Catalog

14 AĞUSTOS 1983 EKONOMİ CUMHURİYET/9 EKONOMEDE DIY4LOG FUAT SÜREN 1920 ytlında doğan Fuat Süren tstanbul Hukuk Fakültesi'nden 1942'de mezun oldu. 1943 yılında ticarete atılan Süren 1959'dan sonra sanayi şirketleri kurmaya yöneldi. Süren'in Yönetim Kurulu Başkanı bulunduğu Tramtürk Grubu halen 16 sanayi şirketiyle çok sayıda ticari kuruluş ve bankerlik kuruluşu MEBAN'dan oluşuyor. nunu cari bizim özel sektörde... SORU Bazı firmalar zor duruma düşünce de "yarın benim de başıma gelir" esprisi yerine "iyi ki oldu, onun boşluğundan b;n yararlanayım" esprisi agır basıyor gaiiba.. SÜREN Belki bu derecede değilse de, "bana ne, ben kendi gemimi kurtardım" anlayışı biraz var. Amadediğim gibi bunu rabii görmek lazım. Geleneğin olmadığı yerde.adrta bir kulüpüyeliğinde olduğu gibi, yazılı olmayan bazı kurallara uyulmasını bekleyemezsiniz. Bu gibi yazılı olmayan kurallar mesela Londıa'nın finans merkezi olan City'de çok geçerli. Türkiye'de ise böyle bir klübe üye olabilecek kimse çok az maalesef.. Ekonomide geçen hafta Doların hızı cuına günü kesildi Doların hafta boyunca süren da dolar hafta boyunca 3 lirayı tırmanışı cuma günü yavaşladı. aşkın değer kazanarak 235 Iira ABO Merkez Bankası FED pa sınırını aştı. Dolar geçen haftara arzını umulanın Ustünde artı yı şöyle geçirdi: rınca doların hızı kesildi. Perşembe günü 2.74 mark, 2.19 Is8 Ağ. 12 Ağ. viçre Frangı ve 8.23 Fransız Frangı değerlerine ulaşan dolar haf Türk lirası 232.10 235.30 tanın son günü 2.70 marka, 2.18 Mark 2.70 2.70 tsviçre Frangı'na ve 8.13 Fransız Isviçre Fr. 2.17 2.18 Frangı'na geriledi. Ingiliz sterli Fransız Fr. 8.08 8.13 ni de 1.47 dolara düşmüşken ye Yen 244 243 niden 1.49 dolara çıktı. Bu ara Sterlin 1.49 1.49 24 Ocak kararlarının en büyük hatası, o tarihe kadar Türkiye'de kurulmuş bulunan sanayii yok farzetmesi ve ani bir model değişikliğiyle bu sanayii mahkum etmesidir. SORU Finans deyince akla ister istemez Türkiye'de finans kesimindeki sorunlar geliyor. Bu kesJmdeki sorunlan nasıl yorumluyorsunuz? SÜREN Şimdi Türkiye'de erken doğmuş iki çocuk var, ikisi de oksijen çadırında gelişmiş.. Altın fiyatları Ttirkiye'de artış eğilimine Altın fiyatları dünya borsalarında pek değişmezken, Türkiye'de belirgin.bir artış kaydetti. Cumhuriyet altını bir haftada 700 Iira yukseldi ve 26.500 lirayı aştı. Külçe altının gramı da 55 Iira artarak hafta sonu 3620 liraya ulaştı. Dünya borsalarında ise hafta ortasında 4 dolar düşen bir ons altın daha sonraki günler kendini toparladı ve yeniden 4 dolar yukseldi. Dünvada altın fiyatlan değişmezken Türkiye'de tırmanması, "altın yeniden çekicilik kazanmaya başlıyor mu?" sorusunu gündeme getirdi. Uzmanlar bugünlerde altın talebinin hissedilir derecede yükseldiğini, bununla birlikte talep artışının kalıcı olup olmadığının önümüzdeki günlerde açığa çıkacağını söylediler. Altın fiyatlarında geçen haftanın görünümü şöyleydi: 12 Ağustos 26.50026.6000 25.50026.000 3.6153.620 412 Osman Ulagay, Fuat Süren'le (sağda) görüşürken... Ulagay sordu, Süren yanıtladı: Geleneği olmayan özel sektörümüz son yıllarda iyi imtihan veremedi SORU Sayın Süren, siz kırk yıldan beri Tiirk iş hayatının içinde bulunan bir işadamı olarak kuşkusuz çeşitli dönemleri, farklı bunalım ve gelişme dönemlerini yaşadınız. Son iiç yılda ise bana öyle geliyor ki Türk iş hayatında öncekilerden de farklı bir dönem yaşanıyor; özel sektör önemlt bir sınav verirken değişik probiemlerle karşı karşıya geliyor. Sizce bu dönemin problemleri önceki dönemlerde yaşananlardan ne bakımdan farklı? SÜREN Sual yerinde. Hakikaten bugün yaşanan bunalım mazideki bunalımlara, son kırkelli yıl içinde yaşanan bunahmlara nazaran hem kemiyet (nicelik) hem de keyfiyet (nitelik) bakımından farklılık gösteriyor. Bir defa rakamlar bambaşka: 10 milyon niifuslu Türkiye'den 48 milyon nüfuslu Türkiye'ye, kişi başına milli geliri 200300 dolar olan Türkiye'den 1000 dolar olan Türkiye'ye gelinmij. Binaenaleyh bugün mevzubahis olan rakamlar tamamen ayrı seviyede rakamlar. Rakamlar farklı olunca bu, işin mahiyetini de değiştiriyor. flk vurgulamak istediğim nokta bu. Bundan daha mühimi ise bugüne kadar yaşanan bunahmlann hep kapalı bir ekonomi içinde yaşanmış olması, hep kapalı ekonomi çerçevesinde çözümister solcu olsun, ister Keynesci ister Friedmancı olsun, husnüniyet sahibi her insan bunda birleşmeli. Yalnız 24 Ocak Kararları'nın ve uygulamasının bence iki buyük hatası vardı . SORU Nelerdi bu hatalar? SÜREN Birinci hata Türkiye'nin 1980 yılında hiç sanayileşmemiş bir iilke gibi kabul edilmesi olmuştur. Kore modeli denmiştir, işte bu buyük bir hatadır. Kore bu modeli uygulamaya başladığında hakikaten sanayii olmayan bir ülkeydi.. SORU Yani bir anlamda sıfırdan başlıyordu.. SÜREN Evet sıfırdan başlıyor ve 25 sene içinde bu modele göre, dünyaya açık bir sanayi kuruyor. Bu modelin sosyal ve politik yanlan konusunda tabii söylenecek çok şey var ama ekonomik bakımdan geçerli bir uygulama. Türkiye 24 Ocak Kararlan'yla bunu yapmak istedi. İşte bu hataydı, çünku Türkiye sanayileşmeye 1980 yılında başlamıyordu. 1950'den beri tasarruflarımızın önemli bir kısmı sanayie yatırılmıştı, ortada bir veraset vardı. Ama çarpık, ama doğru, ama yanlış fabrikalar, tesisler, binalar vardı. Buna göz kapamak ve bu sanayii mahkum etmek bence hataydı. SORU 24 Ocak'ınikinci batası neydi sizce? SÜREN Bunu bakın şöyle anlatayım. Bazı hastahklarda hastanın iyileşmesi için antibiyotik vermek şarttır ama hastayı antibiyotiğin zararlı yan etkilerinden korumak için vitamin de verilir beraber. 24 Ocak'tan sonra Turk ekonomisine, yalnızca özel sektöre de demiyorum, antibiyotik verildi ama gerekli vitaminler kesinkes verilmedi. Ayrıca bu kararlann kademeli değil ani uygulanması da adaptasyonu zorlaştırdı. SORU Şimdi dediğiniz gibi bu şok tedavisi nedeniyle çeşitli sektörlerde ciddi problemler hissedildi, kuruluşunu başka bir modele göre yapmış olan pek çok özel sektör firması da zorlandı. Benim burada merak ettigim bir şey de su; özel sektör bu problemleri, bu adaptasyon dönemini yaşarken kendi içinde bir dayanışma, problemlere birlikte göğüs gererek bu zor dönemi en az zararla atlatma çabası '"ine girdi mi? SÜRfc i Bence özel sektör bu hususta kötü bir imtihan verdi. Fakat mazereti de vardır. Bizim ozel sektörümüz çok yeni, tradisyonu, geleneği olmayan bir özel sektördür. Türkiye'de bence geleneği olan iki muessese var. Bunlardan biri idare, yani memurlar. Aldıkları maaşın son derece yetersiz olmasına rağmen memurlarımızm performansı bence dunya çapındadır. Bizim memurlarımızın aldıkları duşuk maaşa karşılık verdikleri yüksek performans bir komputere konsa ve diğer ülkelerdeki durumla karşılaştırılsa eminim bizim memurlar en ön sırafarda yer alır, alınan paraya karşılık yapılan iş bakımından. Dürüstluk bakımından da örnektir bizim memurlarımız. Bu ancak bin senelik bir gelenekle izah edilebilir. Bir de tabii orduda çok büyuk bir tradisyon var. Bu ikisinin dışında ise tradisyonu, geleneği olan meslek yok gibi. Siyasilerin çoğu, işadamlarının çoğu benim gibi birinci nesil. Binaenaleyh özel sektörün bu dayanışmayı gösterememiş olmast tabiidir. Biraz orman ka SORU Sanayi kesimiyle finans kesimini kastediyorsunuz her halde.. SÜREN Evet ikisine de oksijen çadırında dışardan oksijen verildiği için bu bebekler sağlıklı görünüyordu. Banka sektörü yıllardan beri menfi faiz, yani enflasyonun altında faiz vermeye alışmıştı. öbür bebek, yani sanayi ise gümrük duvarları arkasında gelişmişti. Aynı anda iki çadır birden kaldırılınca tabii problem doğdu. Bebeklerin daha sıhhatli hale gelmesi için bu belki gerekliydi ama bunu daha az zarara yol açacak şekilde yapmak her halde mümkün olabilirdi.. SORU Buradan Meban konusuna gelmek istiyonım izin verirseniz. Dediğiniz gibi tasarrufları negatifıreel faizle toplayan bankalar gaiiba bu kaynaklan kullandırırken de kendilerine göre olçuler uyguluyorlardı. Bu nedenle bankası olmayan ya da bankalar üzerinde etkinligi az olan firmalar, gruplar finansman ihtiyacını karşılamak için alternatifler aramak zorunda kalıyorlardı. Meban da böyle bir ihtiyaçtan mı doğdu? Cumhuriyet Reşat Kulpsuz 24 Ayar Ons ($) 8 Ağustos 25.80025.900 25.50025.800 3.5603.565 412 KİM NE DEDt Bahri Ersöz (MESS Başkanı) Haftalık çahşma süresinin 48 saatten 45 saate indirilmesiyle istihdamın artacağı görüşüne katılmıyorum. Batıda çahşma saatleri duşük olduğu halde işsizlik oldukça fazladır. Bence istihdam artırmanın tek yolu çalışmaktır. Nurettin Sarıpolat (Tez Büroİş Sendikası Başkanı) tşçi Ucretleri son 5 yılda reel olarak yüzde 50 geriledi. tşçilerin gelirlerindeki aşınmayı gidermenin bir yolu ciddi bir vergi reformu ile emeğin vergi yükünü hafıfletmek, ikinci yolu da yaklaşmakta olan toplu iş sözleşmelerinin uluslararası normlar düzeyinde işiemesini sağlamaktır. Türkiye'de bundan önce yaşanan bunahmlara hep kapalı ekonomi içinde çözümler bulundu. 24 Ocak'ta dünyaya açılma kararı verildiği için suni tedbirlerle bunahmı geçiştirme imkunı kalmadu enmiş olmasıdır. Bu, kapalı ekonomide problemler daha kolay çö:ulür demek değil, çünkü kapalı ekonomide bulunan çözümler çok cere sunidir. Fakat hiç olmazsa çok siiratli netice verir, politikacıar bakımından da kolay çözümlerdir bunlar... İORU Bugiinkii bunalım... ;ÜREN Bugünkü bunalım esas olarak Türkiye'nin dünyaya açılnasıyla ortaya çıkmış olan bir bunalım. Türkiye bundan sonra anak dünya çapında maliyetle istihsal edebildiği (üretebildiği) şeyleri »tihsal etmelidir prensibi konunca He oldu? Tabiatıyla senelerden eri aksi bir modele göre kurulmuş ve gelişmiş bir sanayie, "artık lodel değişti, iç pazara göre degil, dış pazara göre çalışacaksınız", endiğinde bambaska bir bunalım ortaya çıktı. ORU Anladıgım kadar artık Türk ekonomisinde suni tedbir•rle, kapalı ekonomi çerçevesinde problemleri çözme devri geride aldı diyorsunuz ve bu temel anlayış degişikliğinin biraz da ani olaık Türk sanayicisine empoze edilmesinin yeni tür problemler yaıtmış olabileceğini söylüyorsunuz.. CJREN Bu bahsettiğiniz ani model değişikliği konusu bizi ister temez, sakız gibi çiğnenmiş olan 24 Ocak Kararları konusuna geriyor. 24 Ocak Kararları bence kaçınılmazdı. Enflasyon nobetine tulmuş hastanın ateşini düşürmek için başka çare yoktu. İster sağcı Türkiye'de bence yalnızca iki müessesenin geleneği var. Bunlardan biri idare, yani memurlar, diğeri ise ordu. tşadamları, politikacılar, serbest meslek sahipleri ise çoğunlukla birinci nesil, yani gelenekleri yok. SÜREN Hayır, biz Meban'ı bu maksatla kurmadık. Bir kere bazı sanayicilerin kredi bulamama konusundaki şikâyetlerine ben katılmıyorum. Bizim 16 sanayi kuruluşumuz var ve hiçbir bankaya da hakim değiliz. Buna rağmen hiçbir vakit kredi bulma müşkülatı çekmedik. Belki kredi alacak şartlara sahip olmayanlar, teminat veremeyenler kredi alamıyordur. Meban'. da kesinlikle para bulmak, para piyasasına girmek için kurmadık. Biz grup olarak halk sermayedarlığıyla buyume yolunu seçtiğimiz için Meban'ı kurduk. Burada şunu da belirteyim ki bence halk sermayedarlığı uzun vadede komunizmin tek alternatjfidir. Hiçbir banka hisse senedi pazarlamaya yanaşmayınca biz de öncelikle bu işi yapmak için Meban'ı kurduk. 1981 kasımından sonraki o sekiz ay hariç Meban para piyasasına hiç girmedi. Ayrıca Meban'ın cirosunda Transturk grubunun taahhutleri de % 17'yi geçmiyor. Halif Soydan Halit Soydan (Garanti Bankası Şarık Tara (Enka Holding YöGenel Müdiirü) Faizlerin sernetim Kurulu Başkanı) Devbest bırakılması, bir bankanın let tasarrufu ile konut sorununa dileği gibi hareket etmesi anlamıçözüm beklemek mümkün değilna gelmez.Faiz hadlerinde enflas dir. Sorunun çözümüne halkın yonun altında bir duşme ekonoda tasarrufları ile katkıda bulunmimizi olumlu yönde etkilememası sağlanmalıdır. Ancak buyecektir. Faiz hadlerindeki düşüş gunkü yüksek enflasyon ve haenflasyon oranındaki gerilemeyat pahalılığı ile dar ve sabit geye koşut olmalıdır. lirli halkın nasıl tasarruf biriktiProf. Dr. Necati Mumcu Sarebileceği de ayrı konu. nayileşmek demek kalkınmak demektir, slogamyla yola çıkıJdı ve bu da tarımın ihmal edilmesine yol açtı: Bo politika so1 nucunda kullanılmayan bir üretim kapasitesi fazlası ortaya çıktı. Prof. Dr. Gülten Kazgan AET ile Ortadoğu pazarları biribirinin alternatifi değil, Ttirkiye'nin yararlanması gereken dünya pazarlannın bölümleridir. Üzeyir Garih (Alarko Holding Yönetim Kurulu Başkanı) Kurun gerçekçi olarak belirlenmemesi ihracatta ortaya çıkan en önemli engellerden biridir. Kur gerçekçi olarak belirlenirse ihracatçı teşvik edilmiş olacaktır. Bugün doların Türk Lirası değeri 250 liradır. tankalar Kararnamesi ne getiriyor? Maliye, bankaları denetlemek için yeni ve geniş yetkilere kavuşuyor Kararnamenin getirdiği en emli yenilik, bankaların deneıi konusunda Maliye Bakanı'na geniş yetkiler vermesidir. durum, geniş ölçüde son zanlarda bankacılığımızda meyıa gelen olumsuz gelişmelerin ucudur. özellikle bazı banarın kötü yönetiminin yol açsorunlann hukuki çerçevenin nda önlemlerle halledilmeye şmak zorunluluğunun ortaya ırdığı yetersizlikler, kamu iahalesinin dozunun ağırlaşmasının gerekçesini teşkil ettir. Bankacılığımız üzerinde iye Bakanlığı'nın denetimibiiyilk ölçüde artınlması, yaağa takatı kalmayacak durudüşen bazı bankaların bu naya girmeden önce sorunıın halledilmesine ve kaynak Flannın önlenmesine yönelik mmaktadır. ararname ile getirilen deneve disiplin ile ilgili önemli ye;ler şöyledir. • Bankaların tabi olduğu mevzuata aykırı eylemleriyle bankanın emin bir biçimde çalışmasını tehlikeye düşürenler, kanuni koğuşturmaya tabi olmakla birlikte Maliye Bakanlığı'nın talebi ile görevlerinden uzaklaştırılacaklardır. Bu gibi kişilerin tekrar her hangi bir bankada gorev yapması yine Maliye Bakanlığı'nın iznine tabidir. Maliye Bakanlığı'nın kanuni kovuşturma neticesini beklemeksizin bir banka mensubunu görevden alabilmesi bankacılık faaliyetlerinin önemi ve işin aciliyetinin gereğidir. • Bankaların tabi olduğu mevzuata aykırı ışlemlerde bulunulması halinde Maliye Bakanlığı'nca önerilen tedbirleri almayan bankaların (ilgilileri hakkında kanuni koğuşturma yapılması saklı kalmak kaydıyla) bu bakanlığın talebi üzerine Merkez Bankası imkânlan (reeskont, avans, teşvikler gibi) durdurulur. • Kendilerine izin verilmeksizin bankacılık faaliyetlerinde veya mevduat kabulünde bulunanlar ile bu tür faaliyette bulunuyormuş izlenimini verenler hakkında kanuni koğuşturmaya geçilmekte birlikte, gecikilmesinde sakınca görülen hallerde bu fa . aliyetlerde bulunanların işyerieri Maliye Bakam'nın talebi üzerine valiliklerce geçici olarak kapatılacak, ilân ve reklamlar durdurulacak ve belgeleri toplatılacaktır. İzinsiz bankacılık faaliyetinde bulunan veya bulunuyormuş izlenimini verenler için belirtilen bu idari tedbirlerin dışında, cezai takibat da yapılacaktır. Konuyla ilgili olarak getirilen bu yeni idari tedbirler ve cezai hükümler, son yıllarda yaşanılan bankerlik macerasıyla halkın tasarruflarını çeşitli şekillerde istismar edenlerin faaliyetlerini durdurabileceğinden, yerinde görülmektedir. • Kanuna aykırı karar ve işlemleri ile; bir bankanın iflasına veya mali bünyesinin zayıflaması nedeniyle bankanın, geçici yönetim kuruluna (veya konsorsiyuma) biraktırılmasına veya bankanın başka bir bankayla devir veya birleştirilmesine yol açan yönetim kurulu üyeleri, genel müdür ve yardımcıları, imzaları ile bankayı ilzam eden memurlar ve banka ortaklarının şahsen iflaslarına Maliye Bakanlığı'nın talebi uzerine mahkemelerce karar verilebilecektir. • Bankalann ilân ve reklamlarınm, şekil, nitelik ve miktarları Bankalar Birliği'nce saptanmadan önce Maliye Bakanlığı'nın onayının alınması zorunlu bulunmaktadır. Aslında bu durum halen sınırlı biçimde uygulanmakta olan reklam ve ilan kısıtlamasının yasal dayanağının Kararnameye alınması veya açık biçimde belirtilmesi olarak değerlendirilebilir. Diğer yandan bazı bankaların sürdürdüğü ilan ve reklamlarla kamuoyunda değişik intiba yaratma cabalarının kontrol altında tutulması ve bankacılık ciddiyeti ve itibari ile bağdaştırılması açısından böyle bir düzenleme yapılması yerinde bulunmaktadır. • Mahkemelere, resmi dairelere hitaben bankalarca düzenlenen ve yine bankalarca yayımlanan belgelerde, gerçeğe aykırı beyanda bulunma eylemi hapis ve ağır para cezası ile müeyyide altına alınmıştır. Bir itibar kurumu olan bankalar için, yalan beyan eyleminin müeyyidelendirilmesi uygulamada karşılaşılan hadiselerin bir sonucudur. • Bankalar Birliği Maliye Bakanlığı'nca istenen tedbirleri almak zorundadır. Uygulamada devlet bankaları aracıhğı ile Birliğin kararları üzerindeki kamunun ağırlığı, yeni düzenlemeyle hüküm haline dönüştürülmüş olmaktadır. tsman CANSEVEN Bankamız olmadığı halde biz sanayi şirketlerimize kredi bulmakta müşkülat çekmedik ve Meban'ı da bu nedenle kurmadık. En büyük hatamız 1981 sonunda Meban'ın mevduat sertifıkası yoluyla para piyasasına girmesine karar ÇEKİNMEZ vermemiz olmuştur. SORU Para piyasasına girmek derkcn mevduat sertifikası satışını mı kastediyorsunuz? SUREN Evet, ben buna karşıydım. Ama kasım 1981'deozamanın maliye bakanı bunun muhik olduğunu söyleyince Meban'ın dinamik kadrosunu daha fazla frenleyemedim. Bu sertifikalar yuzunden para piyasasına girmiş olduk ve bize çok pahalıya maloldu. Bu buyük bir hataydı. SORU Meban'ın yanılmıyorsam çok sayıda bilim adamından oluşan bir danışma grubu vardı. Onlar bu konuda ne önerdiler size? Onlara danıştınız mı? SÜREN Danıştık efendim ve her zaman olduğu gibi uç fikir çıktı ortaya. Bir kısmı taraftardı, bir kısmı karşıydı, bir kısmı da ortadaydı. Biznisan 1982'de birplan yaptık ve 1983 martına kadar sertifikaları tasfiye etmeyi düşündük ama 22 haziran olayından sonra panik başlayınca bu mümkün olmadı. O noktadadevlet yardım etti, biz Transturk olarak yardım ettik. Bu sayede bugun Meban'dan alacaklı olarak bir tek Transturk kaldı. Fatma, Mehmet, Ayşe paralarını aldı. Bu sayede rahat gezebiliyoruz sokakta. SORU Peki Sayın Süren, "Transturk operasyonu" diye adlandınlan olaya bu kadar tepki gösterilmesini nasıl karşılıyorsunuz? Neden böyle bir fepki yarettı bu olay? SÜREN Bunu önce size yani basına sormalı. Çok tepki yarattı, çunku biraz ilkel bir iktisadi sistemimiz var. Ben butün hayatım boyunca kimseden yardım istemiş bir insan da değilim, belki bu da bir antipati yaratmış olabilir. Burada şunu da soyleyeyim ki bankalarla ve hukumetle göruşülen konu bir yardım konusu değil, nihayet bir Meban operasyonunun bedelinin taksimi konusudur. Benim grubum hasta değil, sadece bir trafik kazasına uğradı. Klasik hastalıklardan hiçbiri yok bizde. Ben beşaltı yıldır ilke olarak dolarla borçlanmıyordum. İhracatı ilk yapanlardan biriyiz. tşin kaynaklarını şahsi işIerde kullanmak, bu bizde hiç yok. Teşkilat olarak Avrupa'da örnek gösteriliyoruz. Bizim kusurumuz Meban'ı ve Meban'a itimat edenleri bunalıma sokmamak oldu. Bunun bize kaça malolacağını yanlış hesapladık. Ama bugünkü rakamı bilerek bu işi gene yapar mıydırıız derseniz, belki gene de yaparız derim. Şarık Tara NELER OLDU? Dışsatım ve işçi dövizi düştü, turizm iyi Döviz gelirinin en önemli iki kalemi olan dışsatım ve işçi dövizi girişindeki gerileme sürüyor. Haziran ayına ilişkin geçici veriler dışsatımın yüzde 14 oranmda düştüğünü ve ancak 370 milyor dolarda kaldığını gösteriyor. Geçen yılın haziran aymda dışsatım 426 milyon dolardı. tşçi dövizi girişi de ocakmayıs döneminde yüzde 21.5 oranında azaldı ve 581 milyon dolar düzeyinde gerçekleşti. Turizm kalemi ise bu yıl artış kaydediyor. İlk beş ayda net turizm geliri 90.5 milyon dolara ulaştı. Bu geçen yılın eş dönemine göre yüzde 29'luk bir artış anlamına geliyor. S. Arabistan, Irak ve Libyn'va çıkartma Geçtiğimiz hafta Türk heyetleri ikisi sorunlu Uç Ortadoğu ülkesine çıkartma yaptılar. Maliye Bakanı Adnan Başer Kafaoğlu başkanhğmdaki Türk heyeti S. Arabistan 'la yaptığı görüşmeler sonucunda 61 milyon dolarlık kredi anlaşması imzaladı. Merkez Bankası Başkan Yardımcısı Yavuz Canevi de kredili ihracat konusundaki sorunlann çözümü için Irak Merkez Bankası Başkanı'yla görüşürken, başka bir heyet Türk müteahhitlerinin sorunlarını yerinde incelemek ve gerekli girişimlerde bulunmak amacıyla Libya'ya gitti. Japonya'dan 65 milyon dolar kredi Ankara'ya gelen Japonya Dı tutarında kredi vermesi kararlaşşişleri Bakanı Shintaro Abe'yle tınldı. Kredinin Altınkaya Barayapılan görüşmelerde Japonya' jı ve Hidroelektrik Santrali için nın Türkiye'ye 65 milyon dolar verildiği açıklandı. afaoğlu: İslam Kalkınma Bankası redili dışsatım yupmamızı istiyor OANA (Cumhuriyet Güney Bürosu) Maliye Bakanı ın Başer Kafaoğlu S. Aran'dan döndü. S. Arabistan lileriyle yaptığı görüşmeler ısunda bir açıklama yapan oğlıı, S. Arabistan'ın Türde birçok projeye katkı sağ eğiliminde olduğunu söye "tslam Kalkınma Banka20 milyon dolarlık petrol almayı kolaylaştırma krenlaşması imzalandı" dedi. e Bakanı Türkiye'nin kreıtış yapmasının istendiğini zlerine ekledi. liye Bakanı Adnan Başer »ğlu yapılan görüşmeler ıunda şu bilgileri verdi: iirkiye Suudi Arabistan daki ekonomik ilişkilerde yeni dönemin başlatılması göriişmeleri yaptık. Suudi Arabistan'a Atatürk Barajı, 2. Boğaz Köpriisü, karayolları makine parkının yenilenmesi, Karakaya Barajı finansmanları ile AfşinElbistan Termik Santralı fınansman noksanlannın karşılanması taleplerimizi götürdük, yetkililer, bu taleple ilgili görüşlerini şöyle ifade ettiler. (Ülkelerimiz arasında bölgede sulh ve sükunun devam etmesi ve refah seviyesinin yiiksclmesi için her türİü fedakârlığın yapılacağını projelerin finansmanı için çalışmaları başlatmamızı arzu ettiklerini belirttiler. alanında yatınm yapabilecek firma temsilcileri de bulunacak. Heyet kasım aymda yapacağımız çalışmalara katılacak. İslam Kalkınma Bankası yetkiliferi ile yaptığınuz görüşmelerde, Türkiye'nin kredili satış yapması istendi. Bu nedenle kredili satış yapabilecek ihracatçı firmalanmıza, istenilen malların listesini vereceğiz. Türkiye'de sanayi de, finans kesimi de oksijen çadırında sıhhatli görünen bebeklerdi. İki çadır birden kaldırılınca tabii büyük problemler doğdu. S O R U Bu olaylar Özel hayatınızda bir degişiklik yarattı mı? SÜREN özel hayatım daima çok muntazam olmuştur. Disiplinli, planlı ve uzun çalışırım. Cumartesipazar çalışmam. Bu bakımdan özel hayatımda bir degişiklik olmadı. SORU Son olarak şunu sormak isfiyorum Sayın Süren: Türk işadamlarının yurt dışında kaynaklan olduğu ve zor dtırumda kaldıklarında bu kaynaklan kullanabilecekleri söyleniyor. Sizce böyle bir potansiyel var mı? SÜREN Ben Türk işadamlarının yurt dışında kaynaklan olduğuna inanmıyorum. Turk işadamları 197879 dönemindeTurkiye deki işierini sürdürebilmek için dışarda kaynaklan varsa bunları kullandılar. 197879 dönemi Türk işadamlarının dışardaki kaynaklarını zannediyorum ki tüketti. Bugün müteahhitlerin geçici imkânlan dışında dışarda kaynak olabileceğini sanmıyorum. Bir de tabii dışarda mukim vatandaşlarımızın, işçilerimizin, doktorlarımıztn kaynaklan var. Bunları bugüne kadar iyi mobilize edemedik. Bunların hakiki yatınm şirketleri eliyle mobilize edilmesi ülke ekonomisi için tabii ki çok yararlı olur. Fındık dışsatımı serbest bırakıldı Fındık dışsatımında fiyat tescili uygulamasına son verildi. Ticaret Bakanlığı'nın tebliği ile fındık dışsatımı bundan böyle serbest dışsatım beyannamesi esaslarına göre yapılacak. Uzmanlar, bu yıl fındık rekoltesinin 400 bin tona ulaşacağını ve bunun dünya fındık tüketimine eşdeğer rakam olduğunu kaydediyorlar. Piyasadan 41 milyar Iira çekildi Merkez Bankası 600 milyar limiktar yılbaşındaki 542.7 milyar rayı aşıp tehlikeli boyuta ulaşan liralık emisyon hacmine oranla emisyon hacminin daraltmak yüzde 4'lük genişlemeye işaret için piyasadan 41 milyar Iira çek ediyor. ti. Böylece piyasadaki para mikGeçen yılın eş dönemintarı temmuz sonunda 562.3 mil deki genişleme yüzde 21 düzeyar liraya geriletilmiş oldu. Bu yindeydi. tslam Kalkınma Bankası'na üye ülkelerin yatınm ve alım kredileri konusunda, tslam Kalkınma Bankası kolaylık sağlayacak. İslam Kalkınma Bankası ile Merkez Bankamız arasında 20 milyon dolarlık petrol satın alSuudi Arabistan'dan eylül ayı içerisinde bir teknik hcyet gele ma kolaylaştırma kredisi anlaşcek, bu heyette ayrıca, turizm , ması imzalandı." Bankerzedelere 200 bin Iira Milli Güvenlik Konseyi tasfiye halindeki bankerlerin tasfiyelerinin hızlandırılması hakkındaki kanun tasarısını kabul etti. Kanun uyannca, bankerden alacaklı olanlar adına tasfiye işlemıni beklemeksizin Bakanlar Kuı uıu nca belirienecek şartlar doğrultusunda 200 bin liralık mevduat hesabı açılacak. Tasarının Danışma Meclisi'nden geçen şekliyle mevduat hesabı 300 bin Iira olarak belirlenmiş, buna karşılık hükümet 200 bin lirada ısrar etmişti. f SÜRECEK