Catalog

CUMHTJRÎYET < Mart ? 1973 40 YTL UMHURIYET EKONOMI ÖNCE Alman son kararlarla genel kredi YORUM maliyetı % 25'ten 22 'ye düştü B Yaiçın KÜÇÜK CUMHURİYET 9.3. 1934 BEKLENMEYEN BİR OLAY manya'nın silâhlanmasmı zorla yasaklamanın ımkânsız olduğunu açıklamakta ve bunun bir harple sonuçlanması tehlikesi bulunduğunu ileri sürmek'edır. Bu tarz düşünce ve bunun açıktan açıga söylenmesi Avrupa umumî efkârında ve hatta dünya siyasetinde ziyadesıyle dikkati çekmiştir. Bu beklenmedik olay Belçika'da Almanya lehine bir cereyan olduğunu ve bu hususta hükümetin bövle bir karara vardığını açıkça mey dana koymaktadır". viyolonisti Matmazel Erica üzere şehrımıze gelmiştır. verdiği konserlerle büyük ustasıdır. Hangi Millî trade? Başbakan Melen'in, Ticaret ve Sanayi Odası seçimlerini ertelemek için Ticaret Bakanı ve Bakanlığını lkna etmesi en az iki ay sürdü. Başbakanın partisinin ince hesaplarj vardı. Israr etti. İstifa yolunun kapalı olduğu bir ortamda boyun eğildi. Ama aynı Başbakanm kendi kararını iptal etmesi için iki saat yetti. Odalardan gelen tepki üzerine iki saat içinde yeni kararname imzalandı. Dövize çevrilebilir mevduata son veren kararı almak Için htikümet aylarca hazırlandı. Bu enflasyon kaynağı kıırutuldu. Ama iş çevrelerinden, gelen baskı üzerine, çok kısa bir zaman içinde, karar ertelendi. Şimdi bir daha ertelenmesi için baskı var. Zaman gösterecek. Dolar devalüasyonundan sonra Maliye Bakanlığı Türk lirasımn revalüasyonu için hazırhğını tamaznladı. Ama evdekl hesap çarşıya uymadı. Enflasyonist olduğu biline biline sanayicilerin istekleri kabul edildi. Bütün bunlarrlan sonra Demirel ne yaptı? Tıpkı Anayasa değişikliği sırasmda yaptığını. «Çok iyi oldu» dedl, «keşke daha çok yapsaydınız» dedi. YUrütme organının, büyük işletmeler İçin aldığı her kararınm alkışçısı oldu. Ama aynı büyük işletmelerin, özellikle sanayiin lhtiyaçlannı karşılayacak her girişimi yasama organlarında engeiledi. Meclis'de muhalefet yaptı, yürütme organında mutabakat belirtti. Sonra da elindeki ciğeri kargaya kaptırdıktan sonra «tarifi bendedir» diyen hoca ömeği, «reformlann teminatı bizdedir» deyip çıktı. İktidara döndüğümde daha çok veririm, dercesine. Bir politikacı için yanılgılann en büyüğü gelişmeleri görmemek. Türkiye'de önemli değişmeler oldu. Artık ekonomidekl kaynakların kullanımını değiştirmek için yasama organlannın kararı eskisi kadar önemli değil. Piyat, ücret ve faiz oranlarıyle oynanarak, kısa bir dönem için de olsa, önemli kazançlar sağlamak mümkün. Bunlar yapıldı. Hem de milll irade savunuculuğunu yapan Demirel'in alkışlarıyle. Demirel kendisine bu rolü lâyik gördükten sonra, isadamlan ne yapsınlar, Demirelli demokrasiyi? Üstelik Demirel dönemini de çok iyi bilirler. Bllmeseler bu günlcre gelinir miydi? Demirel de nihayet kütlelere dayanmak zorunda olan bir partinin lideri. Sezar'ın hakkını Sezar'a vermek gerek. 1970 devalüasyonundan sonra Çukurova'mn btr büvük sanayicisi zam vapınca, haber saldı. «Vazgeçsîn» diye. Sadece Demirel mi? Demirel'in baş bankacısı da, baş maliyecisi de haber gönderrii. «Kredileri keseriz, müfettiş göndeririz?» diye. Çaresiz, zamdan vaz geçildi. Şimdi bunların kimi Bakan oldu. kimi müsteşar ama haber saian yok. Ne yapsınlar D«mirelli demokrasiyi? Demokrasiye dönüşün önünde bir engel varsa bu ne anarsidir, ne de manarşi. Sadece oligarşi. Sanayi oligarşisi. Karşılarında, büyük bankacılar, ithalâtçıiar, tüccarlar gibi yine özel sektorün parçalan duruyor. Hükümet, bu engellerle karşılaşmadıkça her isteği cevaplandırmaya hazır. Bu güven içinde, açıkca söylediler. Demokrasiye paydos denilirse, bundan sadece pariamento ve cuntacıların kayıpla çıkacağım ileri sürdüler. Böyle düşünenler demokrasiyi ne yapsınlar? Platonik aşk tarihe karıştı. Platnnik demokrasi ise hiç doğmadı. Bir incirlikte. rüzgânn yönünü anlamak için uzun incirlere bakmalı. Uzun incirler gösterir, yönü. Kavaklıkta ise uzun kavaklar. İncirlerle kavaklan kanştırmamak şart, rüzgânn yönünü anlamak için. Türkiye'deki uzun incirlerin Amerika'daki kısa kavaklardan daha kisa olduğunu söylemenin anlamı yok. • . ' •>»**•• •'. Sanayi sektörüne daha ucuz kredi sağlamak amacıyle Hükümetin Mart syından itibaren uygulanmak üzerc almış olduğu bir seri tedbirler neticesinde kredi maliyetinin en çok yüzde 3 oranında ucuzlaması temin edilmiş olmaktadır. Kredi maliyetini daha çok ucuzlatabilecek tedbirlere büyük bankalardan gelen mukavemet karşısmda H ü k t m e t , özel sanayiin kredi maliyetinin bir kısmmı Üzerine almıştır. Kabul edilen sisteme göre sanayiin bankalara ödeyecekleri faizin yüzde 6'ya kadar çıkan bir kısmı bütçeden karşılanacaktır. Genel kredi maliyetinl ucuzlatmak için Hükümet iki tedbir almıştır. Bunlardan biri bankaların uygulayacakları genel faiz oranını 1970 devalüasyonundan önceki düzeye indirmek olmuştur. Böylece borç almarfa ödenecek faiz oranı yüzde 11,5'tan yüzde 10,5a inmiş olmaktadır. Bunun dısında, son yıllarda özel sektorün çok fazla kullanmaya başladığı «iştira senetleri» komisyonunu yüzde 3'ten binde 4'e düşürmüştür. İştira senetlerinin özelliği, bir bankaya verilen senetlerin başka bir bankadan tahsiline imkân vermesinden ileri gelmektedir. Bu değljikliklerin genel kredi maliyetine etkisi, 3,000 liralık bir senet üzerinden ve gerçek bir örneğe dayanarak tabloda gösterilmektedir. örnekten de göriileceği gibi kredi maliyeti yüzde 25,4'ten 22,3'e düşmüş olmaktadır. Bu değişiklikten bankaların fazla magdur olmaması için mevduata ödenen faizlerin de düşürülmesi yoluna gidilmiştir. Yalnız, mevtfuata ödenen faizlerdeki indirmeler Türkiye ekonomisinin ulaştıgı düzeye göre gayet ılımlı tutulmuştur. Çünkü, bankalar özellikle vadeli mevduatın doğrudan doğruya, tahvil ve hisse senetleri kanalıyla, yatırımlara akmasına karşı durmaktadırlar. Bu yüzden mevduata ödenecek faizin indirilmesini istememektedirler. Büyük bankalar. alınmış karara rağmen henüz itirazlanndan vazgeçmemiş durumrfadırlar. Maliye Bakanlığmdan, alman kararlara kendilerinin uymaları haür.de bile küçük bankaların uymayacağını bildirerek, karardan dönülmesini talep etmektedirler Hükümet, bankaların neler lstediğini bildiğı için. kredi maliyetini düşürmenin yükünü Hazineye yüklemeyı tercih etmiştir. Teşvik tedbirlerinden yararlanacak firmalann alciıkları kredir.in faizinln önemli bir kısmını bütçerfen ödemevi kabul etmiştir. elçika Başvekili ile Hariciye Nazın Belçika Âyan Meclisinde bütün Avrupa ve özellikle Fransa'da mühim yankılar yapan birer nutuk söylemişlerdir. Bu konuşmaların konusu silâhlar meselesidir Belçika, Fransa'nın müttefikl olduğundan, Almanya'ya ait meselelerde daima Fransa'ya yardım ve onun cephesinde hareket etmesi beklenmektedir. Fransa silâhları bırakmak meselesinde Almanya'nın eşitlik hakkını daima reddetmektedir. Şimdi Belçika Hükümeti Al AVRt'PA'NIN en meşhur Morıni, iki konser vermek Sanatkâr. Orta Avrupa'da bir ün yapmış bir keman İŞTİRA SENETLERİNDE Mart 1973'ten önce Mart 1973'ten itibaren Senet T n t a n Vadcsi Fai» Koralsyon P T T 3.000 TL. 3 ay 90,08 23,50 20,00 3.000 TL. 3 ay 82,25 12,00 20,00 KREDİ MALİYETİ Mnamele Verglsl 33,39 28,56 Damgs Resml 17,00 17,00 Muhabir Gideri 15,00 15,00 Kesintl Toplamı 198,97 174,81 Faiz oranı (Kredi maliyeti) "»25,4 "/o22,3 BULMACA 123456789 haraplıklar zararlar vermek tjerelemek manasuıa ÎUKARIDAN AŞAGIYA: 1 Değersız önemsjz, d e r me çatma. / tazıa s ü n r e k , zamanı aşmak 1 yahut vukarıya doğru yükselmek Bir aota. 3 TERSİ Arap Yarunaaismda petrolca zengic bü emlrıik TERSİ daha asağı derecede" 4 Kimyada kromon sımgesı Yü dızların belli bir znmantlakı ver ierini gösteren çizeige s tlerı derecede çiçek bozuğu olan. 6 Havada ÇOK «Z oulunan vo sıvılaştırılmış navadan elde e dılen aydmlanma araçlarında kullanılan oir ga2 Arapçada bin tane adı olduğu «öyltnen hayvan. 7 Bir seyin vere ba' kan tarafı TERSİ eerektiftiude bir işin kendısinden sfırtıian ilgilisi, sorumlu (yen) dil) aurumunda olan. » tçine yağ, EU gibi sıvılar konulan hayvan derisi TERSt bir besın. 9 'fj. kâğıtla oynanan bir iskambil oyunu Üstü kapalı büyük gemi tamir, ^yapım ven. MEVDUAT KABULÜNDE UYGULANAN FAİZ ORANLARI (T) (5) (3) (J) (5) Bankalar arası mevduat Resml mevduat ( S . S . K u r u m u İçin tasarrul mevduatı faizl) Ticari mevduat (Vadeli + Vadesiz) Vadesiz tasarruf mevduatı (3 aya kadar vadeli rfahil) Üç aydan bir yıla kadar vadeli tasarruf mevduatına 1978 Serbest 0,5 Faiz verilmiyor 2,5 4fl 7,0 9,0 © Bir yıldan iki yıla kadar vadeli tasarruf mevduatı (7) iki yıldan fazla vadeli tasarruf mevduatı 1970 1,0 1,0 1.0 3,0 6.0 9.0 9,0 196f 2,0 2,0 2,0 3.0 50 , 6,5 6,5 Teşvik Tasarısı için özel sektör ikiye bölündü özel sektörün teşvik tasansı konusunda bir tek görüş etrafında birleşme çabası başansızlığa uğramıştır. Türkiye Ticaret Odaları, Sanayi Odalan ve Borsalan Birliği, belU başlı odaların temsilcilerinin katılmasiyle yapmış olduğu toplantılar sonucunda tasarıdaki teşvikleri ye tersiz bulduğrınu açıklamıştır. Sanayi Odalarının kendi aralarmdaki toplantının sonucunda ise tasaruun getirdiği teşviklerin bir kısmından vazgeçilmesi istenmiştir. Sanayi odalannın toplantısına Ege Bölgesi Sana>n Odası katılmamıştır. 6 üin Sanayi Odası temsilcisi de aym hafta içinde yine Ankara'da toplanan Odalar Birliğinin tejvik tasarısıyle ilgilı olarak yaptığı toplantıya katılmayacaklarını bildirmiş lerdir. Adana, Ankara, Denizli, Eskişehir, Kayseri ve Istanbul Sanayi Odaları temsilcileri, teşvik ta sarısına itirazlannın bir kısmını basına açıklamışlardır. Bunlar arasında teşvik uygulamasının beyan esasına göre değıl proje değerlendirmesine dayanarak yapılması, Gelir ve Kurumlar vergisinden 10 yıla kadar uzayabüen muaîiyetin sadece geri kalmış bölgelere yapıla^ cak yatırımlara verilmesi, tasarıda kurumlara tanınması öngörülen yatınm indiriminin şirketlerin hukuki yapısı gözetilmeden ayrıcalıksız olarak uygulanması yer almaktadır. Bunun dışında Sanayi odaları, tasarıda yer aian bazı teşvik çeşitlerinden vaz geçilmesini istemişlerdir. Bunlar arasında, mesleki eğitim için yurt dışına gönderilen usta ve işçiler için yapılacak masrafların iki katmın vergiden düşülmesine imkân veren madde de vardar. Aynca, fir maların istihdam edecekleri yabancı uyrukiu personel için yapılacak odemelerin vergiden düşülmesi prer.sibine de sanayiciler karşı çıkmışlardır. Meclis'teki tasanda yer alan bu hükümler, en büyük firmalara personeli arasmda bir ayınm yapma imkârunı getirmekteydi. 6 ilin sanayicileri, tasarıdaki istihsal vergisi istisnası, Devletin özel sanayicilere tndirimli olarak mal ve hizmet satması, yatırımlara döviz tahsisi, yatınm öncesi yol gösterici tedbirler gibi teşviklerin de tasarıdan çıkanlmasmı istemişlerdir. Bunlann bir kısmınm Sanayi ve Teknoloji Bakanhğma devri, Sanayiciler tarafından tavsiye edilmiştir. Bütün bunlardan başka getirilen teşviklerden sapmalan kontrol edebilecek tarif ve imkânlann açık bir şekilde ortaya konmasını zorunlu gördüklerini belirtmişlerdir Sanayicilerin toplantısma katılmayan Ege Bölgesi Sanayi Odası, Odalar Birliğinin düzenlediği aynı konudaki toplantıda, özel sektörün «bir ön denetime ihtiyaç yoktur» diyerek hem pro je esasına göre teşvik sistemine ve hem de her türlü kontrol tek liflerine karşı çıkmıştır. Egeli sanayiciler tasarıyı, «Olumlu, tu tarlı sve yapıcı» bulmakta devam etmekte ve «Bir reform» olarak nitelemektedirler. Fakat bu görüşlerini Odalar Birliğine de ka bul ettirememişlerdir. Odalar Birliği de yayunladığı açıklamada beyan usulüne dayanan teşvik sistemini reddederek proje değerlendirmesine göre teşvik sistemine dönülmesini istemişler dir. Böyle bir sistemin fazla kapasite yaratümasını önleyeceğini ileri sürmüşlerdir. Ege Sanayi Odası ise, Üçüncü Bes Yıllık Plan ve tasannın gerekçesindo ileri sürülen «Artık fazla kapasite yarstmaktan korkmayahm» düsturuna bağlı kalmaktadır. Odalar Birliği de yatmm indiriminin sadece kurumlara uygu Fajcaj^söyleyenler var. Bunlar toçij^iğe içerden bakanlar. Bir şeylrriçirie girdiniz mi, dışındah'b'Ikamazsınız. Çiçek pajajmda rakı içerken sanayi oligarşisini mütevazi, sevimli ve demokrat bulursunuz. öyledirler. Ama Çiçek pasajında tanımak yetmez. Üstelik sanayi oligarşisi sadece rakı içmez. Türkiyede büyüklerm en büyüğü; Koç Grubu Türkiye'de en büyük işletme, «Koç Grubu» olarak bılinen Koç Holdmg ve çevresindeki firmalar topluluğudur. 1969 yılında sermayesinı 150 milyon liraya çıkaran Koç Hoîding : in doğrudan veya dolayh olarak kontroî ettiği firma sayısırun 150'ye ulaştıgı ve sermaye toplamının 2 milyar lirayı bulduğu tahmın edilmektedir. Koç Holdmg, aralık 1963 tarihinde kurulmuştur. Kurulmadan önce de bir çok sahaya yayılmış durıımdaydı. Koç Holding'in kurucuları; Vehbi Koç, Sadberk Koç, Semahat Arsel, Eahmi Koç, Sevgi Gönül, Suna Koç, Hulki Alisbah, Nusret Arsel, Ziya Bengü, Adnan Berkay, Isak Eskanazi, Erdoğan Gönül, Kenan tnal, Can Kıraç, Çiğdem Koç, Muhterem Kolay, İsrail llenaşe, Bemar Nahum, Behçet Osmanağaoğlu, Fazü Otış ve Hüseyin Sermeftir. 1 milyon sermaye ile kunılan Holding, hızlı bir gelişme gösteımiştır. Sermayesini ocak 1964'de 25 mılyona, şubat 1964' de 50 milyona. şubat 1965'de 75 milyona, 1966'da 100 milyona, 1968'de 125 ve 1969'da da 150 milyon liraya çıkarmıştır. Koç Grubuna dahil firmalar, Ford, Siemens, Fiat, General Electric, Uniroyal, Burroughs Corporation, Oliver, Pelican, Mobil O:l, Sheaffer's Pen, Royal ve Bussing gibi bir çok büyük Amerikan ve Avrupa firmasiyle temsilcilik ve işbirliği anlaşmaları yapmıştır. Enflasyon la mücadelede Türkiye'nin yaptığının tersini uyguladılar Enflasyonla karşılaşan h e r ülkede olduğu gibi Fransa ve Ir.giltere'de de reeskont hadleri yükseltilmıştir. Fiyat artışlarınm Avrııpa'da en yüksek olduğu Ingiltere'de reeskont oranları 1914 yılından beri uygulanan en yüksek düzeye çıkarılnııstır. Buna mukabil fiyat artışlarının îngiltere'deki artışların iki mislinden de fazla olduğu Türkiye'de Mart ayından itibaren reeskont oranları düşürülmüştür. Reeskont oranlannın düşürülmesi merkez bankalanndan, özel bankaların daha ucuz borç almalanna imkân vermekterfir. Böylece, özel bankaların müşterilerine daha ucuz ve kolay kredi vermeleri mümkün olabilnıektedir. Yalnıı daha ucuz ve kolay kredi sağlanması da yatırımı ve tüketim harcamalannı teşvik ettiği için enflasyonist baskıyı arttırmaktadır. Fiyat artışlarıyle karşılaşan Fransa'da reeskont hadleri yüzde 6.5'tan 7,5'a çıkarılmıştır. Bankalara, ayrıca belirli kredi hacmini aşmaları halinde uygulanmak üzere cezai müeyyideler getinlmışlir. Ingiltere'de ise ilk önce yüzde 7,75'ten 8'e çıkarılmış fakat istenen etki elde edilemeyince bu defa yüzde 9'a yükseltilmiştir. Bu oran, savaş yılları hariç, 1914'ten beri uygulanan en yüksek orandır. Buna mukabil Mart ayından itibaren Türkiye'de reeskont hadleri yüzde 9'dan yüzde 8'e indirilmiştir. zeytınyagı f§vatı yiikseltti îkı yılda bir yüksek verim veren zeytincilikte bu yıl üretimin fazla olmasına ve rakip •ülkelerde üretim düçüklüğü nedenıyle ihraç fiyatlarmın da elverişli olmasına rağmen zeytinyağı fiyatları mevsim başında büyük t i r seyir takip etmiş tir. Ancak üreticiler tarafından kurulmuş olan TARİŞ'in piyasaya gCrmesiyle berabpr, fiyatlar »ükselmeye başlamıştır. TARİŞ'in zeytinyagı alımına başlaması mevsim başında gerçekleştirilememiştir. Kredi sorunuyla karşılaşan kuruluşa gerekli imkân'.arın sağlanması te' şebbüsleri hazı Bakanhklar tarafından önlenmiştir. Bu zorluk lar çözüldükten ve zeytinyağı ihracatının yönetimi TARÎŞ'e verildikten sonra, zeytinyağı fiyatları artmaya başlamıştır. Mevsim başında 950 kuruş olan fiyatlar TARİŞ alıma başladıktan sonra 1,060 kurusa çıkmıştır. Bundan sonra anzl olarak fiyatlar gerileme eğılimi gösterince TARİŞ alım fiyatlannı 1,100 kuruşa çıkararâk fiyatlann istikrarlı olmasmı sağlamıştır. Ancak, TARÎS'in bu müdahalesi, zeytinyağı Ihracatçılannm tepkisine yol asmıştır. Türkiye'nin en büyük fırmaları bile Avrupa ve Amerika'caki firmalara göre son derece küçük kalmaktacur. Üretimin birim maliyetiyle fabrika b ü yüklüğü arasında bir paralellik clduğundan, küçük firmalar pa halı üretime yol açmaktadır. Küçük kapasiteii fabrikalarda modern teknolojinin imkânlanndan yararlanmak mümkün olmamaktadır. Verimlüik açısuıdan firma bü yüklüklerıni karşılaştınrken aynı sektördeki firmalarm mukayese edilmesine dikkat etmek Eerekmektedir. Gıda sanayii ile otomotiv sanayii firmalarının Karşılaştırılması iki sektördeki verimlüik düzeyîeri hakkmda yanıltıcı sonuçlar vermektedir. Bu nedenle sektör sınırları içinde kalmdığı zaman yerll firmaiarla Avrupadaki firmalar arasmdaki karşılaştırma şu sonuçlara yol açmaktacur: Gıda sanayiinde Türkiye'nin en büjoik firması Fransa'nın £.ynı sektördeki 2<r'ncı büyük fir rcasma, Avrupa'mn en büyük fırmasmın ise 40'da birme eşit uunmıâadır Çimento sanayuııde Türkiye'nin en büyük firınası Almanya nm 50'nci firmasından oıdukça küçüktür ve Avrupanın en büyük çimento firmasının beşte bıri çevresindedir. Kimya ve ilâç sanayiinde, Tür kıye'nm en büyük firması, Almanya'nın 120'nci büyük firnıasınm yarısı ve Avrupa'nm en büyük firmasırun 200'de bir; kadardır. Tekstil sanaiiinde, Türkiyenin en büyük firması, Fransanın : 47 nci firmasınaan 10'da birinden biraz büyüktür. Meral ıslemede Türkiyenin en büyük firması Fransa'nın 31' inci firmasmdan süçük ve Avrupamn en büyük firmasmm 6'da birine yafcın Dir durumdadır. Verimlilik bakımından sektör ayrımmda bir mukayese anîr.mlı olmakla beraber gereK ekonomik hakimiyet ve gerekse politik kontrol bakımından ıster sektör düzeyinde oısun istcrse olmasın ulu&lararası m u kayese anlamını vitırmektedir. Voiksvvagen firmasının yıllık sa tışının General Motors şirketinin yıllık kârındar az olması Almanya içinde volusıvagen'ın etkinliği azaltmamaktadır. Alnıanyada Siemens'ın yıllık satışlarının Ameriksda General Flektric'in varısından az olmaEI da Siemens'in rtlmanyada e t kilı olmadığı anlamına geimemektedir. Nippon Çelik tesislermin Japonyanm en Düvük firması olmasına kaışılık United Steel çelik tesislerimn Amerikada 10 büyük firma arasına pirmemesinin de DOİitik ve eko notnik etki bakımından bir öne Türkiyedeki firmalar, Ortakpazar'a göre çok küçük nıı yoktur. United Eteeı. Amenkamn hem ekonomısini hem de politıkasmı etkileyen en önemli kutuplardan bırisıdir Uluslararası mukayese ve etki konusunda ulusıarar&sı büyük firmalann iş nacmıne göre bunların birçok ülkeıere yayılmış kollarının iş hacmınin küçüklüğü de önemli bir faktör olmaktan uzaktır. Bu ü r malar için önemlı oıan belirli C3 r büyüklüğe ulaşmak değil devamlı büyümeıt.tır. Büyümek AMERİKA'DA Sıra 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 General Moturs (GM) Standard Üıl ot N.J. Ford Motor General Electric (GE) Int. Business Mach. (IBM) Mobil Oil Chrysler Texaco Int. Te!. ana Tel. (ITT) Westem Electric F İ K M A 05.55 06.00 06.05 06.30 07.00 07.05 07.20 07.30 07.40 07.45 08.00 03.05 08.10 08.30 09.10 09.15 09.30 10.00 10.05 10.25 10.40 11.40 12.00 12.05 12.10 ıçin devamlı yeni alaniar bul12.25 ma gerekmektedir ve yeni ola12.40 rak bulunan her alanın ana fir13.00 manın büyüklüğüyle mukayese 13.15 edilemiyecegi de açiKtır. tferü 13.30 bir kol küçük de olsa ana fir14.00 ır:anın yaşaması için hayatl ö14.15 nem taşımaktadır. 14.30 Tablolarda Amerıkada, Ame14.45 rika dışı kapitalisı dünyada ve Türkiyede en oüvük 10'ar fir 15.00 15.05 manın 1971 yılmdala satış, öz 15.20 sermaye ve ışçı sayısı görüimek 15.45 tedir. 16.00 16.30 10 BÜYÜK FİRMA 16.45 Ciro özsermave İstihdam 17.00 (Milyon T L J ( M i l y o n T L ) 395.695 151.?V3 261.809 162.:i('l lanmasına karşıdır. Fakat süreli vergi muafiyetine itiraz etmemektedir. 6 sanayi oclasmdan farklı olarak, süreli vergi muafiyetinin geri kalmış bölgelere ayrılması yerine geri bölgeler için «Yüksek nispetli yeni vergi muafiyetleri» istemektedir. Beyan esasına göre teşvik sistemine itiraz, Devletin malî imkânlarımn azalması neticesinde getirilen çeşitli teşviklerden ancak çok büyük firmalann yarar lanabilmesi endişesinden doğmaktadır. Ege ve Istanbul sanayicileri beyan üzerine teşviği şiddetle istemektedirler. Yalnız son gelişmeler sırasmda Istanbul sanayicileri bütün iş âlemin den çok fazla ayn düşmemek için sessiz katmayı tercih etmiştir. Proje üzerine teşvik sisteminde siyasal iktidann tercihlerine uygun olarak müdahaleler her zaman mümkündür. Zaten proje sistemini savunanlar da bu noktadan hareket etmektedirler. Demokrasir.in asgarî ölçüde iyteyebileceği b i r düzende bir iktidar partisinin sanayiyi teşvik için bütün imkân lan sadece en büyük firmalara vermeye tahammül edemeyeceğ:nl bilmektedirler. SOLDAN SAGA : 1 Alaturka ırusıkide süratli bir usul veya b u toplantıda her kafadan bir <>es çıkması suretiyle mevdana gelen gürültü patırdı. 'i Sıddetlı oavlanıa Kardeş fearılannın b i r birine hitaDi. 3 ElPktnkte bir güç oırımı Oışaraa Kalmış ağaç Kökil ırpsiıer agacın dışarda kalmıs kısmı 4 E s kı devirlerde tek memell ve sırf kadınıardar ırıırulu savaşçı bir kavim mensubu vanut Güney Ameriküda bu aehir adj TERSI trabancı. 5 rakma ısim Asya'da cok tuzlu bir pol. 6 Beyaz r»nl< Bir defada yutularjilecek miktar. 7 1ERSİ az soğuk ılıkla soğuk arası. 8 MUslürr.&njikta yemeden içmeder; sısıntı yaparak edilen ibadet Sivasî dilde bir büyük vetkilinin bir karara «reddederim» manasma itiraz hekkı. 9 Bir şeyip yüzünde ezık, çürük s ı y n s (öbl bafil DÜNKt» BULMACAN1N CÖZÜMO SOLDAN SAGA : 1 Haykırmak 2 Avanta, Be. 3 R a d a r ' K i l . 4 An, Tarife. 5 Çaı, Mal 6 Kab, Mis. 7 Patiska. 8 Aforoz, Jin. 9 kanoK, A s i . IUKARIDAN 1 Haraç, Yak 2 Avanak, Fa. 3 Yad. Lapqn 4 fcnaT, Baro. 5 ıtraM. t o k . 6 Ra, Ramiz. 7 Kilis 8 A . B J . F , skeS. 9 Kelek. Ani. RADYO Açılış ve progTam . 17.05 Günden gtino Haberler 17.20 Kadınlar faslı Kur'âpl Kerim 17.50 Reklâmlar Günaydın 19.00 Haberler Köye haberler 19.25 Beklâmlar Türküler geçidl 19.30 Dinî Sohbet Bir özel tanıtıcı 19.40 Saz eserleri Haberler 19.55 Bir varmış Günün programlan 20.00 Radyo tiyatrosu Sabah müziği 21.00 HaberleY Çevremizde bugün 21.10 Reklâmiar . • Reklâmlar 21.15 İki sesten türküler Ünlü yorumcular . 21.35 Şarkılar Beraber şarkılar . 21.55 HaTiJ müzik Hafif melodiler 22.00 Reklâmlar Hayatın içinden 22.45 Haberler Sabah türküleri 23.00 Bestecıleı; Haberler .. 23.45 Çeşitli melodiler Arkası yann . 24.00 Gece ve müzik Şarkılar 00.55 Haberler Okul radyosu 01.00 Program »e Kapanış Türküler, oyun havalan ÎSTANBUl ÎL Haberler Reklâmlar 16.55 Açıllş ve pçogTam N. Sipahi'den şarkılar 17.00 Haberler Küçük orkestra 17.05 Dıskoteğimızden • Türküler geçidi • 17 30 Küçük konser ' Haberler '.İS.OO Gençlere müzik Yemek müziği 18.30 Senfonik müzik Reklâmlar • 1900 J. Chrısty söylüyor A. Ediboğlu'dan şarkılar • 19.30 Melodiler. Ç. İnöntepe Orkestrası 20.15> Akşam konseri B. Akartürk'ten türküler 21.00 Bir yorumcu E. Aris ve arkadaşlan 2 U 0 Al Spapıor Ork. Haberler 22.00 Haberler N. İ. Çulha'dan sarkılar 22 10 Türk bestecileri' Ülkelerden müzik 22.40 M. Rlos söylüyor Y. Tapucu'dan türküler 23.00 Caz saati Küçük konser 23.30 Carole Kins vp 'npluluğu Rıza Rit'den şarkılar 24.00 Gece ıçin müzik Çay saati 00.55 Habprler Haberler 01.00 Program ve kapanış 773.352 143.00Ü 230.062 131.954 115.830 115.402 111.991 105.407 102.941 84.633 165.572 77.661 39.225 92J93 67.b47 31/65 34.431 45.UÜ0 38.809 80.120 433.074 363.00'J 265.493 75.30U 227.397 Y5.192 3'J8.00y 207.0İO Z96.U82 ANKARA 05.55 06.00 06.05 06.30 07.00 07.05 07.19 07.30 07.4U 07.45 08.00 08.05 08.10 03.40 09.00 09.15 09.40 10.00 10.05 10.10 10.30 11.30 12.00 12.05 12.05 12.10 12.25 12.30 13.00 13.15 Açılış ve p r o g r a m Haberler Kur'ânı Kerim Günaydın Köye naberler Oyun navalan • Bir özej tanıtıcı Haberler Günün p r o g r a m l a n Sabah müzığ] AnKara'da bugün Reklâmlar İki solistten şarkılar Çeşitli müzik Hayatm içinden Türküler. oyun navalan Arkası y a n n Haberler Reklâmlar M Seyran'dan şarkılar Okul radyosu Konseı saati Haberler Reklâmlar Reklâmlar M özbek'den t ü r k ü l e r Reklâmlar Beraber solo şarkılar Haberler Hafif rnüzik ' On büyük firma ortalaması AMERIKA DIŞI KAPITALIST DUNYADA 10 BÜYÜK FİRMA Sıra 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 Ciro Özsennave tstihdam FtKMA (MUyonTL; (Milyon TLl | Royal Dutch/bhell; Hoılng) 178^73 138 .M)7 185.000 30.814 324.0'JU Unilever (tngHon 104.760 54.6U7 7U.6UU British Petrol ( B f ) (tng) 72.673 367.000 28 959 Philips tHol) 72.644 2U2.02İ 15.110 Volkswagen (B. Alm) 69.531 14.278 1U0.821 Nippon Steeı (Jap) 57İ31 3Uö.00u Siemens (B Alm) 53.401 14.376 33.276 i>)0.00.J Imp. Chemi. Ind. (1C1 (tng) 52.035 163.063 16.365 Hitachi (Jap) 50.863 21.013 111.821 Nestlâ (İsviçre) 49.580 76.099 36.761 On büyük firma ortalaması »02.03 ;i TÜRKİYE'DE 10 BUYUK FİRMA Sıra 1 2 3 4 5 6 7 ö z s e n n a v e tstihdam Ciro F IKM A (MUyonTLJ (Milyon TL) 722 4.623 1.242 Ereğli DemirÇeıik Fa A.Ş. 1.069 1.145 9.061 Türk. Seluloz Kâğıt F. İş. 997 44B 5.672 Türkiye Çimento San. A Ş. 63U 1.586 12 434 Türkiye Demır ve Çelik tş. 527 117 3.975 Güney Sanayı ve Tic. A S . 517 229 6.070 Türkiye SişeCam Fab. A.Ş. Bu özel firma isminin ve verdiği Dilgilerin açıklanmamasmı istedi 497 192 2.204 8 Arçelik A.Ş. 414 99 4.369 9 Bossa Tic. ve San. Is. A.Ş. 407 3.913 877 10 Azot Sanayii A.Ş. 100 801 5.71C 13.30 Reklâmlar • 14 00 Oğle Kunseri İ4 15 I. özen ten şarkılar 14 30 Gençtpj ıçin 15.00 Hafterleı 15.05 Okuı ırfdyosu 16.D5 • Küçük stonseı 16.20 K ranntcuri 1ar şarkı'ar 16.35 M Erdal Oan 'üıküleı . 16.5n rfafi) njuzık 17.0d Haberıeı » *. 17.05 Yurtlan sesler 17.35 GündPr <<üne 19 00 Haberıeı 19.30 Şarkılaı . . 19.55 Bir varmış 20.UU İsteKienni7 mikrnfnrtrla 20.30 Muzık ve vaşantılar 21.00 21 10 ReKiâmıaı 21.15 'Caz mlizıgı 21.35 .•rtirK mîizığı ısteklerı 22 00 r B M M s a a ü 22.30 Türkiller 22.45 Haherıeı 23.00 Barok müzik 23 45 Hafıl müzik ' 24.00 Gece ve müzik 0055 Haberler 01.00 ProsTam ve kapanıj İLÂN PTT Genel Müdürlüçi'mdejı Teşekkülümüz ihtiyacı için satın alınacak ve 13.3.1973 tarlhinde ihalesi yapılacak olan (PCM) 38 adet 30 Hanallı termirial teçhizatına ait ihale 3.4.1973 tarihine ertelenmi$tir. İlgililere duyunüur. <Basm: A 6342 12081) 1490 On büyflk flrma ortalamaa