Catalog

Cumhuriyet Sahıbı Cumhunvet Matbaacılık ve Gazetecilık Turk Anonım Şırkeıı adına Nadır Nadı, • Genel Yavın Muduru Hasan Cemal. Muessese Muduru Emıne Uşakbgıl, v azı lşlen Muduru Okay Gonensın. • Nazı Işlerı Mudur Yardımusı Ahmel Korulsan, Haber Merkezı Muduru \. alçın Baver, Sa\!a Duzenı Yoneımenı Alı Acar TAKVtM 23 Mart 1984 İrasak 5 30 Guneş 6 56 Temsüaler ANkARA Yalçın Dogan, İZMIR Hıkmet Çetınkava. ABANA Mehmel Mercan, • SentsŞefterı Isıanbul Haberlerı Selahattın Guler. Dı> Haberler Ergun Balcı, Ekonomı Osman l laga>. Kultur 4>dın Emec. \1a gazın Valçın Pek^en. Spor Danışmanı \bdulkadır \ ucelman. Duzeltme Refik I)urba>. Araşıırma Şahın \lpa> Ikmdı 16 42 Akşam 19 25 Yatsı 20 45 Burolar • Ankara: Konur Sokak No 24/4 Yenışehır, Td 189851253257, Idare 183335, • tzmır: Halıt Zıya Bulvan No 65/3, Tel 254709131230 • Adana Ataturk Caddesı, T H K tşhanı Kat 2/13, Tel 1455019731 • Basan ve Yayan Cumbunyct Matbaacılık ve Gazetecılık T A Ş Turk Ocağı Cad 39'41, Cağaloğlu, Isl PK 246lst Tel 5209703 Telex 22246 Oğle 13 15 Avrupa Konseyi Komisyonu'nda KKTC'nin temsili, bir oyla reddedildi K.omisyon'da alınan bir kararda Kıbrıs'iaki Türk birliklerinin çekilmemesi ve Türkiye'nin KKTC'yi tanıması kınandı. Denktaş karann geçersiz olduğunu söyledi. Haber Merkezi Avrupa Konse>ı Daımı Komısyonu, oncekı gecekı toplantısında Kıbrıs konusunda Turkıye'mn ıstedığı değışıkhklen ıçeren bir karar tasarısını kabul ederken, dun sabah, Konsev'de Kıbns Turklerının de temsılını ısteyen bir önergeyı bir oy farkla reddettı Komısyon ayrıca Kıbns'takı Turk bırhklennın çekılmesını ısteyen ve Turkıye'nın KKTC'yi tanımasını kınayan bir karar aldı. Avrupa Konseyı Genel Kurulu'nu temsıl eden ve karar alma hakkına sahıp olan Daımı Komısyon'un dun sabahkı toplantısında Turk uye Kâmran Inan'ın Kıbrıs Turklerının de Avrupa Konseyı'nde temsıl edılmesı onergesı oylandı Onerge 1 ov farkla reddedildi Goruşmeler sırasında Turk ve Yunanlı uyeler arasında sert tartışmalar oldu Yunan PASOK mılletvekılı Lady Fleming'ın Turkıye'yı Ada'da 40 bın asker bulundurmakla suçlayrp kınaması uzenne soz alan Kâmran Inan, Yunanıstan'ın bazı meselelerı çok abarttığını soyleyerek "\unanlılan savaşçı bir politika izJemekle" suçladı DENKTAŞ'IN SÖZLERİ Ote yandan KKTCCumhur başkanı Rauf Denktaş, BM Genel Sekreterı Perez De Cuellar'ın Kıbns konusundakı onerılerıne ılışkın gızlılığın Turk tarafınca bozulduğu yolundakı Rum ıddıalannı reddettı Denktaş, Rum basınında bu konuda yer alan haberlenn yalan olduğunu, gızlılığın Rum tarafınca bozulduğunu söyledı Denktaş, Avrupa Konseyı Daımı Komısyonu'nun Kıbrıs'ta ayrı bir devlet ılanını reddeden ve Kıbns sorununun çozumu ıçın onkoşul olarak Turk askerının Ada'dan çekılmesını ısteyen kararımn da geçersiz olduğunu ıfade ettı Bu tur gınşımlerın dıyaloğun başlamasmı zorlaştırdığını hatırlatan Denktaş, "Banşın volunun diyalogdan geçtigini" söyledi ROMANCI VARGAS, YIKINTILAR ARASINDAKİ DEMOKRASİYI ANLATTYOR Salvador'da öhneye ve öldürmeye ahşnuş halk sandık başına gidiyor Kultur Senısi Uzun bır su redıryoğun bır ıç savaşın surduğu El Salvador'da başkanlık seçımlerı 25 marı pazar gunu yapılacak Seçımlerle ılgılı olarak "Time"dergısı, unlu Perulu romancı Marıo Vargas Llosa 'yı El Salvador'a gonderdı ve ızlenım lerını yazmasını ıstedı Vargas Llosa, Arena Partısı'nın adayı Bınbaşı d'Aubuisson ve Hırıstı yan Demokratların lıden Duarte "yle goruşerek ılgınç gozlemle rını kaleme aldı Llosa'nm "Yıkmtılar Arasındakı Demokras,'" başlıklı vazısımn bir bolumunu aşağıda sunuvoruz 1917'de me>dana gelen bir deprem, San Salvador kentını vı kıntıya çevırdı San Francısco, San Benıto ve Escalon'un vaşanılan yorelerı, hâlâ tehlıkelı olan bir vanardağın yamaçlanndadır Buralarda vaşayanlar toprak sa hıplerı, dukkân sahıplerı, çalışanlar, ışadamları son on yıldır öldurulme ve kaçırılma tehlıkesı>le burun buruna >aşamaya alışmış bulunuvorlar Evlerı yuksek duvarlar, dıkenlı teller ve ışıldaklarla çevrılı En zengınlerı kentte yanlanna muhafızlarını alarak zırhlı arabalarla dolaşıyorlar Bu araçlar bırer statu sımgesı olup çıkmış Oyle kı, Salvadorlular, bu araçları gerıllalardan korkularından değıl de sırf onemh gorunme ısteğıyle satın alan sonradan gormelere kahkahalarla guluyorlar Burada oturanların çoğu aşırı sağdakı Arena Partısı'nı desteklıyor ve çoğunluk Bınbaşı Roberto d'Aubuisson'un adaylığı ıçın etkın bir bıçımde çalışıyor Bir akşam, gelışımızı telsızle bıldıren sılahlı adamlann eşlığınde bir ıssız sokaklar labırentınden geçtıkten sonra Bınbaşı d' \ubuisson tarafından kabul edıldım cekler," dedığını soyluvorum Bınbaşıya D'Aubuisson, aşağılayıcı bır bıçımde sıntıvor Marıo Vargas Llosâ, 1936 yıhnda Peru 'nun "Kendilerinı yenilgiye ugratacaArequıpa kentınde doğdu Çocukluğunun bir gımızı bildikleri ıçin olumune bolumu Botıvva'da geçtı, daha sonra Peru'nun korkuyorlar bizden." Korku ve başkenu Lıma'da okudu hpanya'da surdururken cesaret sozcuklerı, Bınbaşının yavımlanan "Los Jefes" (Şefler) adlı oyku kııabıyla sozluğunde çok onemlı bır yer da Leopoldo Alas Odulu 'nu aldı (1958! tutuyor "Gerillalann niyeti beni "Re\ue Françatse" dergısınm açtığı bir edebıyat canlı ele gecırmek. Bir ara anne\anşmasmda buvuk odulu aldıktan sonra Parıs'e gelen Marıo V argas Llosa, sekız yıl kaldığı Fransa mi kaçırmakla gorevlendinlen, ama şımdı bana katılmış bulubaşke»tmde unlu romanı "Kent ve Kopekler"ı vazd Gerç vasmdan ben Latm Amenka'nın en bu\uk nan ikı gerilla soyledı bunu. vazarları arasında yer alan Marıo Vargas Llosa, Ama asla başaramayacaklar. Ingılız ve ABD unıversıtelennde oğretım uyelığı de Tabancamda altı kurşun var: vapıyor Beşı bana saldıracak olanlar, bin de benim ıçin." Seçımlerı kazanacak olursa ABD'nın El Salvador'a askerı yardımı kesebılece"Olum rnangası di>e sızın gıbi meclis uyesinı oldurunce neden ğını soyledığımde omuz sılkıyor lere, \BD (eskı) Buvukelçisı Ro vurt dışında protesto eden olma "O zaman komunistleri bozguna uğratmamız bıraz daha fazla bert VVhite gibilere denir. Olum dı? tnsan hakları komunıstlerin vakıt alır. Ama kımse engel olamangalan, yerlennden edılenlerı tekelinde mı?" maz buna." açlıktan olmekten kurtaracak ckonomık yardımın engellenme " A l t ı k u r ş u n d a n Arena Partısı'nın tersıne, Hısine vardımcı olanlardır." Bın b i r i b e n i m i ç l n " rıstiyan Demokratlar kent burbaşı d'Aubuısson'a kalırsa, olum mangalan dıve bir şey yok Bınbaşı, "Komunistler teslim juvazısınden pek az ov alacakPekı, Başpıskoposluğa gore olmaktan başka hıçbir anlaşma lar Partı, reformlarıvla, kent olum mangalarının 1983'te ger ya yanaşmaY. acaklan ıçin" gerıl burjuvazısının desteğını yıtırdı çekleştırdığı 1259 cınayete ne de lalarla her turlu goruşmeyı ke Salvadorlular, Duarte adını dumeiı'' "Bunlar belkı de Somo sınlıkle reddedıyor Komunızm vunca buyuk bır heyecana kapıza'ya karşı çarpışırken Nikara anlayışı çok kapsamlı Bınbaşı lıyorlar Herkes ondan va nefretgua'da olen Salvadorlu komu nın Lıberallerı, Sosyal Demok le ya da tutkuyla soz edıyor, ama nistlerdir. Şimdı bunlann adla ratları ve en başta da El Salva kayıtsız kalan yok Genellıkle, n yalan haber yayanalarca kotu dor'dakı Hınstıvan Demoktarla du^uncelerdekı bölunme toplumsal sınıflar arasındakı bolunye kullanılıyor." rı ve onların lıden Jose Napole meye denk duşuyor Ust sınıflar Pekı, ınsan hakları hıç çığnen on Dnarte'yı ıçerıyor " O man Duarte'ye saldınrken, alt sınıfmıvor mu El Salvador'da acaba9 >ak Duarte ve partısi, yıkıcıhğın lar onu savunuyor Bınbaşı, zaman zaman "vıkıcı siyası kolu. Hırıstiyan Demok1961'de Hırıstiyan Demokrat lar tarafından oldunılen ya da ış ratlar ile gerıllalar, komunizmin kence edilen kişilenn akrabala ıkı avn taküginı temsıl edıyoriar. Partı'yı kuran, San Salvador nnın ve dostlarının intıkamlan Hangisı ilk once ıktıdara gelirse, kentının eskı valısı Duarte, hanı aldıklarım" kabul edıvor otekinı de yanına alacak ve bir pıs yatmış vesurgune gıtmış As"Kuşkusuz bunun surmesi kolu lıkte ulkeyi SSCB>e teslim ede kerlerden ışkence görmuş Bınbir şey. Ama anlaşılır bir dtırum cekler." Senyor Duarte'nın ba başı d'Aubuisson'un tersıne, ne bu." Ve hemen atılıvor "Ko na, "Eger seçımlerı Arena Par kaba şakalar yapıyor, ne de kumunistler Arena Partisf nden uç tisi kazanırsa, hepimizi yok ede furler savuruyor KİM KİMDİR? Evren: Halkta Atatürk sevgisini ihyu edeceğiz ANKARA, (THA) Cumhurbaşkam Kenan Evren, Batı medenıvetlenne vetışebılmenın volunun mıllı eğıtımden gecuğını, bu nedenle mıl lı eğıtıme buyuk önem verılmesı gerektığını belırttı Ataturk Kultur Merkezi Başkanı Ord Prof Dr Avdın Sayıirnın. "Batılılaştna Hareketımızde Bilımın Ven ve Ataturk" konulu konferansını dınleven Cumhurbaşkanı Kenan Evren, konferanstan sonra bir konuş ma vaparak şunları soyledı "Bu konferansı jurt sathına yayacagız ve okullarda, halkta Vtaturk sevgısını ıh>a edeceğiz. Konferans konusu hakıkaten guzel secilmış. Alaturk'un ılme >erdığı değen bu suretle bir defa daha hatırlamış olduk. Turk milletının açık fıkıriı olduğunu. ılme ve fenne kapalı olmadığını Ataturk çok lyı bılıyordu. \ma mıalesef, bazı tutucu çevreler, açık fikıriı olan Turk mıllelının zamanla ılme ve fenne uzak kalmasım sağlamışlardır. Bir zamanlar rasathane kurulmor, bınlen çıkıvor ve Allahın yarattığı feza ıle uğraşmanın gunah olduğunu so)luyor. Bu rasathane vıkılıyor >c onu kuranın da başı kesılı Cumhurbaşkam Evren. "Bazı tutucu çevreler, açık fıkirli olan Turk milleümn zamanla ilnte ve fenne uzak kalmasım sağladılar" dedi. vor. Bu hale gelmış bir ulke elbette Batı medenıyetı ıle bo\ olçuşemez. lşle Ataturk bunlarla mucadele etme\\ hedef aldı ve hakıkaten buvuk bir mucadele ıçensınde Turk mılletını bugun bulundugumuz sevıyeye gelırdı. Dınımiz, ilme, bilime ve ırfana acıktır. Ama gelin gorun kı, bundan fa\da umanlar. >obazlar mılletı bu hale getırebıldıler Ataturk'un 1922'lerde başlattığı bu mucadeleyı bazı ulkeler yakın lanhlerde yapmıştır. Batı medenıyetlerı ıle boy olçuşebilmenm volu mıllı egıtimden geçer Eğer mıllı egıtımımızı o vonde gelıştırebılirsek, o zaman bu mıllet çok daha çabuk olarak o medenıvele ulaşabılır ve o medenı>etın de ustune cıkabılır Turk milletının zekâsının, çalışkanlığının nelere kadır olduğunu bugun Batı dunvası da oğrenmıştır. Işcılerımız Batı'da aranmakta ve (çalışkan bir mılletınız var. zekı bir mılletınız var) denmektedır Onun ıçın mıllı egıtıme bu>uk onem verrnek gerekır. Bunun ıçın mıllı egıtıme harcanacak her turiu emek yenndedır ve sevaptır." Genç. >akışıklı ve saldırgan Bınbaşı d'Aubuisson genç, >akışıklı, saldırgan, hovarda avak larında, enerjık bir tıp, konuşurken sık sık şakalara ve kaba sozlerebaşvuruyor Çok açık konuşuvor Bınbaşı haber alma orgutunde subaymış Dedığıne gore, "komunist tertibi açıga çıkarabilmek" ıçın gorevınden avrılmış Hasımlarının dedığıne bakılırsa, ordudan avrılırken haber alma orgutunun dosjalarını da yanın da göturmuş Bınbaşı d'Aubuisson'un, Başpıskopos Oscar Arnulfo Romero gıbı vıkıcı etkınlıklerde bulunmakla suçladığı bırçok kışı, sonradan olum mangaları tarafından oldurulmuş Kendısıne bu suçlamaları anımsattığımda ofkelenıyor Sultan Azîzlden günümüze ISTAJNBUL SADUNJANJU Kentte 600 bin nüfus,150 bin bina vardı Istanbul'un hayatında 192O'lı yıllarla Cumhuriyet dönemı başlar Sultan Abdulazız'den ben suren "tstanbul'un havasını değiştirmek" çabalan, 70 \ıl sonra, Cumhurıvete, acıklı bir mutareke İstanbul'u kalıntısı armağan eder Az gıtmış, uz gıtmış, bir arpa boyu >ol gıtmışızdir. Sız bakmayın o "an, eski Istanbul nerde?" >anıp tutuşma larına' Eğer o kadar ahım şahım bir şey olsaydı, ne diye on dokuzuncu yuzyılda yaşayanlar, koskoca Padışahlar, Sadrazamlar, Şehremini Beyler, Paşalar şehrın gorunuşunu ve yaşayışını Avrupalılaştırmak heveslerine duşsunlerdi? Ustelık, beceremedıler de 70 yılda buyuk nufus hareketlerı vaşamayan, nufusu 1 mıl>ondan 550600 bıne kadar duşen Istanbul'da, gelışme ve değışme ıçın en uygun olan donemden yararlanılamadı. Cumhurıyetin başında, tstanbul'da 6 yuz bın kadar nufus, yuz elli bin kadar bina vardı. Bugunun istanbul'u son altmış yılda, hormon dengesızhğıne uğra mış bir vucut gıbı buyudu, aca>ıp bir dev oldu Kente 5.5 milyon yeni insan geldi ve 1 milyon yeni bina yapıldı. Ebkı çırkınhklerı, çağa uymazlıkları ortadan kaldıralım derken, yeni çırkınhkler yarattık ve bugun de sloganlarımızın başında "tstanbullulara çağdaş hayat!" gelıvor yöneâıcının, aynı Istanbul'da, deniz ortasında bır kuçuk adada hayatının hesabını vermek zorunda kahşmı ve Yuksek Adalet Dıvanı önunde kalp sektesınden ıskelmesıne vığılıp kahşmı hatırlamayacaklardır Boğaz koprusunden, sahıl yollarından, Vatan caddesınden, çevre yolarından geçenler de onları yapanları anmazlar Topluluklar mınnet borcu odemezler. Bugun Is tanbul'da gehşıguzel klakson ça hnmıyorsa, kooperatıf mahallelerınde ınsanlar mutlu yaşıyorsa, yıyecek ıçeçek maddelerı uzerınde ıyı kotu bır denetım varsa, kanalızasvon şebekesı onemlı olçude gelışmışse, hepsınde Dr Fahrettin Kerim Gokay'ın eme ğı vardır demek bır değerbılırlıktır Boylece Haşim tşcanlar'ın, Dr Fahri Atabey'lerın, Necdel Uğurlar'ın Kemal Aygunler'ın, General Tulgalar'ın, Kotiller'ın çalışmalan, yaptıklan savıp dokulebılır v YÜZ YIL ÖNCE USKÜDAR ME\DA \/ Lskudar Meydanı bugunku gorunumünu kazanıncaya kadar, aşağı yukarı yuz yu\Allom'un bu gravurundeki egzotik (!) havayı taşımıştır. Geçen yuzyılda bu gravuru gorup de "Ah tstanbul!" diye yanıp tutuşmayan Avrupalı duşunulemezdi herhalde... Bugun neredeyiz? Ama sonuç, bugunku İstanbuldur. Bugunku lstanbul, dunkune benzemıvor Kentın pek çok yennde uygar >aşamdan peyzajlar çızılmıştır Eskinin guzellıklerini bozmadan yeni guzellikler yaratmak, ikisinı ıçıçe gunumuze getırmek bir ustalık ve bilgi ışıydı, bellı kı başanlamamıştır Ama, ınsafı da elden bırakmamak gerekır Bugunku lstanbul dunkunden kötu değildir Çırkınlıkler yıne vardır Hızmetler tam ve ıyı gorulmemektedır Zorluklar anmaktadır 120130 yıldır hep bır şeyler yapılmak ıstendığı, çabalar harcandığı halde, çagdaş kent vaşamı ile ilgili isteklerımiz azalmamışür. Sorun bır çağ değıştırme sorunu değildir Çagdaş hayatı tanıyan ve asla olaganustu kişiler olması gerekmeyen yonetıcıler bugunku havatımızı guzelleştirebihrler. Asıl sorun, bu ıhtıyacı bızım duvmamızdır Butunu kapsavan ve tum vaşamımıza yansıyan bir beledıyecilik anlayışı ortak malımız olmadıkça, ozledıgimız kent yaşamını kuramayız. Çuvaldızı once kendımıze batırmahyız Işte, geçen yuzyıhn ortasından ben, tayın edılmış ya da seçımle ış başına gelmış pek çok avdın, lstanbul havatını guzelleştırmek ıçın çırpınmış durmuş Bızler de seyretmışız Neler yapabılecekler dıve bek lemışız Şımdı artık top bızde Bakalım, tarıhın bunca dersınden sonra, kendi ovlanmızla kendi mutlulugumuz ıçin neler 0 yapabılıvoruz PARIS'ten MEHMET ALTAN Bılmem, sız de yapar mısınız"' Bahar guneşı ortalığı lyıce ısrtmağa başlayınca, bazen dıbıne çomeldığımız duvara sırtımızı yaslarız Duvar, bıze, sıcaklığıyla, kışın artık gerıde kaldığını, yavas takat yatanlanmaz btr bıcımde anlatıverır Ama ne yazık kı henuz Pans'te, bahar guneşı duvarları ısıtacak bıçımde partamağa başlamadı Baharla bıriıkte sırtımızda duyduğumuz sıcaklığıyla bıze soğukların gerıde kaldığını anlatan duvarlar, her zaman mevsımlerın aynalığını yapmazlar Bazen de, Pans'te olduğu gıbı, Nazı ışgalme dırendıklerı ıcın kursuna dızılenlerın zorla teslim alınan son nefeslerının "caresız zabıt kâtıplığını" de yaparlar • * • 1982 yılında yapılan nufus sayımının ilk detaylı sonuclarına göre bugun Parıs kent merkezınde yaşayan Fransızlar da Nazıler tarafından kurşuna dızılen dırenışçılerın son andakı yalnızlığı kadar yalnızlar ve yalnız yaşıyoriar Şehır merkezınde oturan 2 176000 Parıslının yaklaşık yarısı (yuzde 475) yalnız yaşıyor Dırenışçılerın son nefeslerını duyan Parıs duvarları gıbı ıçlerınde yalnızlığın soluğunu duyanların çoğunluğunu yaşamlarının "ilk ve son baharlanm" gerıde bırakmış ıhtıyarlar oluşturuyor Onları, muzmın bekârlar, dullar ve oğrencıler ızlıyor Hatta rakamlar, bazı bolgelerdekı nufusun yuzde 70'ını "yalnız ıhtıyarlann" oluşturduğunu gosterıyor Nufus sayımı ilk sonuçlarının Parıs'le ılgılı olarak bıze verdtğı ıkıncı sasırtıcı sonuc, bu kenttekı evlılıklenn çoğunun ayrılıkla sonuclandığını gostermesı Bu acıdan Pans, yeni evler kurmak ıcın terk edilen "baba evlerının" yenne, yenısını kuramayanların şehrı gıbı Daha once kurulmuş olan evler ise, cocuklann "ıradelenyle" anne ya da babalarından "doğal olarak" ayrılmasıyla yenıden yalnızlığa dönuyor * • • Nufusu son otuz yıldır durmadan azalan Parıs'ı, 1975 ıle 1982 yılları arasında da 123 bın kısı terk etmış Fransa baskentının bugunku nufusu, 100 yıl oncekının tıpatıp aynısı Kent merkezının durmadan tenhalasmasının onemlı sebeblerınden bın yıllar önce taşralıların "tası toprağı altın" dıye hucum ettıklen Parıs'ı yuklerını tutukları ıcın terk edıp "memieketlerıne" donmelerı Champs Elysee, Avenue Foch Saınt Germaın Des Pres, Saınt Louıs adası gıbı kentın en gosterışlı yerlerınde bulunan 50 bın evın taşrada yasamayı yeğlıyen Fransızlar tarafından sadece "ıkıncı adres" olarak kullanıldığına bakılırsa, artık Parısın bırcok Fransız'a 'yaşam kıvancı" vermedığı soylenebılır Ancak kentın nufusunun yuzde 165'ını oluşturan yabancılar, suhhesızkı bu kanıyı paylaşmıyorlar Kent aktıf nufusunun her beş kışıden bırısını, çok yuksek derecedekı yonetıcıler, doktorlar, avukatlar, kısaca serbest meslek erbabı oluşturuyor Başkentte yasayan ısçılerın oranı ise yabancı uyruklulardan az bıraz fazla (yuzde 17) Başka bır deyışle ışcıler Parıs kentının "Fransız asıllı yabancıları" Demek kı Parıs "yalnızlar kentı" olduğu kadar "burjuva ıhtılalımn baskentı" olma ozellığını de koruyor Hıristiyan Demokratların en ilerici kanadı Benı kabul ettığı partı merkezıne ulaşmak ıçın de sılahlı muhafızlardan oluşan bır barıkatı aşmak gerekıvor "D'Aubuisson uyanıkken de, duşunde de yatağının altında.masasının ustunde hep komunistlen goruyor," dı yor Duarte. "Onun El Salvador'un acılannın topyekun savaşla ortadan kalkacağı yolundaki goruşu bir demagojiden başka bir şey degil." Duarte dıyalogagırmıyor Hep bır monologu surduruyor Latın \menka'da Hırıstiyan Demokrat çızgının en ılerıcı kanadını temsıl edıvor Duarte. "Savaş için salt askeri bir çozum yok. Goruşmelere girmek gerekli. Ama ilk once, henuz kundakta olan demokrasiyi guçlendirmeli ve gerillalan halkın desteginden yoksun kılacak reformları hızlandırmalıyız... Teror kulturune son vermenin tek yolu bu." Sonra ellerını kaldırıp şoyle dıyor "Halk bize oy verecek, çunku topraklan onlara verecegimız ve bankaları tnillıleştırecegimız yolundaki vaatlerımızı tuttuk... El Salvador'da ozgur bir bıçımde seçılen ilk sivil devlet başkanı ben olacağım." Burjuvalarla, yalnızlar kenti... Cuınhuriyet'in ilk vüları Vuslat hep başka bahara kalacak gibi gorunuyor. 1920'lı ve 30'lu yıllarda, Haydar Bey, Emın Be> ve Muhıttın Ustundağ gıbı beledıyecılerın Istanbul'unda, kılık kıyafet değışımının getırdığı gorunum dışında, onem lı bir değışıklık goremıyoruz Beledıye hızmetlen orgutlenıyor ve şurada burada bazı ımar ışlerıne gırışılıyor Istanbul sokaklarmın uçte ıkısı Arnavut kaldırımı ve toprak, yıne yaz gelınce tıfo ve dızanten salgını, yıne evlerdekı kuyıılarla ve sakalarla su, gaz ve petrol fenerlerıyle aydınlatılan sokaklar, tum hastanele rınde bın kadar yatak ve bu arada, Istanbul'un çekıcılığını arttıralım, tunst gelsın, bol para bıraksın dıye, \ ıldız'ı kumarhane yapalım, Çırağanı da otel yapalım dıye, ItaKan Marıo Sera Efendıyle anlaşmaya çalışılırken basının kıyamet koparması Vay, işimiz kumara, çopçatanlığa mı kaldı? Oysa bizim ışımiz çoktan beri Allah'a kalmıştır ya, neyse.. Yani, genel anlayışımıza, zevkımize, yaşayışımıza aykırı bulduğumuz şeyi kabullenmemız kolay değildir. 194O'lı yıllarda Dr. Lutfi Kırdar Dolmabahçede stat yapm?ğa kalkınca, Başbakan Dr Refik Saydam'ın toplamop YUZ YIL SOI^RAYuz yıl once Uskudar Meydamndaki çeşme deniz kıyısmdaymış. Şimdi ise dolan ve doldurulan deniz yuzunden çeşme neredeyse meydanm ortasmda kalmış. Kayıklanmn yerini ise Sirkeci ve Beşiktaş arasında •.aiısan yolcu \apurlari ve dolmuşlan almış. la arası ıyı olmadığı ıçın, tavrı "savaş kapımızda, ne luzum var!" bıçımındedır, o olup de Saraçoglu gelınce, butun kolaylıklar gosterılecekıır Saraçoglu maç hastasıdır, en onemlı toplantı gunlerınde bıle, harıl harıl aranırken, stadyumda bulunuyor Istanbul'un çehresını değıştı ren adamın once Dr. Lutfi Kırdar, arkasından da Adnan Menderes olduğu soylenır Lutfi Kırdar 1940'lann, Adnan Bey 1950'lerın adamıdır Savaşlar yorgunu ulus, yaklaşık 30 >ıllık bartş surecinde dinlenmiş, mayalanmıştır. Ustelik tkinci Dunya Savaşı gibi bir insanlık dramına da seyirci kalınmıştır; uzun asırlardır ilk kez bir faciada rol alınmamıştır. Iş, ekmek ve daha guzel bir vaşam ıçın, kovlerden kentlere doğru akınımız vardır Isıanbul'da ilk gecekondu kolonılen kurulur Bugun sayıları 130 bine varan gecekondular, Fatıh Sultan Mehmet ordulan gibi İstanbul'u kuşatır. Bu kuşatma devam ededursun, Dr Kırdar'la, Menderes de gurultuye, gozyaşına papuç bırakmazlar, yıkıp geçerler, bulvarlar, meydanlar açarlar, sel gıder kum kalır, acı gıder tatlı anılar kalır, bugunun Istanbulluları da "adamlar yapmasaydı, omrubıllah kımse elıni suremezdi" dıye arkalarından havır duaları oku>up uflerler Ama ıkısı de, Istanbul ıçın yaptıklarını hayatlan>la odemış lerdır Bugun Emınonu ve Aksara> meydanlarından geçenler, Saraçhane bulvarında yuruyenler, Yıldız Bahçesınde, Emırgan Korusu'nda dolaşanlar, Mısır Çarşısı'nda alışverış edenler, Florya'da yuzenler, Ataturk koprusunden geçenler, butun buraları açmış, onarmış, sokakları elektrıklerle aydınlatmış bır Duarte'nın sozunu ettığı bu "teror kultunT'nu tam anlamıyla hıssedebılmek ıçın başkentten çıkıp, savaşın her şeye egemen olduğu ulkeyi dolaşmak gerekıvor Savaş bazen başkentte de gozle görulur bır nıtelığe burunuyor (Başkente geldığım gun bır gerilla bırlığı uç benzın ıstasyonunu ateşe verdı, avrıldığım gece de sokaklarda patlamalar oldu) Ama koyluk bolgelerın yanında başkenttekı savaş hafif kalıyor Oy ıstemek, oy vermek, oya ınanmak, bunlann hepsı de cıddı bır rıskı gerektınyor Ve yuz bınlerce Salvadorlu bu rıskı goze almavahazır Tanınmış bır Salvadorlu avdının, ozan David Escobar Galindo'nun sozlerı hâlâ akhmdan çıkmıyor "Ulkemizin tarihinde ilk kez seçimlerde kimın kazanacagını once bilmememiz, bizim ıçın buyuk bır ilerieme." Son istek ve vasivetname * . BİTTİ