Catalog

26 MAYIS 1986 EKONOMİ CUMHURİYET/9 Şirketlere borç senedi çıkarma izni tanınmasına yönelik çalışmalar son aşamasında Ozel sektöre kısa vadeli borçlanma imkânı NECMİ ÇELİK Kamu kesimine tanınan kısa vadeli iç borçlanma olanagı özel sektöre de tanınacak. Yatınm bankalanndan sonra ticari bankalara ve özel şirketlere de borç senedi (commercial paper) çıkarma izni tanınmasına yönelik Merkez Bankası ve Sermaye Piyasası Kunılu Başkanlığı'nda yünltülen hazırlıklann son aşamasına geldigi öğrenildi. Enflasyonun aşağıya çekildiği bir ortamda özel sektöre banka kredisine alternatif olarak düşük faizli, enflasyona göre ayarlanabilen kısa vadeli borçlanma yoJunu açacak borç senetlerinin, TOrk mali sistemini temelden değistirecek bir araç olduğu göruşünde birleşiliyor. îlk uygulaması Türkiye Suıai Kalkınma Bankası tarafından başlatılan borç senedi ihracı, birinci aşamada doğnıdan kişisel tasarnıflara yönelmesine karştn uzun vadede sigorta şırketleri başta olmak üzere SSK, Emekli Sandığı, BağKur, Vakıflar gibi fon biriktiren kunımlann tasarruf edilebilir fonlannı özel sektöre aktarmayı hedefliyor. Uluslararası mali piyasalarda çok geçerli bir finansman aracı sayılan borçlanma senetleri veya diğer ifadesiyle ticari senetlerin en büyük avantajı hem kısa vadeli olması, hem de faiz oranlarırun her yeni kupür ihracı sırasında enflasyona göre ayarlanabilme özelliğinin bulunması. Şimdiki uygulamada tahvil inracı yoluyla 2 yıl vaat eden asağıya inmeyen özel sektör böylece 180 gün gibi kısa vadeli borçlanabilecek. HaJen özel sektör tarafından çıkanlan 2 yıl vadeli ve sabit faizli tahviller de şirket borç senetlerinin ihracına izin verilmesi durumunda çekiciliğıni iyice yitirecek. Borç senetleri özel flrmalann finans OTLAKI OSMAN ULAGAY Prof.Ğurl ğmziçi Ömbtntat öfntimüynL Menkul Kıymtthr Borsast Bajkmu özel sektöre kısa vadeli borçlanma olanağı getiren borç senetleri, her yeni kupür ihracında faizlerin enflasyona göre ayarlanabilmesi özelliğini taşıyor. Eoğaziçi Üniversüesi öğretim üyesi Ertuna: Borç senetleri banka kredilerine karşı güçlü bir seçenek olusturabilir, bireysel ve kurumsal tasarruflanfinansaltasarruflar biçimine dönüştürebilir. Firmaların finans maliyetleri banka kredisine oranla 2030 puan daha düşebilir. İkttsat Bankası Genel Müdür Yardımast Emen: Türk mali sistemini köklü bir değişikliğe uğratır. Kısa vadede banka kredilerinin yerini tümüyle kâğttla borçlanma alabilir. özel sektör tahvili ortadan kalkabilir. Borsa Başkanı Karslı: Borç senetleri kısa vadeli olduklan için sermaye piyasası aracı sayılamazlar. Standartlık taşımadıkları için bir fiyatın oluşması bile guç. ğı sayesinde çok hızlı el değiştinne özelliğı taşıyan borç senetlerinin sermaye piyasasındakı araçları çeşıtlendırecegi ve ışlem hacmini büyük ölçüde genişleteceği savunuluyor. Gerek bankacıhk, gerek bilim çevreleri mevduat faizlerinin yüksekliği nedeniyle çoğu fırmaya yuzde 80'in üzerinde maliyet yükleyen banka kredi faizlerinin, ancak yeni seçenekler yaratılması halinde aşağı çekilebilecegi göruşünde birleşiyorlar. ERTUNA: KISA VADEDEN UZUN VADEYE Boğaziçi Üniversitesi öğretim üyesi Özer Ertuna, şimdiki kredi faiz oranlan göz önüne alınınca borç senetlennin 2030 puan daha ucuza kaynak yaratabileceğini belirtiyor. Ertuna, borç senetlerinin sermaye piyasasının gerekli bir aracı olduğu görüşünü ilen sürerken, şöyle diyor: "Sadcce borç senetleri değU, enftasyon karsısında yeni fürde defişken faizli (floating note) kâğıt kıvmetler piyasaya ginneli. Mali piyasada işin arz ve talep yönüoe bakmak lazun. Mevduat faizleri dıiştükce kaynak ara da sınırianıyor. Finansal tasarraflar kayacak >eni alanlar anyor. Borç senetleri kısa vadeli olmalan özelliğiyle para piyasasının etkili bir aracı olarak, tasamıflann finansal tasarruf baline dönüşmesini sağlayabilirler. Bu şekilde para piyasasındaki kısa vadeli kaynaklar orta ve uzun vadede sermaye piyasastndan kayoak saglayan girişimcilere yöneltilebilir." Özer Ertuna, borç senetlerinin diğer bir yönüyle de şirketlen malı yapılanna göre sınıflandıran kurumların (ratıng firmaları) doğmasına yol açacağım kaydederek, görüşünü şöyle dile getiriyor: "Borç senetleri ve yeni türdeki degişken faizli kâğıtlann ihracına izin verilirse bu sınıflandıncı kummlar da dogacaktır. Rating firmalan sayesinde sirketler kflrhlık ve mali yapılannın dunımuna göre sınıflandınlacak. Boylece risksiz firmalar için ııcuz kaynak temini yolu açıiacak. Aynca Turkiye'de hayat sigortacılıgının gelişmesi de buna baglı. Sigorta kunımlan enflasyonist ortamlarda el lerindeki fonlan degerlendirebilecek kârlı araçlann olmamasının sıluntısını yaşıyoıiar. Borç senetleri veya benzeri kâgıtlar para biriktiren kunımlann fonlan için kârlı bir yatınm aracı olabilir. Emekli Sandığı, SSK, BağKur gibi kunımlanıı da kaynak kullanımı konosundaki sınırlandırmalan kaldınlırsa, buralarda biriken fonlar sermaye piyasasına kaydınlabUir." FMEN: KÖKLC REFORM Iktisat Bankası Genel Mudür Yardımcısı İsmail Emen de borç senetlerinin sermaye piyasasım geliştirici olacağı gönlşüne katıldığını belinerek, "Borç senetleri şirketlere daha verimli ve ucuz finansman yaratabilir. Özel sektör tahvili tümuyle ortadan kalkabilir. Kısa vadeli banka kredilerinİD yerini, tamamen kagıtia borçlanma alabilir. Sermaye piyasası ile para piyasası arasındaki ilişki daha da sıkılaşabilir. Gerek bankalara, gerekse şirketlere kısa vadeli borçlanma olanagı tanınırsa, Türk mali sistemi köklü bir donüşüm sürecine girebilir" diyor. Commercial Paper dıye nitelenen şırket borç senetlerinin sermaye piyasası karşısıdaki konumunu değerlendiren Istanbul Menkul Kıymetler Borsası Başkanı Mubarmn Karslı ise farklı bir görüşü savunuyor. Karslı, borç senetlerinin kısa vadeli olması dolayısıyla sermaye piyasası aracı sayılamayacağını ıfade ederek şoyle ekliyor: "Ticari senetlerin vadeleri, miktarian, faizleri çok degişkenlik gosterir. Standartlık taşımayacaklan için birfiyatınolusması bile giiç. Aynca 50100 milyon lira gibi büyük kupuriere borsada muşteri bulmanın zoıiuğunu da dusunmek gerekir. Hazine bonolan borsada işlem gormesine ragmen, menkul kıymet sayüıp sayılamayacaklan da tartışma gotüriir bir konu." Dış Ticaret ve Beklentilet.. İlk Üç Ayda manı sağlama stratejilerini de köklü değişikliğe uğratabilecek bir araç olarak değerlendiriliyor. özel sektör firmalannın finansman talepleri şimdiki durumda büytik ölçüde bankalara yöneliyor. Borç senetleri sayesinde bir yandan bankalara yönelen fon talebi hafiflerken, diğer yandan da mali yapılan sağiam ve rısksiz firmalar için faızı yüzde 7580' e varan banka kredilerine oranla çok daha düşük maliyetli bir seçenek oluşacak. Borç senetleri kısa vadeli olmalan nedeniyle para piyasasının bir unsuru sayılmakla birlikte kısa vadeli kaynaklann orta ve uzun vadeli fon haline dönüştürme aracı oluyor. Şirketlerce çıkanlacak borç senetleri, ancak bankalar araalığıyla kişisel veya kurumsal tasarruf sahiplerine ulaştınlabiliyor. Yani bu araçlann banka garantisi taşıma zorunluluğu bulunuyor. llgüi çevreler sermaye pivasasının yeterince gelişememesinin önemli bir nedeni olarak bu pıyasada dolaşan rnenkul kıymet araçlannın çok az çeşitte olmasıru göruyorlar. Vadelerinin kısalı OİE tarafından önceki gün açıklanan mart ayı dtş ticaret rakamları ve dış ticarette bu yılın ilk çeyreğinde alınan sonuçlar ılgınç gelişmelerı sergılemektedir. 1985 yılının mart ayında 328 milyon doiar olan Türkiye'nin ham petrol rthalatı faturası bu yılın mart ayında % 69 azalarak 102 milyon doların altında kalmış, 1986 martında 600 milyon dolar dolayında bulunan petrol dışı ıthalat ise % 40 artarak bu yılın martında 840 milyon dolara yükselmıştir. Böylece bu yılın mart ayı ıthalatı 942 milyon doları bulmuş ve geçen yılın rakamını <¥o ^5 aşmıştır. Mart aytnda ihracatımızdakı artış da % 1.6 düzeyınde kalmış, geçen yılın mart ayında 617 milyon dolar olan ihracat rakamı bu yılın aynı ayında 627 milyon dolan bulmuştur. Mart ayındakı dış ticaret açığı, geçen yıl olduğu gibi 310315 milyon dolar düzeyinde gerçekleşmıştır. Başlıca dış ticaret göstergelerınin 1985 ve 1986 yıllarının ilk üç ayı sonundakı gerçekleşmelerı ise milyon dolar olarak şöyledir: İHMCOT • Sanayl urumerl • Tanın firiMerl * Mfld6IICİIIk İIİHİ6Tİ tTHALAT • Petrol rthalat • Petrol dışı Ithalat (1) Ham maddeler (2) Vatınffl maddeleri (3) TuketJm maddeleri MŞ TİCARET AÇ1ĞI İNRACKrnTHALAT OcafcMart OcakMart 1985 1986 1.780 1.878 1.357 1250 500 473 48 30 2 812 2 436 583 805 2 029 1651 1282 1032 414 703 254 185 934 655 % 73.1 % 668 Fark %5.5 %8.6 %5.4 %57.9 % 15.4 % 27.6 % 25.6 % 25.1 %69.9 %37.8 % 42.6 ; TURKIYE'den ABD'nin tokstil kotaları aşıldı ANKARA, (auı.) Amerika Birlesik Devletleri hukümetinm Türk tekstil urünlerinin girişine getirdiği "tek taraflı" kısıtlama tutmadı. Türk tekstil urünlerinin bu ülkeye giriş miktarı kotayı aştı. Edinilen bilgilere göre, ABD hükümetinin Türk tekstil ürünlerinden 6 kategorisi için belirlediği ıthalat mikWları, Türk tekstil ihracatçıları tarafından önemli miktarlarda aşıldı. Pamuklu dokuma erkek gömlegi için belirlenen kotanın uygulama süresi henüz tamamlanmamışken, kota miktarının tamamı kullanıldığı gibi kotanın yüzde 79^u oranında da fazla gömlek ABD'ye girdi. ABD'nin tek taraflı kota uygulaması başlattığı ürünlerden pamuklu kadın ceketinde de kota miktanndan yüzde 8.S oranında fazla ihracat yapıldı. ANKARA, (»J.) Başbakanlık Toplu Konut ve Kamu Ortaklığı ldaresi eliyle satışa çıkanlan ılk banka alıcüarını bekliyor. Banka husderi için 16 hazirana kadar teklif verilebılecek. Ekonomik Işler Yüksek Koordınasyon Kunılu Çay lşletmeleri Genel Müdürlüjıl (ÇİyKur)'un Ç«yb»nk Anorum Şirketi'ndeki yuzde 49 hıssesınin satılmasını kararlaştırnıışü. Çaybank'ta yüzde 50.84 oranındaki hısseye Ekşıoglu tthalatthracat ve Pazarlama Anonım Şırketı sahip bulunuyor Gerı kalan bınde 16 hisse de 97 kısı tarafından paylaşılıyor. Alınan bilgıye göre, geçen hafta Resmi Gazete'de yapüan satış ılamndan sonra, bırçok firma ve bazı büyük holdıngler banka hısselennı almak üzere ıstekte bulundu. Istekliler arasında, bankada en büytik paya sahip olan Ekşioğlu nrması da bulunuyor. Özel sektör 'patlamadan' nasibini alamıyor Uçak, gemi £Üıım yatınm rakamlanııı şişiriyor THY'nın Aırbus uçaklan, îstanbul Beledıyesı 'nın deniz otobusu, genel olarak belediyelehn otobüs ve Denız Sakliyat'm gemı alımları teşvik belgeli projeler arasında yer altyor. Bu projeler nedenıyle hizmet sektorunde yapüacak yatınmlar 2.7 trilyon lıralık toplam yatırımın yuzde 63'üne ulaştı. ANKARA. (ANKA) Dev let Planlama Teşkilatı tarafından teşvik edilen projelerın yatırım tutannda geçmış yıllara gore ortaya çıkan hızlanmada kamu yatınmlarının büyuk etkisı bulunuyor. Yılın ilk dort ayında 2.7 trilyon lırayı aşan teşvik belgeli yatırımlardan yaklaşık yarısının kamu projelerınden oluştuğu bıldırildı Edinilen bilgıye gore kamu projeleri hızmetler sektörunde ve bu sektorun ulaşurma bolumunde yoğunlaştı THY'nin Aırbus uçakları, îstanbul BeledijeM'nın denız otobusu, beledıyelerın ış makınesı \e otobus, Deniz Naklıyaı'ın da gemi alımı, teşvik belgeli projeler arasında dıkkatı çektı Bu projelerın önemli etkısiyle hizmet sektorunde yapılacak varırımlar 2.7 trilyon lıralık Yabancılardan bilgi istendi Hükümet enflasyonda yardım arayışında Kanada, Belçika ve tsveç büyükelçiliklerınden, bu ü/ke hükumetlerinin enflasyon konusunda vaptıkları çalışmalar hakkında bilgi istendi. Çaybank için teklifler verilmeye başlandı Îstanbul Belediyesi'nin deniz otobusu, THY'nin Airbus uçak alımı gibi teşvikli kamu yatırımları, toplam yatınm hacminde önemli bir artısa neden olurken, özel sektör yatmmlannm, henüz dokümü belli olmamakla birlikte, hâlâ 1981 seviyesinde kaldığı tahmin ediliyor. toplam yatırımın yuzde 63'une ulaştı. Hızmetler sektorunden 1.7 trilyon lıralık yatırımın da 1.1 trilyon lıralık kısmının ulaştırma alt sektorunde yapılacağı belırlendı. Yatınm eğılımını madencilik sektorunde yer alan TKI'nın projeıen de etkıledı. Geçen yıl benzer bir durum enerjı sektorunde gozlenmış ve TEK'in projelen nedenıyle bu sektordekı yatınm tutarı buyuk ölçude artmıştı Daha çok ozel sektorun vatırım eğilıminı gosterıyor gibi yorumlanan ve bu nedenle DPT'nın rakamları olçu alınarak yapılan "yatınmlar çok hızlı artıyor" şeklındekı değerlendırmeler de bu gerçek karsısında geçerlıliğını yıtırıyor. Kamu ve ozel sektöre ait projelerın yatırım tutarı henuz açıklanmamakia birlikte bu iki sektorun toplam tutar içinde eşıt buyuklukte >atırıma sahip olduklan bıldırılıyor. Ozel sektorun yatınmlarının, 2J tnlyon lıralık toplam yatırımın yarısı kadar olduğu varsayılarak vapılan endeks hesaplamasıyla bu sektorun yatınmlarının 1981'in bıraz uzerinde olduğu anlaşılıyor. Unilever'in dev çay fabrikası Ekonomi Servisi Dunyadakı en buyuk Unilever kuru çay fabrikasımn Rıze ılının Pazar ilçesinde kurulmakta olduğu açıklandı. Unilever bunyesinde yer alan Dosan konserve fırmasının, günlük 170 bin kilo yaş çay yapragı işleme kapasıtesi ile kuracağı fabrikanın Unilever'in Türkiye'de kurduğu bu çaplı ilk fabrıka olacağı kaydedildı. Unilever firması tarafından yapılan açıklamada, uluslararası ana firma bunyesinde yer alan Lipton ve Brooke Bond çay firmalannın teknik bilgi ve becenlerınin bu fabrıkada kullanılacağı ve fabrikanın başma bir Ingiliz çay uzmanının atandığı belirtildi. Çay yaprağı işleme makinelerinin Seylan ve Hindistan'dan çay paketleme makinelerinin ise Ingiltere'den getirildiği kaydedildı. DUNYA'dan AETde serbest sermaye dolaşımını destekleme planı Ekonomi Servisi Avrupa Komısyonu Başkanı Jacques Delors, topİuluk içinde "serbest sermaye dolaşımı"nı engelleyen son kahntılan da kaldıracak bir plan açıkladı AET'ye üye 12 ülkenın maliye bakanlan tarafından onaylandıktan sonra yurürlüğe girebileceği belirtilen plana göre, topluJuk bünyesi içinde tahvil ve hısse senetleri serbestçe alınıp satılabilecek. Aynca AET uyesı ulkelerdeki firmalar, kendilerine en uygun gelen bir ülkenın sınırları içinde serbestçe ortaklıklar kurabilecek ya da sermaye arttınmı yapabilecekler. Delors'un "bu adım aülmadan tek ve büyük ortak pazar yaratılamaz" dediği plan için gözlemciler "kabul edildigi takdirde uygulamanın ilk etkileri Fransa, Italya, Irlanda, VunanisUn, tspanya ve Portekiz'de goriilecektirşeklınde yorumda bulundular. ANKARA (Cumhurivet Burosu) Enflasyon hedefinı her yıl yuzde 25 olarak açıklayan ancak yıl sonunda bugune kadar yuzde40'ın altına ındırmeyı başaramavan hukumet sonunda yabancı ulkelerden yardım ıstedı. Dev let Bakanı Mustafa Tınaz Titiz ımzasıyla başta Kanada. Belçıka ve Isveç'ın başkenttekı buyukelçılıklerıne gonderılen yazıda Turk hukumetınin enflas>on konusunda çok ciddı \e tıtız bir çalışma içinde olduğu vurgulanarak. NOZ konusu elçilıklerden hükumetlerinin enflasyon konusunda vaptıkları çalışmalar konusunda bilgi, aynca enflasyonla mucadele ıçın getırılen yasal duzenlemeler istendi Adının vazılmasnı ıstemeyen Dev let Bakanı Tıuz'ın bir danışmanı. elçılıklerden gelecek bılgının ı^sızlıkle mucadeleyı de ıçerdığinı belirterek, gelen bılgılerın once bakanlıkta, daha sonra Ekonomik Kurulda değerlendirıleceğını kaydettı. ABD Doları'nın değerinin geçen yılın ilk çeyregı ile bu yılın ilk çeyreği arasında önemli bir düşüş göstermış olması, bu rakamları kuşkusuz etkilemiştir. Buna karşın söz konusu rakamlardan bazı anlamlı sonuçlar çıkartmak mümkün görünmektedir. Bu sonuçlarm başlıcalan şunlardır: • İhracatımızdakı artış oldukça yavaşlamış olup, sanayı ürünlerı ihracatındakı artıstan kaynaklanmakta, tarım urünleri ihracatı gerılemeye devam ederken, madencılik ıhracatında bir kıpırdama gozlenmektedır. • İthalatın kompozısyonunda ilgınç gelişmeler gözlenmekte, petrol ıthalatının toplumdakı payı geçen yılın ılk çeyreğinde % 33 ıken, bu yılın aynı dönemınde % 21'in altına düşmuş bulunmaktadır. Buna karşıhk bu yılın ılk çeyreğinde % 70 artmış görünen yatınm maddelerınin toplam ithalattakı payı, % 17'den % 25'e yükselmış, tüketim maddeleri ıthalatının payı da % 9'u aşmıştır. Petrol dışı ithalattakı toplam artış ise % 25'ı aşmaktadır. • Dış ticaret açığı (özellıkle petrol fiyatlarındaki düşüşün etkisinın sınırlı kaldığı yılın ılk ikı ayındakı genışlemenın etkısiyle) geçen yıla oranla % 43 büyüyerek üç ayda 934 milyon doları bulmuş, ihracatın ıthalatı karşılama oranı da geçen yılın ilk çeyreğinde % 73 ıken, bu yıl % 67'nın altına düşmüştür Bu sonuçlarm akla getirdiği olasılıklar ise şunlardır: • 1985 yılında yalnızca Iran ve Irak'a 2 mılyar doların uzerinde ihracat gerçekleştıren Türkrye'nın, başta bu ikı ülke olmak uzere petrolcü ülkelere yapacağı ihracat, bu yıl büyük ölçüde düşecek, bunun etkisı yılın sonraki aylarında daha belirgın bıçimde görulecektir. Ihracatçılar, bu düşüşün diğer pazarlara yapılacak ıhracattakı artışla telafi edılmesı konusunda pek iyimser değildir. Bu koşullar altında Turkıye'nın 1986 ihracatında, bu yılın düşük dolar değeriyle bıle, 1985 rakamını tutturması kr> lay görünmemektedir. • Petrol fiyatlarındaki düşüşün etkısi de ilk üç ayın rakamlarına sınırlı ölçüde yansımış, ancak mart ayında belırgınlık kazanmıştır. Yılın ilk uç ayında. petrol faturası geçen yılın eşdönemıne gore 222 milyon dolar azalan Turkıye'nın yılın gerı kalan donemınde sağlayacağı tasarruf 1.5 mılyar dolara yaklaşabilecek gibi görunmektedır • Buna karşıhk Türkiye'de yatırımların bıraz kıpırdaması ve kamu kesımının yatınm malı ıthalatı, yatınm maddeleri ıthalatı rakamını hemen kabartmakta, tuketım maddeleri rthalatı artmaya devam ederken, sanayıdekı üretım artışları da ham madde ithalatını arttırmaktadır. Son beşaltı yılda gerçek bir yapı değtşıklıği geçirmeyen Türk ekonomisinde gözlenen sınırlı bir carı^ lanma bıle hemen etkısını artan ithalatta göstermektedır. İthalatın lıberasyonu yolunda atılan adımlar da, bu eğilımı güçlendirmektedir. Bu nedenlerle petrol dışı ithalatta bu yıl gözlenecek artışların, petrolden sağlanan tasarrufu yok edecek boyutlara varması mumkun gorünmektedir • Bu tahminler gerçekleşırse, yılın ilk çeyreğinde % 43 buyüyerek 934 milyon dolara tırmanan dış ticaret açığının, 1986 yılının bütününde 1985 rakamını biraz aşması ya da 1985 düzeyinde kalması beklenebılır. Bu ıse, dış borç ödemelennın bütün ağırlığıyla sürdüğü, ışçı dövizi girışlerınde gerileme beklendığı, yurtdışı muteahhıtlerın ve naklıyecilerın dovız girdılerinın duşebıleceğinin sanıldığı bir yılda hiç de iyi bir sonuç olarak yorumlanmayacaktır. SEMİNER, SERGİ KONFERANS DOVIZ SORLNU konulu top lantı 28 mayıs çarşamba gunu saat 16.00'da Ekonomik ve Sosyal Etudler Konferans Heyeti'nın Harbıye'deki merkezınde yapılacak. (Cumhurıyet Cad. 2 7 9/8 Harbıye). Konuşmacı olarak Dr. Ziya Öniş'ın katılacağı toplantıya tartışmacı olarak Koç Amerıkan Bank A.Ş. Genel Mudur Yardımcısı Melin Berk ve gazetecı Uluç Gurkan katılacaklar DLNYA PARA VE SERMAYE Piyasalan \e Turkiye konulu semıner 2930 mayıs tarıhlerınde îstanbul Sheraton Otelı'nde yapılacak Basbakan Turgut Ozal'ın bir açış konuşması yapması beklenen semınere dunyanın onde gelen bankerlık kuruluşlarının yoneticilerıyle ^merıkah bazı bılim adamları da konuşmacı olarak katılacaklar. 29 mayıs perşembe gunu başlayacak serrunere Merkez Bankası Başkanı Ya>uz Canevi, SPK Başkanı İsmail Turk, IMKB Başkanı Muharrem Karslı ve Iktısat Bankası \onetim Kurulu Başkanı Erol Aksoy konuşmacı \e oturum başkanı olarak katılacaklar TLRX TIC4RET KANLNL nun 30. Vıl Semınerı 2930 mayıs tarıhlerinde ITO Meclis Salonu'nda yapılacak. îstanbul Tıcaret Odası ve Marmara Universıtesı Hukuk Fakultesı tarafından ortaklaşa duzenlenen semıner 29 mayıs perşembe gunu saat 10.00'da başlayacak. JAPON KALKINMASI VE TLRKIVE konulu bemıner 36 ma\ii cuma gunu Ankara'da yapılacak. Semınerde Turk ve Japon bılım adamları 8 bıldırı sunacaklar. SERMAYE PtYASASHNDAN HAZIRLAYAN YENER KAİA Dünya borsalarında geçen hafta \EH YORK BORSASl'nda Dow Jones Endusınyel Orlataması, petrol fnatlannda duşuş beklenıtsıvle salı gunu 25.80 puanlık bir sıçrama gosıerdı Ttrmanışmı daha sonra da surduren endeks, 1790 puana yaklaştı. Ilk çeyrek buyume hızmın beklenenm uzerinde açıklanması, faizlerin kısa sure ıçerısınde duşuruleceğı volundakı umuıları sondurerek borsada durgunluk yaraltı. LOSDRA BORSASI. geçen hafta içinde canlanmc gosıerdı Oncekı hafıa 1564.9 puana duşen Fınançıal Tımes100 Endeksı, yenıden vukselme\e başlayarak 1790 puana kadar çıktt TOKYO BORSASI'nda venm durumu, Jaızlenn \ukse!eceğt ye pelrol fıvallarında artıslar olacağı volundakı ka\gılar. haftanın ılk gunlerınde hısse senetlerinin değer vıtırmesme neden oldu Ancak daha sonrakı gunlerde hukumelın kısa sure içinde ıç talebi canlandırma\a vonelık bir pakelı uygulamu\a sokacağı volundakı haberler. hısse seneılerıne ı/gtvı venıden arltırdı. Hafıa içinde 15 690 puana kadar duşen \tkkeı Dov. Fndeksı, daha sonra yenıden 15 800 puanın uzerıne çıklı fR 4 A # / L RI BORS 4M, oncekı hajtakı duşuş eğılımını bu hafta da surdurdu Pazartesı gunu tatıl olan borsada hafıa başında gorulen dureırtrluk, daha sonra doların ııı. k karsısında \ukselmesı . V u }ork Borsası 'nda gorulen vukselme ıızerıne \erııu Ljnıaruna\a öıraktı Boykottan sonra üç caıısız gün yaşandı Geçen hafta başının tatile rastlaması, ıkincı gunde ise aracı kurumların ozel olarak Zıraat Bankası 'nı tavırlarmdan oturu boykot etmesi, geri kalan uç gunun de cansız geçmesıne neden oldu. Bılmdiğı gıbı, gecen hatıa başında basının ^e kamuoşunun da dıkkatını çeken bir bovkot olayı \aşandı borsada Soz konusunu bo\ koı ev1 lemının. ozel olarak Zıraat Bankası na vonelık olmas., burokraıık çe\re lerde de vorumsuz, ama ılgıvle ızlen dığı oğrenıldı Ancak bu bovkoıun burokratık çevrelerde ne gıbı üomıu bir \ankı \arattığı kesınlıkle oğrenılemese de Ziraal Bankası uve temüJusının haltanın son gununde hıvse senedi seanslanna katılrnası, diğer araı.ı kurumlanr. da ılgısını cektı Bu arada, genel olarak ^.oğu borsa uzmanının goru; bırlığınde olduğu yaz durgunluğıına gırme aşamasında olduğu soylenen borsamn hısse senedi pazarları. gerveklen bu savları doğrular nıtelıkıe Nıtekım. bir oncekı hatta ile geven halıanın toplam ışlem hacmının u<, hatta oncekı ışlemlenn toplamından bıraz tazla olması, durgunluk donemıne gmldığını rakam^al olarak da kanıılar durumda Ancak unutulmnma^ı gereken bir konu ıse hemen her \az tekrarlanan bu geleneksd durgunlukla, ba^en kı^a ve\a tum yazı kapsavan donemde bir \eva bırkaç hısse senedi. durgunluğu gıderebılecek buvuklukıe ataklar \apabılır O nedenle ikı haltadan bu \ana hısse •>enedı bırıncı pazarında işleme uğra\an ba^ı hüselerın kı>a olarak bir durtm değerlendırme^ını \apmak. ••anırım yaıırımcıların >ararına ola^aktır Doğaldır kı, \abanu basın allabetık sıravla ne kadar ala\ ederse et^ın bu değerlendırmevı de vıne hısselerın onem sıraiina gore değıl "alfabetiL!" sıravla >apacağız ARÇELİK: Bu hıssenın, bor a gozlemulerı araiinda Kov grubunun 1986 \ılı ıçmde kesınlıkle olumsuz bir iurprız \apmavacak hısseM olatağı ılerı suruluvor Şırketın. basından da ızlendığı uzere. surekiı pazar pavını ve kapasııesını arttırma»ı. tasarrut^uların da ılgısını vekıvor ^ M \ R : Lnıle\er ba>ta olmak uzeıe. diğer neban \ağ ureten >ırketler karsısında pazar pa>ında bir daralma olduğu belırtılen Aymar hıs>elerı. her nedenle 1985 \ılı kasım. aralık avlan ile 1986 ocak. şubaı aslarındakı performansını surduremedı Ancak bu hısselerın taban tıyaılarının bulunarak vatırım vapılması tasarrul^uları memnun edebılır BAGFAŞı: Borsa açılırken, !S0U !ıra dolayında olan bu şırkete an hı>selerın sonradan buyuk bir aıılımla borsa dışı muamelelerde bıle 4000 lı raya kadar tıyat bulmasi vok uzun sıırmedı Ne var kı bu hızlı vukselışıyle bırlıkıe tıvatlarındakı genleme de a\nı hızla gercekleştı Şımttılerde ıse yaklaşık taban lıyatından 500 lıranın u«,tunde prını yapan bu hısselerın yaz durgunluğunda pekalâ bir atak yapması oiaMİığı \ar ÇLLIK HALA1: Hısse seııedı hırın<, pazannın en sağiam kağıdı haugısı dıye sorulduğunda. sanırım bırçok borsa gozlemcısı, hıç gozunu kırpmadan Çelık Halat dıyebılır. Ancak şunu unuımamak gerekir kı. borsada sağlamlığın tanımı bir \onde sabıt gelır şeklınde vorumlanır. Dolayısıyla bu kâğıt, bağlamcılarır. ve pek tazla surprız beklemeven kışılerın \apabıleteğı en ı\ı vaıırımlardan bırıdır ÇLKtROVA ELEKTRİK: >azılı ve sozlu bajin ne kadar Çukurova Elekırık'ın enerjı ureuığı barajlarda su sevıyesının duştuğunu yazarsa yazsın. bızım tasarrulcularımız bu kâğıda vatırım yapmaktan bir turlu eekınmıvorlar Ama şu da var kı, her vıl belırlı bir kâr payı dağıtma alıskanlığında olan bu şırketın. 1986 \ılı temettusur.un de bir oncekı vıldan duşuk olmavacağı goruşu borsada oylesıne hâkım kı. bu hıssenın olumsuz surprız \apma olasılıgını ortadan kaldırıvor EGt BIR.A: Vaurımcılar arabinda •'ıa»an, laban. zaman" tekerlemeii nın en gecerlı olduğu hısse, kuşkusuz Ege \e Gunev Bıra hısselcıdır Borsa gozlemcılerı. bu şıı ketın şu aııda vuzde 30 dolavlarında bir kapasıte ile çalışnğını bılmelerıne rağmen, bu hıssenın bıraz daha değer kavbeitığı bir durumda korkusuzca yaıırım vapılmaM gerektığı uzerinde goruj belırııvorlar EGtGLBRJ: Hem Izmırlıleıın. hem de Islanbullu vaıınnKilann vakmdan lanıdığı bu hıssenın değerındeartık buvuk ovnamalar olınuvor KA\: Turkav ile bıı leşıııeMiıın ne gıbı sonujar varaıaLAğı henuz kesınleşmedığı lun bu hı^^eiıin matlaıı. 10 ile II bııı lıra aıaMiıda bir değışım go>lenyor Fiyat Endeksi Haftahk Gelişimi 186 38 16 23 İtalyan sanayicilerin hüküınetten igteği Ekonomi Servisi Itaiyan sanayıcıier, hukumetındahaçok>aunmyapraasını ıstedıler Devletın, İtalyan ekonomısının gelışmesınde daha çok rol alması gerekuğiru söyleyen sanayioler derneğı Coafindustru'nın Başkanı Luigi Lucchini, hükümetten, aynca büyük boyutlara ulasan bütçe açığının kapaulmas) için de örüenı aimasınj ıstedı. Büyük sanayının kârlı durumda olduğundan, durumlanndan memnun olduğunu da ıfade eden Lucchini, küçük ve orta ölçeklı ışletmelenn ise hızla kötu duruma düştuklenm savundu. Lucchini, duşen petiOİ fıyatları nedenıyle değışen ihracat pazarlaruun bu duruma yol açtığmı sözlenne ekledı. DB40'ta yuvaş yükselme üü sürüyor Geuen hatta içinde valnız uç ışgununde hısse seanslan vapılnıasından oıuru, DB40 Hıs>e Senedi Fi\at Endeksı. yavaş da olsa vukbelmesinı surdurdu Bir oncekı hafta içinde 1.3 puanlık bir gelışım gosteren endeks. geçen hafta da 0 28 puan daha alarak 186 38'e yukseldı A.slında DB40 Endeksı. geçen haitavı daen az 1 puanlık bir vukselme ile kapatması gerekırken. T Demırdokum hısselerının kuponsuz, ama ruçhan hakkı uzerındekı fıyatlarının kapanış gununde tescıl olması, endeksm >uk>elme hızını en az 0.5 ile 0 75 puan arasındd v av aşlamaMna neden oldu. Ancak ne ne olursa olsun. mayıs ayının hısse senedi alımsatımında olumlu geçtıği soylenemez DB40 Endeksinın son 5 hattdhk gelı>ımıne baktığımızda, artı eksi 2 puanlık sapmaiar da goze aiınarik 45 puanlık bir \ ukselmenın ancak \ 117de 2 23 ile 2.5'lık bir verınıl.lık sağladıuı gozleniyor. DÖVİZ KURLARI Dövizın Cinsı 1 ABD Dotarı 1 Avustralya Doları 1 Avusturya Şılını 1 Batı Alman Markı 1 Belçıka Frangı 1 Danimarka Kronu 1 Fransız Frangı 1 Hollanda Flonni 1 Isveç Kronu 1 Isvıçre Frangı 100 İtalyan Lıretı 100 Japon Yeni 1 Kuveyt Dınarı 1 Sterlın 1 S.Arabıstan Rıyalı 26 MAYIS 1988 Dovız Efektıf Döviz Efektıf Ahş Satış Ahş Satış 674 40 687.89 674 40 694.63 485 03 494.73 460 78 499.58 42.99 43.41 42 15 42 15 295 60 301 51 295 60 304 47 14.77 14.91 14 48 13 76 79 91 81 51 79 91 82.31 94 62 95.54 92 76 92.76 262 67 267 92 262.67 270 55 94 72 92 86 95 65 92.86 356.65 363 48 356 35 367 04 43 13 43 99 40 97 44 42 406 32 378 43 410 30 398 35 2284 93 2330 63 2170.68 2353 48 1005 67 1025 78 1005 67 1035 84 188 47 184 77 175 53 190 31