & CHINESE CUISINES) OUR NEVVLY ARRIVED CHEF STARTED TO SERVE YOU WITH THE VERY CHINESE CUISINE COME&TRY OUR AMAZING PEKI*NG DUCK&SPEOALITIES PRODUCED BY THE CHEF CLOSED ON SUNDAYS dımın ayrı ayrı değıl ortak projePohüka dalında DSP Genel lere harcanmasını, bu arada Lefkoşa'da ABD finansmanıvla tn Başkanı Bulent Ecevit, "partısinın gılızce eğıtım yapacak ortak bır onemli ynkseliş göstermesi ve adıunıversıte kurulmasını önenyor nın cumburbaşkanlığı adavlan arasında yer alması) la", edebıyat Ecevit'in tepkisi dalında Murathan Mungan, "89 Öte yandan DSP Genel Başka yılında yayımlanan uç kıtabıyla", nı Bolent Ecevit, Ledsky'nm son televızyon dalında Mehmet AIı Bı (Baştarafı 2. Sayfada) gunlerde Guney ve Kuzey Kıbns'ı rand, "Kıbrıs Belgeseh" ıle, sıne dar değerlı >önetmenler yetıştırmış, oyuncuayıran sınırı Berhn Duvarı'na ma dalında Zulfn Livaneli, "yö lar, teknısyenler yetıştırmış bır ulusal kültur benzetmesıne karşı çıktı. Ecevit, nettığı Sıs filmının gosterdığı ba alanını "Asıye" benzetmesıyle tanımlamaya şanlarla", tıyatro dalında Zubal kımsenın hakkı yoktur Türİc sıneması konuşöyle dedı "Berlin Duvan tek bir ulusu Ofcay, "Evıta muzıkalmdakı ba sunda en radıkal eleştırılerı yapmış bır sıneboien duvardı. Kıbns'takı sınır ıse şansıyla", ış dunyası dalında Cem ma yazarı olarak bu tavn reddedıyorum Bu ikı ayn ulusun >aşadığı topraklar Boyner, "TÜSİAD Başkanhğı'na yanlış duzeltılmelı, tekranna olanak venhnearasında olaylann zorlamasıvla seçıknesı ve hukumete muhalefe melıdır çizilmış bır sımrdır Gerçeklen bü tı ıle", bılım dalında Prof Dr ErIkıncısı, tıpkı basınımız gıbı, sınemamız da mezden gelerek gerçekçı çozum dt JI Yormuk, Yrd Doç. Kutln Se hem endustnyel yapısı hem de kultur duzeyı bulunamaz. ' vin ve asıstan Nedim Savacı'dan bakımmdan korunması, gehştınlmesı gereklı bır alandır Çünkü bır halkın kımlığı, her şeyden önce külturel kımlığıdır Sınema fiknlen, buzdolabı ya da otomobıl gıbı herhangı bır tüketım aracı değildir Sınemamızın yaşadığı knz, yıllardır çeşıüı Avrupa ulkelen başta olmak uzere, dunyanın tum ulkelenmn yaşadığı krızden farklı değildir TV ve vıdeo rekabetı, salonlann azahşı, fınansman yetersızlıklerı, yuzyılımızın bu en etkılı sanatını ulkemızde de zor noktalara getırmıştır Çare ıçın ıse, Amerıka'yı keşfe gerek yoktur Avrupa Bar'da ulkelenmn yülardır başanyla uyguladıkları destekleme bıçımlen ve koruma önlemlerı ulkemızde de uygulanırsa mesele bıter Bu konuda otuz yıldan berı sayısız toplanistiklal Cad Odakule Yanı Beyoğlu 151 95 91 tı, şura, kongre ve setnınerde, raporlar hazırlanmış, önlemler behrlenrmş, sıstemler öne nlmış, ancak bunlann biçbiri gerçekleşmemıştır Sınema tarıhçılerımızın elınde, bu tozlanan dosyalardan oluşan bır kıtaplık dolusu belge bulunmaktadır SalıÇarvunba 22 « » 00 lılık yaratıyor Kırlıhktekı azalmaya karşın Ankara'da öıüemler dun de surdu Kalonfer \e sobalann yakılması sabah saatlerınde yasaklandı Tekçıft plaka u>gulaması ıse tam olarak vaşama geçırılemedı Dun sonu tek rakamla bıten araçlann trafığe çıkmaması gerekıyordu Ancak buna buyuk ölçiıde uyulmadı ANKARA (Camhuriyet BuroYetkdıler, Kızılay,'feahçelıevler, su) Vuralhan'ın gazetemıze açSıhhıye, Maltepe, Ulus, Cebecı ve tığı tazmınat davasında Vuralhan Kurtuluş semtlennde havanın çok ve arkadaşlan ıçın duzenlenen feztemız olduğunu ıfade ederek, yuk lekenın getırtılmesıne karar \enlsekte kalan Çankaya, Oran, Keçı dı ören gıbı semtlerde halen sıs buEskı Mıllı Savunma Bakanı Erlunduğunu açıkladılar can Vuralhan'ın gazetemız >azarAnakent Beledıyesı yetkıülerı, larmdan Ugur Mumcu ıle Yazı İşEGO otobuslennm 20 tanesı üze lerı Müdurumuz Oka> Gonensin nnde "Vatalitık mtre" denedıkle haklannda açtığı 150 milyon hrannı belırterek, "Bu olumJu sonuç lık tazmınat davasına dun Ankaverirse, buna yaygınlaştıracagız. ra 22 Aslıye Hukuk Yargıçhğı'nda Tanesı 5 milyon lıra olan bu alet devam edıldı leri berkesin alması için yollar Gazetemız avukatlanndan arayacagız" dedıler EGO, BOIAŞ ve ODTÜ'nün ortaklaşa olarak, Emın Değer, Dışışlen Bakanlığıaraçlarda "dogalgaz na alınan zırhlı araç ve gereçler konusundakı yayınlannuz üzenne kullammi) la" ılgıh çalışmalann Dışışlen Bakanlığı'nda açılan sobaşlatıldığını behrten yetkıhler, ruşturmarun sonuçlandığını bıldı"Dogalgazla çahşan araçlarda gnç rerek söz konusu fezlekenın getırkontrolu yapnktan sonra gerekirse tılmesını ıstedı otobuslerde doğalgaza gore duMahkeme, Vuralhan ve arkazenleme yapılacak" dedıler daşlan hakkında duzenlenen fezEGO Genel Mudüru a h a n Allekenın getırtılmesıne karar verdı tınoz, otobuslenn motor egzozuVuralhan'ın Mumcu ve Gönenna gıden cıhazlann düzenlı kontsın'e açtığı ceza davası da Istanrolu yapıldığı beurtılırken, "tsviçre, Italya, Arjantin. Brezilya, Ka bul 2 Aslıye Ceza Mahkemesı'nde nada ve Danimarka'da dogalgaz suruyor Ceza mahkemesı de sola çahşan araclar var. Turki>e'ye ruşturma sonucunun beklenmesıde bu modelı getırraek ıstı>oruz" ne karar vennıştı dıye konuştu Dızel araçlarda kullarulan motonnın benzının beş katı kırhlık (Baştarafı 1. Sayfada) yarattığı büdırılırken, Doç. Dr ts ınsancıl polıtıkalar ızleveceğı ümımail Topuzoğhı, egzozların hava dıne kapılanlan, Türkıye'dekı akkırhhğıne olan etkısını şoyle rabaları vazgeçırmeye çalışıyor anlattı Ancak mıllı duygulara seslenen bu "Motorlu araç egzozlanndan konuşmalar, Türkıye'de kalınması çıkan azot oksitkri. aidehıt ve ke ıpn gereklı guvenceyı taşımadığınton gibı kırlebcilenn hava kirtilı dan olsa gerek pek etkılı olamıyor ğıne onemlı etkıleri vardır. BanBu arada konu hakkında bılgılann ust solunum yolian tahnşınde onemlı rol oynadıklan bilin sıne başvurduğumuz Balkan Tjrklerı Multecı Derneklen Başmektedir." kanı Mumin Gençoglu, Başkan Trafik Müdürluğü yetkılılerı, Peter Mladenov'un yumuşak poresmı kuruluş ve bdedıyelenn fen lıtıkasının "gen donuşu" hızlannı muayeneye göndenlmedığını dıracağını söyledı Bulganstan'dabelırterek, Ankara'da 220 bın cı kı demokrasıye gıdış ve Türklere varında araç bulunduğunu, trafı sıcak bakma polıtıkalarını umıt ğe hergün 300 yenı aracın katıldı verıa gehşmeler olarak nıteleyen ğını bıldırdıler Gençoglu, şunları söyledı Bu1 firmada motorlu araçlar uz"Donuşlerde ış ve ev bnlamama manı olarak çalışan Erdoğan Er gerekçesımn n n ı sıra Turkiye'nin kan, hava kırlılığının yuzde uyguladığı >ıze de buyuk rol o>70'ının egzoz gazlanndan kaynak nuyor. Gelenkr, vizeden dolayı landığını belırterek, Ankara'da da Bulganstan'da kalan yakınlanna aynı durumun yaşandığını söyledı bir daha hıç kavuşamayacaklan 1984 mayısında egzoz emısyon endisesine kapıldılar" dedı lannı sınırlayan bır standart çılcaÇektıklen bütün sıkıntılara karrıldığını ve buna göre fıltre uygulanması söz konusuyken yaşama şın, "Ozgurluklerin en guzelini geçınlemedığını vurgulayan Er burada bnldum", "Vatan toprakan, "Tum dunyada bu standar ğında ölmeye geldim" dıyenler ve da ıryuiuyor. Ancak Turkiye'de bu dönuşu akıllannın ucundan bıle geçırmeyenler çoğunlukta standartlara uyulmadı" dedı Tersme göçun yanı sıra Turkıye'yı vatan secenlenn yaşam savaşları da sürtıyor Hepsı başlarıru oluşan ekıp, "başanlı kemık ılığı sokacak bır yuva, tencerelerını naklı amelıyatıyla", muzık dalın kaynatacak aş peşınde koşuyorlar da Sezcn Aksu, "son çıkan kase Hayat pahalılığından çok bunatıyle", plastık sanatlar dalında lanlar ve ış bulamayanlar evdekı Bedn Baykam, "sergılerı ve hapeşyalannı satarak geçınmeye çalıpenınglen ıle", spor dalında Mustafa Denizli, "Galatasaray'dakı şıyor Bu yüzden her gun Santral yönetıcılığı sonrasında başanla Garaj'ın altındakı pazarda "Hayrıyla, kurum, vakıf ve meslek ör dee bre, tcmiz göçmen mallan gutlen dalında tnsan Haklan Der bnnlarrr" bağırtıları duyuluyor Gıtmekle kalmak arasında negi (tHD), "ınsan haklan ıhlallerıne karşı yüruttuğü başanlı bocalayan çoğu soydasınuz, "Hakampanyalarla" ve basın dalında yırlısı ne ise o olsun" demekle yeda gazetemız Genel Yayın Yönet tınıyorlar menı Hasan Cemal, "başanlı gaÖte yandan sadece Kapıkule^ zete yonetimi ve Ozal Hikâyesi' den Bulganstan'a gen dönenlenn adh kjlabıyla" birinci seçildiler. sayısı 86 bın 308'e ulastı Mahkeme Vuralhan fezlekesini getirtiyor G Ö Z L E M UĞUR M M U U C (Baştarafı 1. Sayfada) Çağdaş uygarlık duzeyıne ulaşmak Çağdas uygarlık, sanayıleşme ve çoğulcu demokrasıyle esanlamlıdır Turkıye, Kemalıst devnmlerle çağdaşlaşma surecıne gırmış, bu sureçten sonra aşama aşama çoğulcu demokrasıye ulaşılacağına yasaklı ve kısıtlı demokrası anlayışına saplanılıp kalınmıştır Ozellıkle Ikıncı Dunya Savaşı'ndan sonra bloklar arasında estırılen soğuk savaş ruzgârları, Turk demokrasısıne de yon vermıştır Turkıye, bu soğuk savaş ruzgârlarına kendısını kaptırmasaydı, hıç kuşkusuz, kendı yolunu kendısı bulurdu Bu yol da çok sağlıklı olurdu Tanzımat donemı nasıl kı "Batı baskısıyla Batıcılık" dıye adlandırabıleceğımız bır model oluşturmuşsa, soğuk savaş ruzgârları da Türkıye'de "askerı amaçlarla stnıriı" bır demokrası modelı getırmıştır Sonuç, "NATO'ya evef, ATye hayır"d\r Turk askermı Kore'de Batı demokrasısı adına cephelere surenler, bugun Turkıye'yı kendı aralarında görmek ıstemıyorlar Çünku, Ikıncı Dunya Savaşı'ndan sonra estırılen soğuk savaş ruzgârları Turkıye'ye ıkı görev bıçmıştı Sovyet sımrlarında Batı'nın ılerı karakolu ve gerektığınde korfezdekı petrol bekçılığı ABD gozetımınde ve NATO denetımındekı demokrası anlayışı Türkıye'de komünızm partılennın kurulmasına ızın vermıyordu Oiaylara bu açıdan bakarsanız, çok partılı yaşama adımımızı attığımız gunlerde antıkomunıst baskılann ve aydınlar uzerınde kaynatılan cadı kazanlarının da rastlantı olmadığını anlarsınız Işın ılgınç yanı da aynı gunlerde o zamankı adıyta "Mıllı Emnıyef olan MIT'ın sorgu ekıplerı ıle dınleme servıslerınde çalışanların aylıklannın CIA tarafından odenmesıdır Nasıl olmuştur da CIA, adı "mıllı" dıye başlayan bu haberalma orgutundekı sorgu tımlennın ve dınleme servıslerındekı memurların aylıklarını odemıştır? Bu akıl almaz bağlantılar soğuk savaşın zorladığı ılışkılerdır Inanmayanlar, 1960 ıhtılalınden sonra Yassıada'da kurulan Yuksek Adalet Dıvanı kararlarını ınceleyıp "örtülü ödenek dosyası"na bakabılırler Bugun dunya değışıyor Değışen dunyada soğuk savaşa da artık gerek kalmıyor Sovyet Dışışlen Bakam'nın NATO merkezınde toplantı yaptığı, aralarında soğuk savaş ruzgârları esen ABD ve Sovyetler Bırlığı başkanlarının bır araya geldıklerı, resmı ıdeolojılerın çuruduğu, Lenınızm dıyariarında revızyonızmın ıktıdara geldığı, duvarların yıkıldığı gunlen yaşıyoruz Boyle bır dunyada ABD'nın gozunde Turkrye'nın artık eskı onemı kalmıyor Kalmadığı ıçındır kı ABD, Turkıye ıçın yaşamsal onemdekı ıkı konuyu gundeme getırıyor Kurt ve Ermenı sorunları Başta ABD olmak uzere butun NATO ulkelerı, Kurt ve Ermenı sorunları nedenıyle askerı deyışle "Turkıye'yı destablıze" edıyor, ederken de NATO damgalı eskı "savunma conceptlen"nı bır yana bırakıyor Dunya bugun bır başka dünyadır Boyle bır dunyada, AT'ye gırme şansı "NATO muttefıkı Turkıye"den çok, Varşova F%rtı uyelerı, Polonya, Macarıstan, Çekoslovakya ve Demokratık Almanya'dadır' Avrupa Topluluğu üyelerı, 1992'de, "Malların, hızmetterın, ışgucunun ve sermayenın" serbest dolaşımını sınırlayan her turlu engelın kaldırılması ve bu yolla butunleşecek tek bır pazara gırmeye hazırlanıyorlar Bu "tekpazar" ıle bırlıkte ekonomık ve sıyasal önlemlerden ojuşacak bır "Avrupa sosyal alanı" duşuncesı de gundeme gelıyor Turkıye, çoğulcu demokrasıye, "ATye gıreceğız" dıye değıl, ozgurlukçu sıstemı, kendı oz kararları ve ıstencı ıle kurabıtseydı, bugun çok daha başka noktada olunurdu Trenlerı hep kaçırdık Hem trenlerı kaçırdık hem de Batı'nın bızlen, asken amaçlarla nasıl kullandığını anlayamadık Neden mı? Gitmek İdamhk'a kesin teşhîs yok (Baştarafı 1. Sayfada) fer Türna, bu konuda şunları söyledı "Benım en son duruşmada soyledığim ıfade gecerli. Olup olmadığından emın değılım. Bunu duruşmada soyledım. Nıye suçsuz yere yatsın? Ben de ona karşıyım. Zaten valancı şahıtlık dınen de gunâh. Ben o yuzden kesıo olmadığımı mahkemede vıcdanıma danışarak if ade ettim. Ve son mahkemede vıcdanıma danıştım. Bır de esas faılle onun arasında korkunç bir benzeriık vardı. Zaten polısin ve savcılıgın suçu. Kesınlıkle poIıs \« savcı şahılien de yanılttı yanı. Şımdı o ıçerde, gerçck suçln serbest Bu ters bir dunım. Ben iste son mahkemede ifade ettim. Ben budur veya bu değildir diyemoeceğım." Sinemamız ve Amerikan Tekellerî ın bütun büyük salonlarında Amenkan fılmlen oynar, bu nedenle lngılız sınema endüstresı zannettığımız şey, gerçekte Amenkan sınema endustrısıdır Butun bunlar yanm yuz yıldır hakkında kıtaplıklar dolusu kıtap yazılmış, Batı ve dunya kamuoyunun çok ıvı bıldığı, tanıdığı, kımse ıçın yenı olmayan konulardır Dünyadan habenmız olmadığı ıçın bız bılrmyoruz o başka Bır de başımıza yenı geldığı ıçın Gercekten ıkı yıl öncesıne kadar Turkıye, bu tekellenn ısulasına uğramamış neredeyse tek şanslı ulkeydı Hep bıldığımız gıbı gene sınemalarımızda Amenkan filmlerı oynardı Ama bu filmler, jTurk ıthalatçı fîrmalar tarafından "fıks royalty" önererek getırtıhr ve göstenlırdı Turk yapımcılar da Turk ıthalatçüarla rekabet edebılırdı, yanı ortada "tekel" yoktu tkı yıl once özal hukumeu, yabancılara, sınaı şırketler gıBı tıcan şırketler de kurma ıznı verdı ve Amenkan sınema tekellen, ulke mıze geldı önceden kararh oldukları halde, kamuoyunu urkütmemek ıçın önce sadece vıdeo alanına gırdüer Sonra da gerçek nıyetlerı ortaya çıktı Sınema salonlannı ışgal ettıler Buyuk masraflı super produksıyon filmlenyle, genış tanıtım olanaklanyla fılmlenm gösterdıler ve elde ettikleri gelirin neredeyse tumunu vergı odememek ıçın pourcentage rojalry bedelı gıbı gosterereK >urtaışına transfer yolunu tuttular. Onumuzdekı yıllarda önde gelen sınema salonlanmızda kendı sınemamızın değıl, Avrupa'mn ve Amenka dışındakı ulkelenn, tekeller dışındakı "bağımsız" Amenkan şırketlenmn mtelıkh urunlennı ya hıç göremeyeceğız >a da pek az görebıleceğız Şımdı, yenıden elımızı yureğımıze koyalım ve soralım Amenkan filmlerının va da yaoancı fılmlerın ulkemızde "özgurce" gosterılmesı konusuyla bu "tekel" olgusunun ve Turk sınemasımn "kalıtesı" ıle bu konunun ne ılgısı var ? GRUP ÇAĞRJ önem taşıyan öbür konulan bır yana bırakarak tasannın Turk sınemasını yabancı tekellere karşı korumak amacıyla getırdığı uç önlemı ele alalım Bunlardan bınncısı "yabancı sınema filmlerının pazar payını <7o75'le sınırlamak", vam Türk Sınemasına %25 oranında göstenm hakkı tanımak, ıkıncısı yabancı tekellenn elde ettıklen gelın vergı vermemek ıçın royalty bedelı gıbı göstermelerı karşısında gene onlara sınema alamnda yatırım yapmalan şartıyla %40 transfer blokajı uygulamak, uçuncüsu ıse "dublaj yasağı" Bu sonuncu önlem, yanı dublaj yasağı tasarıya guımş bulunmakla bu'hkte, suıema sektörünce ısrar edılme>en, uzerınde anlaşma sağlanmamış bır konu Öbur ıkı önlem ıse son derece haklı nedenlerle desteklemyor Oysa kamuoyumuz bu ılk ıkı önlem konusunda hıç bılgüendıntaıezken, dublaj yasağı, şaşırtıcı bıçımde ıletışım araçlanmızda öne çıktı Sankı esrarlı bır el bütun öbür maddelerı bır yana ıtıyor ve sofraya hep aynı yemeğı suruyor Şımdı buradan, sınemacı arkadaşlanmın da duygu ve düşuncelennı yansıttığıma ınanarak seslemyorum Tamam baylar, dublaj yasağım desteklemıyoruz Ama öbür 1 konularda ne dıyorsunuz Yam Amenkan sınema tekellerının, "bız Qİ5 pazar payıyla yetınemeyız, pazann tamamını ısterız" dıleklenne katılıyor musu9 nuz Türk sınemasına tanınan %25'lık kontenjanı gene "yasaklar" dıye reddetmeye devam edecek mısınız'' Yam Amenkan tekellerımn, "bız burada elde ettığımız gelınn neredeyse tumunu royalty bedelı olarak vergı ödemeksızın transfer ederız Bu bızım hakkımızdır" demelennı destekleyecek mısinız 7 Gelırm %40'ınm gene onlann tasarrufunda olarak ulkemızde sınemaya yatırmaları koşulunu "yasaklar, sınırlamalar" olarak nıtelendırıp feryada devam edecek mısınız? Yabancı tekel sözculennın sankı öbür sınemacılar ödemıyormuş gıbı, "bız rüsum odüyoruz" demelerım yutacak mısınız7 m Nişantaşı'nda Bir "Gece' Pazar Paıanea hanç BULENT ORTAÇGIL YALÇIN & KADIRIKILİSİ CEM GÖKSUNANN SERMETERTANİKİLISİ MELTEM Amerikan sinema tekellerinin ülkemize gelişi TEL NO: 165 47 38 163 60 87 ADD NİSPETİYECAD NO 41 ETİLER ISTANBUL \ ılıkon.ıgı Cad Nısdntaşıl46 6Q81 Yılbasi Rezervasvonumuz baslatmsUr. •BÜLENT ORTAÇGIL COŞKUN DEMIR ACİL Otelcılık mezunu SanatevıBar ıçın Bay Bayan garson paptllonbar SFRDAR&SEVINGUL Etiler NıspptıvP CaH Hcrgun 18 00 02 00 arası Akatlar Gırisı Tel 157 37 68 aranıyor 16 00'dan sonra 152 38 57 •GUND0GARKEN Ambiance Boğdat Cad Çıftefiavuilar 356 16 70368 49 30 Restaurant ve Bar Duyurulannız tçin PERA 7 146 9 38 132 64 26 Turk sınemasımn bunalımı ıle doğrudan ılgısı bulunmajan, sadece bu bunahnu bıraz daha arttıran "tekellenn gehşı" konusu ıse 1919'dan ben suren tam 70 yıllık bır tanhtır Bınncı Dunya Savaşı sonrasında MPAA'nın (Motıon Pıcture Assocıatıon of Amerıca) ku ruluşuyla başlayan ve günumuzde de devam eden bu tarıh, aynı zamanda dev Amerikan sınema tekellenrun butun yeryuzünde gınşüklerı, yeryuzunün en buyuk kultür emperyalızmı operasyonlannın da tanhıdır tktncı Dünya Savaşı sonrasında Leon Blum gıbı başbakanlan zorla anlaşma masalanna oturtan ve ısteklerım dıkte ettıren, bakanlar, genel müdurler duşuren, tıcan ve sınaı yaptınmlarla ve tehdıtler, şanlajlarla salon zıncırlennı ışgal eden, akhn alamayacağı buyük paralarla ınsanları elde eden, kazandıklan tum parayı vergı odemeksızın transfer ederek büyük malı kanamalara yol açan bu tekeller, ABD'nın "Sherman AntıTröst Yasası" dışında bıraktığı tek sektorünyanısınemanındevlendır Bugun bu nedenle, Lızbon'da bır tek Portekız filmı seyredemezsınız, bu nedenle Berlın'ın ve Pans' Sinema yasası Yıllardır kamuoyumuzu meşgul eden Bu soruların net, açık yamtlanna kamuounun d a "Turk Sınemasımn Sorunları" konusu son y sınemacılann da ıhtıyacı var olarak Kultur Bakam'nın eylul ayında duzen . , , • ledıği genış bır toplantıda ele ahndı Bu top P l t i r î r k e n lantıda sınema sektörunun meslek temsılcıleBu sutunlarda "sınemacı" ımzalı bır yazı n raporlar sundular ve daha sonra da bır mıl yayımlandı Dıyor ki "Yunanlılar böyle önletvekıh parlamentoya bır yasa tasansı hazır Jemler alabılırler kendı sınemalannı korumak ladı Şu sırada komısyonlarda göruşulmekte l ç m Onlar hem Batı'nın şımank çocuğudur. olan tasan yukanda da belırttığım gıbı her bin Hem de küçük pazardırlar Bız ıse büyuk paayrı bırer yazının konusu olabılecek düzenle zarız Bıze yaptırmazlar . Bılıyorum, hazretmeler önenyor Sansur, fonlar, sınema genel ı e r şımdı bana yabancı uşağı dıyecekler Deraüdürlüğü kurulması, sübvansıyonlar, altya s m ler " tarzındakı sözlennız bız bu ülkede pı ve ulusal endustnyı koruma gıbi Bugune vaşayanların 19 Mayıs 1919'dan bu yana allkadar bu tasanmn ana hatlan hıçbır >a>ın or Şık olmadığımız sözler Bunlan nerede öğrengammızda yer almadı Şımdı, her bın a> 1 ayn dmız merak ediyorum 1