Catalog

Cumhunyet 6 EKONOMİ 20 EYLÜL 1982 EKDNOMİDE GÜNÜNAfNASI Dünya ekonomisinin "lokomotifleri,, de güç durumda •4. •• Schmidf dolan da düsürdü • Ekonomi Strvisi Öncekl haftayı yüksek değerlerden kapayan dolar. hafta baştnda rekor değerlere ulaşmasına ve hafta içinde de bu değerlerini az çok korumasma ragmen, hafta sonunda Batı Almanya'da Schnüdt hükümetinin •çatlamasıyla» değer kaybenney* basladı. Hükümetin dağılma haberleri üzerine Hıris tiyaa Demokratlann iktidara ortak otma şanslan artarken, mark değer kazanmaya başladı. Dolar ise Ten dışındaki tüm önemli paralar karsısında öncekl baftanın kapaniî degerlerinin ve geçtiğimiz haftamn açıhs deferlerinin aşagısına düstü. TL karşısında da dolar hafta ba?ına göre 50 kuruş deger kaybederken. mark 40 kuruş değer kazandı. TL'nin bazı önemli paralar karşısında geçtiğimiz hafta başı ve hafta sonu değerleri söyle oMu. DOMfi MARK STERLİN 13 Eylül 174.70 09.33 29755 17 Eylul 174.20 69.75 197» DOsman ULAGAY Almanya ve Japonya'da ekonomik L Fırtmah Dünvada Düsümne Zamam sorunlar gündemin basına gecti Ekonomi Serriri Dünyadaki genel ekonomik durgualuk, dünya ekonomisinin «lokomoti/leri» olarak bılinen Batı Almanya ve Japonya gıbi ülkeleri büe derinden etblerken, bu gelışmelerden «poütik hayst» da naâbîni alıyor. Batı Almanya'da 1974 yüuv dan beri iktidarda olan Scntnidt h^icj>r»v.g»nriairi Sosyal Demok^at Parti • Hür Demokrat Parü Koalısyonu, Hür Demokratlardan 4 bakanın istifa etmesiyle «çatladı>. Bu sonu CJ yolaçan gelişmelerin nedenleri arasmda pek çok diger etken'er olmakla beraber genel olarak dünyada ya^anan ekonomik krizin ve Ulkedekı oiurn suz ekonomik gelişmelerin de payı oldukça büyük. Nitekım çözülmeye yolaçan gelişmelerde Sosyal Demokratlaria Hür Demokratlar aragınriairi en önemli sorunlardan biri 1983 butçeaiydi. Her iki pertinın bütçenin 250 milyar mark (100 milyar dolar> olması konusunda görüş biîligıne varmaıarına rağmen yüzde 3 olarak hedeGenen büyüme hızının beklenenden en az yan yanya az olacağı ve 28.7 milyar mark (113 milyar dolar) olarak tahzntn edilen bütçe açığuım daba d& artacağı anlaşıldığmda sorunlar başgosterdı. Sosyal Demokratlar açıgm yüksek gelir gruplanna yeni vergüer koaularak kapatümasmı savunurken. Hür Dernokratlar sosyal yardım harcamalarnun tasılmasi voluyla açığm kapatüısrar ettıler. Batı Almanya'nın cari ıslemler fazlasmın bu yü rekor duzeyde artrricisnnn ve nygulanan Eüa para politikalan netıcesinde bu yıl yüzde 5 olan enflasyonun gelecek yıl yüzde 4'e düş mesmin beklenmesme rağmen ulkeıun ekonomik sorunian gittikçe tzn Bu duruın Almanya'nın ihracata davslı bir büyüme hedellemiş oımasından kaycakianıyor. thracatm artmasına, cari lslemler fazlasınm büyümesine ragmen^ iç p***1"*** canlanma olmaması, bedeflenen büyüme oranlarmm gerisinde kalmmasma yolaçarken, tiiicprig yaşanan durgunluk işsiz sayısnun artraasına sebep oluyor. İşsizliğin ve bunun bütçeye getireceği 810 milyar marklık bir ek yükün yanında gelecek yıl vergı gelirlennin de 45 milyar mark azalması beklenıyor. Bu duTumda hükümetin borçİ3nmasmın 28,5 ila 33 rniiyar dolar dolayına ulaşacagi talımm edilirken, sözkonusu sorunlann bundan sonraki hü kumetleri de «ralutsn» etmesi kaçımlmaz gözüküyor. öte yandan Japonya'nın l a devlet gelirlenndekı düşüsür: hızla artması sonucu «olasa»nstö> bir finansman tehlikesiyle fcarşılaştığı açıklandı. Onceki gün televLzyonda bir konuşma yapan Başbakan Zenko Suzuki, açığın kapatılması için gelecek mart aymda sona erecek olan 1982 mali yılı içino> 3 trilyon yeniik (11,4 milyar dolar) ne bonosu çıkartılacağını açıkladı. Vergi gslirlerindeki düşüşün (tahmin edilenle gerçek gelirler ai'asındaki fark) içinde bulunulan mali yılda 5 trilyonla 6 trüyon yen arasında olmasının beklendiğini belirten Suzuki, bu düşüşün geçen yıla göre ıki kat fazla olduğımn behrtti. Dünya ekonominde önemH bir düzelme olmai!sa. gelecek yılm daha da kötu geçeoefı belirtilirken. Japonya'nın 1982 yılmda hedefledıgı 5.2lık büyürnenın gerçekleşmesı mümkün gözükmüyor. Ekonomideki bu olumsuz gelişmeler nedeniyle Suzuki'nın ekonomi politikasrmn ıktidarciakı IJberal Demokratik Parti'nin kasım aymda yapılacak olan başkanlık seçimlerı öncesinde agır eleştinlere hedef olması bekleniyor. îşçileri düşük ücret artışma razı ederek enflasyonu bünyelerinden atma hevesine kapılan ve bu amaçla daraltıcı para maliye politlkalarına sarılun sanayileşmiş OECD ülkeleri, belki de son yanm yHzyılın en uzun ekonomik durgunluk dönemini yaşıyorlar. Büyük boyutlara varan üretim kayıpları. iflâsın eşiğine gelen dev firmalar. kapanan fabrikalar. 30 milyona yaklaşan işsiz sayısı hep bu tablonun parçaları. Dünya ekonomisinin «iki lokomotifb olarak adlandınlan Japonya ve F. Almanya'da ekonomik sorunlar giderek öne çıkıyor. Japon Basbatcanı azalan vergi gelirlerinden ve «görulmemi; ciddiyette bir mali bunalnndan» söz ederken. kapanan firma sajısının her geçen gün yeni rekorlar kırdığı F. Almanya'da ekonomi politikası konusundaki anlaşmazlıklar. sonunda 13 yıllık koalisyonu çatlatmıs bulunuyor. Iflas eden firma sayısının haftada 700'e çüctığı ABD'de kasım başında yapılacak Kongre seçimleıi önceslnde Başkan Reagan'ı en çok düşündüren konu. başlangıçta muclzeler vaadeden <Keaganomb>nin bugün geldigi nokta. Sıkı para politikasıyla gevşek maliye politikasmın tırmandırdıgı faizlertn ABD ve dünya ekonomlsini ne hale getirdigi meydanda. Başkan Reagan, 10 milyon işsizin ve bir o kadar da tşini kaybetme tehdidi altında yaşayan Amerikalmın oy sandığındaki tepkilerini kaygıyla bekliyor. Fransa'da sosyallst iktidarm kamu harcamalan ve flcretlerde biraz cömert davranarak giriştlğl «ekonomiyi canlandırma» denemesi btiyük ölçüde «kemer sıkmaıtya dönüşle sonuçlanmış bulunuyor. Yunanistan'da Papandreu yönetimi ciddi ekonomik sorunlarla karşı karşıya. Lâtin Amerika ülkeleri bir başka âlem. Dış borçlanm ödemekte zorluk çeken Meksika. Brezilya, Arjantin gibi ülkelerin bir «dış borç OPECTi» kurarak uluslararası bankalann karşısına çıkmalarından söz edilirken ekonomide her yol deneniyor. Mekslka, sonunda bankalan devletleştirirken Brezilya'da Celso Furtado gibi radikal iktisatçılann yeniden sesl duyuluyor. Arjantin'de enflasyon ayda yüzde 15 gibi korkunç boyutlara vanrken muhalefet gruplan, sendikalarla işblrliglne yanaşmayacak bir yönetimin enflasyonu denetleyemeyecegini söylflyor. Bkonomik çıkmazdaki Bolivj'a'da sivil yönetime geçiş hazırlıklan hızlandınlıyor. Yaşamakla ölmek arasmda bocalayan en j'oksul Oikelerin durumunu ve Doğn bloku ülkelerlnin ekonomik: sorunlarını. Sovyetler'in dev tahıl açığını. Polonya'nın çıkmazını, Romanya'nm borç kamburunu hep bilijrorujs. OPEC sultanlannm ödemeler denges! acıklanyla karşüaşma olasıhklan da 19801i yıllann ilginç sürprizlerinden biri olacaga benrfyor. Daralan dünya ticaretlnde pay kapma savaşımı şiddetlenirken tırma•nan korumaeılık eçilimlerini, para piyasalannm belirsizliğini ve dünya ban kalannın büyüyen riskleriyle çatüan kaşlannı da hesaba kattığımiEd& berhalde ortaya pek iç açıcı bir tablo çıkmıyor. Bu tablonun bir köşeslnde de. iç« dönük ekonomisini çok elverissis dQnya konjonktüründe disa açmaya çabalayan ve bu cabalan Batı*nm sermayt cevrelerinde büyflk takdirle karçılanan bir Türkiye Tar. thracatım ba elverissis kosuüarda bile iki yılda yflzde 100 artınnayı basaran bir Türkiye. Ne var ki Türkiye için buyflk tehlike de belki şu son 5kl yılm özel politik rejlm koşullarmda saglamnıs kısmî başansmda vatıyor. Bîr yandan iç pazar darahr. sanayiin stokian artar, ö7el firma ve bankalar devlet yardımma avuc acarkPn. difcr randan da çpşitli halk kesimlerinin gerileyen gerçek geliri gelecekteki gerilimlerin tohumlanm atarken: yalnızca artan Ihra cata. bir ölçüde frenlenen enflasyona ve yabancı srrmaye odaklannın övçülerine bakarak, «tek dogru yo1»u bulduğumuz izlenimine kapilırsak knrkaron ki ciddi bir yanılgıya düşmüş oluru?. HaTir reçete?ertn hemen her türUnün fiya&ko verdiği günümüz dünyasında. üretim gücîerinin gelişimini kısırlaştiran modellere saplanıp kalmadan bu güçleri gürbüzleştirecek çözflmîer Içfn arajnşı sürdürrnek herhalde Türkiye'nin de hakkı olmalı. HOTLARI Aliın kararsız Efcanomi Scrvisi Önceki haftayı Londra bonasında 456 dol&rdan kapayan 1 ons altm geçtiğimiı hafta boşında 439 dolardan açıldL. Hafta lçlncte inlş çüaşlar gosteırm alunın cuma aijanu kapanıs degeri 441 dolar oiöa. Dünya aitın üyatlanndaki bu telişmetere paralel olarak Turkire'de de altm fiyatlan hafta içinde bnş çvkışlar gösterdi. Buna ragmeo 17 H n nramn aşagıstna rtHynnyen Cumînrriyet altmmm geçttğfmfe hafta kapanış fiyatı 17.250 lira olurken, 1 gTam 24 ayar altın da hafUrun son günü 2.590 lira dan işlem gördii. 17 EYLÜL Ünlü Avrupa şirketleri bunalımın pençesinde Ekonomi Servisi Dünya'da yaşanan genel ekonomik durgunluk nedeniyle, Avrupada şır ket cçoküssleri II. Dünya Sa vaşmdan beri e n yüksek ceviyeye vardı. Avrupa ülkelertnden Belçlka' da geçen yıl ifla* eden şirket sayısı bir önoeki yıla göre yüz de 18 artarken, Pransa'da bu rakam yüzde 20.5, Ingiltere'de 26.4 Bati Almanya'da 2~4 oldu. Hollanda'da ise geçen yıl eden şirket sayısı bir Cncekl yıli göre yüzde 42 arttı. Avrupa'da «çoken» ya da ma li sorunian nedeniyle güç duruma düşen şirkstler arasmda Batı AImanya"nın AEG Telefunken, tngilterenin Laker Havayollan ve tsviçre"nin ünlfl ta vuk lokantalan şirketi Wienerwald gibi «ünluler» var. BUNALIMDAK1 ŞIRKEl'LER VE TopUm borç (mUyon dolar) 13 EYLUL Cumhuriyet Rtşat Kulpsuz 24 Ayar 1 Ons (Dolar) 16.950 17.100 17.000 17.500 2.540 £ 5 5 0 439 17.150 17.250 17.000 17.500 2.580 2.580 44USO Bazı mallarda ilk madde indirim oranlan belirlendi ANKARA, (ANKA) Maliye Bakanhgı. lmalinde vergili maddeler kullanılan çeşitli bazı hoparlör ve amplifikatorler jçin ilk madde İndirim oranlannı yeniden beiirledi. Bu arada istihsal vergisi ödenerek. sağ laoan ve sodadan imal edilen sodyum metabisulfit (kuru sulfit) için de yüzde 25 oranında ilk madde indinmi saptandı. Maliye Bakanlığı'nın Resmi Gaaete'de yayın lanas gider vergilerine aıt ilk madde indirim tebliglerine göre, yeni vergi indirim oranlan 1 ekimden itibaren uygul&maya komüacak. Hoparlör ve ampliGkatör ler için yeniden belirlenen ilk madde indirim oranlan yuzde 8 ile yüzde 23 arasında degisiyor. OofleJ LOKER PIRWQYS AEGTELEFUNKEN 1 Kastelli, Mentaş ve Bimtaş'a başvuru için yarın son gün ANKABA. (ANKA) Banker Kastelli, MENTAŞ ve BÎMTAŞ'dan banka mevduat sertiökalan, tahvü ve tnıponları veya çek, kasa fişl ve benzert belgeler verilenler dışırida kalan tüm alacakularmm 21 Eylül salı günü akşarmna kad&r başvunnalan gerekiyor. Bugüae kadar herhftngj K r "trtmht ala, cagnıı y&zdırmaTarUardan Istaabol *y»m*i ımimmn. larm, bulunduklan yerdeki tasfrye işlemıerryle görevlı mahkemeye, yoksa Asliya Hcaret Mahkemelerine başvurrnalan geretayor. MENTAŞ'm Adana Şube*ttün tasflye ıstemierinm 24 Eylülde, Izmır Şubesrtıin iae 15 Ekimde Mtecegi büdiriidi. Bu tsrihlerd«D sonray» kalan menkul Kiymetler tasfiye taleplerl, MENTAŞ'm İstanbul • üümaçsuyu'ndaki merkezınde yitrütüleeek, bu kışiJer 2 Numaralı Menkul Kiymetler Tasflye Kuruln'na şahsen ba?vjracaXlar. Öte yandan Banker KasteUftım Almanya Şub«si'nm tahvil ışiemleri bugua baflıyor. Resmi Gazete'de 15 Eylükle yaymlanazı tfojrnrara göre Alm&nya Şubesi'nde Banker'e yatırüan anapara karşüıgında kendilerine Rievduat scröflk»sı, faız kuponu veya faizi iizerine belırıümiş mevduat sertîfikası verilmlş tasarml sahiplerine beige verme işlemleri bugün başlıyor. Işiemler BanKerin lstanbul 4. Vataf Han asma katta bulunan M e r k » Ş*.'besi"nde yapılacak. Duynruda aynca tüm şubeierde işiemler, tnesknl kıymetleri ibrsu edenler için yBpürcakta olduğundan yurt cuştnda bulunan usarruf sahipJerinin bizzat gelmelennm gerekmediği beMrtüıyor. Bu durınnda olanlann Menkiil Kıymetler Kuruln'nca j<apılacak İşlemleri menkul değerlerim güvenle bııakabiiecekleri kişilerce yüriltülebüecek. Bu arada Kaste.li'nuı İstanbul Kadıköy ve İsmir ŞubelcriYıic tahvil işlemtarinin d« 15 Ekimdo başlayacağı beürtUiyor. ABG Telalunken (Batı Almanyai Banco Ambrosıano (Italya) Laker Airways (İngiltere) Rollei Werk«, (B. Almanya) Agache Willot Wienerwald (Îsviçre) Van Delden (B. Almanya) Delorean Motor (İngiltere) 2.200 400 359 300 217 111 70 24 SELANIK CAD. 76 T£L: 17 9 8 0 5 17 55 B5 KÛÇÜK SALON , ÖLUMU BEKLERKEN ROMY SCHNEIOER MARVEY Ktmı 1Zja1S.301IJ021.1S ALİ ÖZ FOTOĞRAF SERGİSİ 15MEYt.ÜL YİHTB.TAVERI«ER ROMYSCHNEIDCR ROOSTEIGER YÖK CLAUOE CHAIROL 12.1S14J0'iMS1l»f SMAT EALERBi "ANKARA'LI GENÇ RESSAMLAR" KARMA RESİM SERGİSİ M EYLÜL15 EKİM RESİM ATELYE5İ KAYtTLARI IÜRUYOR. IviASUM KİRLİ ELLER örtur örtur Ortur örtur tirtur drtur örlur ortur ortur iır • m/Mrm tunznı suAar Sabit Faizli 16.8.1984 tarihinden itibaren istendiği anda işlemiş faiziylc birlikte paraya çevrilebilen ÖZEL BMRÂM TURU ÜRGÜP ÜRGÜ GÖREME IHLARAtALANYA (Kortya Mevlanatürbesi.Side.llanavgai.Uotor turu) Igece9gün 25Eytjl 3Ekim Herşey Dahil Tam Pansiyon26t500TL. *2i BUUMI JV*I acşamş 1 1 «1 » H . M i : 2« «?î«1 T L X MKIS OKO* T» EE Ortur ortur ortur orıur ortur ortur ortur ortur ortur eczacıbaşı ilaç sanayi veticareta^. , ait tahviller şirketimizde sattlmaktadır KUPÜRLER 10.000. TL 25.000. TL 50.000. TL 100.000. TL 250.000. TL TOPLAM ADET 500 800 1100 900 120 3420 Merkez Bankası toplam döviı mevcudu 1.2 milyar dolan astı ANKARA (THA) Merkez Bankau kas&Janndaki toplam döviz mevcutlan tutarı 1 milyar 248 milyon dolar dü zeyine ulaştı. Merkez Banka sı'nca yayınlanan haftalık ^a ziyet tablolarma göre, 10 eylül tariM itibariyle Merkez BankssiTıdaki net konvertrb le döviz mevcnıdu 1 milyftr 93 milyon 154 bin dolar düyine, ulualararası standartt»ki altın mevcudu da 154.9 milyon dolar düzeyine yükdi. 3 «ylül tarilünde ise, konvertibte dövlz mevcudu 1 milyar 43,7 milyon dolar, al tın mevcudu da 154£ milyon dolar düaeymdeydi. Buna ?ö re, son bir baftalık dönemde bankanın döviz mevcudu 42,6 milyon dolaruk bir artış gös terdl. Ferhan Şensoy'un yapıtları Sahları da Vururlar Afitap'ın Kocası lstanbul Kitapçıîarda Orta Oyuncuları Yayınları EROL TOY AYDEV VE CAĞI Bütün Kitapçıîarda BANKERLER BANKERLER" HiSSE SENETLERi HiSSE SENETLERİ TAHViLLER TAHViLLER ABANAN HİSSE SENETLERİ ANADOLU CAM BAĞFAŞ ÇÜKUROVA ELEKTEİK, KORDSA NASAŞ NUH ÇÎMENTO OLMOK SAHKUYSAN SİFAŞ TOZ METAL MEBAN îATINLARI Para Dergtsi Türkıya'nin en önde gelen flnans dergisL Sermaye ve para pîytsalan Bankacılık ve bankerlik sektör leri ve Türk ekonomisinin gıdişatı bakkmda etraflı ve ay dınlatıcı bügiler verir. MemlekeUmızjn baslıca yönetlcilerinin görüş ve ttnerilerinı her sayısında slzlere sumr. Ayda bır kea yayınlanır. Plyatı: 200 TL. Para abooeterlne ayrıct MEBAN Sermaye piyasası bülteni ücretsiz gönderilmektedtt. Hisse Seoedl NetUr? Fiyatı: 26 TL. Tabvil Nedir? F1yrt« 25 TL. Cicisan yılda 30 ton sekerleme üretecek ESKlŞEHtR, (THA) Eskisehir Organize Sanayi Bölgesinde lcurulan ve günlük 30 ton uretim yapabilecek kapasiteye sahlp, Ortadoğu ve Balkanlann en büyük sekerleme fabrikası CİCİSAN hizmete girdi. 72 bin met rekarelik alan uzerine kurulan ve 300 işçlnin çalıştıgı fabrfkanın açılış töreninde bir konuşma yapan fabrika Yönetim Kurulu Bagkanı Yümaz Özkan Başler, amaçlannın Avrupa standartlannda mal üretebilmek oiduğunu lâyledi. * Eczaabası\kınm HoküngOrtekLgıA.S Sirket MerkeziBuyukdere Cad Tam Han No. 15/A Kaf 2 ŞİŞU'iSTANBUl Isı 48 21 3 5 4 7 73 87 *0 21 50 (4 hat) DSviain CİMİ 1 ABD Dolan 1 Avustralya Dolan 1 Avusturya ŞUini 1 Batı Alman Marto 1 Belçika Frankı 1 Daoimarica Kronu 1 Fransız Frankı 1 HoÜanda Flottoi 1 bv«ç Kronu 1 îsviçre Frankı lOOttalyan LtreK 100 Japon Tent 1 Kanada Dolan 1 Kuveyt Dinan 1 Norreç Kromı l Sterfin 1 S. Arabistan Riyali Doviz Ah9 174J0 ıea.76 9.93 09.75 3.63 19.72 24.71 63.70 27.97 81.82 12.43 66.14 141.08 58833 25.13 297.88 50.63 DOviz EfekUf Efıktif MLNkUL DtGtRLER BANMRI.Ik>e MEBAN 451250 Satıt 177.68 177.10 71.15 3.70 20.11 2520 84.97 2&53 83.46 İ2M 67.46 Î43M 610.81 25.63 303.84 51.69 ıaıs Ahf 17420 158.42 9.93 68.75 3.45 19.72 24.71 63.70 27.97 SUBZ 1L81 62.83 134X8 568.89 2337 297.88 48.15 Satıt 170.43 171.76 10^3 71.84 3.74 20.31 25.43 65.61 2331 84^7 12.80 68.12 145.31 616.79 2538 308.82 52.20 MENKUL DEĞERLER ALIR VE SATAR Sennayesi: Tamamı ödcnmiş 600.000.000. TL.dır. Kayıtlı Sermayesl: 500.000.000 TL. ödenmi? Sermayesh 300.000.WWO TL. 3HKKKEZ: îsUklâl Cad. Odakule t ş Merkezı: Ko: 286/A Tel.: 45 12 50 (10 Hat) TeteK 24124 MEBAN TK. Tahvü, msse »enetleri ve mevduat sertifikalannı ahnz ve satara. Bu konulara iliskrn tüm lşlemleriruzde MEBAN uzman kadrosu nizmetinizdedir. Kiralık Daîre Aranıyor Yeni evlenecek. çalışan çift için 12.000 TL'ye kadar kiralık daire aranıyor. Tal: 228097 ULKER ORGE ile SANRAN ALKILIÇ Anadohı Kulübü ANKARA