Catalog

17 AĞUSTOS 1983 EKONOMİ CUMHURİYET/9 Günün Aı/nası Dolar inişe geçti, altın çıkıyor Ekonomi Servisi Doların geçen hafta başlayan düşüşü dün hızlanarak sürdü. Altın fiyatları ise dünya borsalarında ve Türkiye'de yükseliyor. Son haftalarda belirgin bir tırmanış eğilimi gösteren doların artık inişe geçtiği gözleniyor. Londra Borsası'nı önceki gün 2.71 mark, 2.17 Isviçre Frangı, 8.16 Fransız Frangı ve 246 Japon Yeni değerlerinden kapayan dolar dün sabah 2.68 mark, 2.15 tsviçre Frangı, 8.07 Fransız Frangı ve 244 Japon Yeni'ne kadar geriledi. tngiliz sterlini de 1.49 dolardan 1.50 dolara yükseldi. Uzmanlar doların inişine neden olarak ABD'deki faiz oranlarının düşeceği beklentisini gösteriyorlar. Altın fiyatları ise dün Londra Borsası'nda hafif bir yükseliş kaydetti ve 417 dolardan 419 dolara çıktı. Türkiye'deki yükseliş ise daha dikkat çekiciydi. Cumhuriyet altını 400 Iira, külçe altının gramı da 45 Iira değer kazandı. Bankalar Kararnamesi'nin finansal cephesine uyum sorunu çözüm bekliyor Yeni bir istikrar programı mı? \eııi kredi smırlamaları ihracat üstündeki şenısiyeyi ters çeviriyor Özellikle "kredi" uygulaması açısından bir "geçiş dönemi" getirmesi beklenen Maliye Bakanlığı Tebliği'nin buyiik değişikliklerden çok "açıklama"ya dönük olması bekleniyor. NtLGÜN UYSAL sında banka bulunan holdinglerin ve büyük ihracatçı şirketlerin ucuz ihracatçı kredilerinden geniş ölçüde yararlanma ımkanmın eskiden mevcut olduğuna kuşku yoktu. Şimdi, bu imkan açıkça kısıtlanmıs bulunuyor. Yıllık dış döviz geliri 1 milyon doları aşan büyük ihracatçılar için; eskiden bir bankaya ait özkaynakların yüzde 4O'ı oranında kredi kullanma olanağı varken şimdi yüzde 25'i oranında kredi kullanma şansı olabilecekti. Hem de hangi koşullarda? thracatın düşmeye yüz tuttuğu bir kritik dönemin alarm zilleri çalmaya başlamışken... "Böyle şey olur mu?" dediğimiz zaman... Bir bankanın yüksek düzeyde yetkilisi ihracatta Japon modelini benimsediğimizi anımsatarak şunları söyledi: "Japon modeli büyük ihracatı teşvike dayalı. Biz de öyle yapacaktık. Ama Japon şemsiyesini tersten kullanmuya başlayacağız galiba..." ihracatta, Japon şemsiyesi terse mi çevriliyordu? Yoksa yukarı çekik Japon gülüşunü tersten kullanıp çizgileri aşağı düşük bir suratsız bakışın da ihracatı pekala artırabileceği mi kanıtlanacaktı? Orası belli değil. Belli olan, parasal kaynaklar açısından sıkıntı çeken TürkiyeL de büyük piyasayı ve ekonomiyi etkileyecek bir durumla karşı karşıya bulunduğumuz. Bir bankanın üst düzey ilgilis : ' "Bankalar Kararnamesi'nin öz kaynaklan güçlendirmek gibi erdemli bir amacının olduğunu" söylüyordu. Bankalar özkaynaklarını arttırabilirlerse, bütün bu sözünü ettiğimiz kredi sıkışıklıkları da olmayacaktı. lyi ama bankalar özkaynaklarını nasıl anıracaktı? Böyle bir soru bizi "zurnanın z... dediği yere götürüyordu. • Sermayenin halka açılması kolay uygulanır bir çözüm değildi. • Büyük sermaye içinse, "tüzel kişi" olarak değil ancak "kişisel servet" olarak ortaya çıkıp banka sermayesini artırma imkânı vardı. Ancak kişisel servetini beyan etmeyi Türkiye'de kaç kişi göze alabilirdi ki? • "Devlet vardım" etse desenız "kaynak nerede" sorusu çıkardı karşımıza... Diyeceksiniz ki durum çok mu kötü? Biz böyle sorduğumuzda, Türkiye'de parasal sorunların öteden beri çözümlenmese bile "geçiştirildiği" yamtını aldık. Bakalım Maliye'nin beklenen tebliği sorunu nasıl geçiştirecek? IMF heyeti sıkı para politikasını kontrol için geliyor IMF görüşmelerinde öncelikle enflasyonun kontrolii için sıkı para politikasının nasıl siirdürüleceği saptanacak. ANKARA (ANKA) Ekonomideki kötüye gidiş, IMF'nin konsültasyon masasına seriliyor. Türkiye ile IMF arasındaki "Standby" anlaşması uyarınca eylül ayında yapılması gereken ekonomiyi değerlendirme toplantısı, gelişmelerin olumsuzluğu ve yeni bir istikrar programına gerek göstermesi üzerine erkene alındı. IMF uzmanları konsültasyon için bugün Türkiye'ye geliyorlar. Resmi görüşmeler yarın başlayacak. Edinilen bilgiye göre, IMF uzmanları hafta sonuna kadar, parasal genişleme, enflasyon hızı, bütçe uygulaması, dış ticaret gelişmeleri ve ödemeler dengesinin seyri konulannda mevcut verileri Türk Maliyecileriyle tartışarak inceleleyecekler. Gelecek hafta başmdan itibaren ise, çahşmalar ekonomideki kötüye gidişi kontrol altına almayı amaçlayan yeni istikrar programının belirlenmesine yönelecek.IMF görüşmelerinde öncelik, hızlanan enflasyonun kontrolü için sıkı para politikasının nasıl sürdürüleceğine verilecek. Bu çerçevede, bütçe harcamalannın yatırımlardan başlayarak kısıtlanması ve toplu konut dahil kamu fonlarına bütçeden yapılan aktarmalara son verilmesi öngörülüyor. Ayrıca, gübrede boyutu 200 milyar liraya varan subvansiyonlara fiyat ayarlaması yoluyla son verilmesi öngörülüyor. Bu arada, kamu kesimince üretilen ürün fiyatlannın gelir amacıyla yükseltilmesi de düşünülüyor. Bankalara yardım ile şirket kurtarma operasyonlarında da Merkez Bankası kaynaklarının zorlanması önlenecek. IMF ile yapılacak görüşmeler sonrasında belirlenecek yeni istikrar programı, ihracat kredisi kullammında kapsamın daraltılması, bu çerçevede kredilemenin ancak kesin bağlantı koşuluyla yapılmasını, ihracatta vergi iadesi sisteminin de değişmesini içeriyor. IMF görüşmelerinin ardından, yetkililer, faizoranlarında da yükseltmeye gitmenin olası bulunduğuna dikkat çekiyorlar. 1984 yılı bütçesinin dışsatım hedefi: 9 milyar dolar ANKARA, (Cumhuriyet Bürosu) Hazırlanmakta olan yeni bütçe ile 1984 yılı ekonomik hedeflerinin belirlendiği öğrenildi. Sağlanan bilgilere göre, ekonominin temel büyüklükleri şöyle sıralanıyor: 1984 yılında fiyat artışlarının yüzde 1819 dolayında gerçekleşmesi amaçlanıyor. 1984 yılı kalkınma hızı ise yüzde 5 olarak öngörülüyor. Kamu Arçelik'ten sonra AEG'ye de zam İSTANBUL (THA) Arçelik'ten sonra AEG buzdolabı ve çamaşır makinelerine de 1 eylülden geçerli olmak üzere zam yapılacağı öğrenildi. AEG üreticisi Profilo Holding yetkililerinden edinilen bilgiye göre, eylül ayından itibaren buzdolapları yüzde 68, çamaşır makineleri ise yüzde 5 oranında samlı satılacak. En son 10 haziran tarihinde Buzdolabı Cinsi 5.5 ayak 10.5 ayak 12.5 ayak 14.6 ayak 16.9 ayak Çamaşır makinası Cinsi LavaL Lavalüks Lavalüks elkt. Mini yıkama Karaçi 'deki Türk Haftasi'na katılma süresi 20 ağustosa uzatıldı İZMİR (Cumhuriyet Ege Bürosu) Pakistan'da 1925 ka»rnı tarihleri arasında düzenlene:eği belirtilen "Türk Haftasi'na Fürk firmalan ilgi göstermeyin:e başvuru tarihi uzatıldı. Odalar Birliği'nce Pakistan'n Karaçi kentinde düzenlenen 'Türk Haftası"na yeterli sayıla başvuru olmadığını belirten Ddalar Birliği, Sanayi ve Ticaret Ddaları'na gönderdiği yazıda jaşvuru süresinin 20 ağustos taihine dek uzatıldığına işaret edi Türk Bankacılık sistemini yeniden düzenleyen Bankalar Kararnamesinin kısa hatta orta dönemde yaratacağı ilk sonuçlardan birinin "kredi donması" olacağını yazdığımızda, Sayın Halit Narin'e sormuştuk: "Ne derharcamalarının 3 trilyon 200 milsiniz?" yar Iira dolayına yükselmesi bekKısa bir bekleme anından sonlenirken, dış ticaret hedeflerinin ra Narin, "bana öyle geldi ki bu, bugüne dek görülmemiş yüksekbir parça zorlama bir haber" dilikte öngörüldüğü dikkati çekiye yanıtlamıştı bizi. yor. Buna göre, 1984 yılında 10 Ne var ki bir süre sonra gelimilyar dolarlık ithalat yapılmaşen olaylar; gayretkeşliğimizin sı planlandı. Gelecek yıhn ihrazorlamanın ötesinde bir inceleme catının ise 9 milyar dolar dolave gözlem çabasına dayandığını yına yükselmesi öngörülüyor. gösterecekti. Bankalar, Maliye Bakanlığı'na 1984 yılı bütçesine ilişkin çabaşvurarak, özellikle "finanslışmalar halen sürdürülüyor. man ve kredi" açısından yeni kararnamenin koşullarına uyabilmek için bir "geçiş dönemi"ne zam gören AEG buzdolabı ve ihtiyaç duyduklannı iletmişlerdi. çamaşır makineleri fiyatlannın Beklenen, Maliye Bakanlığı'nın yeniden yükseltilme nedenlerini çıkaracağı yeni bir 'tebliğ'le yeAEG üreticisi Profilo Holding ni koşullara uyum için "süre" tayetkilileri şöyle açıkladı: 1) Do nınmasıydı. ların sürekli olarak değer kazan"Bu tebligin niteligi ne olacakması 2) Akaryakıt fiyatlarına ge tır?" sorusuna karşılık aradığılen son zamlar 3) Ücretlere ya mızda... pılan yüzde 33'liik zam • Bir bankanın yüksek düzeyde AEG buzdolabı ve çamaşır yetkilisi şu yanıtı verdi. makinelerinin zamdan önceki ve "Herhalde bankalar sistemini zamdan sonraki perakende satış albaştan değiştiren Bankalar Kafiyatları şöyle: rarnamesi, üstünden daha iki üç hafta geçmeden yeni baştan biiyük bir revizyona tabi tutulmaYeni Fiyat Eski Fiyat yacaktır. Olsa olsa Bankalar Ka63.525 TL. 68.600 TL. rarnamesini açıklayıcı bir teblig 76.615 TL. 81.000 TL. çıkarılması beklenebilir." S3.380 TL. 87.500 TL. Bir başka kaynaktan aldığımız 97.200 TL. bilgi ise, gerçekte Kararname'nin 89.980 TL. 105.000 TL. "2 yıllık bir intibak dönemi" ge96.910 TL. tirdiğini ancak özel konularda intibak süresini daralttığını buEski Fiyatı Yeni Fiyatı (peşin) nun da ötesinde bir "açıklık" bu76.725 TL. lunmadığını söylüyordu. 70.400 TL. 78.000 TL. 72.765 TL. Anlaşılan oydu ki, Kararname 75.075 TL. 81.850 TL. ile birlikte ortaya çıkacak kredi 24.850 TL. kısıtlamaları hatta donmalarına 24.475 TL. en büyük itiraz "ihracatçılardan" gelmektedir. Eski düzende, "1 milyon dolardan fazla ihracat yapan firmalar"ın bir bankaya ait özkaynakların °7o 4O'ı oranında kredi kullerek şöyle denildi: lannu'irı mümkündü. En azm"Mevzubahis hafta Pakistan' dan b> yle bir kapı yasal olarak,. la olan ticari ilişkilerimizin geliş açıktı. Yeni Bankalar Kararna^ mesine yararlı olacağı gibi dost mesi ise, söz konusu °7b 40'îık luk ilişkilerimizi de artıracaklır. oranı % 25'e indiriyordu. Türk haftası TürkiyePakistan "Yüzde 30 gibi düşük faizli ihekonomik ve teknik işbirliği, racat kredisinden zaten kim yabankalar arası komisyonunca rarlanıyordu ki?" sorusu kuşknkabul edilen protokolda yer al suz akla gelebilir. mış bulunmaktadır. Dışişleri BaEn azından büyük miktarlarkanlığımız haftamn düzenlenme da ihracat gerçekleştiren ve arkasi hususunda önemle durmaktadır. Üyelerimizin ilgili fuara katılmalarında fayda mülahaza edilmektedir." Irakh, dışsatım geçen yılkinin dörtte birinden bile az, Iran en ön sırada ANKARA, (ANKA) Türkiye'nin ihracatında ve ithalatında Iran ilk sıradaki yerini koruyor. Ocakmayıs döneminde Iran'a 444.8 milyon dolar tutarında ihracat yapıldığı, sözkonusu dönemde bü ülkeden yapılan ithalat ise 494.5 milyon dolar düzeyinde gerçekleşti. Geçen yıhn eşdöneminde is'e Iran'a 157.4 milyon dolarlık ihracat yapılırken, bu ülkeden kaynaklanan ithalat 45.3 milyon dolar düzeyindeydi. tran'dan yapılan ithalatın tamamına yakın bölümünü petrol oluşturuyor. Bu arada, Türkiye'nin Irak'a yönelik ihracatının hâlâ canlanamadığı ve ihracatın düşük düzeymi koruduğu belirlendi. Yıhn ilk 5 aylık döneminde Irak'a Türkiye'nin dış ticareti (milyon dolar) OcakMayıs (Başhca ülkelere göre) Iran F.Almanya ttalya İngiltere tsviçre S. Arabistan ABD Libya Irak 80.5 milyon dolar tutarında ihracat gerçekleştirildi. Geçen yıhn eşdöneminde Irak'a 354.9 milyon dolarlık ihracat yapılmıştı.Irak, Türkiye'nin Iran'dan sonra en çok ithalat yaptığı ikinci ülke durumunda. Ancak, buna karsın Türkive'nin petrol ihDışsatım 1982 157.4 273.9 89.3 71.5 141.9 94.3 104.3 123.0 354.9 1983 444.8 314.6 199.1 130.8 108.9 104.1 96.9 91.7 80.5 Dışalun 1982 1983 45.3 494.5 411.1 453.5 196.1 186.0 181.9 182.4 128.7 141.2 149.3 128.0 325.2 280.3 409.3 349.7 748.7 460.9 tiyacının önemli bir bölümünü karşılayan Irak'ın Türkiye'nin ithalatındaki payının geçen yıla göre önemli ölçüde azaldığı gözleniyor. 1982'nin ocakmayıs döneminde Irak'tan 748.7 milyon dolar karşılığında ithalat yapılırken, bu tutar bu yıhn eşdöne minde 460.9 milyon dolara geriledi. öte yandan, AET ülkelerine yıhn ilk 5 aylık döneminde 819.9 milyon dolarlık ihracat yapıldı. Bu ülkelerden yapılan ithalat ise 1 milyar 58 milyon düzeyinde gerçekleşti. Geçen yıhn eşdöneminde sözkonusu ülkeler 591.3 milyon dolarlık ihracat, bu ülkelerden 1 milyar 51 milyon dolarlık ithalat yapılmıştı. Birleşik Amerika'ya ise 1982'nin ilk 5 ayında 104.4 milyon dolar tutarında ihracat yapılırken, bu yıhn eşdöneminde gerçekleştirilen ihracat 96.6 milyon dolar düzeyinde kaldı. Geçen yıhn eşdöneminde bu ülkeye yapılan 325.2 milyon dolarlık ithalata karşılık, bu yıhn eşdöneminde gerçekleştirilen ithalat 280.3 milyon dolara geriledi. c Piyasaya 76.5 milyar lira sürüldtt AET tarımsal ürün sübvanşiyonu için 41 milyar mark harcayacak Geçenlerde İran pazanna satmak üzere yapılan 5000 tonluk Türk peyniri bağlantısı sonrasında, AETnin kendi çapında getirdiği yeni teşvikler Türkiye'nin "cılız ihracat desteği"nin bile ne kadar önem taşıdığını ortaya koyuyordu. KENAN MORTAN Türkiye AET ile Katma Protokolü imzaladığı 1971 yılından bu yana Ortak Pazar'a sattığı ürünler nedeniyle hep şu eleştiriyi aldı: "Ürünleriniz sübvansiyone ediliyor. Bu da ortaklık anlaşmasına aykındır." Oysa söz konusu ürünlerin bir bölümü ki bunların başında tekstil gelir bebek sanayi olarak bilinen sanayi kolları tarafından üretilir. Türkiye'den istenen, belli başlı dışsatım ürünlerini vergi iadesi ya da destek fiyatı gibi önlemlerle desteklememesidir. Bu da yetmez. AET pazanna girişte, Türk ürünleri vergi ya da eşit fiyat gibi uygulamalarla bir kez daha cezalandırılır. Peki, AET kendi tarımsal ürünlerinin dışsatımında ne yapar? Onlar hiçbir destek görmeden mi dış pazarlara çıkabilmektedir? AET'nin 29 temmuzda yayımladığı "tarım polilikasında bir reform taslağı" (reformvorschlag der europaischen kommission zur agrarpolitik) AET'de tarım sübvansiyonlarının neredeyse AET kesesinin dibini bulduracak düzeye geldiğini ortaya çıkardı. AET'nin yaşadığımız yıl içinde verdiği çeşitli sübvansiyonların miktarı, 41 milyar marka ulaşıyordu. Üstelik, bunların yüzde 95'i ya üreticinin fiyat yönünden desteklenmesini sağlayan harcamalardı, ya da dış pazarlarda AET'nin satış ve pazarlama güçlüğü çektigi ürünlerin özendirilmesi için kullanılıyordu.' AET'nin kabaca yaptığı her birimlik tarım desteğinin yüzde 4O'ı dışsatım sübvansiyonlarına harcanıyor. "Yan yardımlar" olarak nitelenen üreticiye taban fiyat vb. türünden yardımlar ise, yine <o 4O'ı buluyor. Bu arada 7 fiyat yükselişlerine koşut olarak spekülasyon yapabilmek için depolama harcamalarına da yaklaşık yüzde 20 oranında destek veriliyor. Oysa AET, bu yardımları resmi bildirimlerde "tarımın strüktürel değişimi" için harcadığını öne sürüyor. Desteklenen ürünler arasında neler yok ki?.. Komisyonun bu konudaki raporuna göz atınca, Türkiye'den çıkışı kısıtlanan ne kadar ürün varsa hepsinin AET'nin "engin desteğine mazhar olduğu" anlaşılıyor. Az ya da çok üretilse de desteklenen bu ürünler arasında şaraphküzüm, zeytinyağı, et, şarap, süt ve süt ürünleri, meyve ve sebze tüm tahıl ürünleri başta geliyor. Oysa, Türkiye çıkışlı üzüme AET iki yıldır %12 vergi uygulamakta, zeytinyağı dışsatımını ise kontenjanlarla kısıtlamaktadır. AET'nin dışsatım sırasında fiilen koruduğu ürünler arasında tüm pamuklu ürünler de var. Diyeceksiniz ki, pamuk üretmeyen AET'de pamuklu ürünler dışsatımının özendirilmesi ne oluyor? Yöntem açık.. Türk ürünleri daha sonra AET'de etiket basılarak başka pazarlara üstelik arkasına AET desteği alarak çıkıyor. Dünya ticaret hacmi daraldıkça AET'nin bu türden desteklerini daha da artırdığı görülüyor. lşte bu destekler toplamının bir önceki yıla göre % 28, 1979 yılına göre °Io 57 artmış olması bunun yalın ifadesi! Bu yolla AET dış pazarlarda üstünlüğünü fiilen koruyacaktır. Geçenlerde Iran pazanna satmak üzere yapılan 5000 tonluk Türk peyniri bağlantısı sonrasında AET'nin getirdiği yeni teşvikler Türkiye'nin "cılız ihracat desteğinin" bile ihracat artışında ne denli önem taşıdığını ortaya koyuyordu. REFORM AMA NASIL? Güzel bir örnek " e t " . Türkiye'nin et piyasasında güçlü ismi Demircioğlu firması et ihracatında devletten yüzde 20 vergi iadesi almak için yaklaşık altı aydır çaba gösterirken, AET bir çırpıta tonda 1000 dolar destek verdi. Bir başka anlatımla, AET ülkelerinin yaptıkları et dışsatımbağlantılarında fiyat ne olursa olsun 1000 dolar AET'nin Tarım Fonu'ndan karşılanacak. Görünen o ki, Batı dünyası dış ticarette serbest rekabet görüntüsü altında çok ciddi parasal destekleri esirgemiyor. "Reform" adını taşıyan komisyon raporunun son bölümünde bile, "piyasa ekonomisinde türlü çeşitli prim ve yan yardımlann uygulanması dogal karşılanmalıdır" deniyorsa, bu sübvansiyonların azalmak bir yana artacağını göstermektedir. Parasal genişleme kontrolünde havlu atıldı Emisyon hacmi yedi ayda yüzde 18 oranında genişlemiş bulunuyor. Ekonomi Servisi Parasal genişleme tehlikeli boyutlara ulaştı. Ağustos ayı başında piya*' saya 76.5 mtlyar lira birden sü rüldü ve emisyon haıtmi 638 ırril '• yar lira gibi rekor bir değere sıçradı. ANKA Ajansı'nın haberine göre, ağustos aymın ilk haftasında piyasaya toplam emisyon hacminin yüzde 12'sine eşdeğerde para sürüldü. Böylece temmuz ayının son haftasında 41 milyar lira azaltılarak 562 milyar liraya geriletilen para hacmi, yeniden 638 milyar liraya çıktı. Bu artışla yılbaşında 542 milyar düzeyinde bulunan emisyon hacmi, yedi ayda yüzde 18 oranında genişlemiş bulunuyor. Piyasaya bir haftada sürülen 76.5 milyar büyük ölçüde maaş ödemelerinin gerçekleştirilmesi amacını güdüyor. Bununla birlikte Türkiye ile IMF arasındaki parasal genişleme mutabakatı çerçevesinde, piyasadaki para miktarını 480520 milyar Iira arasında tutmaya gayret gösteren Merkez Bankası'nın, önümüzdeki haftalarda 600 milyar liranın altına istikrarlı bir gerileme gerçekleştirmesi de uzmanlarca " g ü ç " olarak niteleniyor. Irak hükümeti ülkeye altın ithalini serbest bıraktı BAGDAT (a.a.) Irak hükümeti dün bir kararname yayınlayarak Irak vatandaşlarının ülkeye altın sokmasının serbest bırakıldığını bildirdi. Şimdiye kadar altın ithali Irak Merkez Bankası'nca yapılmakta ve kuyumcular işleyerek satacakları altını Merkez Bankası'ndan satın almaktaydı. Yeni düzenlemeye göre her Irak vatandaşı ülkeye 250 grama kadar altın süs eşyasını gümrük vergisi ödemeden sokabilecek. Bunun üzerindeki altın ithalatında ise yüzde 35 oranında gümrük vergisi ödenecek. Tuvalet kâğıdı yeniden bollaşıyor , Ekonomi Servisi Yaklaşık bir aydan beri iç piyasada çekilmekte olan tuvalet kâğıdı sıkıntısı bitiyor. Ipek Kâğıt ürünleri olan Selpak, Silen ve Solo marka tuvalet kağıtlarının dün toptancılara iletildiği bildirildi. İpek Kâğıt, Ortadoğu ülkeleriyle olan dışsatım bağlantılarını yerine getirebilmek için yaklaşık 1 aydır iç piyasaya hemen hemen hiç tuvalet kâğıdı vermiyordu. Türk fırını Cezayir mutfağına girdi Ekonomi Servisi Türkiye'ien Cezayir'e fırın dışsatımına jaşlandı. Bir süre önce Cezayire 100 bin fırınlık dı$satım bağantısı yapan Ardem firması ilk 10 bin fırını bu ülkeye yolladı. îundan böyle Cezayir mutfaklaında Avrupa'nın ünlü markalaının yanısıra Ardem marka fırınlar da boy gösterecek. Ardem firması yetkililerinin verdiği bilgiye göre, fırınlar Derince limanında gemilere yüklendi ve 10 bin fırının dışsatımından 300 bin dolar tutarında döviz girdisi sağlandı. tkinci parti 10 bin fırın bu ay içinde gönderilecek. Ünlü iktisatçı Joan Robinson öldü Ekonomi Servisi Dünyanın önde gelen iktisatçısı Prof. Joan Violet Robinson öldü. Aylardır süren komadan çıkamayan Robinson, bütün yaşammı geçirdiği Cambridge'de 79 yaşında hayata gözlerini yumdu. Birçok alanda iktisat teorisine yaptığı katkılarla tanınan ve son dönemin en büyük iktisatçısı olarak nitelenen Robinson, çeşitli kereler Nobel Ödülü'ne aday gösterilmişti. Joan Violet Robinson 1903 yılında Camberley'de doğdu. Aristokrat bir ailenin kızı olan Robinson Cambridge'de ekonomi eğitimi gördü. 1926 yılında kendi gibi iktisatçı olan Austin Robinson'la evlenen Joan Robinson 1937'de Cambridge Üniversitesi'nde asistan, 1949'da doçent ve 1965 yılında da profesör oldu. Robinson 1971 yıhna kadar bu üniversitede öğretim üyeliği yaptı. öğretim üyesinden çok "iktisatçı" olarak ün yapan Joan Violet Robinson iktisat teorisinin hemen hemen her dalında yeni bir yaklaşım getirdi. önce 1933 yılında yayınladığı "Economics of Imperfect Competition (Tam Olmayan Rekabetin îktisatı)" isimli kitabında statik değer ve bölüşüm teorisiyle uğraştı. Sonra, Keynes "General Theory (Genel Teori)" kitabını oluştururken, yazdığı yazılarla istihdam sorununa eğildi. Daha sonra da 1955 yılında yazdığı "Accumulation of Capital (Sermaye Birikimi)"yle büyüme alanına geçti ve dinamik teoriyle ilgilendi. Diğer yandan "Economic Philosophv (İktisadi Felsefe)" gibi kitaplarında Adam Smith'ten bu yana tum iktisatçıların düşüncelerinin ardındaki ideolojik boyutu irdeledi. Paul A. Samuelson'un "Hiç Nobel Ödülü almamış olmasına çok şaşırıyorum" dediği Joan Robinson, üslubundaki sağlamlık ve sertlikle dikkatleri toplamıştı. "Cambridge Ekolü"nün şöhretli üyelerinden olan Robinson yaşamı süresince başta Hindistan ve Çin olmak üzere birçok ülkeyi gezdi. Robinson 1977 yılında "tktisatçılar Haftası"nın konuğu olarak Türkiye'ye de geldi ve konferanslar verdi. Et ve Balık Kurumu'nun 15 et kombinası bu yıl tamamlanacak ANKARA (THA) Et ve Balık Kurumu'nun daha önceki yı 1larda yapımı planlanan ve 2 milyar 637 milyon 953 bin 1ira proje tutarındaki 15 adet et kombinasının, bu yıl tamamlanarak hizmete gireceği bildirildi. Bu yıl tamamlanacak: olan 15 adet et kombinası için yalnız 1982 yılında 1 milyar 965 milyon 9031bin lira harcama yapıldı. Söz konusu kombinaların tamamlanması için bu yıl da 686 milyon 500 bin lira ödenek: ayrıldı. Türkiye Iş Bankası: Sıkı para politikası, fiyat artışlarını önleyemedi ANKARA (ANKA) Türkiye Iş Bankası 'na göre, uygulanan sıkı para politikası, yıhn iik yarısına fiyat artışlarının hızlanmasını önleyemedi. Türkiye Iş Bankası tktisadi Araştırmalar Müdürlüğü'nce yıhn ilk yarısı için yapılan değerlendirmeye göre, fiyat artışlarındaki hızlanma büyük ölçüde maliyetlerden gelen baskılardan kaynaklanıyor. Türkiye İş Bankası raporunda, yıhn ilk çeyreğinde durgun geçen sınai ürün piyasalarının, yıhn ikinci çeyreğinde biraz daha hareketli bir seyir izlediği, üretim vle satışların geçen yıla oranla bir miktar yükseldiği, ancak kapasite sorununun devam ettiği belirtilerek, bu konuda şöyle denildi: "Piyasaları izlenebilen ve sayısal veri sağlanan maddeler itibariyle sınai üretim, yıhn ilk yarısında çoğunlukla geçen yıhn biraz üzerinde gerçekleşti. Ancak üretimin genellikle talebe göre ayarlanması egiliminin sürdüğü ve sanayi kesiminde kapasite kullanım oranlan cüzi artmakla birlikte, düşük kapasite sorununun genellikle devam ettiği gözlendi." Türkiye Iş Bankası'nın değerlendirmesine göre, haziran ayı ortalarında yaygınlaşan elektrik kısıntısı, üretimi olumsuz yönde etkilemeye başladı. DÖVİZ KURLARI Dövizin Cinsi f ABD Doları ' Avustralya Doları 1 Avusturya Şilini ' Batı Alman Markı I Belçika Frangı ' Danimarka Kronu ' Fransız Frangı ' Hollanda Florini ' Isveç Kronu ' tsviçre Frangı '00 ttalyan Lireti '00 Japon Yeni ' Kanada Doları ' Kuveyt Dinarı ' Norveç Kronu ' Sterlin ' S. Arabistan Riyali Döviz Ahş 234,40 205,76 12,47 87,65 4,37 24,29 29,10 78,29, 29,77 109,12 14,77 95,83 190,04 800,55 31,43 352,19 67,36 Döviz Satış 239,09 209,88 12,72 89,40 4,46 24,78 29,68 79,86 30,36 111,31 15,07 97,75 193,84 816,56 32,06 359,23 68,70 Efektif Efektif Satış 241,43 211,93 12,84 90,28 4,50 25,02 29,97 80,64 30,66 112,40 15,21 98,70 195,75 824,56 32,37 362,75 69,38 Ahş 234,40 195,47 12,47 87,65, 4,15 24,29 29,10 78,29 29,77 109,12 14,03 91,04 180,54 760,52 29,86 352,19 63,99 Joan Violet Robinson Küçük sanayiciye ucuz kredi verilmedi, büyük şirketler kurtarılıyor Sanatkâr ve küçük sanayicilerin %40'ının 24 Ocak sonrasında dükkân kapatmak zorunda kaldığı, önceden vaadedilen "ucuz kredi"nin de verilmediği belirtiliyor. ANKARA, (Cumhuriyet Bürosu) Türkiye Madeni Eşya Sanatkârları Federasyonu Başkanı Turan Sanlar, 24 Ocak kararlannın uygulanması sonucunda, iki yılda sanatkâr ve küçük sanatkârların yüzde 40'ının dükkânlarını kapatmak zorunda kaldıklarını söyledi. Sanlar, şirketlerin kurtarılmasına karşı çıktı. Sanlar, Cumhuriyet muhabirinin 24 Ocak kararları konusundaki sorusunu yanıtlarken, sanatkâr ve küçük sanzyicilerin yüzde 40'ının iki yılda dükkânlarını kapatmak zorunda kaldıklarını ve üretimin yüzde 50 azaldığını söyledi. Sarılar, sözlerini şöyle sürdürdü: "2 milyon sanatkânn işgücü, tezgâhlanyla birlikte bir kenara atılamaz, ama 24 Ocak kararlanyla faizlerin serbest bırakılması, hammadde fiyatlannın artmasına, iç piyasada taleplerin azalmasına ve sanatkârlann ve küçük sanayicilerin ürettiklerini satamaz duruma gelmesine yol açtı. Talep azaldıgından, küçük sanayiciler yer yer işlerini tasfiye etmek durumunda kaldı. Bugün sanatkârların çoğu günlerce siftah etmeden dükkânlarını kapatmaktadır." Sanlar, zor durumdaki şirketlerin kurtarılması konusundaki görüşlerini de şöyle dile getirdi: "Türkiye'de sanatkârlar ve küçük sanayiciler, yeterince kredi alamamaktadır. 1982'de Sanayi ve Teknoloji Bakanı Mehmet Turgut, '24 Ocak kararlanndan zarar gören sanatkâr ve küçük sanayicilere yüzde 3.5 yatırım ve yüzde 6 faizli işletme kredisi vereceğiz' demişti. Hemen 1 milyon 300 bin kişi başvurdu. Ama sebebini anlayamadıgımız bir biçimde kredi istekleri karsılanmadı. Bunun yerine batmak üzere olan büyük holdinglerin kurtarılması secildi. Asilçelik, Transtürk gibi şirketlerin kurtarılması yoluna gidilmesi bizleri son derece üzmektedir." BÎRİNCI ELDEN HAMMADDE Esnaf ve küçük sanayicilerin aynı yasa çerçevesinde değerlendirilmesine karşı çıkan Sanlar, sanatkâr ve küçük sanayicilerin organizasyonu için yasal düzenlemeler yapılması gerektiğini söyledi. "Yanlış teknoloji" seçilmesi nedeniyle, 100 milyonlarca lirahk tezgâhın atıl durumda kaldığını söyleyen Sanlar, "Bu tezgâhların kurtarılması ve sanatkârların işsizlikten kurtarılması, Anayasa'nın devlete yükledigi görevlerin geregidir" dedi. Sanlar, sanatkârlann ve küçük sanayicilerin "kooperatifler" biçimindeki örgütlenmelerle rahatlatılabileceğini savundu. Sarılar, sanatkâr ve küçük sanayicilerin "Birinci elden hammadde alamamalarının" önemli bir sorun niteligi taşıdığını belirterek, ikinci, üçüncü elden hammadde alınmasının fiyatı ve kaliteyi olumsuz etkilediğini söyledi. Sanatkâr ve küçük sanayicilerin eğitimleri sorununa değinen Sarılar, Çırakhk ve Kalfalık Yasası'yla çırakların sigorta ettirilmesi zorunluluğunu da eleştirerek, "Çırakken SSK'ya kaydettiriliyor. Usta olunca BAĞKUR'a bağlanıyor. Bu yanhştır" dedi. Türkiye Madeni Eşya Sanatkârları Federasyonu Başkanı ALTIN GÜMÜŞ FİYATLARI Cumhuriyet ieşat '4 Ayar '2 Ayar Bilezik lümü'ş Ahş 27.100 26.000 3.675 3.350 80.00 Satış 27.200 26.500 3.685 3.455 82.00