Catalog

î TEMMUZ 1984 KÜLTÜR YAŞAM CUMHURİYET/5 SENEMA ATtLLA DORSAY Aya trini'nin ünlü güvercinleri bu kez tam bir suskunluk içindeydiler. Sahneden yükselen sesler onlara pek alışılrnadık gelmiş olmalıydı. Leylâ Gencer, bazen yüzyılların ötesinde kalmış şarkılan, aryaları, liedleri ahyor, tozlanru şöyle bir silkeliyor, onlan, benzersiz sesi denli sözcüklerin tek tek hakkını veren yorumuyla da hayata döndünlyordu. Ve bazılan ünlü, bazılan (bizce) bilinmeyen, diğerleri unutulmuş bu bestecilerin yapıtlannda, çeşitli yüzleriyle kadın canlamyor, çağlar boyu süregelmiş serüveninden bize sayfalar sunuyordu. Müzik eleştirmeni mi oldum? FUiz Ali dostum kızmasın, hiç böyle bir niyetim yok. Çok başka bir noktaya değinmek istiyorum. Leylâ Gencer'in söylediği parçalar, şan repertuannın nadir bulunur, nadir söylenir parçalanydı. Bunların ne yapar eder, plağını bulur dinlerim demek de mümkun değildi. Çünkü bilindiği üzere Leylfi Gencer uzun yıllardır plak yapmıyordu. Ama Batıda Gencer'in plaklannın ve kasetlerinin varolduğunu, merakhlan arasında elden ele dolaştığını duyuyorduk. Nasıl oluyordu bu? Bunlar, Gencer'in temsillerinde gizli olarak kaydedilniş kayıtlarda, onlardan oluştu•ulmuş 'korsan' plaklar ve kasetlerdi. Ve ben çevremde bunu yapan birilerini aradım. Istedim ki, bizde de gerçek 'merakh'lar, üstlerinde, yanlannda küçük teypler getirmiş olsunlar, Leylâ Gencer'in Türk Kadını'ndan Din Kadını'na, Aşk Kadını'ndan Kratiçe Kadın'a, Sihirbaz Kadın'dan Çingene Kadın'a Kadın'ın serüvenini anlatan benzersiz masallan yitip gitmesin, bir yerlere kaydolsun, ebedileşsin... Ama çevremde bunu yapan Batılı anlanunda bir tek 'meraklT görmedim. Leylâ Gencer' i övmekte ustümüze yoktu, ama hiçbirimiz, evlerimizde kuşkusuz bulunan bir kuçük aygıtla bu sevgimizi somuta dökmeyi denememiştik. Bu, kuşkusuz toplumumuzun korumak, saklamak, arşivlemek konularındaki geleneksel ve tarihsel ilgisizliği, kayıtsızlığı ve umursamazlığıyla yakından ilişkili bir olaydı. Leylâ Gencer'de bunu yapmadık da, şenliğin diğer unutulmaz doruk noktalan olan Paco del Lucia'da veya Chick Corea'da yaptık mı? Hiç sanmıyorum... ...Ve böylece Leylâ Gencer'in sesi ve şarkılan, Aya trini'nin kaç yüzyılhk taşlanna çarptı, parçalandı, yitip gitti. Devlet olarak plak doldurtamadığırmz, devlet sanatçısı gibi kuşkusuz çoktan hakketüği bir unvanı bile veremediğimiz bir büyük sanatçıya, birey olarak, 'meloman' olarak da görevimizi yerine getiremedik. Leylâ Gencer'in yitip giden sesi... Üç boyutlu cinayetler dizisi Onüçüncü Gün/3. bölum (Friday the I3.j/Part 3/Yönetmen: Steve Miner/ Oyuncular: Dana Kimmell, Richard Brooker, Paul Kratka, Rachel Howard/ CIC (Paramount) fılmi/3 boyutlu (Sitej Mevsim başında "Maceralar Ülkesi" filmiyle büyük ilgi görmüş olan 3 boyutlu sinema, yaz mevsiminin ortasında, Özen Film'in ilginç bir işletmecilik anlayışıyla yine karşımızda.. Önceki mevsim izlediğimiz "13. Giin" filminin bu üçüncü bölumü (bizde Uki gösterilmedi), gerçekten de son yıllarda yeniden ortaya çıkan bu yöntemle çevrilmiş. Okurlarımız anımsarlar, "Maceralar Ülkesi" oynadığmda 3 boyutlu filmin geçmışi ustünde kısaca durmuş ve özellikle 50'lerde popüler olan bu yöntemle çevrilmiş ilginç bazı filmler anımsatmıştık. 30 yıla yakm bir süredir unutulduktan sonra 3 boyutlu sinemanın genye dönüşunü nasıl yorumlamaîı? Duyduk Gördük Haber nasıl engellenir? 50'lerdeki uygulamaya gftre geliştirilmiş Kuşkusuz başlıca neden, evlerde film izlemenin rahathğıyla sinemaya buyuk bir darbe vuran TV ve videonun karşısına, onlann veremediği bir teknikle çıkma isteği.. Bu açıdan, 3 boyutlu sinema, gerçekten de filmcilerin kendisinden beklediğini yerine getiriyor, 50'lerdekı uygulamaya göre bir hayli geliştirilmiş bir yöntemle, perdedeki olay ve kişileri gerçekten de derinlikli, canlı, önümüzdeymiş gibi görmeyi sağlıyor. Yalnız bu tekniğe uygun olarak çekilmiş, seyirciye (yani kameraya) doğru atılan oklar, mızraklar, 'yoyo' oyunu, düşen kâğıtlar, saçılan bilmemneler vb. sahnelerde değil, Bir yaz günü Site Sineması'run bir hayli kalabalık sayılabilecek öğleden sonra seansını dolduran seyircinin dörtte bir kadarının çoluk çocuk olduğunu görerek gerçek bir dehşete düştum. Perdede oynayan, birbirinden kanh, korkunç cinayetlerin birbirini izlediği ucuz bir korku fılmiydi. 3 boyutla daha da etkileyici, iç kaldıncı kılınmıştı. Çocuklann hemen hepsı buyukleriyle gelmişlerdi. Sinema müdürü, 2 küçük çocuğuyla gelmiş bir bey tanıştırdı. Bu bir savaydı. Yani ashnda bu olayv izlemesi gerekirse, karşı çıkması, müdahale etmesi, kovuşturması gereken ve kuşkusuz aydın bir kişi olan bir devlet görevlisi de, bu kanh gösteriye küçük çocuklarıyla gelmekte sakınca görmemişti. İtalya'da 14O0 sinema salonu kapandı Kültür Servisi 56 temmuz günleri Paris'teki Ulusal Sinema Merkezi'nde toplanan Fransız ve ttalyan sinemasının önde gelen kişÜeri, iki ülkede sinema sanayiinin karşı karşıya bulunduğu güçhlHere bulunabikcek çareleri konuştular.Ancak somut bir çözum bulamadılar. özellikle ttalya'da son üç yılda 1400 sinema salonunun kapandığı bildiriliyor. Her akşam değişik TV istasyonlannda gösterilen 36 filmden birini seçme durumundaki Italyan seyircisi, artık sinemaya gitmiyor. Yıllık füm üretimi 1983'te 110'a kadar düştü. Buna karşıhk çeşitli TV istasyonlannda gösterilmek üzere 1415 füm ve 12.887 program, dış ülkelerden 116 milyon dolara satın almdı. ttalya'mn bu alandaki açığı 50 milyon dolar. kocaların, anababaların, komşuların birbirlerine reva görduklerine baksanıza... Tüm bu olaylarda kuşkusuz yoksulluk, ekonomik baskılaı, çaresizlikler, ama bunların yanında toplum, okul ve aile çerçevesindeki eğitimin, yetişmenin eksikleri, boşlukları da etken oluyor. Sağhklı, dengeli kuşaklar yaratmada başarısızlığa uğruyoruz. Acaba bu başansızlıkta, korku, dehşet, cinayet veya seks fılmi demeden tüm bu tür gösterilere küçücük çocukların da hiçbir kayıtkuyut, hiçbir yasak, hiçbir denetim olmadan alınması başka bir etken değil mi? Görsel işitselin o sınırlan ve gücü henüz bilinmeyen etkisi altında bıraktığımız, sinema salonlarında, evlerde video filmlerinde belkı yıllarca unutamayacağı, etkisini hep taşıyacağı kanl», korkunç, vahşi, Suç kimde olacak? yıkıcı görüntülere gencecik ziÇok sağhklı bir toplum olma hinlerini teslim ettiğimiz çocukdığımız biliniyor. Ruh saglığı yö lanmız, yann dengesiz, hasta innünden de öyle... Gazetelere sanlar olarak karşımıza çıkarlaryansıyan inanılmaz cinayetlere, sa, suç kimde olacak? en yakın akrabaların, kanBir toplumun uygarlık ölçüle Bir korku ve şiddet jilminde küçücük çocukların işi ne? nnı arayan ve adırnn Ahmet YılBeşinci bes yılhk plan maz olduğunu öne süren bir kihaurlandı, uzerinde tartışıldı şi aynen söyle diyordu: ve TBMM'ye sunuldu. Şimdi "Ben bugıin bir basm loplantımületvekiüen taslak uzerinde tısı yapan ve metin dağıtan Ahmet çahşıyor ve tartışıyorlar. YUmaz'ım. Beni böyle bir basm Günü gelince plan şöyle ya da toplantısı yapmaya zorladuar. Eliböyle çıkacak TBMM'den. nizdeki metni bana başkalan basBeşinci bes yıllık kalkmma kı yaparak hazırlattırdı ve dağıtplantmn bir yerinde, spora tınjı. Şımdi böyle bir topiantı yapönem verileceğinden, özellikle tığım için kendimden utamyorum. de kîtle sporlanna ağırlık Vicdan azabı içindeyim, pismanverileceğinden ve yurttaşlann lık duyuyorum. Lütfen basm topbuna özendirilmesi için gerekli lantısını yayınlamayın. Aksi halönlemlerin altnacağından söz de sizlerden davacı oiurum." edilivor. Son zamanlann Jeiefonlar, gazete ve ajans bügüncel konusu bu kitleleri rolarmda şaşkınhklara neden olspora özendirmek, yaşam du ve ertesi gıtn gazetelerde haber boyu sporu vazgeçümez bir yerabnadi. GazetecHer sabah kenalışkanhk haline getirmek. düerine son derece "cesur" açtkHatta bunun için lamalarda bulunan Ahmet Yılüniversitelere bile jimnastik maz'm, öğleden sonraki tavnnı dersi konuldu ve öğrenciler antamakta guçlük çekiyorlardu Aradan günler geçtikten sonra Ahmet bitirme sınavlannda Yılmaz haberin niye gazetelerde yer almadığmı öğrenmek için bir ^ojimnastikten de stnava zete bürosunu araymca gerçek ortaya çdctt. Yümazbumm üzerine şunlan giriyorlar. lşte olayın püf söyiedt noktası burada. Şimdi siz "tlahiyat Fakultesi idarecilerinin özel bir kurye ile benım basm topsanırsmız ki, üniversitelerde lantısı metnimi bir gazeteciarkadaştanaldıklarmı öğrendim. Çok teladğrenciler her sabah, ya da ja kapümts olmalılar kı böyle bir tezgâhı planlamış yahut planlatmış sık bulduklan fırsatlarda sık lar." "sağlam kajamn sağlam vücutta bulunacağını" kanıtlamak için jimnastik 3. BÖLÜMÜ UI3. Gün"ün yeni ve son bölümü, tatstz tutsuz bir korku Jümi müsvettesi obnaktan iieri gitmiyor. Bu kanh btçakb ve düzeysiz gösteriden büyük küçük herkesin uzak durması gerek. ANAP Tekirdağ il örgütü sevkediyor. Abdiİpekçi Alanı' yapıyorlar. Ders yılı sonunda ğ g k kaynıyor. Herkes örgütü bir ta nm adtnın değişdrilmesinde de da, yıl boyu yaptıklanntn arada öldürulen gençlerin seviş rafa çekiyor. Asıl çekişme, başroldeydi. Aköz, şimdi de tut sonuçlannt hocalanna insanlann örneğin bir odada doğulduğu sanıhp ikinci filminde laştığı normal çekimlerde bile yeniden ortaya çıkarak ortalığı tiği, esrar çektiği, Amerikan Çorlu'danaslen Tekirdağlı Is tu, Milli Eğitim Müdurlüğü'ne gösteriyorlar. Hayır efendim, sağlanan üçüncü boyut hayli şa kana bulayan vefilminsonunda gençliğine ozgü çeşitli taşkın mail Eryığit'in il baskanhğına vekaleten Murat Yaman 'm geti yanüdmız. Bir kere öğrenciler spor yapma fırsatını ve davranışlarda bulunduğu göste getirilmesinden sonra büyüdü. rilmesini sağladı. sırtıcı... öldürulen Jason, nasıl olur bilinolanağmı bulamıyorlar. mez, bu filmde yeniden rüiyor ve öldurülmeleri, sanki bu Tabii iş Ankara'da kotanldı. Gerici, tutucu 'hortluyor' ve Crystal Lake böl 'günah'lara, bu 'yanlış' davra ANAP 0 örgütüne Tekirdağlüar Karaevli, Milli Eğitim Bakanı tkincisi, öğrenciler jimnastik bakış açısı gesine kamp yapmaya, sevişip nışlara birer "ceza" imiş gibi su mı, yoksa Çorluhılar mı egemen Vehbi Dinçerler'den "vekalet" sınavma öteki derslerde olduğu gibi "yazılı" eğlenmeye gelmiş gençleri, en nuluyor. Filmin geri planı da olacaklardı? tldekiler, "Tabıı, onayı aldırttı. ANAP'm dört Ne var ki bu yöntem, ilk ağızvahşi biçimde birer birer ortadan böylesine gerici, tutucu, iğrenç Tekirdağlüar" diyordu. Nitekim eğiümden biri şimdi adeta "bay giriyorlar, sorulan da getirdiği sürpriz ve hayret yanıtlayabilirlerse geçiyorlar bir bakış açısı da var... 3 boyut öyle oldu ve tsmail Eryığit'in kaldmyor. Hiçbir ruhbilimsel ram" yapıyor. duygusunu bir sure sonra yitiri' 'ayağı'' kaydırüdı. ve böylece yazılı sınavda yaklaşım, hiçbir ciddi karakter lu sinema, fantastik türiin bu en Ya "asaleten atama"! lşte bu verdikleri doğru yanıtlarla da yor. Geride her şeye karşın filinceleme çabası, hiçbir anlaşılır, düzeysiz, en sömürücü fümleriTekirdağ milletvekili Ahmet rası tartışmah. Murat Yaman 'ı, min kendisi kalıyor, perdede anne hizmet edecekse, yerinde dur Karaevli, örgütünu "elaltında" daha once de Milli Eğitim Mü "vücutlarınm sağlam, bu latılan kalıyor. Bu açıdan "Onü açıklanır gerilim öğesi içermeyen vücutların üzerindeki öyku, yalnızca değişik öldürme sun!.. Kötıi bir seslendirmeden tutmak istiyor. Etkin adamı da durluğu 'ne vekalet ettiği hakkm kafalarmm da sağlam çüncü Gttn"un yeni (ve umalım biçimlerinin getirdiği, iğrenmey mıdir, sinemanın ses düzeninden etnekli sağlık memurusunnetçi da soruşturma açılarak görevden ki son) bölümü, tatsıztuzsuz bir olduğunu" kanıtlıyorlar. le kanşık dehşet duygusuyla midir, konuşmaların (film Türk Hacı Mehmet Aköz. Sahnede alındığını hatırlayanlar acı acı korku fılmi müsvettesi olmaktan ayakta durmaya çahşıyor. Bu çe oynuyor) hiç anlaşılmadığını görünen Aköz, oyle sıradan bir gıiluyorlar. Yaman 'ın adını du Peki, üniversitelere konulan ileri gitmiyor. İlk filminde boda belirteyim.. Bu kanh bıçaklı partici değil. ANAP'k Belediye' yanlar içinde en çok öğretmen jimnastik derslerinin amacı ne düzeysiz gösteriden uzak durun, nin Başkan Yardımcısı Karaev topluluğu üzülüyor. mi oluyor? Aman cartım... hele çocuklannızı yanına bile ya li'nin yakm arkadaşlığı ile Vali Fethı Aytaç'ın da pek Dostlar ahşverişte görüyorlar naştırmayın derim... ANAP'vn icraatmı istediği yöne "keyfı" yok. ya öğrencileri. Sağlatn kafa Geçtiğimiz günierde Dokuz Eytüt Üniversitesi'ne bağb tlahiyat Fasağlam kultesi oğretim üyelerinden Ahmet Yılmaz. fakülteden istifa edişinin nedenleri üzerine bir bastn topkmüst yapa. Topkmtıda Türkiye'deki etkin vücutta dinsel gruplann, mezhep ve tarikatlarm geldiği noktayt, tehlikeleri ve abnması gereken onkmkri ozetkdL bulunur Basm topumnsmdan birkaç saat sonra gazeteleri ve haber ajansla Sünnetçinin politik etkinliği HAYVANLAR GUA;EÇ rinden biri de, herhalde çocuklanna olan davramşıdır, sorumluluğudur. Sahi, biz neler yapmıyoruz ki, çocuklarımıza? Onlan olmadık koşullarda çalıştırıyor, sırtlanna hayatın yükunü çok erkenden yükleyiveriyor, onlardan çok şeyi çok erken istiyoruz. Çocuklarını yaşatmıyoruz onlara... Ve en 'halivakti yerinde', en 'aydın' olanlanmız da, onlann elinden tutup korku filmlerini göturmekten çekinmiyor. Daha dikkatli olunsa Koskoca adamların ne görüp görmeyeceğini, hangi zararlı fıkirlerden nasıl korunacağını kendine dert edinip, bazen çarşaf gibi listelerle filmler yasaklayan denetim kunıllarımız, büyükleri bırakıp, biraz da çocukİarınuzı, hani yarın vatanı emanet edeceğimiz en yetkili ağızlardan sık sık açıklanan o çocuklanmızı düşünse, onlann ne görüp ne görmeyeceği konusunda daha duyarh olsa, ölçütler, kısıtlamalar, sınıflandırmalar getirse ve merkezi / yerel yönetimlerimiz de bunların uygulanmasında daha dikkatli olsalar, çok iyi olmaz mı? Sinemaya ve sinemasal denetime asıl cocuklar açısından eğilmek zamanı geldi, sayısız küçük ruhta büyuk yıkımlar yaratmak pahasma, geçiyor bile!.. K M KIME DUM DUMA haber dedıâm BEHÎÇ AK Yazı okvyvtuya TO/C/IT <?//>/ çarpmalı.hele bndekşart. Niye?(rünku' okfrnaanlama gekneğıyck ctyuv. Kültür Servisi Türk sinemaseverlennin ilk olarak "Zengin ve Yoksul" adh TV dizisi dolayısıyla taruştıkları Amerikalı sinema oyuncusu Nick Nolte, ülkenin en büyuk yıkhzlan arasında saytlmaya başladı. Sarı saçlı, uzun boylu, iri yapılı Nolte, Phoenüc Üniversitesi'nde öğrenciyken daha çok spor alanmdaki başanlarıyla dikkati çekiyordu. Hızlı koşabilmesi onu ünıversitenin beyzbol yıldızı yapmıştı. Ama geniş omuzlan ve güçlü kollanyla o serbest güreşte de başanhydı. Hollywood'un dikkatini "Zengin ve Yoksul"la uzerinde toplayan Nolte, Peter Yates ve Karel Reisz gibi iki unlü yönetmenle çevirdiği filmlerin başan kazanması üzerine iyice ünlendi. John Byrum onu ünlü yazar Kerouac'ın romanından uyarladığı "Heart Beaf'te oynattı. Walter lUU'in "48 Saat" adh polisiyesinde, yine ülkenin yükselen yıidızlarından zenci Eddy Murphy ile çok başarıh bir ikili oluşturdu. Ama geçtiğimiz aylarda ülkemizde de gosterilen Roger Spottiswoode'un "Ateş Altında"sı (Under Fire) onu kuşağıFehmi Ya ar m nm en ilginç oyunculan arasına ' , „ rvkimi aiirüvnr 9 ' tmaryosunu yazdığı, Zekı Oktentn IR ÇeKimi SUruyOr yönettiği "Tutsak"fîlminin çekimi sürüyor. Yaşam soktu. Nolte'yi yakından tanıkoşuttarını "gareşerek" değiştirmeye çalışan bir pehlivamn oyküsunü anlatan filmde, başlıca rolleri yanlar onu "daha yalın bir MarTarık Akan, Erol Günaydın ve Yavuzer Çetmkaya paylaşıyor. Yöre halkınm da rol aldığı ve çok başa lon Brando, daha güçlü kuvvetli bir James Dean" olarak taniı olduğu filmin bir bölümü Kırkpınar güreşleri sırasında çekilecek. nımlıyorlar. (Fotoğraf: YAVUZER ÇETİNKAYA) Kültür Servisi Her yıl 31 ağustos 9 eylül tarihleri arasında Fransa'nın Deauville kentinde duzenlenen ABD Sineması Şenliği'nin onuncusunda yine ilginç gösteriler yer ahyor. Şenliğe katılması kesinleşen fümlerin en başında, Steven Spielberg'in gişe rekorlan kıran son yapıtı "lndiana Jones and the Temple ot Doom'u (lndiana Jones ve Kubbeli Tapınak) geliyor. John Irvtag'in romanından Tony Richardson tarafından uyarlanan "Hotel New Hampshire" şenliğin bir başka ilginç fılmi. Fiana Lane'in başrolünde görüldüğü "Streets Fire" (Alev Caddeleri) Deauville Sinema Şenliği 31 ağustos 9 eylül arasında Walter Hill'ın yönettiği bir yapıt. Ron Howard'ın yönettiği Darryl Hannah'ın başrolünde oynadığı "Splash" ve Hugh Hudson'un yönettiği "Grestoke, the Legend of Tarzan" şenliğe katılması kesinleşen öbür filmler arasında. Şenlik'te aynca, Mankiewicr, Kapra. Mamoulian ve John Huston gibi ünlu yönetmenlerle yapılan göruşmelerin filmleri gösterilecek. Elisabeth Taylor, Fred Astaire, Rock Hudson, Cary Grant, Katherine Hepburn ve daha birçok unlunün filmlerinden bolumler oynatılacak. Sonırım orada bir dırek ABD'nin yükselen yıldızı Nick Nolte TARİHTE BUGÜN MÜMTAZ ARIKAN 13 Temmuz 193O'DA BUSUhi, İLK OÛNYA FUTgOL ŞAMPÎypHASI BAÇLADI. OÜNYA FUTBOL KJUPASI İÇİN OTUZ YILDtR UĞGAŞAN FRANSIZ HUKMCÇÜ SULES RIMer'NİN PÜftEgj BĞYL£C£ GERÇeKLEŞIYOKDU. EV SAHIPUĞINj ueUGUAY'tN (&JNEVAMEZİ&C) YAPTI&/ BU 'LK PÛNYA KXJP#Sl İÇtN 12 UUCENİN MİLLİ •mtUMt MOUTEVIDEO'YA GELMIŞTİ. /SOMANYA VE mGCSLAVYA'NlN KATILABİLOİĞI ÇAMPiYONANIN FiNAL MAÇ/, TEMMUZUht SOUUNPA ASJANTÎN ıLE USUGUAY ARAStNOA YAPILACAK VE UBU~ GUAv M/LÛ TAkISAl 32 GALtP G£L£R£K KUPAYI ALACA/CT//2., AVRUPA'DAN YALAIZCA, SELJÇ.IKA,F/SANSA, tLKDÜNM FU7BOL KUPASI 50 YDL ÖNCE Cumhuriyet tatbikında bunlar mecburen kendılerının nufusa Istanbul Vilayeti nüfus kaydettireceklerdir. O zaman şubeleri şehrimizdeki mektum hakikı miktar tamamıle doğum mıktarmı 12.451 kışi anlaşılmış olacaktır. olarak kaydetmişlerdir. Bu tzmirde kaydedılen mıktar ıse mıktar şehnn hali hazır 39.384 tür. Adanada 8.181 nufusunun ancak yüzde on doğum kaydedilmiştir kı ikisinı teşkil etmektedır. mevcut nufusun yüzde Alakadar zevat şehrimizdeki yirmisini teşkil etmektedır, gizli nufusun bu miktardan Mardinde 66.000 mektum sekiz, on misli fazla olduğu nüfus kaydedilmiştir. Bu müteleasındadırlar. Bu sebeble miktar mevcut nufusun yüzde bunların katiyetlerinın tesrıi 28 idir. Urfada da birçok emredumiştir. Esasen yeni mektum doğum vakası müfus talimatnamesinin kaydedilmiştir. Sinopta 13 Temmuz 1934 kaydedılen miktar mevcut nüfusa nazaran yuzde 36, Sıirtte yuzde 35, Diyarbekırde yuzde 16 mspetındedır. Butün bu rakamlar nazarı dıkkate almacak olursa çıkacak netice kaydedılen mektum nufusun ümit edildiğinden fazla olduğudur. tddıalara nazaran şimdiye kadar kaydedılen 2.750.000 mektum doğum her halde bir mıslı daha fazladır. Bilhassa cenup ve şark vilayetlerındekt mektum nüfuslann daha fazla olduğu, bu vilayetler dahilinde 19341984 aşiret halinde dolaşan kimselerin çokluğu dolayısıyla kayıt muamelesinin uçte bir nispetinde dahı yapılmamış bulunduğu söylenmektedir. Yem talimatnamenın tatbikmden sonra bunların kısmı azammın kaydı temin edılmış olacaktır. Mektıım nüfuslar