Catalog
Publication
- Anneler Günü
- Atatürk Kitapları
- Babalar Günü
- Bilgisayar
- Bilim Teknik
- Cumhuriyet
- Cumhuriyet 19 Mayıs
- Cumhuriyet 23 Nisan
- Cumhuriyet Akademi
- Cumhuriyet Akdeniz
- Cumhuriyet Alışveriş
- Cumhuriyet Almanya
- Cumhuriyet Anadolu
- Cumhuriyet Ankara
- Cumhuriyet Büyük Taaruz
- Cumhuriyet Cumartesi
- Cumhuriyet Çevre
- Cumhuriyet Ege
- Cumhuriyet Eğitim
- Cumhuriyet Emlak
- Cumhuriyet Enerji
- Cumhuriyet Festival
- Cumhuriyet Gezi
- Cumhuriyet Gurme
- Cumhuriyet Haftasonu
- Cumhuriyet İzmir
- Cumhuriyet Le Monde Diplomatique
- Cumhuriyet Marmara
- Cumhuriyet Okulöncesi alışveriş
- Cumhuriyet Oto
- Cumhuriyet Özel Ekler
- Cumhuriyet Pazar
- Cumhuriyet Sağlıklı Beslenme
- Cumhuriyet Sokak
- Cumhuriyet Spor
- Cumhuriyet Strateji
- Cumhuriyet Tarım
- Cumhuriyet Yılbaşı
- Çerçeve Eki
- Çocuk Kitap
- Dergi Eki
- Ekonomi Eki
- Eskişehir
- Evleniyoruz
- Güney Dogu
- Kitap Eki
- Özel Ekler
- Özel Okullar
- Sevgililer Günü
- Siyaset Eki
- Sürdürülebilir yaşam
- Turizm Eki
- Yerel Yönetimler
Years
- 2024
- 2023
- 2022
- 2021
- 2020
- 2019
- 2018
- 2017
- 2016
- 2015
- 2014
- 2013
- 2012
- 2011
- 2010
- 2009
- 2008
- 2007
- 2006
- 2005
- 2004
- 2003
- 2002
- 2001
- 2000
- 1999
- 1998
- 1997
- 1996
- 1995
- 1994
- 1993
- 1992
- 1991
- 1990
- 1989
- 1988
- 1987
- 1986
- 1985
- 1984
- 1983
- 1982
- 1981
- 1980
- 1979
- 1978
- 1977
- 1976
- 1975
- 1974
- 1973
- 1972
- 1971
- 1970
- 1969
- 1968
- 1967
- 1966
- 1965
- 1964
- 1963
- 1962
- 1961
- 1960
- 1959
- 1958
- 1957
- 1956
- 1955
- 1954
- 1953
- 1952
- 1951
- 1950
- 1949
- 1948
- 1947
- 1946
- 1945
- 1944
- 1943
- 1942
- 1941
- 1940
- 1939
- 1938
- 1937
- 1936
- 1935
- 1934
- 1933
- 1932
- 1931
- 1930
Our Subscribers Can Login And Read Original Page
I Want To Register And Read The Whole Archive
I Want To Buy The Page
umhuriyet 2 OLAYLAR VE GÖRÜŞLER 20 EYLÜL 1982 lerinln konsoüde edilerek, bir rapor halinde yina Bütçe Komısyonunda görüşulmesi, devletin dolayh yönden de olsa kaynak aktardığı kuruluşlann bütçelennın gorulüp. denetlenmesınde yarar vardır kanısm dayım, Ancak. bütçe konusunda da ayrmtıya gidümış ve 146 ncı madde ile «Mali yıl içinde butçelerde değişıkhk yapılabilme esaslan» baslıgındaki hükümle, 1050 SK Mu hasebei Umumiye Kanununda yer alan hükümler Tasanda değişık şekilde ifade edılmıştir. (1050 S.K. md. 50 51, 53. 54. 56, 56 gıbı) Kesin hesap kanunu ile ilgili olarak Tasannm 147 nci maddesinde 1961 Anayasasındaki süreler yanya indirilmiş; kesin hesap kanun tasansmın Bakanlar Kurulu tarafından TBMM'ne sunulma en geç altı ay, Sayıştay uygunluk bildiriminin TB MM"ne sunulması ise en geç üç ay oîarak btlsrlenmışur. llgılı mah yıldan itıbaren en kısa surede geçmış yıl butçesımn kesin durumunun TBMM'de ele alınması, özellikle ayni madde geregi Butçe Komısyonunda o yıl butçe goruşülurken goruşme olanağmın yaratılması, bütçe deneümirm de yapüabilniesini saglama bakımmdan yararh olabilır. Ekonomik ve Sosyal Konsey adı ile kurulan sosyal ve ekonomık konulardaki tum çahşmalarda eşgudumu saglayacak Konsey Yuksek Planlama Kurulunun yapı ve görevleri itıbanyle daha genişletilmiş. Uygulamada gerçekçi calışmalar yapüırsa Konsey etkîh ve verimlı sonuçlar alabüir umidindeyım. Sayıştay, Tasanda 1961 Anayasasmdan farkh biçimde düzenlenmış durumda. Tasa nnın yargı erki kısmında, yargı organlan arasmda yer alması, 1961 Anayasasının getirdigi yargı organı olup olmamasındaki toreddüdü ortadan kaldırmakta ve Sayış taya vcrilen ınceleme. denetleme ve yargı gorevınde ilk ve son derece hesap mahkemesi olduğu belırtilerek yapılan denetimm etkınlıgi saglanmaktadır Aynca. denetimi kapsamına kamu iktisadi teşebbüsîerinin de alınmasıyla kamu denetıminde birlık saglanırken denetırain nıtelığının hukukilik, iktisadılik, verimlilik ve yerindelik ilkelerine göre yapıîmasınm vurgulanması denetime açıklık getumış ve etkenlik denetinünin etkin biçimde Sayıştay tarafından ya pılabilmesi saglanmaktadır (2). Sayıştay ko Tiusunda halen var olan tereddüt v* eksik lıklennın Tasandaki ilgili 192 madde hük mu ile gidenldıği ve Sayıştayın yeniden dü zenlenmesi ile gelecekte daha etkin ve ve rımli çahşma donemıne girecegi kanısındayım. 1) G. COŞKUN Anayasa ve PlanBütçe, 8 Nisan 1981, Cumhunyet Gazetesi. 2) G. COŞKUN. Sayıştay ve Denetim, 18 Haziran 1982. Cumhuriyet Gazetesi m üindiği gibi Clkemiz 1961'den berl pıan Klı kalkınma dönemine ve kalkınma ça balan içına gırmıştir. Son yıllana geırdigi dünyadaki ekonomik bunalraüar ve mnlara ek sosyopolitık sorunlanmız plan ı ekonomık kqH"iTna çabalaruu duraksatnıştır. Oysa cağımız. özellikle ekonomık [alkınmanın gerekli olduğu, çeşitli sorunann altında ekonomık sorunların yattağı »r çağdır. Gelişmiş ülkeler bile ekonomik. calkinmayı durdurmamaya çalışırken geışmekte olan ulkelerde ekonomık kalkınnarun ve gelışmenin durması ortadan kalk mi9 gibi görülen. sorunlann dahi temelinde ekonomık nedenler yattığından, bu sorunlann üerde yeniden ortaya çıkmalan engellenemeyebilir. Çeşitli yönleriyle yeniden düzenlenmekte olan toplumumuzda, Anayasa ile getdrilen ilkeler ve de ekonomikmali ilkeler bu nedenle özel bir öne roi gerektirmektedir, kanısındayım. 1961 Anayasasının «sosyal ve iktisadl haklar ve ödevler (md. 41. 61)»; «Kanunlarm yapılması (md. 94) >; «îktisadi ve mali bükümler (md. 126. 127. 128, 129)» kısımlannda yer alan «VnHn^Tna planlan, vergi odavi, bütçe yasasının özelligi, bütçe, Sayıştay. kesm hesaplar. kalkınma» konuları Anayasa Tasansında yeniden düzenleme ile daha aynntilı biçımde. mali hükumler maddelerinde (md. 139148) toplaa mıştır. Tasanda planlama (md. 160) ve Sayıştay'a (md. 192) ayrıca yer verilmiştır. Planh kalkınma ile ilgili hüküm tasannın 160. «Planlama» maddesinde yer almaktadır. Bu madde. ekonomik, sosyal vo külturel kalkınmanın planh biçimde sağlanması görevını Devlete vennektedir «... Kalkınma planlannın hazırlanması. TBMM* nce onaylanması ve uygulanmasına luşkın busus ve esasları kanunla duzenler...» ifadesiyle. bu hukum kalkınma planının yasal niteliğı konusunda bır boşluk yarafcmaktadır. Kalkınma Planınm yasama organı tarafından onanması ve özellikle bu onanmanın bıçimi, kalkınma planınm yasal niteligini belirler. Kalkınma planının Parlamento tarafıdan onanması plan uygula masına sahip tum ulkelerde görülen bir uy gulama, ve değişık onama biçimleri «yasa» ve «yasa dışmdaki yasama işlemleri» olarak toplaaabilir. Kalkınma planı ve yıllık programlann hazırlanması. onanması ve uygulamalan 91 ve 77 sayılı yasalarla yapılmaktadır. 8u yasalar esasına göre kalkınma planı yasa değıl; Millet Meclisi Ka ran, yülık programlar ıse Bakanlar Kurulu Kararı nitelığmdedir (1). Oysa planlı kalkınma ve program butçe sistemmi uzun yülardır uygulamakta olan ulkemızde planprogram ve butçe arasındakı yasal ve teknık gehşmelervn saglanabilmesi içın ozellıkle kalkınma planınm yasal dayanağına Anayasa ile acıklık getirilmesinde ya Tasan ve Ekonomik Mali Hükümleri Prof. Dr. Gülay COŞKUN Hacettepe Üniversitesi Öğretim Üyesi mr vardır. Mevcut yasalar açısından bütçe kanununun yasal dayanagı kalkınma planı ve yıllık programlar olmamakla beraber, plan. yılhk program ve butçs arasında organik bağın varhğı açıktır. Bu bagın yasal bakımdan da saglanabilmesi, gıderek kıtlaşan kaynaklann en etkin dağılımuıın yapılabılmesi, kalkınma planıyülık program ve hukümeüerin mali programı olan bütçe uyumuna baglıdır. Bütçe bir yasa olarak hazırlamp uygulanırken, planprogram çerçevesi içinde etkenlik ilkesini esas alan program bütçe sisteminin kalkınma planlarma yasal, teknik ve zamanlama açısından uygunlugunun açıkça saglanması gerekır. Mali hükümler. Tasannın 139148. mad delerinde yer almaktadır. 139. madde ile vergi ve benzeri yukümlülükler hükmü ge tırilmektedır. Maddenra birinci fıkrasmda, «Vergi, herkesın kamu giderlerine katılma payıdır.» ifadesiyle vergi tanımlanmaktadır. tkinci fıkra ile «Vergi yükünün adadetli ve dengeli dağılımı. maliye politikasımn sosyal amacıdır» ifadesiyle berhalde vergi llkelerinden olan yükümlünün ödeme gucüne göre vergi ödemesi amaçlanmaktadır. 1961 Anayasasında. «Herkes, ka mu giderlerini karşılamak üzere, mali gucune göre, vergi ödemekle yükumlüdur.» tanımmda vergınin bir yukümlülük oldu&u belırtilirken. bu yükümlülügün mali guce göre yenne getirileoeği açıkça gosterilmiştır. Halbuki, Tasannm ilgili hükmünde katılma payı demrken vergideki zorun luluk belırlenmediği gibi bu zorunlulugun odeme gücü ile tlişkisi de kurulmamıştır. Çagdaş vergicüikte, vergi teorisinde ödeme gücu ilkesi gelisürilmis ve bu gücü belirleyen objektif ölçekler saptanmıştır, ayır ma kuramı, en az geçim indirimi, vergi tarifeleri gibi. Bütün ülkeler ve bizim vergi sıstemimızde ozelukle şahsi vergılerda bu duzenleme esasen uygulanırken ve 1961 Anayasasında «mali guç» kavramı varken, bu tasan ile kaldırılmasımn nedeni anlaşılamıyor. Aynca tasannm 38. maddede «Kanunlann genye yurümesi» maddesinde yer alan «... Tarh ve tahakkuk ettirüen vergi sonra çıkanlan kanunla agırlaştınlamaz...» hükmuyle tarh ve tahakkuk esas almarak uygulama ve deneümde sorunlar çıkaracağı gibi, mevcut yasalarla da çe lışkili durumlar yarablmaktadır. Ilk bakış ta daha Ueri görülen bu düzenlemeler, ya kmdan incelendıgınde dalıa az guvence getırmektedir. Anayasada vergx yasalannın geriye vurümezligine ıhşkin bır hükum bu lunması da anayasa yargısı organı gerek hukuk devleti ükeleri açısmdan, gerek ver gilerin yasallıgı ilkesi açısmdan genye yu rütulen vergi yasalannı denetleme olanagına 8ahiptir. Devletin borçlanması ve T.C. Merkez Bankası ile ilgili 140 ve 141. maddeler Ana. yasa için çok aynntılı görülen bükümler getirmektedır. 1211 Sayıh T.C. Merkez Ban kası K. esasen hazine ve kamu kuruluşiarma ılişkın hükümleri kapsamaktadır. Her yıl Butçe Kanunlannda da «hazine ve kamu kuruluşlanna üışkın hukumler» kıs mında, hazine bonolan ve avans işlemleri, iç borçlanma tahvilîen. program ve proje kredisi ile dış borçlanma. selektif kredi fonu, çeşitli saymanbklarda ki degerlerın hazineye geçişi... gibi esaslar yine ilgüi kanunlann (T.C. Merkez Bankası K.. Muhasebei Umumiye K. gibi) ilgili hükümlenne göre hükme bağlanmaktadu'. Orneğın. 1982 M.Y. Bütçe Kanunu md. 43, «... 1211 sayılı Kanunun 50. maddesi esaslarına gore T.C. Merkez Bankasından kısa vadeh avans almaya Mahye Bakanı yetkıüdir...» der. Bunun, çok daha aynntılı biçımde, «... T.C. Merkez Bankası, Hazineye raıktan cari yıl genel bütçe ödenekleri top lamının yüzde onbesini geçmemek üzere kısa vadeli bir avans hesabı açabüir. Her yıl için bu esasa göre besaplanacak avans miktanndan, bir önceki yılda alınan avans lar mahsup edüir ve Hazineye o yıl sadece aradaki fark ödenebilır. hükmuyle Tasanda (md. 140) yer almasının nedenleri, hangı endıgelerden kaynaklandığı anlasılarnamaktadır. Butçenın hazırlanması, Parlamentoda göruşulmesı konusunda, yeni mali yü başı va Tasannm genel esaslan açısından 1961 Anayasasmdan farklüıklar yapılarak, Tasanda hükme baglanmıştu*. Belediye, özel idare ve Kamu îktisadi Teşebbüsleri butçe Sen Atatürkcü müsün? Cumhuriyet'i 20 lıradan 30 liraya çıkarırken Içımızde belli belirsiz bir kuşku vardı: Yasamın agırlığı gunden gune artarken bizim okururouz gaıetesine ayda 900 lira ajirabilir mi? Tirajunızın bır oranda düşebileceğini hesaplıyorduk. Cumhuriyet'in ortalama satışı 100 bin, baskısı 120 bın düzeyınde dalgalanır. Satısımran 80 blnlere indiği, ya da 130 binlere çıktıgı tzlenmiştır. Asağı yukan 300 bin kişl bu Eazeteyi okur. Baskı ve dağıtım işleritniz yeterli değildır. İlanlanmız tırajımıza oranla çok düşüktür. «Boyah basın»dan ayn bir yerımiz vardır. «Boyalı basın» dedlğim zaman billyorum kl, «Babıalbde kimileri aluujrorlar. Alınmasınlar. Yunanıstan'dan İngiltere'ye, Amerıka'dan Fransa'ya. İtal ya'dan Sovyetler Birliği'ne değin dünyada bızimkl gibi boyah bulamaç basım yoktur. «Bizlnı yokoş»ta boyayla, baldırbacakla, piyangoyla tiraj yüliseltmeyl gazetçcilık sananlann yanılgılannı toplum pahalı ödemektedir, odeyecektır. Gazeteler bu yanlı? yolda ytirüyerek işlevlerinl vltirdlkçe, etkileri de azalacaktır. Cumhuriyet'in yolu ve yeri ayndır. Buna karşm yine de îiyatımızı 20"den 30'a çıkarırken kuşkuluyduk. • Ne var kl okurlarımız büyük bir özveriyle davrandılar. Şimdiye dek gelen haberlere bakılırsa gazetemizin satışmda eksilme yok, kiml bölgelerde yükselmeler saptanıyor. Okurlar telefon ediyorlar, mektuplar yazıyorlar: Defcii 30, 130 lira büe olsa Comburiyet'i buakmayız. Yüksck ve kararlı bir billnç düzeyindedir Cumhuriyet okurlan: gazetenin hem ekslklerini görüp hem karakterini saptayan niteliktedirler. Bu gücün (çeriğl. yalnız bizim İçin değil üîke 5çln çağdaşhk adına bır umut ve guvence yaratmaktadır. Unutmıyalım ki bu gazete ulusal bağımsızlık savaşıyla ve Cumhuriyet devrimiyle özdeşleşmiştir: adımızı da Atatürk koymuştur. Dışa bağımU ekonominin kökü dısarda tekelleşme süreclnde yaşadığımızı biliyoruz. Böyle bir ortamda gazeteler çeşitli baskılarla bagımsızlıklarını yitinnek tebdidi altında kalırlar. Cumhuriyet. okurlarına dayanarak bu çemberl kırmak ve yırtmak gücunü pekiştıriyor. geliştiriyor. • Fiyat artınmında son kararı almadan Başyazanmi2 Nadır Nadı beni çagırdı: Gel, dedl, bir ağır sorun karşısındayım. Soramlnluirum büyüktiir. Yanm yüzyıldan berl Camhuriyefteyim. kırk yıldan beri gazetenin baçındayım. K05UİI3T değişlyor ve karar vennck »omndayım. Nadlr Nadl'nln bugünkü Türb ve dünya basmı içinde kolay ulaşılamaz bir kimllğl vardır. Türklye'de herkes blllr ki Nadir Nadi'nin «destur» vermedlgi klşı. yazar. ya da yöneticl Atatürk'çü olamaz. Yanm yüzyıllık bir geçmlşln dengeli. ölçülü, dürüst ve yürekll uğraşıyla kazanılmıs bu moral ağırhğın gücü büyıiktür. Bugün «Atatürk'çüyıim» diye ortaya çıkanlar Nadlr Nadi'ye sormahdırlar: Acaba ben Atatürk'çü tnüyüm? Eğer Nadlr Nadi soruyu sorana bakarak derse kl: « Ben Atatürk'çü degllim..» Adamın klmlifi saptanmış demektir. CVCT OKTAY AKBAL Hftvın Herkes Suclu Sayılabilir! okuriardan... # «Bir ekmek bir Cumhuriyet» 9 eylül 1982 tarihll Cumhunyetf te «Bır Ekmek Bır Cumhuriyet» baş lıklı Ugur Mumcu'nun yazısını oku duktan sonra bır mektup yazmayı dusundum ve bugünku Cumhunyef te İlhan Selçuk'un «Zam!» başlıklı yazısım okuyunca düşuncem kesin leşti. «Süzgüa soluk, boyasız, ciddi surath» bir gazete diye söz edilıyor, her iki yazıda da. Onumüzdekl gunlerde yepyenı bır teknıkle basılacakmış. Yeniliğe karşı değilim, ama Cumhuriyet de dığer gazeteler gıbı rengarenk olacak diye korktum yine de. «Cıddi surath» olmasa alır mıydık? Belki de ben tutucuyum bılemlyorum. renkli olursa yadurgayacağımdan korkuyorum. «Soluk, renlcsız» olduğunu kabul etmiyorum. Ba gunku haüyle Cumhuriyet «Cumhuriyet»tır. Yakınanlar varsa şekile. gorünuşe onem verenlerdır. Içerige değiL «Cumhuriyet pınl pınl olacak» mış, zaten yansıttığı fikirlerie pınl pınl. İlk sayfadan son sayfaya kadar satu satır okunan bir gazete, makaleleri kesilip saklanan oir gazete. Sabah alıp akşam atjlmıyor. •B(r Ekmek Bir Cumhuriyete, evet, evet... Fotoğraflann daha net çıkması gerçekten iyi olur, ama kendini sat maya çalışan gazeteler gibi «boyalı» olmasın. Lütfen. Avrupa'daki gazeteler renkli rrü? Yepyeni olurken bugünkü gibi kalırsa yürekten sevineceghn. Herlediğıniz yolda başarüar dilerim. Her zaman yanınızdayız, tum okurlar olarak. Ayda BERBEROĞLU öğrenci 1STANBVL # Doğal karşılıyorum • Üç yıluk Cumhuriyet okunı olarak yayınlannızdan çok memnu num. Umanm şimdi olduğu gibi, ilende de aynı stratejlyl izlersinit. Fiyat artışını doğal karşılıyorum. Gazetenin fıyat artışınm şatıslarda bir düşüş yaratacagını hlç sanmam. Çünkü bugün Cumhuriyet okuyucu lan için bir ekmek, bir su gibi ihtiyaç hallne gelmlştır. O yüzden bırakın 30 TL'yı 100 lıra da olsa hiçbir şey defişmez. Saym Cumhuriyet ailesi, çt> an da surdurduğünuz fikir anlayışınızı, sürdürdüğünuz takdirde surekli okuyucu kazanırstz. Ancak izlenen strateji terk edildiginde dlğer gazetelere donersiniz, Bu bir okur göruşüdür. Erol KANGAL Türk Anneler Derneği: Karşılıksız hizmet veriyoruz Türk Anneler Derneği tstanbul Ü Merkezi, bir süre ftnce •çeri zekalı çocuklann bakım ve eğiümint yapacak ilk özel çocuh bakım merkezı açıldı» başlıklı haberde bakım merkezi kurucusu Kemal GünsöreTi'ın «Türfe Anneler Derneği tarohndan 20 milyon lira harcanarah Şenlikköy'de yaptınton çocufe bakım merkezi ilgisızhkten yoK oldu» şeklindekı sozleri üzerine bır açıklama yaptı. Türk Anneler Derneği İstanbul 11 Başkanı Seza Türkkan imzah açıklama özetle şöyle: «Çok yönlü sosyal faaliyetlerinin yanmda zekaca gen kalmış çocuklann bakım ve eğitimini ele alan ve bu konuya ilk değinen derneğımizdır. istanbul Beledıyesi'nden aldığımız Şenlıkköy'deki arsa üzerins inşa ettığimiz muessesemiz bugunku değeri ile 50 mılyonun üzenndedir. ıoo 150 çocuk kapasitesi uzennde olup bugun 40 çocuga hitap" etmekteyiz, Mevcut çocuklanmızuı 15 tanesi kimsesiz ve Ücretsiz, 25 tanesi de ailenin bütcesme göre yaptığı bagışlardır. Karşılıksız hizmet vermeye inanmış olan biz dernek yöneticileri, 1977 yıhndan bu yana sitemizi en iyi şekilde yönetmekteyiz. Kamu yaranna çalısıyor, kar gayesi gutmüyoruz. «Hiçbtr Insan yottur ki bütün vaptıklan ve «Klşündüklerl yasalara vurnlursa bayatınd» on kes irtamhfc suç işlememiş olsun.» Montaıgne'nın bu sozu üzennde çok düsündum. îdamUk suç ışlemek!... Hemen herkesıa öem d yasa© mı boyunca on kez ıdamlık suç işlemış olmasil... Montaıgne yasalara aykırı düşen hıç bır iş yapmamış insanın da övulmeyı haic etmedığın! aynca soylsr. DetneVc yaşamda belırlı bir çaoa gostermek, bır yararh *lş* yapmaya kaUaşmalt zaman zaman 'suç' kapsamına gırebüiyor. Bır jazı yazmak, DIT derne's üyesı olmak, belirli "bır goruşten yana dusünce belirtînek, ya da o görüşü jermek; şu ya da bu çtftar topluluguna ters duşmek, hepaı hepsı kımı uöcemlerde 'snçlu duruma getuiyor ınsanoglunu... Demek herkes yasanıının herhangı bir doneminde 'snçln' duruma düşebüir! Son gurüerds sıi sık duruşmalara gıdiyorum. Yasalara ters duşmemek içın bu duruşmalar hangileri, taraler yargılanıyor, bunlan belirtmek istemiyorurtu Duruşma duruşmadır, Adalet her yerde, herkese karşı Adalettır. Adalet'in çusu busu olmaz. Kimı insanları toplayıp Adalet önüne getınmssııuz, bır taVom sorular soruyorsuauz, yanıt beklıyorsunuz, alıyorsunuz, en akla gelmez suçlamalar yapıyorsunuz, karşınızdakıler sessız sessız bekleşıyorlar. Kımı zaman ışledıkleri 'snç' nedır, nıçın 'suçlu' sayümışlardır, bunu bile aıuayamıyorlarî Biz bu ışi yaparken, bu sozu soylerken, bu derneği, bu topluluğu, bu birlıği kurarken, şu toplantida konuşurkan o gunlerin yasaları, Anayasa'sı çerçevesi içindeydik, kimse bır kovuştunna açmadı, 'suç' işledığinîizi söyleyen olmadı, şımdi suçlusunuz dıyorsunuz, nasıl sey bu? dıye soruyorlar. Dınleyenler de, gazetelerde bu lconudakı sözlen olsuyanlar da 'o gün suç olmayan bngün nasıl suç olnr, y»sa aynı yasa, TÜrüriübteJd Anayasa h«p o Anayasa!' dıye şaşkınlıklannı belirüyor... Montaigne ile Bacon'un Adalet ve Yasalar Ûzerine yazdıklannı okuyorum. Zamaa zaman eski «Jönemlere, eska çağlara gitroek, ksndimızi o günlerde duymak yararh oluyor. îîedir zatr.an ncdır? diye sormuş bir ozammız. Su mu kuş mu? Gerçekte zaman d^re bır sey yok. Bır dongü var, guneş dogar batar dogar... Bır toplumun temel direği yasalara saygı duymak ve o yasaların saygınlık uyandırmasıdır. Yönetım yerindekilere, zamanın degişili akısına, eğüimlere, kişüere gore anlam kazanan yasa gergek bir yasa sayümaa... DUn o yasai'a göre suç olmayan bugun aynı yasaya göre suç olur mu? Olursa, ışın ıçmde Adalet'e uymayan bambaşka bır tutum var demektir. Yasa sayısmı art*ırmayı gereksiı gbrür Montaigne: «Yasa adamlarunıı bln blt çeşit 5zel haller dfişünüp ber biri için ayn yasa yapmakia ne kaıandılar? Bunlan ne kadat çoğaltsak insan işlerinin sonsuz değişikliklerini karşüayajnayu. Bu yasalan yuz defa arttırsamz gt> lecektekl olaylar arasınd» öyleleri buluncaktn: ki bizim yaşamdan alrp kluba koydnğnmuz olaylardan hiçmrine benıemeyecek, yenl maddelcr tsoymayı ferektirecekör. Durmadan de^lşen insan baUertnin değişmea yasalarla Ugisi pek azdır. En îyi yasalar en az ve 6z, en genel olanlardır. Bana sorarsanis yasalar bizimkiJer kadar çok olacağına, hiç olmazs» daha yararüdır. Dofanm yasalan bizim yaptıklarmuzdan ber zaman daha atallıcadırj» tnsanoğlu var oldukça Adalet konusu günoel kalacaktır. Adalet'in ne olduğu, olması gsrektıği t&rtışılacaktır. Düzenı korumaîc goruatüsü altında yeni yeni yasalar Ueri sürülecektır. Insanoğlunun her atılımaıa, her asamasına yasa koyuculan yeni yeni baskı maddelen, dnleylci engeller çıkartacaklardır Ama toplumların huzuru, mutlulugu yasa çoklugu oranında artmaz, gerçekleşmez, belkl büsljütün fcansır. Evet Montaigne baklı, bir toplumda yasalar az, öz ve gerçekçi olmah... Her durumda yeni bir yasa, yenl bir madde ileri siirmek, yasa maddslerini degisen eğüimle re, donemlere gore uygulamak, toplumlan daha da be ter kanşıMıklara göturecektır, gotürmektedjr. Bacon «Uiç Mmse, adaletll vasalarla dürüst pollti kanın karşıt şeyler olduğu sanısuıa kapılmasra, çünkfi bu ikisi beyin ile kaslan anrtınrlar, blri ötekinin yardunıyle »şler» diyor. Yönetım yenndekiler Adalet'e ka nşmazlarsa, Aoalet'ın ıslayişinı beadi Özlemlerine uy durmaya kalkışmazlarsa, toplumiar belirli bir denge Kurabılirler. Yasaları bır işkence, bir ceza aracı sayma mali, ne der Bacon: «Yargıçlat çok sert yorumlardan, zorlam» kanrlardan kaçınmalıdırlar, çfinkfi yasaUnn if(Arkası 11. Sayfada) Cumhuriyet Sahibi: Cumhuriyet Matbaacılık ve Gazetecilik T.A.Ş. adına NADİR NADİ Genel YaYin Müdürü Müessese Müdürü Yazı Işleri Müdürü • Yazı Işleri MüdürYardımcısı Haber Merkezi Müdurü MizanpajYönetrneni Tt9WSİUCfcJ9R • ANKARA : • İZMİR : • ADANA : SEKVtS ŞEFlSd 9 « YALÇIN D O Ğ A N HİKMET ÇETlNKAYA MEHMETMERCAN * HASAN CEMAL EMİNE UŞAKLIGİL „ . OKAY GÖNENSİN AHMET KORULSAN YALÇIN BAYER ALlACAR # Ne olursa olsun • Bir Cumhuriyet okuru olarak fiyat artışı ne olursa olsun, gazeteme sıkı sıkıya bağUyım. gazetem Cumhuriyet'e... Daıma doğruyu, AtAtürk ilkeleri dogrultusunda gerçeklen okuruna yansıtan, okunıyîa bütunleşen, gazetemizın yönetimini, yazar ve tum personelini candan kuüarım. Zor dönemdeki bu üstun görevlenn de saglık ve başan dileklerimle sa,y güanrru sunanm. Niyet ÇAM E.Kİ. însangücü Eğt. Müdürlüğü Hangi tercih • Gazetemiz 'Cumhunyet» bize ekmekten de ileridir. Şay«t ekmekle gazete arasında bır tercih yapmak durumuyla karşılaşsak. o gun aç durup gazetenizi okumayı yeğ tutanz. Mumvn KABADAYl Em. Oğretmen MUDANYA Kitapgereç isteği Okula yeni atandım. Köyun ve ögrencilenn okula yakın ilgileıi vardır. Okulumuza kitap araç ve gereçlerin bağış yapılmasını oKuyuculardan dilerim. A. Remal MABOÇOĞLU Taşlıca Köyu Ukokulu Müdürü IğdırKARS İstanbul Haberleri: S«lahaHin GÜLER D ı $ Haberîer • Efgun BALCI Ekonomı Osman ULAGAY Yurt Haberleri: Barluros GENÇAK Kultur: Aydın EMEÇ Maga2in : Yalçın PEKŞEN Spor: Mehmc t TEZKAN Araştırma Şahin ALPAY Düzeltme: Konur ERTOR . BUROLAR • KonurSokak No. 24/4 Ymişehir ANKARA Te!: 17 58 2517 58 66 İdare: 18 33 35 Tel: 25 4709131230 Halit Ziya Bulvan No: 65/3 İZMİR AUtOrk Caddesi, T.HK IshanıKat 2/13 ADANA Tel: 14 55019 731 BManvaYayan: CUMHURİYETMaibaacılikve GazetecilıkT A.Ş. Tiirkocas» Cad. No: 28 U, Uıfcalotin . ISTANBt'L pji 246 İstanbul, lel.: 2ü m 03 (S bat) TAKVto Kîretnîttea fâlan çok çektuk çok bunalduk. Artuk kemençe çalayruz. Şimıdi Süperlit van « 20 EYLÜL 1982 İMSAK GÜNEŞ ÖĞLE İKİNDİ 5.01 6.43 AKŞAM YATSI 19.10 20.42 13.07 1634 MUHASEBE ELEMANLARI tktısat Fakulîesi, İTIA ve tıcaret lısesı mezunu, • En a ı 23 yıl deneyımfi, • Askerriğini yapmış muhasebe elemanlan aranmaktadıı Isteklılenn. 20 21 Eylül günleu çalışma saatlerinde aşağidakt adrese basvurmalan fica olunur Valikonağı Cad. Akkavak Sok. 4 / 3 Nışantasıistanbul • çagdaş çaümalzemesi" UPERUT