Catalog

Vergi iadesi sistemi, sanayi ürün ihracatını arttırmıyor t...Dış tlcarette, fcalkınma planının dış kaynaklara bağlılıgın azaUılması amacmda güçlükier yaratan bir gelişme içinde bulunulmak tadır. (...) Üçüncü planda kalkınmanm önemli göstergelerin'den biri olarak kabul edilen yatırım mallan ihracatmın toplam ihracat içindeki payının yüzdc 5 olan hedefine karşıhk. gerçekleşmenin yüzde 1.5 dolayında kalması gerek sanayileşme, gerekse dış ticaret hedefleri açısmdan olumsuz bir geiişmeyi göstermektedir.» 3Tukarıdaki satırlar IL'TS ekoromik programının 31 ocak 1976 tarihinde Resmi Gazetede yayınlanan «İhracattaki Gelişmeler» başlığı altındaki bölümünden almmıştır. Ancak, bu dış ticareti ve ihracatı bir büttin içinde e!e alan bir değerlendirmenin sonucudur. Oysa, bizim amacımız dış ticareti ve ihracatı sadece vergi iadesi açısından incelemektir. Vergi iadesi iyidir, kötüdür. Yolsuzluk yapılır .yapılmaz. Bunlar ayrıdır. Vergi iadesi bütçedeki ödeneklerden, piyasadaki para hacmine, dolaylı devalüasyondan, Banayileşmeye değin değişik konularla ilgili olabilir. Biz şimdi burada tüm bu tartışmaları bir yana bırakarak, daha doğrusu onları veri alarak, vergi iadesinin tek başına üırcat üzerine etkisini ortaya koymaya çalışacağız. Dolayısıyla «sınaı mamullerin ihracatını özendirmek ve sanayileşmeye dayah ihracatı geliştirmek» amacıyla getirilen vergi iadesinin bugünkü yermi belirlemeyi deneyeceğiz. ihracatta vergi iadesi ÎNCELEME: Yakın DOĞAN VERGİ İADESİ KENDI IÇtNDE BÜYÜK TUTARSIZLIKLAR, HAKSIZ KAZANÇLAR SAĞLAYAN BİR KURUMDUR VERGİ İADESİ UYGULAMASINDAN SONRA TÜRKÎYE'NIN DÜNYA TİCARETİ IÇINDEKI PAYI DÜŞTÜ Maliye Bakanlığınca bu konuda hazırlanan bir rapora göre Ise, vergi iadesinin uygulanmasmdan sonra Türkiye'nin dünya ticareti içindeki payı binde 2.6'dan bmde 1.8'e düşmüştür. (Cumhuriyet 19 kasım 1975. thracatta Teşvik Tedbirleri) ÜRÜNLER iTiBARiYle Vergi iadesinin ihracat üzerindeki etkislnl göstermek açisından. Mer kez Bankasmın yukarda belırtilen raporunda vapılan çalışma son derece ilgi çekicıdir. Raporda bazı ürünler seçilmiştir. Seçimde ihraç edilen ürünlerin «sınaı» nıtelikte ürün olmasına düc kat edilmiştir Böylece vergi iadesinin ilkelerine ve amacma ne ölçüde bir uygunluğun bulunduğu belirlenmek istenmıstir. Seçilen onbir ürün vıllar ttibarivle miktar de*er ve versi iadesi olarak ayn ayn karşılaştınlmıştır. Onbir Urüne ilişkın araştırmanın rakamlarla gelişimi tablolar hallnde gösterildikten sonra, her ürün tablosu bir değerlendirmeyle bağlanmaktadır. Biz buraya ürünler itibariyle deSerlendirmelert aktaralım: BUZDOLABI: Buzdolabı ihracatımız vergi iadesi uygulamasmdan sonra artış göstermekle birlikte 1968, 1971 ve 1972 yıllarında bir evvelki yıla göre düşüş gostermiştir Bu da göstermektedir Ri, vergi iadesi uygulaması ihracatı artırmak için bir tedbir defeildir. İhracat bunlann dışında baska kosullara baglıdır. DtKtş MAKtNASI: Dikis makinası ıhracatı buzdolabı ihracatmdaa daha düzenli bir seyir izlemiştir. Düşüş sadece 1972 yılındadır. Vergi iadesi uygulamasının bu malın ihracatında daha etkili olduğu söylenebilir. ELEKTROLİTtK BAKIR: Bu malın ihracatı düzensizdir ve vergl iadesi bu ihracatta olumsuz bir etki göstermektedir. ÇÎMENTO: Son yıllarda ülkemizde hızlı şehirleşmenin sonucu olarak üretim artmış, lnşaat sektöründe zaman zaman ortaya çıkan duraklamalar sonucu da stoklarda meydana gelen yükselmeler vergi iadesi uygulaması ile eritilmeye çalışılmıştır. Üretim deki bu artış ihracatın cazip hale gelmesinden degil, yurt içl talepte hızlı şehirleşme sonucu meydana gelen artıştandır BOYALAR: Boya ihracatı zaman içinde düzensizlik göstermektedir ve vergi iadesinin bu malın ihracatında olumlu etkilerl yoktur. GULYAĞI: Gülyağı üretimine ve ihracatına vergi iadesi uygulanmasının fazla bir etkisi yoktur. ZEYTİNYAĞI: Zeytinyağı ihracatmın. üretimin kendisine has özellikleri dışında da düzenli oir durum göstermediği açıktır. Vergi iadesi uygulamasmdan sonra da bu durumda önemli bir değisik lik yoktur. PAMUK İPLİGİ: 1968 1973 döneminde pamuk ipliği ihracatmın devamlı ve büyük bir artış gösterdiği görülmektedir. Bu artışta vergi iadesi "uygulamasının ne miktarda payı oldugunun tesbitl çok zor, hatta imkânsızdır. Çünkü, bu devrede pamuk ipliğinin dış piyasada fiyatı çok yüksek oldu£u gibı. taleo yönünden d» piyasa çok müsaittir. Pamuk ipliğinde vergl iadesi uygulaması olmasaydı dahi, büyük bir olasılıkla yine aynı miktarlarda ihra cat yapılması mümkün olabilecekti. TÜN İPLtĞt: Vergi iadesi olmasaydı dahl. yine aynı miktarlarda İhracatm yapılması mümkündü. HAM BEZ: Bu mal ihracatında vergl İadesi dışındaki koşullann etkili olduğu görülmektedir. MERSERtZE BEZLER: Vergi iadesiyle ihracat arasında yakın bir ilişki yoktur. Merkez Bankası raporu smai üretim ve smai ihracat ile vergl İadesi arasında bir bağlantı bulunmadığını kanıtlamışür. ; < ' , ! \ | | | | ; İHRACATIN iTHALÂTI KARŞILAMA ORANI Vergi iadesinin ihracatımız üzerindeki etkilerinin olumlu mu, olumsuz mu olduğunu ortaya koymak için, bazı ölçülerden hareket etmeîç ve bunları yıllar itibariyle gözden geçirmek. gerekmektedir. Sözü edilen ölçülerden ilki, ihracatm ithalatı karşılama oranıdır. Doğan Avcıoğlu «Türkiyenin Düzeni» isimli yapıtmda ihracatın ithalatı karşılama oranının 1923 yılmda yiizde 58.8 oldugunu belirtmektedir. (Cilt I, s. 340). Vergi iadesi ilk kez 1964 yılında uygulanmaya başlanmıştır. 1965 yıhndan itibaren amlan oranın gelis mesıni izlersek. şu rakamlarla karşılaşırız: 196ö'de yüzde 81. 1966da yiizde 68. 1967'de yüzde 76, 1968'de yüzde 65, 1969'da yüzde 67, 1970'de yüzde 62. 1971'de yüzde 57, 1972'de yüzde 57. 1973de yüzde 63, 1974'de yüzde 40 ve 1975'de jüzde 29. Ticaret Bakanlıfı istatistiklerinden elde edilen bu rakamlar, ihracatm yıllar itibariyle ithalatı karşılama oranında önemli bir değişiklik olmadığım ortaya koyrnaktadır. Tam tersine vergi iade Bir.den yararlanan bir ihracatm ithalatı karşüarken zaman zamn önemli ölçülerde düştüğünü göstermektedir. Hele vergi iade si uygulamasınm arttığı, yani vergi iadesinden yararlanan ihra catın oran olarak arttığı son altı yıl içinde, 1973 yılı hariç, ihra catın ithalatı karşılama oranı 1923 yılı düzeyinden bile düşük kalmıştır. Oysa amaç ihracatm ithalatı karşılaması ve bu oranın 100'e yaklaşmasını sağlamaktır. Vergi iadesinin sısteme getirilme nedenlerınden biri de budur çünkü. İhracat artışı vergi iadesi artışının altında kalıyor Vergi iadesinin İhracat üzerindeki etkilerini incelemede kullanılan ölçütlerden biri de ihracatm değer ve daha önemlisi mıktar olarak değişimini gösteren istatistiklerdir. Merkez Bankası uzmanlarınca hazırlanan 23.5.1975 tarih ve 475 sayılı rapordan bu tür bir değerlendirmenin ana hatlarım okuyalım: «İhracatımızı değer olarak inlecediğimizde. 19501960 yıllan arasında ihracatm dalgalı bir durum gösterdiği görülmektedir. 1960'dan sonra daha düzenli hale gelen ihracatımız, 19631968 yıllarmdaki düşüşler hariç, devamlı bir artış göstermiştir. Vergi iadesi uygu ! ' , ; • : lanmadıgı yıUardaki ortalama ihracat artışı yüzde 3.74, 19641974 yıllan arasmdaki ortalama artış değer olarak yüzde 14.52'dir. Ancak kesin bir sonuca varmak için miktar itibariyle artışlara bakmak gerekir. Miktar olarak ihracat artışı 19641974 yıUarı arasın da yüzde 8.68'dir. Değer olarak ve miktar olarak ihracatımız aynı oranlarda değişmemekte, biri artarken. diğeri azalabilmektedir. Nitekim 1973 yılında miktar itibariyle ihracatımız bir önceki yıla göre yüzde 3'lük bir düşüş gösterirken, aynı devrede değer ihracatımız yüzde 45.58lik bir artış göstermiştir.» Ingilterenin yeni başbakanı bu akşam belli oluyor Dördünü ılımlı, ikisini sol kanadın desteklediği adaylar arasında en güçlüsü Dışişleri Bakanı James Callaghan ; j | SANAYİ DALLARINA GÖRE Şimdi vergi iadesi uygulamasıyle, iadeye konu olan sanayi dallan arasmdaki etkileşimi gösteren bir tabloyu ınceleyelim. Tablo ana sanayi dallanndaki ihracatm hangi yıllarda vergl İadesi kapsamına alındığını, iade uygulanması ile birlikte ihracatm ne ölçüde arttığını göstermektedir. Aşagıdaki tablo 1975 eylül ayı ile iadenin o sanayi dalı için uygulanmaya başlandığı yılı karşılaştırmaktadır: j j j | | JAMES CALLAGHAN IUmk kanadın en güçlü MICHAEL FOOT Sol kanadın destegi yetmeye. bUir işçi Partili altı bakan başbakanlık için yarışıyor LONDRA Toplam 13 yıl boyunca îngiliz Işçi Partisi'nin lideri ve 10 yılhk Başbakanı olarak, kendi deyişiyle .daha genç birine yer açmak., partisinin sol kanadma göre .yorulduğu için. Muhafazakâr Parti liderlerine göre ise «ekonomik sorun'ann üstesinden jelemedıın için» istifa eden Haroİd Wilson' un Londra'da Downing Street 10 numaradaki koltuğuna oturacak kişinin bugün belli olması beklenmektedir. Bir süredir Liberal Parti lideri Jeremy Thorpo hakkmdaki homoseksüellik suçlamasıyla ilgilenen İngiliz kamuoyu, daha prenses Margaret'in boşanma öyküleri bir sonuca bağlanmadan, dikkatini şimdi de \Vilson'un ardılı sorununa çevirmiştir. İngilizlerin geleneksel tutucu özelliklerini imâ eden bazı Batılı yazarlar bu üç olayın ardarda gelişini alaylı bir dille birbirine baglayarak «Ingiltere üzerindeki uğursuzlugun üçüncü oyunu» demektedirler. yol açacağını beftrtmektedirler. Başbakan adaylarının tümü 2530 yıliık siyasal dfney sahibidirler. • James Callaghan: 64 yaşmdaki Callaghan 1945 yılmdan beri İngiliz Işçi Partisi Milletvekidir. 196770 yılları arasında İçişleri Bakanhğı görevini yürüten Callaghan 1964'ten beri Wilson hükümetinin Dışişleri Bakanıdır. 1963 yıhnda İngiliz İşçi Partisi Başkanlığı seçımlerinde Wilson'a karşı aday olarak çıkan Callaghan'a İngilizler «Güneşli Jim» admı takmıştır. Callaghan'ın İşçi Partisi içindeki sağ kanatla kesin bir bütünleşme içinde olmadığı ileri sürülmekle birlikte, sol kanat Başkan adayınm kesinlikle karşısmda olduğu bilinmektedir. • Roy Jenkins: oi ya^ır.daki Roy Jenkins 1948'den beri İşçi Partisi milletvekilidir. 196465 yıl larında Havacılık Bakanı. 196567 ve 19671970 dönemlerinde Maliye Bakanı, 197072'de Parti'de Wilson'un yardımcılığı ve 1974 ten günümüze İçişleri Bakanlığı görevindedir. Roy Jenkins'in Başbakan adaylığı partinin sol kanadının ve İşçi Sendikalarının tepkilerine yol açmıştır. İşçi Partisi örgütünün sag kanadını temsil eden Jenkıns, Muhaîazakâr Partinin tavnnı benirnseyerek İngiltere'nin Ortakpazar'a katılması yönünceki kampanyayı destekle Verırl tadestnin Sanarl dallan başladıçı yıl Gıda 1964 İçki 1965 Dokuma Giyim 1964 Orman Ürünleri 1964 Kâğıt 1985 Deri ve Kösele 1964 Kimya 1964 Cam 19«5 Demir Çelik 1965 Madenl Eşya 19fi5 Makina Yapım 1966 Elektronik 1968 Karayolu Taşıt 1967 Demiryolu Taşıt 1974 Lâstik 1989 1975 eylüiünde 1975 eylülünde haslanpç •*• I başlangıç yilına lına RÖrp öde \ EÖre fhracat arnen verjri tadesl i tıj oranı oranı <%) (%) 56.0 27.7 61.5 30.7 : 57.6 69.9 16.2 ; 7.4 843 112.8 78.4 1210.2 13.6 395.5 1467.8 1161.4 3.7 702.6 0.0 11.61 2339.9 44.8 1137.9 4259.0 1401.7 •. 14 1726.0 0.0 7.» Kaynak: Ticaret Bakanlığı İhracat • Vers» tadesl tstatisttklerl i HAROLJ) YVİLSO.N Onüç yülık partl liderliği ve on yülık basbaJtarüıktan sonra. Tablonun ortaya koyduğu son derece önemli bir sonuç vardır. Bu ı sonuç vergi iadesi sisteminin sanayi ürünlerinln ihracatını art , tırmadığmı, tam tersine ihracatı arttırma görünümi) altındsj ihracatçıya çok büyük çıkarlar sağlandıgını kamtlamaktadır. ; Dokuma. elektrik ve lâstik sanayileri dışında, diğer tüm an» ! sanayi dallarında ihracat artışı. vergi iadesi artışmın altında 1 kalmaktadır. Örneğin. kimya sanayi ihracatı 1975 eylülünda 1 1964 yılına göre 12 kat artarken, ayn1 dönemde vergi iadesi: tam 23 kat artmaktadır. Madeni eşya ihracatı 14 kat artarken, vergi iadesi 42 kat artmaktadır. İçki sanayiinde ihracat. iadenin verilmeye başlandığı yıla göre üç kat artarken, ödenen vergi iadesi altı kat artmıştır. Dolayısıyle vergi iadesi sanayi, ürünlerinde ihracat artışını vergl iadesi artışı oranında etki ; lememektedir. Oysa, bu sistem ihracatı artıncı bir etkl yapı' yor olsaydı, tablonun son sütıınundaki rakamlarm hepsı. dokuma, elektronik ve lâstik sanayiinde olduğu gibl, ikinci sütundaki rakamlardan daha düşük olurdu. : mişti. İngiliz basm ve kamuoyu Jenkins'e başbakanlık ve parti lıderlıgı için şans tanımamaktadır. • Anthony Crosland: 57 yaşın daki Crosland 1950'den beri İşçi Partisi milletvekilidir. 1965'ten bu yana Eğitim Bakanlığı, Ticaret Odası Başkanlığı ve Yerel Yö netim ve Bölgesel Planlama Bakanlığı görevlerinde bulunan Crosland 1974'ten beri de Çevre Bakanıdır ve İşçi Partisinin sağ kanadın dandır. İşçi Partisinin sol kanadının îngiltere Başbakanı ve Parti Baş kanı adayları Anthony Benn ve Michael Foot'tur. • Anthonv Benn: 50 yaşmdaki Benn, 1943 yılında İşçi Parti sine girmiş, Haberleşme ve Sanayi Bakanlığı yapmış, 1975'ten günümüze dek Enerji Bakanlığı görevini yürütmüştür. Benn, son yıllarda İşçi Partisinin sol kana di içinde yer almıştır. Sanayi Bakanı olduju dönem çeşitli kuruluşlan devletleştiren Benn, İngiiiz İşçi Partisinin sağ kanadı ve sermaye çevreleri tara fmdan şiddetle eleştirilmiş ve çeşitli baskılar sonunda görevinden uzaklaştırılmıştır. Parti taba mnda desteği olan Benn'in İşçi Partisi Parlamenterleri tarafından Parti Başkanlığına ve dolayısıyla Başbakanhğa getirilme olasılığı pek yüksek değildir. • Micheal Foot: 62 vaşmdaki Foot İşçi Partisinin sol kanadı «SüperWilson> Başbakanlık koltuğunda en uzun oturan İngiliz olmak rekorunu elinde tutan Harold Wilson'un, bu görevi sırasında 472 kabine toplantısına başkanhk etmesi ve on iki bin parlamento sorununa cevap vermesinin yanı sıra sürekli olarak günde on iki on dört saat çahşması. yurttaşlarmın kendisine .süperWilson> admı takmalarma yol açmıştır. Yakm çalışma arkadaşları ve daruşmanlan \Vilson'un istifasınm en az iki yıl önce verilmiş bir karara dayandığmı ve ekonomik sorunlarla hiç bir bağlantısı olmadığını öne sürmektedirler. Wilson'un yerini alacak dörduncü Işçı Partisi Başkanı ve İngiltere Başbakanımn bugünkü oylama sonucu belli olmaması. adaylann hiç birinin salt çoğunluğu elde edememesl durumunda, en az oy alan bir ya da iki adayın çekilmesiyle 30 martta ve yine gerekirse 5 nisanda yeni turlar yapılacaktır. Altı aday arasında en yüksek sans İşçi Partisi sağ kanadının desteklediği Dışişleri Bakanı James Callaghan'a tamnmakta, ikin ci güçlü aday olarak sol kanad;n desteklediği Çalışma Bakanı Michael Foot gösterilmektedir. Wilson'un eski kabinesinin Bakanlarmdan altısı co23'e vac ran enflasyon, o6'ya ulasan işsizlikle ve her gün büyüyen ödemeler dengesindeki açıkla mücadele etmek üzere İngiltere'nin Başbakanı olmak için yarışmaktadırlar. İngiltere'deki siyasal gözlemciler Callaghan ve diğsr sağ kanat adaylanndan birinin Başbakanhğa gelmesinin ülke politikasını pek değiştirmeyecegini. Foct ya da Enerji Bakanı Tony'nin başa geçmesinin İngiltere'deki çeşitli kurumların devlet. ROT JENKtNS İşçi Partisinin Ortakpazar yanlısı .bakanı. DENİS HEALET Sola fazia rüklenerek şansını azaltU. nın yaym organı olan Tribune gazetesinde çeşitli görevler almıştır. 1974 yılının mart aymdan beri Çalışma Bakanlığı görevini sürdüren Foot'un, Benn'den daha solda olduğuna inanan İşçi Partisi Parlamenterleri tarafından desteklenmesi beklenmektedir. • Denis Healey: 50 yaşmdaki Healey 1952 yılmdan beri Parlamento'da çeşitli görevler almıştır. 1974'ten beri Maliye Bakanı olan Healey. Callaghan ve Jenkins'ten sonra ılımlı kanadın en kuvvetli Parti Başkanı ve Başbakan adayıdır. Ancak Healey'in geçen hafta Parlamento'da sol kanada yönelttiği şiddetli eleştirinin seçilme olasılığmı azalttığı öne sürülmektedir. İngiltere'de îşçi Partisi seçmenlen arasında bir soruşturma yapan «The Sunday Times. gazetesine göre, İşçi Partililerin °!>48'î Callaghan'ı en iyi Başbao kan adayı bulurken, ,o7'si karşı görüşteler. İşçi Partili seçmenlero den 'ol2'si Benn'in Başbakan olraasını isterken o/o30'u Benn'i iyi bir lider olarak görrnemişlerdir. Healey ve Jenkins İşçi Partisi seçmenlerinden Başbakan olmak için «"oll'lik oy alırken, «ol6'sı Healey ve Jenkins'i parti liderliği için yeterli bulmamışlardır. Foot'un İşçi Partisi lideri olmasına karşı olan seçmen oranı "»30'dur ve sadece îşçi Partisi'ne oy verenlerin ancak »»7'si Foot'un Başbakan olmasını istemiştir. Grosland'e İşçi Partili seçmenlerin °,'o2'si Başbakanlık şansı tanımış ve ••'»18'i ise liderliğine karşı çıkmıştır. (Dı? Haberler Serrisi) SiSTEMiN ÖZETi n Son olarak ihracatta vergi iadesinin ihracatımız Üzerindeki etMsinl 1 ortaya koyarken biitün bıı sistemi tek bir tabloda özetlemelC yararlı olacaktır. İadenin uygulanmaya başlandığı 1964 yılın; dan 1975 sonuna kadar yıllar itibariyle yapılan ihracat, bu ü*j racat içinde vergi iadesinden yararlanan ihracat, şimdiye kadar; ödenen vergi iadesi gösterilecektir: ! YILLAR İTİBARİYLE İHRACAT • VERGj tADESi iLŞltâi (Bin TL.) ı il : 13 2 = î* "52 = i •o e s a, M •7. S o 18.4 17.4 15.8 14.3 13.1 18.1 17.5 21.4 27.4 34.8 39.3 37.0 > s. 104 3U3 22ü 250 248 1.427 1.733 1.825 3.2112 7.390 6.526 7.401 c= 12 29 28 25 58 208 290 385 718 920 ÎI lıı C a w 1964 1965 1966 1967 1968 19K9 1970 1971 1972 1973 1974 1975 3.607 4.174 4.415 4.701 4.468 4.832 6.408 9.091 11.876 18.051 21.448 20.666 1.054 U£ 9.6 12.7 10.0 23.4 14.6 lb.7 21.1 ZiA 14.3 ı | 1 i 1382 15.7 20.2 Ankara Ankara •.. Ankara Ankara ... Ankara Kaynak: DPT, îhracatta Vergi Uygulaması Maliye Hazine Gn. Md. Toplam ihracat içinde smai ürünlerin İhracatı son onbir yılda yila de 18'den yüzde 37'ye, ancak iki fcatı artmıştır. Aynl dönemde iadeden yararlanan ihracat 71 kat, ödenen vergi İadesi ıse 11! kat artmıştır. 1964 yılmda toplam 12 bin lıra vergl iadesi ödea miş, 1975'de bu rakam bir mılyar 382 bin lıraya yükselmiştir. Şu andaki uygulama üzerine gerek Merkez Bankası, gereKse Mall ye Bakanlığı uzmanları değişik eleştirüer Retirmişlerdir. Yer geldikçe bu yazı dizisi içinde de, anılan eleştirilerden almtılaı yapılmıştır. Eleştirileri özetlemek gerekirse, bunlan ild nokta da toplamak mümkündür. İlki, vergi iadesinin önemli ölçüde «devlet hazinesi soygununa yo! açtığı, ihracatın artışına ve yurt içinde üretimin sınaı ürünle; yönünde niteliğini değiştirmede bir etkisinin olmadığı» gerek çesiyle, uygulamaya son verilmesi noktasmda yoğunlaşmakta dır. îkinci eleştiriler vergl tadesinin sürdüriilmesinln yararl olacağını savunmakta. ancak mevcut uygulamanm mutlakî gözden geçirilmesi gerektiğini benimsemektedirler. özellikle iç ve dış fiyat farklannın süreklı olarak Izlenmesi. uyguiama nın merkezi bir otorite ya da kuruluş taratından vürütülmesl iade kapsamına alınacak ürün ve oranlann seçiminin yenideı ele alınması, denetim yollannın yogunlaştınlması uygulamads düzeltilmesı gereken ana konular olmaktadır. \rergi iadesi fcuşkusuz kendi İçinde büyük tutarsızlıklar. haksız ka zançlar sağlayan, amacını y r ı n e getiremeyen bir kurumdur Ancak bu, sistemin mantıgınrian, lşleyiş biçiminden soyutlana maz. Vergl iadesi. hem bugtinkü işleyişi, hem de Kendi ıçın deki mantığı ile mevcut üretim ilişkiierinin ihracata yansıma sıdır. B t 1 T I Alpkaya'nın avukatı Prof. Erem.. Orgencral Emin Alpkaya iie ilgili soruşturma sürüyor. Deniz Gezmis'e idam kararı veren hâkim Aibay Mehmet Turan, Eır.in Alpkaya'nın ifadesini aldı. Bugunlerde ya dava açılacak ya da takipsizlik kararı verilecek. Emin Alpkaya, Türkiye Barolar Birliği, Başkanı Prof. Faruk Erem'i, avukat olarak tuttu. Erem, Alpkaya'yı dinlediklen sonra, askerl tavcılığa bir dilekçe vermeyi düşünüyormuş... Türkeş ile ilgili önerge.. CHP, Türkeş ile ilgili bir gensoru önergesi daha hazırhyor, bu gensoru önergesi için. belgeler toplanıyor ve bir dosya yapılıyor. CHP Genel Merkezi bu iş için, CHP Ankara Senatörü Prof. Uğur Alacakaptan'ı görevîendirdi. Alacakaptan, Ceza Hukuku Profesörüdur. Gensoruda. Türkeş ve MHP'nin, ceza yasasmm hangi hükümlerini çiğnediği de yazüacak her halde... Göbek yapacakmış.. Ankara Belediye Başkanı Vedat Dalokay, bazı benzin bayileriyle llgilenmeye başlamış, özellikle bazı politikacılarca işletilen benrin bayileri, Belediye mevzuatının elverdiği ölçiıde, kontrol edilecekmiş. Bazı benzin istasyonları da, yol kavşaklarına rastladığından «Gbbek» yapılmak, üzere kamulaştırılacakmış... Özkot'un pasaportu.. Ecevit'in, Libya gezisine Adil Özkol da katılacaktı Ne var ki Özkol, Türkiye işçi Partisi yoneticilerindcndi ve cezaevinden af yasasıyla birlikte çıkmıştı. Bu nerienle pasaport alması biraz uzun sürecekti. Ankara Em niyeti «Olur efendim hemen veririz» dediyse de, Özkol'un pasaport işl, İçişleri Bakanlığında «Aşırı akımlar» v> «Bolücülükn işleriyle uğraşan yetkililere takıldt, kaldı, gerçi, Ozkol ıın pasaportu için hiç bir yasal engel yoktu arrma, «İyi saatte olsunlar» işin içine girınisti, bir kez... Ölçmen ve Korkmazcan Bazı CHP'liler, Demokratik Parti Konya Milletvekili Öz«r Ölçmen ile Denizli Milletvekili Hasan Korkmazcan'ı çok beğeniyorlar. «Adamlar sağcı ama iyi parlamenter» diyorlar. Gerçekten gerek Ölçmen, gerek Korkmazcan, CHP'lileri kıskandıran bir muhalefet örneği veriyorlar. Amerikan üsleri konusunda sıısan CHP'liler, konuşan ise DP'liler oldu. AP'lilerin, Amerikan üslerini kiraya verme yolundaki eğilimleri, Özer ölçmen tarafından eleştirüdi, nerde demokratik solcu CHP'liler? Bir başka bahara.. Deniz Baykal ve arkadaşları İzmit Belediye Başkanı Erol Köse'nin çağrıst üzerine, İzmit'e gideceklerdi. Çağrı çok önceden yapılmıştı. Fakat, araya istifa olayı karışmca, İzmit gezisinden vazgcçildi. Ne olur ne olmaz, «Deniz Baykal Ecevit'e karşı gezüere çıktı» diye soz olurdu. İzmit gezisi bir başka «Bahara kaldı» şimdilik... Hazırlayan: UĞUR MUMCU