Catalog

Cumhurıyet 12 27 EKİM 1982 YSE 11. Bölge Müdürlüğü'nde hayali köyler, TuncelVde hir köyün içme suyu ve isale hattı "hayalen,, devir teslim edilmis YSE 11. Bölge Müdür Vekiü Mehmet Kaymaz'm varolmadığını ileri sürdüğü komisyonun raporu Kaymaz'a yeniden verildi Kayjnaz Eskişehir'e atandı. Yavuz OKAYBEN ELAZIĞ Tuncell'nin Pertek llçesine bağlı Ardıç köyü içme suyu ve isale hattının devir tesliminin hayali olduğu saptandı. YSE Elazığ 11. Bölge Müdtirlüğünde bir süre önce oluşturulan 4 kişillk komisyo nun çalışmalarla ilgili arşiv dosyalarından derledlğl raporda, yapımına 1977 yılmda başlanan Ardıç köyü içme suyu ve isale hattının aslında gerçekleştirilmeden devir teslim edildiğl belirtil di. Bir süre önce gazetemizde yayınlanan, Malatya'nm Arguvan ilçesine bağlı olarak gösterilen Armutlu'nun «hayalî» bir köy olduğu yolundaki haber üzerlne iki yeni köy ismi daha ortaya çıktı. YSE 11. Bölge Müdürlüğü tarafmdan içmesuyu ve isale hattı çalışmaları yapıldı gösterilen Armutlu köyünün hayali olmadığı öne sürülürken, bir komisyon üyesi iddiasını yineledl ve Köyişleri Bakanlığı Yerleşim Kılavuzunun da köyün hayal! olduğunu ortaya koyduğunu öne sürdü. Komisyon üyesi, «YSE Maliye Bakanhğı'nın kılavuzuna gö re çalışrna yaptnaz. Köyişleri Bakanlığı yerleşim kılavuzuna göre çalışmalar gerçekleştirilir. Malatya'nın Ar guvan ilçesine bağlı olarak Köyişleri Bakanlığı yerleşim kılavuzunda Armutlu köyü diye bir köy yok. Şimdi Armutlu köyü diye Kuşu ve Bademli adlı iki köy gösterilmek isteniyor» şeklinde konuştu. YSE Elazıg 11. Bölge Müdürlüğü'ne vekâlet eden Mehmet Kaymaz'ın YSE es ki bölge müdürü Şeref Çakar tarafmdan oluşturuldu ğu belirtilen komisyonun as lmda varolmadığını ileri sürmesi üzerıne, komlsyon üyelerinden Davut Yaylagül'ün hazırladıkları raporun bir suretini Bölge Müdür Vekiü Mehmet Kaymaz'a verdiği öğrenildi. Komisyon üyesi Davut Yaylagül'ün Bölge Müdürü Mehmet Kaymaz'a dosyalarla karşılaştırılması halin de raporun doğrulugunun ortaya çıkacağını, belki ba zı ekslkliklerin görülebileceğinl söylediği öğrenildi. Böl ge Müdürü Kaymaz'm Malatya'nm Arguvan ilçesine bağlı Armutlu köyü üzerinde durarak, hayalî köyün nasıl var gösterildiğini sorduğu, Yaylagül'ün, yerleşim kılavuzunda Armutlu köyfi diye bir üniteye rastlanmadığını söylediği belirtildi. DOSYALAR YOK Pülümür ilçesine bağlı Merkez ve Cumhuriyet mahalleleri içme suyu ve isale hatları yapımları ile ilgili ödeme dosyalarımn bulunmadığı belirtildi. YSE Bölge eski Müdürü tarafmdan oluşturulan 4 kişilik komisyonun raporuna göre, 1970 yılından 1978'e kadar süren çalışmalarda fazla ödemelpr saptandı, ancak ödemelerle ilgili nasıl bir işlem yapıldığı yolunda dosyalarda herhangi bir bilgiye rastlanmadı. Tuncelı'ye bağlı Pertek 11çesı Geçitkaya su şebekesl ve isale hattının yapım son rası ödemelerinde 1600 met relik bir fazlalığm olduSu bildirildi. Yapımına 1974 yılında başlandığı belirtilen Geçitkaya köyü su sebekesi ve isale hattının 19781979 ve 1980 yılları arasında e!e alındığı belirtilerek. yapım türü projede 1600 metrelik fark ortaya çıktığı ileri sürüldü. Komisyon çalışmalarında bulunan Davut Yaylagül'ün emekliliğinl istediği. Bölge Müdür Vekili Mehmet Kaymaz'm Eskişehir'e tayininin çıktığı öğrenildi. • DÜZELTME: YSE 11. Bölge Müdürlüşü tarafından oluşturulan Komisyonda görevli Ahmet Birhan'm adı daha önceki haberimizde yanlışlıkla Ahmet Ertürk olarak çıkmıştır. Düzeltiriz. Dört büyük parti ve özet programları Yarınki seçimlerde mücadele edecek partiler içinde en önemli dört par tinin (PSOE, UCD, AP ve PCE) çeşit lı konularda savundukları görüşler özetle şöyle: NATO: tspanyol Sosyalist Işçi Partisi (PSOE) NATO'da kalıp kalmama kararını seçmenlere bırakarak, re feranduma başvurmayı istiyor. Demokratik Merkez Birliği (UCD) NATO'ya katılmaktan yana. Halkçı Birlik (AP) de katılma ls tiyor. Ispanyol Komünist Partisi (PCE), NATO'dan ayrılmayı savunuyor. AET: PSOE AET'ye tam üyelik konusunda öncelik tamnmasını istiyor. Di ger bir isteği de topluluk ile görüşmeleri yeniden gözden geçirme. UCD, AET'ye ilhak olunmasını istiyor. AP de ilhakdan yana, ancak şart lan var. Partinin tutumu işadamlan çızgisinde. PCE de ilhak olmayı savunuyor, ama bunun, pazarlığm ulusal çıkarları ön plana alarak yapılmasmdan ya na. tŞSİZLİK VE rATIEIM: PSOE: yılda 200 bin yeni iş sahası açacağını söylüyor. özel yatırımları teşvik ve ka mu yatırımlarını arttırma da programmda yer alıyor. (Arkası 9. Sayfada) 1. AAilÜ Kültür Surası tartısmalı geciyor ANKARA, ıCumhuriyetBü rosu) 1. Kultur Şurası'n. da oncekı gun ve dun çeşitli komisyonlarda sert tartışmalar oldu. Tartışmalar en çok tarih ve dil konularında yapıldı. Bir üyenin, deyımiyle, «Atatürk'ün tarilı görüşü temelde reddedildi.» «Genelde kültür ve terael degerier» komisyonunda, başkan, tartışma açılmasma izin vermedi. Bu komısyonda, bazı üyeler, «biz bütün dünyayı yöneteceğiz» biçıminde konuşmalar yaptılar. Üyelerden biri de, «Batı Anadolu bugün bir Helen şehri olma yoıundadır» dedi. Prof. tbrahim Kafesoğlu, Ahmet Kabaklı, Prof. Köymen bu gibi gorüşlerı savunanlar arasındaydı. Buna karşıhk Prof. Suat Sinanoğlu, Prof. Ekrem Akur gal, Prof. Tahsin Özgüç, şu gorüşleri dile getirdiler. «Urartulardan, Hititlerden. Sümerlerden beri Anadolu'da bir kültür oluşumu, bir kültür sürekliliği vardı. Bugün bunlar canh olarak halkın arasmda yaşıyor, Osmanlı da yaşadı, bugün halkta can h olarak yaşıyor. Biz. bugün bunları inkâr edecek miyiz? Kafesoğlu'ndan soruyoruz..» Prof. Ibrahim Kafesoğlu söz alıp şu karşılığı verdi: «Hayır, bunları atamayız. Kabul ediyorum. Bunlar doğ rudur. Ancak, biz Türküz. Bin seneden beri İslam kültür senteziyle, milli kültürün temelleri atılmıştır.» Bir üye de, kapalı olarak, «Etiler onların dedeleriymiş, hayırh olsun» biçiminde konuştu. Komisyona katılan üyelerden Mustafa Çoşturoğlu da, tutucuları eleştirerek şunlan söyledi: «Burada gericilikle, tutucu lukla mutabakat var. Bu konuda anlaşamayız, birleşe Cumhuriyet dönemi yazı dili sözlüğü önerildi meyiz. Tutuculukta, muhafazakârhkta birleşiliyor. Biri bin yıllık bir gericilik öneriyor. Özet olarak söyle yebilirim ki, burada Atatürk'ün koyduğu tarih görüşü temelde reddediliyor.» Dıl Komisyonu çalışma raporu üzerinde sert tartışma lar oldu, bazı uyeler, «Komisyonda 1920 yilı öncesi diline dönüldüğünü» soyledıler. Komisyonun çalışma raporunda, Atatürk'ün dil dev rimiyle oluşturmak istediği hedeflere ulaşılamadığı, ortak bir dil için Cumhuriyet döneminde yazılı eserlerin taranarak bir Cumhuriyet devri yazı dili sözlüğunün hazırlanması, halkm diline yerleşmış, «hayat», «eser», «sebep», «akıl», «şart», «ta(Arkası 9. sayfada) İKTİDARA AZ KALDI: Ülkenin 45 yıl sonra iktidar koltuğuna oturacak ilk sosyalist olacağına kesin gözle bakılan PSOE lideri Gonzales, yüda 200 bin yeni iş sahası yaratacağım söylüyor. İspanya'da Sosyalistlerin mutlak coğunluğu sağlaması bekleniyor Diario 16 gazetesi Felipe Gonzalez'in salt çoğunluk için gerekli 176 üyelikten daha fazla, 217 milletvekili çıkaracağını tahmin ederken, El Pais gazetesine göre PSOE parlameotoda 193 ile 217 arasında üyelik kazanacak. Nilgün CERRAHOĞLU Çukurova Tıp öğrencileri YÖK'e basvurdu "Dekan, yakınları geçsin diye smavı tekrarlattı,, ADANA, (Cumhuriyet Gü ney İlleri Bürosul Çukurova Üniversitesi Tıp Fakül tesi'nde YÖK'ün öğrencilere tanıdığı son hak sınavında usulsüzlük yapıldığı, grup sınavlannda başansız olan bazı hatırlı öğrenciler lehine bu suıavların ıptal edilerek ikinci sınav yapıldı ğı öne sürülerek YÖK'e baş.vuruldu. YÖK Başkanhğı'na ve Tıp Fakültesi Yönetim Kurulu Başkanlığı'na başvuran bazı öğrenciler, 11.10.1982 günü yapılan, YÖK'ün tanıdığı son hak sınavmin anlaşılmayan bir nedenle Tıp Fakültesi Dekanı Prof. Dr. Faruk Özer tarafmdan sözlu bildirimle iptal edilerek öğrencilerin ikinci kez rotasyon usulü ile sınava alındığını, bu sınav sonucu 56 öğ renciden sadece 8'inin başa rılı olduklannın ilan edildığini, bu öğrencilerin Tıp Fa kultesi'nde dekana vakmlık lan ile tanınan gorevlilerin eş ve akrabaları olduklannı one sürdüler. Dilekçelerle ilgılı yerlere başvuran öğrenciler şoyle konuştular: «Dönem koordi natörü Doç. Dr. Mustafa Ko çak başkanhğındakî Doç. Dr. Esmeray Acartürk Kardiyoloji baş asistanı Dr. Refik Baysal'dan oluşan kurul da ad çekmek suretiyle 14'er kişilik gruplar halinde 4 grupta sınavlara girdik. İki gün sonra Dekan Sayın Prof. Dr. Faruk Özer smavları iptal ettiğini, rotesyon sınavmin yapılacağını bildirdi. Buna itiraz eden arka daşlarımızı dekan 'YÖK'ün (Arkası 9. sayfada) Bonn Elciligine Oktay Iscen atandı ANKARA, (Cumhuriyet Bürosu) Turkıye'nın Bonn Büyükelçiliğine Oktay İşcen atandı. Eonn Büyükelçiliği Vahit Halefoğlu'nun Moskova'ya atannrâsı ve yerıne gıtmesi kararlaştırılan Oışışleri eski Müsteşan Kamuran Gürün"ün de kendi ısteği ile emeklilığe aynlması nedenıy le by: süredir boş bulunuyordu. Büyükelçi Oktay îşcen'ın Bonn'cta görevlerjdırılmesine ıliş kın Federal Alman hükümetine yapılan agreman istemlnin olumlu sonuçlanmasından sonra hazırlanan üçıu kararname Dev let Başkanı Orgeneral Kenan Evren'ip ımzasmdan çıktı ve dunkü Resmi Gazete'de yayımlanarak yürürlüğe gtrdi. Sosyal Demokrat ağırlıklı koalısyonun yerine sağ koalisyonun geçmesıyle meydana gelen hükümet değişıkliğımn hemen ertesınde Ttırk Alman ilışkılerinin Bonn Büyükelçısi sıfatıyla sorumluluğunu üstlenecsk olan Oktay İşcen, önümuzdekı ayın ortalannda yenı görevıne başlayacak. Amerika Mektubu Şimdi de siyasal reklamları izlediniz Haluk ŞAHİN Silah kacakcısı Celal Dereli tutuklandı Jstanbul Haber Servisi S^ lah ve mermi kaçakcıhğından hakkında gıyabi tutuklama kararı bulunan Celal Dereli dün tutuklandı. 1979 yılmdanberi aranan ve geçtığimiz günlerde Denız polısı taraîından Sarıyer'de bir baskın sonucu yakalanan Celal Dereli dün Sıkıyönetim Savcılığı'na gönderildi ve 1 Nu maralı Askeri Mahkemede'kl sorgusundan sonra hakkındaki gıyabi tutuklama kararı vicahıye çevrildı. Dereli daha son ra cezaevıne konuldu. Başka bir suçtan da 5 yıla hükümlü bulunan Dereli'nin kaçakçılık davalaruia bakan Ankara Sıkıyönetim 4 Numarah Askeri Mah Kemesi'nde yargılfiiması bekle•tfyor. WASHINGTON 2 kasımda yapılacak Temsilciler Meclisi ve Senato seçimleri yaklaştıkça, televizyondaki siyasal reklamların sayısı da artıyor. Siz tam ekramn karşısına kuruhnuş, keyifli keyifli bir şeyler seyretmeye çalışıyorsunuz, birden program kesiliyor: Otomobil, sabun, köpek maması ve deodoran reklamları arasında bir iki tane de siyasal reklam çıkıyor karşmıza... iki tür siyasal reklam var: Adayı öven reklamlar, rakibini yeren reklamlar. Birincisinde adayın olumlu yanlarına, ikincisinde rakibin olumsuz yanlanna ağırlık veriliyor. Bazan adayların ötesinde partileri, programları ya da gorüşleri öven ya da yeren reklamlara rastlanıyor. Orneğin, böyle bir reklamda, bir fili (fil, iktidardaki Cumhuriyetçi Parti'nin simgesidir) züccaciyeci dükkarunda görüyoruz. Hantal hayvan, raflardaki güzelim tabakları, çanakları, billur sürahileri, yemek takımlaruıı, kristal kadehleri tuzla buz ediyor. Görüntü, filin ayağı üzerinde odaklaşıyor. Yakın çekimde, üzerinde 'Sosyal Sigorta* yazılı bir tabağm parçalandığım görüyoruz... Sosyal Sigorta, emekli ayhklan bu seçim kampanyasının en önemli konularından biri olduğu için, Cumhuriyetçiler de reklama reklamla karşıhk venyorlar. Güleç bir postacı yaşlı bir çiftin kapısını çalıp. Sosyal Sigorta aylığı makbuzunu uzatıyor ve 'hiç kaygüanmayın,» diyor. 'Emekli aylığınız güvencededir.» Siyasal reklamlar, görüntü ve kurgu olarak öteki reklamlardan pek farklı değiller. Süreleri 15 ile 30 sani n&deniyk.... merkez partileri UCD ve CDS'nın sırasıyla yüzde 5 ve yüzde 3'ünü, komünistlenn yüzde 5'MADRİD Ispanya'nın ıki ını, faşistlerin yuzde l'ini almabuyuk gazetesi «Diario 16» ve sı bekleniyor. Gerı kalan oy«El Pais»ın yayınladığı en son ların ıse yerel partiler arasınkamuoyu yoklaması sonuçları da dağılacağı sanılıyor. na gore sosyalistlerin mutlak Ispanyol seçmenlenn yuzde çoğunlıığu elde etmeleri bekle 80'mm 28 Ekım sabahı sandık niyor. basına gıtmesi bekleniyor. Bu 350 sandalyelı mecliste, sos oranm son seçimlerde yuzde 60 yalistlerin mutlak coğunluğu olduğu düşünülecek olursa, kasağlaması için en az 176 san tılma oranında önemli bir artış dalye eîde etmeleri gerekıyor. bekleniyor. «Diaro 16» ga^etesınde yayınlaSeçımlere bir hatta kala, Isnan venlere gore sosyalistlerin panyolların yüzrîe 14'ünun kacıkaracağı milletvekili sayısı 217 rarsıziık gostermesı dikkatı çeolarak belıi'lenıyor. kcn bir nokta. Katılma oranınDaha kapsamlı bir araştırma da b'r azalma, kararsız oylarya dayanan «El Pais» sondajı dakı değişmeler .oynamalar sebu rakamı 193217 arasmda ve çim sonuçlannı etkileyecek ÇOIÎ riyor. Her iki araştııma da ikın öneml: bir unsur olarak ortaya c\ sırayı soğ Kanatta AP (Halk çıkıyor Politik çevrelere yakın çı Birlik) partısine veriyor. AP kaynaklar .araştırma sonuçlanın çıkaracağı milletvekili sayı rının kutuplasma ve ufukta gosı 87 ile 107 arasmda tahmm runen <>sol iktidar tehlikesi» needılıyor. Bu areştırmaların var deniyle «endişe»ye düşen seçdığı en önemli sonuç, ispanya' menlerin oylarını merkez parti da oyların sol ve sağ arasında lere kaydırmasım da bir olasıkutuplaşması oluyor. Demokra lık olarak gösteriyorlar. siye geçıs sürecınde ülkeyi idare eden UCD (Demokratik MerSiyası gozlemcıler, Ispanyol kez Birliği) 'nın bölünmüş ol demokrasisınin ömrünü guçlü ması, partinin oylarının büyük bir hükümete bağlıyorlar. Uloranda sağdaki AP'ye kayma kede sadece 6 yıllık bir geçmısına yol açıyor. Eski Başbakan şı olan demokrasinin en ufak Adolfo Suarez tarafından yeni «kuvvet boşluğu»nda askerî dar kurulan liberal CDS (Demokra be tehdidı altma düşeceğınden tik ve Sosyal Merkez PartisiV ^,uphe edıliyor. nın sadece 4 ya da 5 milletvekiBundan 45 yıl once, ıç s,avaş li cıkarması beklenıyor. sırasında sosyalist ve komüIsppnvol Komünist Partısi' nıstlere Karşı savaşan ordu ıçm nın (CPE) büyük oranda oy sosyalıstlerı ıktıdar koltuğunda kaybına uğrayacağı tahmin edı görmek pek kolay olacağa benzemiyor. Ozellikle Franco uoliyor. Sosyalistlerin oylann yüzde neminde yetişmiş yüksek rütbe38,8'ini, AP'nin yüzde 18,8'ini, lı askerler ı<;tn sosyalıstler hâlâ «kızü tehlike» komünizm, duısızUk, yerel özerklik sorunları ve siyası knzle özdeşleştırıliyorlar. ye arasmda değişiyor: Her şeyin bir solukta sunuluverSosyalistlerin Kendılerı bıle, özel sohbetlerde iktıdara gelmesi gerek. Adayımızı çarşıda, pazarda, fabrikada, çonıelerı halinde darbe teşebbuscuk yuvasmda, maden ocağında, doklarda, huzurevlerinleriyle karşı karşıya gelebılede her kesimden halkla kaynaşırken görüyoruz. Fonda, ceklerinı ıtiraf edıyorlar. Anreklamlardan tamdığımız bir ses, «actoyıraz falanca tam cak kırk yıllık «Frankist dlkta bir halk adamıdır. Çünkü o halkın sesini dinlemesıni rejimi»nin tatsız anıları ve Isbiliyor,» diyor. O kadar... panya'nın Pranco'dan bu yana Rakibi kötülemek amacıyla hazırlanan reklamlann gösterdiği sosyo ekonomik gebinbir çeşidi var. Över gibi yapıp batıranlar, çaktırmalişme, böylesi darbe teşebbüslerinin uzun ömürlü olmasmn dan çamur atanlar, açıkça hakaret edenler, eski defterolanak vermlyor. leri kanştıranlar... Örneğin, Teksas'ta bir aday, rakibinin tam 19 yıl önce, üniversite öğrencisi iken, lçkili araPSOE (Ispanya Sosyalist Işba kullanmak suçundan yargılanmasmı koz olarak kulçı Partisi) için sorun olabilelanıyor. cek bir diğer konu ıse, ışveren kesiminm sosyalist bir ıktidaKötülemeye dayanan reklamlann ters etki uyandırrı desteklemekte gösterdiği isdığı da oluyor. Maryland Senatörü ve Kongre'deki Rum teksizlık. Ulkenın en önemli işlobisinin önde gelen kişilerinden Paul Sarbanes, sağcı veren grubunu temsıl eden CEsiyasal gruplann yaylım ateşi ile karşılaşmıştı. Bu salOE (Ispanyol îş Adamları Derdınlar, tersine, Sarbanes'a karşı bir sempati uyanmasıneği), ve büyük bankalar her na neden oldu. Şimdi seçimi kazanmasma çantada kekne kddar Felipe Gonzalez'i gelık gözüyle bakılıyor. leceğın başbakam olarak Kabullenmiş iseler de, bu grubun Amerika'da adaylann seçime hazırlanması rasgele sosyalist bir hükümetı ne dereyapılan bir şey değil. Bu işin bir çeşit *bilimi» oluşmuş ceye kadar destekleyeceğı bilındurumda. Kuramcıları, mühendisleri, teknisyenleri var... mıyor. Aday olmayı kafasına koymuş olan kişi, ilk olarak, Scsyalistıer ekonomık alanda bu işi meslek edinmiş bir siyasal danışmanla anlaşıyor. öncelıği işsızlik sorununa çöAdaym genel kampanya stratejisi. imaiı. kullanacağı züm aramaya verıyorlar. Nüfuyöntemler ve sloganlar bu danışman tarafmdan kararsu 37,5 milyon oian DU ülkede laştırıhyor. Kamuoyu araştırmalan ile halkm kafasındaışsizlerin sayısı 2 milyonu geçiyor (akt'f nufusun yüzde 16'ki konular, adaym ve rakiplerinin sağlam ve çürük yansı). Sosyalıstler ıktidara gelları saptamyor. Aday, bu bulgulara gore, adeta "yeniden dıklerı takdırde aört yüda 8l»0 yaratüıyor». Sözgelimi deniyor ki, 'halk seni çok sert ve bin yenı iş alanı açmayı vaadsuratsız buluyor: Reklamlarda seni yumuşak ve insarı edıycrlar. Bu hedet, şımdiki hü canlısı bir kişi olarak göstermeliyiz. Her fırsatta gülümkümetın yalnızca 1982 yılı için semeyi ihmal etme.» Ve ondan sonra siz. kampanya boongördüğü 350 bm yenı ış alayunca, adaym otuziki dişini sayıyorsunuz. nı yanında mütevazi kalıyor. Peki, sonuç? Yalnız mevcut jş hacmıni devam ettirmek içm ıse Ispanyol Televizyon çağımızm en önemli siyasal araçlannelconomisinın yılaa yüzde 3 odan birisi. Buna kimsenin bir diyeceği yok. Yine de bu rarunda büyümesi gerekiyor. Iş aracın ne zaman etkili olacağı, ne gibi durumlarda geri sızlik sorununa gerçek bir çötepeceği kolay kolay kestirilemiyor. züm bulmaft ıçm bu oranm yüz de 5'e çıkanlması öneriliyor. Oysa 1982 için yapılan tahminler, Ispanyol ekonomismin yılda yüzfle 2 oranında büyüdüğünü gösteriyor. Bundan 8 yıl önce işsizligin 1982'de îspanya'da 2 milyonu bulacağını tahmin eden ünlü iktisatçı Prof. Jose Ramon Lasuen 5 milyar 800 bin dolar olan ödemeler dengesi açıgının da çok önemli bir sorun olduğunu söylüyor. Lasuen, «eğer ödemeler dengesi açıgının kapatüması için gayret sarfedilmezse, İspanya dört yıl içinde Arjantin ve Brezüya'nın durunıuna düşecektir. İhracata yönelik yatırtmlar artınlmazsa büyüme tuzı durnr, ekonomi çöker» diyor. İşsizlik sorununun yanısıra Ispanya gibi teknolojisi geri ve yeni sanayileşmiş bir ülke için dış pazarlarda rekabet gücünü artırabilmek de büyük önem taşıyor. POLİTİKAYA MÜDAHALE Ozellikle 23 şubat 1981 darbe teşebbüsünden sonra Kral Juan Carlos ve ülkenin politikacıları, kamuoyunu yatıştırmak ve darbe saplantısmdan kurtarmak için büyük gayret sarfediyorlar. İspanya'da ordunun iç sorunları, politikaya karışma arzusunu artırıyor Son darbe planına adı karışan 300 ordu mensubundan, 15')nin yerlerınden almarak uzak ıllere atanması Ispanyol kamuoyunu ılgilendaren en güncel konulardan biri. Olaya adı karışan diğer ordu mensuplarınm kaderini tayin etmek ve sorunun kökenine inmek seçimden sonra ışbaçma gelmesı beklenen sol iktidara düşüyor. Sosyalistlerin askenere karşı sert bir tutum alması «darlıeciliğe» j'atkm olan Ispanyol ordusunun bu eğıiımini daha da körüklByecek bir etken olarak göstenlıyor. Askerlerm poütikaya kanşma eğilimi ya da geleneği bu ülkede estalere dayanıyor. Bundan dört yıl önce, 31 Ekimde îspanyol Anayasası 350 milletvekili ve 248 senatörün yüzde 92'sinin olum!u oy vermesiylo onaylandı Anayasanın onayı üzerinden bir ay geçmeden, ülkenin en ciddi gazetes; «El Pais» 19 Kasımda 5 sütuna şu manşeti atarak çıkıyordu: «Operasyon Galaxi: «Başbakan Suarez'e Karşı Hazırlanan Darbe Bastırıldı.» Demokrasiye geçişten bu yana küçüklü büyüklü darbe teşebbüslerı zincirinin ılk halkası olan bu operasyonu ordunun büyük bir ilgiyle izlediğmi «El Alcazar» gazetesi şu şekilde yorumiuyordu: «Galaxi Operasyonu Silahlı Kuvvetler içinde görülen memnuniyetsizliğin bir ifadesidir... Marksistler ve özerklik isteyen bölücüler ile bir olan siyasi partiler iki yıl içinde İspanya'yı ahlâkî. ekonomik ve maddi bir çoküşe sürüklemişlerdir» (23 Eîara 1978). Ispanya Askerı Birliği (Union Mılitar EspanoD'nm adeta bir yayın organı haline gelen El Alcazar gazetesinde benzerı yczılara sık sık rastlamak mümkün. Jîattâ hangi darbenin nasıt, ne zaman yapılacağını anlamak ıçm bu gazeteyi ızlemek bir anlamda zorunlu. Geçen yılkı darbenin tekniği üzerinde kodlu talımatlar veren gazete, her şeye rsğmen yayınını surdürüyor. El Alcazar'm arkasmda îspanya Askeri Birliği 1978'den bu yana Askeri Haberalma Örgütü içinde, yeraltında, gelışen ve monarşiye kaışı olan darbeci bir gruptan meydana geliyor. Bu grup 1981 darbe teşebbüsünün aıdından darbenin neden basanya ulaşamadıgı hakkında da bir rapor hazırlamış, bulunuyor. Söz konusu raporun vardığı sonuç «İspanja'yı kurtarmak için kralın ortadan kaldırılması»nı öngörüyor. El Alcazar'ın sık sık işlediği konular terör, yerel özerklik, komünizm ve sosyal problemler. Ülke sorur.larının yanısıra Ispanyol ordusunun iç sorunları da askerlerâe sık sık politikaya müdahale arzusu ujandınyor. Sosyologlar îspanyol ordusunun üç büyük sorununu şöyle özetliyorlar: 1.) Diğer Avrupa ülkelcrine nazaran Ispanyol ordusunun çok kalabalık (yak laşık 342 bin kişi) oluşu ve asker ücretlerinin düşüklüğü, 2.) 40 yıl süren Frankist rejimin bir sonucu olarak askerin siyasi tarafsızlığım kaybetmiş olması. 3.) Sivil toplumdan ayrı, bir nevi «kast» düzeni içinde yaşaması. Bolivya düzeylerıne erişmıyorsa da İspanya'da yüz yıl içinde her on yılda ortalama bir darbe teşebbüsü görülüyor. Bunun en önemli nedeni, Ispanyol Imparatorluğunun yıkılmasıyla ordunun dışarıya dönük olan siyasi emellerinin içeriye dönmesi. Kendisi General olan Franko ordunun bu emellerinı büyük ölçüde tatmin © • diyor ve bakanlarınm en az üçte birini daima askerlerden seçiyordu. Ordunun üike politikasında söz sahibi olduğu bu kırk yıi içinde sadece bir darbe teşebbüsü görülüyor. Darbecilik, demokratik rejime geçjşle birlikte hız kazamyor. Demokratik rejim vanlısı askerlerin sayısını saptamak pek mümkün değil. Darbe yanlısı olarJar terfilerle ödüllendirilirken demokrat görüşlüler sürülmek ve kariyerde ilerleyememek gibi tehlikelerle karşılaşıyor. lar. «Kızıl» fikirleriyle tanman bir asker ki kızıl sajnlmak içm demokraı; olmak yetiyor • ağzıyla kuş tutsa yülısek kaa«melere terii edemiyor. Bundan ötürü, ilerici görüşlere sahip olanlar mümkün olduğu kadar flkirlerini belli etmemeye çalışıyorlar.