Catalog

CUMHURİYET/14 DIŞ HABERLER 21 ARALIK 1989 Dünya,katliamı lanetliyor Güvenlik güçlerinin hafta sonunda Temeşvar'da "tam bir katliam" yaptıklan anlaşıldı. Demokratik Almanya Haber Ajansı'na göre, olaylarda 4 bin kişi öldürüldü. Temeşvar'da dün de 50 bin kişi, Çavuşesku yönetimi aleyhinde gösteri düzenlendi. Güvenlik güçleri, göstericilere müdahaleetmedi. Ayaklanmalar başka kentlere de sıçradı.Temeşvar'da olağanüstü hal ilan edildi. Dış Haberler Servisi Temeşvar kentinde hafta sonu Çavuşesku rejimini protesto gösterileri sırasında güvenlik güçlerinin "tam bir katliam" yaptıklan kesinleşiyor. Demokratik Alman resmi haber ajana ADN, son gösterilerde yaklaşık 4 bin kişinin öidörüldüğunü öne sflrdü. Temeşvar'da olağanüstü haJ ilan edildi. DUn tran'dan ülkesine dönen Romanya Devlet . Başkanı Nikoiay Çavnşesku, ordunun göstericilere müdahale ettiğini kabul etti ve göstericileri "serseri" olarak niteleyerek askeri birliklere saidıranlara gereken cezanın verildiğini beürtti. Ayaklanmanm Romanya'nın diğer bölgelerine sıçradığı bildiriliyor. Yugoslav haber ajansı Tanjug, Temeşvar'daki Yugoslav konsolosuna dayanarak verdıği haberde, dün öğleden sonra yaklaşık 50 bin kişinin kentte gösteri yaptığını, ancak güvenlik güçlerinin bu kez müdahale etmediğini bildirdi. Tanjug, gösterilerde Devlet Başkanı Çavuşesku aleyhine. ve YugoslavRomen kardeşliği lehine sloganlar atıldığıru kaydetti. Ünlü Romen piyes yazarı Eugene Ionesco, Çavuşesku'ya karşı Mihail Gorbaçov'dan yardım istedi. ROMANYA Çavuşesku'nun açıklaması Romanya Devlet Başkam Nikoiay Çavuşesku, Iran'a yaptığı geziyi tamamlayarak dun üJkesine döndü. Çavuşesku, Temeşvar kentinde ordu birliklerinin pazar ve pazar tesi günleri göstericilere müdahale ettiğiıü kabul etti \ e "güvenlik güçlerinin devlet ve parti knnımlanyla askeri birliklere saldıran serserttere gereken karsılığı verdigini" söyledi. Çavuşesku, dün akşam radyodan yayımlanan yanm saatlik konuşmasında, "Temeş var'daU ohıylann çok vahim" olduğunu beürtti ve askeri birliklerin, "diızeni ve yasai kurumian savunmak zonında bırakıldıklannı" ifade etti. "olaylann dış kaynaklann kışkırtmalanyla çıkügını" da söyleyen Çavuşesku, "Romanya'yı parçalamak isteyen berkese kararlı bir şekilde yanıt vermemiz gerek" dedi. Ancak olaylarda olenlerden söz etmedi. Bu arada, Temeşvar'da göstericilerle güvenlik güçleri arasmda çatışrnalann sürmekte olduğu büdirildi. Romanya tnsan Haklan Derneğı tarafından Paris'te AFP'ye yapılan açıklamada, göstericilerle güvenlik güçleri arasındaki çatışmalann sokaklarda surduğü ve göstericilerin silah ele geçirmeyi basardıkları, polise ateşle karşılık verdikleri ifade edildi. Başkenti Temeşvar olan Tımiş bölgesinde olağanüstü hal ilan edildi. Caddelerde 5 kişinin birlikte yürümesi yasaklandı. Katliam Romanya'da güvenlik güçlerinin "tam bir kattiam" gerçekleştirdikleri görgü tanıklanrun ifadeleri ile açıklığa kavuşuyor. Demokratik Alman haber ajansı A D N , Romanya'da, güvenlik kuvvetlerinin Temeşvar kentindeki gösterilerde 34 bin kisiyi öl dürdüklerini bildirdi. ADN, Demokratik Almanya'da y^sayan Romanyalılann yakınlarıyla yaptıklan telefon görtışmelerini kaynak göstererek verdiği haberinde, öldürülen göstericilerin toplu mezarlara gömüldüklerini öne sürdü. Yugoslav haber ajansı Tanjug ise doğrulanmayan haberlere göre olaylarda 2 bin kişinin ölmüş olabileceğinden söz etti. AA'mn haberine göre Romanya'da üniversite öğrenimi yapan Yunanlı öğrenciler, hafta sonunda Temeşvar'da meydana gden olaylarda, tanklann göstericilerin üzerine ateş açtıklarını beiirterek, "Ortalık cehenneme dönmüstü. Bin kişi ölmüş olabilir" dediler. Kaniı olaylann başlaması üzerine Romanya'yı terk ederek önceki gece Yunanistan'a dönen bir grup öğrenci, askeri birliklerin kadın, çocuk ve erkek gözetmeksizin göstericilere ateş ettrklerini söylediler ve "Her ycr cesetierle dolmaştn. Özellikle belcdiye binasının etrafı cesetten geçilmlyordu" şeklinde konuştular. Sokaklarda çok sayıda çocuk cesedi gördükJerini belirten öğrenciler, gösteriler sırasında Romanya Devlet Başkanı Çavuşesku'nun portrelerinin yakıldığını, aynca çok sayıda dükkân ve özel aracın tahrip edildiğini ifade ettiler. Yunanlı öğrenciler, pazar gecesi boyunca mzkineli tüfek ve tank seslerinin susmadığrnı söyleyerek, "Genellikle genç insanlar ve öğrencilerden oluşan göstericiler, tanklara karşı koyraaya çalışıyorlardı. Temeşvar yakınındaki nehir, insan ceseüeriyle dolmuştu" dediler. Tıp öğrencisi bir Yunanlı öğrenci, hastanelerin kan gölüne döndüğünü, doktorların sürekli kol ve bacak kestiklerini ifade ederek, çok sayıda kişinin kan kaybından öldüğünü söyledi. Aynı öğrenci, doktor ve ilaç sıkıntısımn had safhada olduğunu da belirtti ve "Hastaneler acı içinde kıvranan insanlarla dolmuştu ve kimse onlara yardım etmiyordu" dedi. Yunanlı öğrenciler, binlerce göstericinin olaylar boyunca, "Çavuşesku devrilsin", "Ozgürlük istiyornz", "Açız" şeklinde sloganlar attıklannı söylediler. Sovyetler Birliği Parlamentosu üyesi Mihail Munteanu, Romanya'run çeşitli kentlerinde, rejim aleyhtarı gösterilerin sürdüğünü söyledi. Moldavya'dan parlamento üyesi olan Munteanu, gazetecilere yaptığı açıklamada, dün sabah Romanya'run çeşitli yerlerinde bulunan dostlan ile konuştuğunu ve halkın, aralannda Arad ve Yaş'ın da bulunduğu çe şitli kentlerde yönetimi protesto eden gösterilere devam ettiğini kaydetti. Bukreş'te ise silahh askerlerin devriye gezdikleri bildirildi. Tepkiler Çavuşesku rejiminin gerçeklestirdiği katliam, dünyada sert biçimde kınanıyor. • Paris'te yaşayan ünlü Romen oyun yazan Eugene Ionesco, Çavuşesku'nun devrilmesi için Sovyet lideri Mihail Gorbaçov' dan yardım istedi. Ionesco, Fransız Le Figaro Gazetesi'ne verdiği demeçte "Çavaşesku rejimini ancak Mihail Gorbaçov devirebilir" dedi ve Sovyet liderinin harekete geçmesini istedi. • Papa Ikinci Jean Paul de Romanya'da hafta sonunda düzenlenen gösterilerin şiddete başvurularak bastırılmasını kmadı. • Avrupa Topluluğu (AT), dışişleri bakanlan, önceki gece yayımladıkJan bildiride, Çavuşesku yönetimihi sert biçimde kınadılar. • Sovyetler Birliği Dışişleri Bakaru Eduard Şevardnadze, yaptığı açıklamada, kuvvet kuilanmayı onaylamadıklarını söyledi. • Yugoslavya KP'si, Romen KP'siyle olan ilişkilerini askıya almayı kararlaştırdı. • tngiltere, Bükreş hükümetini sert biçimde protesto etti. ÇEKOSLOVAKYA Adamec KP Genel Sekreteri V^ekoslovak Parlamentosu dunkü oturumunda, başkanlık seçimlerinin 29 aralıkta yapılmasını kararlaştırdı. Eski başbakan Ladislav Adamec, parti liderliğine getirilirken Marian Calfa hükümeti de güvenoyu aldı. Belgrad'da 650binişçi grev yaptı BELGRAD (Ajaaslar) Yugoslavya'mn başkenti Belgrad'da, 650 bin işçi, dün yarımsaat sureyle greve gitti. TANJUG Ajansı'nın haberine göre, Başbakan Aate Markoviç'in ekonomik reform paketi ve yüzde 2000*e ulaşan yıliık enflasyon oranını protesto amacıyla gerçekleştirilen greve, Belgrad'da calısan tüm işçiler katıldı. Grevin, resmi sendikalar tarafından düzenlendiği belirtildi. Ajans, benzer bir grevin pazartesi günü Karadağ'da yapüdığını da anımsattı. Makedonya Cumhuriyeti'nde de işçilerin bugun greve gidecekleri ifade edildi. BosnaHersek Cumhuriyeti'nde ise 2 bin kadar işçinin yerel parlamento binasına bir yürüyüş düzenleyerek ücretlerinin yüzde 80 orımnda arttınhnasmı istedikleri haber verildi. Federal yönetimin, uygulamaya koymak istediği ekonomik önlemler paketi içinde, işçi ücretlerinin 6 ay için dondurulması da yer alıyor. Pazartesi günü Karadağ'da yapılan greve 160 bin işçi katılmıştı. Karadağ İşçi Sendikası, hükümetin yaşam standartlannı yükseltmek için acil önlem almaması halinde çok daha uzun süreli grev yapüacağı uyansında bulunmuştu. Yugoslvya, ekonomik bunalımın yanı sıra etnik huzursuzlukla da çalkalanıyor. YUGOSLAVYA Dış Haberier SenisiÇekoslovakya Komünist Partisi'nin dün başlayan olağanüstü kongresinde eski Başbakan Ladislav Adamec Parti Genel Sekreterliği'negetirildi. Parlamento da. devlet başkanlığı seçiminin 29 aralıkta yapılmasına karar verdi. Parlamento aynca Marian Calfa başkanlığındaki hükümete guv enoyu verdi. AP Ajansı 'run bildirdiğine göre bir ay süreyle parti başkanlığı yapan Karel Urbanek, artık kredisıni yitırmış olan eski sert eğilimli parti yönetıcileriy le yakınhğından öturü görevinden alınarak, yapılan seçimle yerine Ladislav Adamec getirildi. 63 yaşındaki Adamec, gizli oylamada, 868 oyaldı. Adamec, delegelerin yüzde 59'unun oyunu almayı başardı. Vasil Mohorita ise, 819 oyla partinin birinci sekreteri oldu. KP eski lideri Karel Urbanek, erken saatlerde kongrenin bin 530 üyesine hitaben yaptığı konuşmada, parti yönetiminin "ibmalkârlıgın ve sonımsuzlugun" sebep olduğu hatalar yaptığını söylemiş ve bu hataların partinin en büyuk krize ginnesine yol açtığını kaydederek, parti politbüro üyesi olarak, sert tutumlulann parti yönetiminde kalmalanna izin vermesi dolayısıyla kendisinin de bu suçta payı olduğunu itiraf etmişti. Prag'daki parti kongresinden birkaç saat önce de parlamentonun yaptığı toplantıda Marian Calfa başkanlığındaki hükümete güvenoyu verildi. Marian Calfa hükümetinin reform amacıyla aldığı tedbirler paketine onay anlamına gelen güvenoyu, aynı zamanda muhaleferin başkan adayı yazar Vaclav Havel'in adayhğının da onaylanması olarak değerlendiriliyor. ö t e yandan AA'nın haberine göre, topraklanndaki Sovyet askerlerinin geri çekilmesini isteyen ilk Varsova Paktı üyesi ülke olan Çekoslovakya'nın yeni Başbakanı Marian Calfa, bu konuda Sovyet hükümetiyle gdruşmelerde bulunmak üzere önceki gün Moskova'ya gitti. Çekoslovakya Başbakanı'nın görüşmelerinde ikili ilişkiler de ele alınacak. Ancak gündemin en önernli konusunu Çekoslovakya'da üslenmiş ve sayılan 70 bin dolayında olduğu sanılan Sovyet askeri birliklerinin geri çekilişi konusu oluşturacak. ÇAVUŞESKU'YA PROTESTO Romanya'da, yönetimİB gdrtııldtcre karşı gerçeklestirdiği katliam birçok ülkede protesto ediliyor. VVashington'da önceki gün Romanya Büyiikelçiliği öniinde düzenlenen gösteride Bükreş hükümeti kınandı. (Fotograf: AP) DEMOKRATİK ALMANYA Kohl'ün gezisi kaygı yarattı JT • Almanva Basbakam Helmut Kohl'ün Dresden Almanya Başbakanı Helmut Kohl'ün Dresden ziyareti dün sona ererken, Fransa Cumhurbaşkanı François Mitterrand dün Doğu Berlin'e beklenmedik bir ziyarette bulundu. DİLEK ZAPTÇIOĞLU BONN ABD'nin Panama'ya saldınsı, dün F. Almanya Başbakanı Helmnth Kohl'ün Doğu gezisine gölge düşürdü. D. Almanya'ya yaptığı iki günlük resmi ziyareti tamamlayan Kohl, Bonn'a dönerken, Fransa Cumhurbaşkanı François Mitterrand da Doğu Berlin'e uç günlük beklenmedik bir ziyaret için geliyordu. Mitterrand, Doğu Alman Televizyonu'na verdiği demeçte, iki Almanya'nın birleşmesine karşı çıktı. Mitterrand'ın ziyaretinin, iki Aimanyarun birleşmesine duyulan kaygı dolayısıyla gündeme geldiği yorumlan yapılıyor. Helmuth Kohl'ün dün Dresden'de iki günlük ziyaretini noktalayan basın toplantısı sırasında, dikkatler başbakana değil Panama'dan gelen haberlere yönelmişti. ABD'nin Panama Cumhuriyeti'ne savaş açması ve Devlet Başkanı Manuel Norieganın kaderi, Alman kamuoyunu meşgul eden başlıca olay oldu. Öte yandan Romanya1 mn lemeşVar kentinden gelen katliam haberleri, Batı'da olduğu kadar Doğu'da da dikkatle izlendi. Ote yandan Başbakan Kohl, dün Dresden'de kilise ve muhalefet mensuplannın gruplan ile görüştü. Bu gayri resmi görüşmeler sırasında Yeni Forum ve Demokratik Atılım Partisi gibi muhalif gruplar Kohl'e Almanya'nın birleşmesi üzerine görüşlerini aktardılar. Kohl'e Dresden'de birleşme yanlılan tarafından gösterilen büyük tezahürata karşın muhalefet birleşmeye eudişe ile bakıyor. Doğu Almanya'nın birleşme halinde Batı'run az gelişmiş bir eyaleti konumuna düşeceğinden korkan halkın bir bö lümü, dun de Doğu Berlin'de gösterilerde dün de gösterilerde bulundu. Başbakan Kohl, Dresden Belediye Başkaru ile de görüştükten sonra dün öğle saatlerinde bir basın toplantısı düzenledi. 'Tederal ve D. Almanya arasında anlaşma zcmininin Doga'da 6 mayısta yapılacak genel seçimlerr kadar oluşması gerektigini" söyleyen Kohl, "Bu anlaşma yuvarlak masada yer alan ve mecliste temsil edilmeyen muhalefet gruplannca da onaylanmalıdır" dedi. İki Almanya'nın Kohl'ün 10 maddelik planına göre yakınlaşması yolundaki en önemii adımlar, önumüzdeki bir ay içinde atılacak. Ulaşım, telekomünikasyon, çevre ve sağlık alanlannda işbirUği hızJandınlacak. tki hükümetin terasilcilennden oluşan bir karma ekonomi komisyonu ise en geç ocağın ortasına kadar toplanacak. Bu arada Bonn'un Doğu Berlin'e 12 milyar Batı Alman Markı, yani yaklaşık 16 trilyon Türk Lirası değerinde kredi vereceği öğrenildi. Başbakan Kohl, Doğu Almanya'ya yaptığı ziyareti tamamlayarak Bonn'a dönerken, Fransa Cumhurbaşkanı François Mit BUDAPEŞTE (AP) Macaristan Başbakanı Miklos Nemeth, Sosyalist Parti Prezidyumu'ndaki görevinden istifa etti. Nemeth, istifasına gerekçe olarak, bütçe taterrand da DoSu Berlin'e ucuvordu. D. terrand da Doğu Berlin'e uçuyordu. D.,Alsarısındaki bazı maddelerin Prezidyum tamanya'yı resmen ziyaret eden ilk Fransa rafından onaylanmamasını gösterdi. Devlet Başkanı sıfatındaki Metterrand'ı D. Macaristan Resmi Haber Ajansı MTI, Berlin'de Devlet Konseyi'ne geçici olarak Nemeth'in geçen pazar günü yapılan hükübaşkanlık oden Manfred Gerlach karşılamet toplantısında okuduğu istifa mektubudı. Mitterrand'ın Doğu ziyaretinden Başbanu, parti lideri Rezsoe Nyeıs'e gönderdiğini kan Kohl'ün haberi olmadığı bildiriliyor. bildirdi. Mitterrand, D. Alman televizyonuna verdiği Nemeth, istifa dilekçesinde 24 üyeli Predemeçte, "Avrupa'daki sınırlann oldnğu gibi zidyumun bütçe tasansındaki bazı maddekorunması gerektiğini" söyledi. Fransa leri onaylamamasından yakmarak, bundan Cumhurbaşkanının beklenmedik "Doğu böyle hem hükümette, hem de Prezidyum'çıkarması" Bonn'da iki Almanya'nın birleşmesinı önlemeye yönelik olarak yorumlandı. da görev yapmasının olanaksız hale geldiğini söyledi. Nemeth, Macaristan Sosyalist Öte yandan Berlin'deki ünlü Brandenburg Partisi Prezidyumu'nun, hükümete gereken Kapısı'nın açılrş tarihi Noel'den önceye alıdesteği göstermediğini de kaydetti. Nemeth, narak 22 araiık olarak belirlendi. tki başkiralann yüzde 25 arttınlması ve konut krebakan cuma günü öğleden önce Berlin'de dilerinden vergi alınması konularında bütbuluşarak Brandenburg kapısını yava Iraçeye iki madde konulmasını sağlamıştı. fiğine açacaklar. Macaristan Başkana Miclos Nemeth, ülDu\ar yıkılırken iki Almanya arasındakesinde reformcu geleneğin önderlerinden ki geleneksel casus değiş tokuşuna devam biri olarak biliniyor. 41 yaşındaki Nemeth, ediliyor. önumüzdeki günlerde D. AlmanözeUikle hükümet ile parti arasında ilişkiya'dan 20'ye yakın Batı casusu burada tuleri birbirinden ayırması ile büyük puan tuklu Doğu casusu karşıhğında serbest bıtoplamıştı. rakılacak. Başbakan Nemeth, Prezidyum'dan istifa etti MACARİSTAN SSCB Litvanya KP'si bağlarını kopardı .L/itvanya Komünist Partisi, Sovyet lideri Gorbaçov'un uyansına karşın dünkü kongre toplantısında, SBKP çatısından bağımsız olarak varhğını sürdürme kararı aldı. MOSKOVA (AA) Sovyetler Birhği'nin, Bal'ık Denizi kıyısındaki cumhuriyetlerinden Litvanya'daki komünist partisi, lider Mihail Gorbaçov'un karşı yöndeki uyanlarına karşın, önceki gun başlayan 20. kongresinin dünku oturumunda, Sovyet Komünist Partisi çatısından bağımsız olarak yarlığını sürdürme kararı aldı. Kongrede önceki gun Litvanya Komünist Partisi Genel Sekreteri Algirdas Brazauskas'ın, bağımsızlık karannın desteklenmesı yolundaki çağrısından sonra, dün yapılan görüşmeler sonucunda gidilen oylafnada,"kongrenin 1033 delegesinden 855'i, Sovyet Komünist Partisi'nden ayrılma yönünde oy kullandı. Alman karar, Litvanya Komünist Partisi'nin, kendi program ve tüzüğune sahip "egemen" bir parti örgutüne dönüşmesini öngöruyor. Sovyet televizyonu, dünku görüşraelerde, bağımsızlık konusunda iki formül geliştirildiğini, ancak, Litvanya Komünist Partisi'nin, "yenilenmiş Sovyet Komünist Partisi yapısı içinde bağımsız bir parti" olması biçiminde, SBKP'ye bağlı kalınmasını ongören formülun, açık olarak yapılan oylamada reddedildiğini duyurdu. Bu kararın kabulünden sonra Litvanya Komünist Partisi tarafından yayımlanan bildiride, partinin tüm Litvanya vatandaşlarını "Gönüllü üyesi" saydığı ve "Litvanya'yı bağımsız demokratik bir devlete dönıişturmeyi ilk hedef olarak belirlediği' vurgulandı. Sovyet Komünist Partisi Genel Sekreteri ve Devlet Başkanı Mihail Gorbaçov, Litvanya Komünist Partisi'ni birkaç kez, bu adımı atmaması için uyarmış ve bu yolda bir karann "Lenin'in kurduğu partinin" parçalanması tehlikesini yaratacağını bildirmişti. Ancak Litvanya Komünist Partisi, bu adımı atmaması halinde, Litvama halkının güvenini tümüyle yitireceğini ve aııcak bu yönde bir karar alarak, gelecek ilkbahar aylarında yapılacak genel seçimlerde gu.ünü koruyabileceğini savunmuştu. Litvanya Yüksek Sovyeti, tüm Sovyetler Birliği çapında kurulan Halk Cephesi örgütlerinin en fazla desteklenenlerinden biri olan Litvanya Halk Cephesi örgütü "Sajudis'Mn açtığı kampanya sonucunda, Komünist Parti'ye iktidar güvencesi veren anayasa maddesini yürürlükten kaldırmıştı. öte yandan Sovyetler Birliği'nde ekonornik reform programının, Halk Temsilcileri Kongresi'nde kabul edilmesinin ardından Baltık cumhuriyetleri, ekonomik bağımsızlıklannı sağlama yolunda seslerini daha da yükseltmeye başladılar. Kabul edilen ekonomik reform pakedinin, Baltık cumhuriyetlerinin ekonomik bağımsıziığı açısından "yeşil ışık" anlamına geldiği bildiriliyor. AP'nin haberine göre Yüksek Sovyet tarafından Baltık curnhuriyetlerine ekonomik otonomi verilmesinin ardından, önceki gün Halk Temsilciler Kongresi'nde kabul edilen ekonomik reform pakedi de ekonomide merkezileşmenin terk edilmesi olarak yorumlandı. MOSKOVA'DA DEMOKRASİ sovjeller Birliği'nde birkaç yıl önce hayal bile edilemeyecek gelişmeler oluyor. Geçen hafta Puşkin Meydam'nda toplanan bir grup, düzenledikleri protesto eyleminde Devlet Başkanı ve Komünist Partisi Başkanı Mihail Gorbaçov'un resmini yırtarken polis, göstericilere müdahale etmedi. (Fotograf: Time)