Catalog

SAHÎFEÎKÎ 24 Mayıs 1966 CUMHURİYET SİYASAL BUHRAN VAR Ml? ran mı var? Buhran, siyasal tmhran var diyenlerin kafalanndadır.» Gerçekten, Sayın Oemirel'e göre, esaslı bir siyasal rahatsızuk yoktur. Ortada olan sndur: Millet, kendi iradesinl lfade edecek bir çoğunmfu •eçmiştir. Bu eoğunluğun, yönetmek hakkı doğmuştur. Fakat Türkiyede, milletin iradesini inhisar altına almak istiyen bir azınlık da, bir avuç lnsan da, vardır. Bunlar, seçimlerin, millet iradesini deyimleme ve gerçekleştirme hakkmı A.P. ye verişine nza göstermemektedirler. Buna direnmektedirler. Bunlar, iktidarı alamayıştan rahatsızdırlar. Huzursuzluklannı da memlekete yaymaktadırlar. Bundan ötürü ortaya, sun'î bir siyasal rahatsızlık çıkmaktadır. Yoksa, esasta, bir buhran yoktur. Çünkü, hürriyetler yüriirlüktedir. Halkın bfirriyetine, mukaddesatına, haysiyetine saygi gösteren bir kalkuıma içine girümiştir. Binaenaleyh, halka bir tatmm getirflmiştir. Ortada, ancak, millet iradesine rıza göstermiyenlerden gelen ban güçlükler vardır. Bundan da bir rejim buhranı, bir Bİyasal buhran olarak söz açmak mümknn değildir. Ortada olan millet iradesine rıza göstermiyenlerin hazımsızlığıdır. tktidardan uzak dflşüslerinin •inirliliğidir. EMtREL'İN BU YORUMUNDA BİR GERÇEK PAYI VARDIR: Gerçekten C.H.P. nta tek basına veya bir koalisyon içinde lider olarak bu koalisyon ile birlikte iktidarı alamamaktan bir rahatBIS hali vardır. A.P. nin, onun, memleketteki siyasal etkistni ve ağırbgmı bfisbfitfin Mallacak operasyonlara girmesi karşısında, bu rahatsızlık artmaktadır. Onun için, obstrüksiyonlara giderek, bu rahatsızlıgını memlekete yaymıştır. AYIN DEMtREL'İN BU TEŞHtSİNDEN öTESt tSE YANLIŞTIR: Yani, hürriyeüerine, mukaddesatına, haygiyetine riayet edildigi için huzur içinde bulunan bir halk ortamı düşüncesi doğrn değildir. Aslında, ortada, hem rejim buhranı, bem de blr siyasal buhran gidisi vardır. Bu, içine mukaddesat tatminleri iddiasının karıştığı; içinde, soyut bir hürriyet ve halk haysiyeti faraziyesinin yer aldığı edebiyatlarla örtülemiyecek bir gerçektir. Anayasamızda zengin bir kişi bürriyetleri, sosyal ve ekonomik haklar demeti var diye; beş satır yukanda bir üniversite profesörü Başbakamn bir teshisini «yanlış» olarak niteliyebiliyor diye, bir hürriyet iddiasında bulunmak aidatıcıdır. am bir hürriyetten söz açabilmek için; kişinin, grupların, bölgelerin, kendilerini fiziki moral • entellektüel sosyal ve ekonomik açüardan çağdaş ölçülere göre yaratabüme olanaklarının eksiksiz, gediksiz var olması lâzımdır. Buna giden yolların açık obnası lâzımdır. Ne kanunsal, ne siyasal, ne de sosyal baskıya uğramadan, kişinin • grupların • bölgelerüi, kendilerini, tdşisel, sosyal ve ekonomik ihtiyaçlar açısından tam bir güvenlik içinde duyması lâzımdır. Iktidarlann. kişileri gruplan • bdlgeleri. ekonomik ve sosyal gelişmelerden ahkoyan engeUeri kaldırma yolunda bulunduğu hakkında bir inanç ounası lâzımdır. Hepsinden önemli olarak da, iktidarlarm, kişilere • gruplara • bölgelere, ekonomik ve sosyal haysiyeti verecek uygulamalar içinde bulunduklan kanısını vermeleri lâzımdır. Üretimin, ilkel araçlarla ilkel duzeyde kaldığı; dağılımın da, ancak, açık gözleri ve toplmna geleneksel olarak buyruk sınıflan tatnün edecek bir adaletsizlik içinde bulunduğu bir ulkede, mukaddesatçıhk gütme yohı ile, ne halk hürriyeti, ne de halk haysiyeti yeter derecede korunmuş olur. ayın sornya blr soru ile karşılık vermedeki âdetine S başka Başbakan 13 Mayıs ffinii birsiyasal buhnyarak, şöyle demlşttr: «Memlekette min, bu genelliğini devrfllğini • samimîligini • gizliliğini bozan fafctörler mevcut olursa, siyasal iktidar, hukuk biçimine uygun olsa da, sosyal gerçeğine uygun kurubnamış olur. Bu yüzden, bazı kuvvet akımlan bu dununa karşı direnir. Bundan da, etki ve yoğunluk derecesi sartlara göre de|i şen bir aiyasal buhran, daha bastan kurulmuş olur. Tiirkiyede seçim, genelliğini «amimiliğini gisliligini boıan taktörlerin etkisinden tam kurtulamamıştır. Şu anlamda ki: Genel, samimî, gizli oy demek, bütun vatandaşlann «birer» oyu olması, fakat ancak cbirer. «yu olmandır. Keza bütün vatandaşlann, bn «tek» oylannı, bfttün memleket meseleleri üzerinde «tam bir aydınlığa kavuşarak» kullanmasıdır. Bu «tek» oyların nereye, neden knllanıldığının da, oy gahibinin iktisaden, sosyalman, kisisel olarak bağlı kaldığı kimseleree dahi «bılinmemesi» dir. ysa ki, Türklyede, gayet geniş oy kanalize etme merkezleri vardır. Bonlar, oy« kanalize etmek şöyle dursun, oynn yöniinü emir dahl ederler. Ve oy, ihmal edilemiyecek ölçüde, bu merkezlerin eğrilimine gSre verilir. O zaman, bütün vatandaşlar, o «tek» oylannı, bütün meseleler üzerinde «tam aydmlannus» bilinçleri ile, «tek ba^lanna» vermis olmazlar. îste bu merkezlerin direktifi yönünde vermis olnrlar. O zaman da, genellik kurah aksamış olur: lfade edilmis olan oylar, o binlerce «tek baş» lann binlerce «tek oy» lan »lmas; sayıları pek sınırlı olan o merkeılerin etki deyimi ile tezauf etmis (çoŞalmu) oylan haline girml; olur. Yani binlerce bireyin oylan, bazı merkezlerin direktiğinde birleşip, o merkezlerin oyu haline gebniş olur. Bu, aynı zamanda, oynn neden, nereye gittiğini saklıyan gizlilik prensibinin de »aptırılması olur. Çünkü, oy, o bireylere buyruk merkezlerin dileği hallnde, o merkezleri istedigl yere dikmiçtir ve bn da herkesçe bllinmektedir. Bunun olmadığı bazı yerterde de en aşağı şu olmaktadır: Birey, bütün memleket meseleleri üzerinde «tam ve sıhhatli bir aydınlığa kavuşmadan» oy vermektedir. Daha dogrvsu, birey, modern kitle haberlesme araçlan ve modern bir egitim ile, tam aydınlıfa kavuştnrnlamamıs durumdadır. Bu yüzden o, teskilâtı, yukarda adı geçen oy merkeılerini kapsayan partiierin «tek taraflı açısından aydınlık ve telkın» almaktadır. Bn aydınlık, bazan, maddi çıkarlarla da desteklenince, birey, bütün meseleleri kavrama ihtiyacını da duymaz. İşte bu durum da seçimin tam aydınlık gerektiren samimiyet prensibini saptırır. örülüyor ki Türkiyede daha iktidan kurmada bazı zorlnklar vardır. Bu zorlnklar, siyasal iktidar olayının daha kurulma aşamasında olumsuı olarak etkiler. Bn yolda kurulan siyasal iktidar olayını, bazı aydınlar, serbest fikir mihrakları, ve yukarda söylenen merkezleri kapsayamamıs partiler hazmedrmezler. Bundan dolayı bir direnme gösterirler. İste bn direnme, bir huzursuzluk cetirir ve bu huzursuzluk da bir bnbrana döner. •••«•••••••••m ( ••a • •• ••• SEÇİM iktidarsız iktidarın bilânçosu!. J 1 •••• •••• •••• Prot. Bahri SAVCI İ • ••I ••• • ••I ••• •••I •••I Bu seçirnlerde Millî Bakiye usulü Özkan TiKVEŞ •• nümüzdeki Senato Seçlmlnde, f l millî bakiye usulü memleketi" mizde ikinci defa uygulanacaktır. Böylece, üzerinde sert tartışmaların yapümakta bulunduğu bu usul, 5 haziran Pazar günü yapılacak seçirnlerde, 1965 MUlet Meclisi seçimine göre bâzı farkter la bir dela tatbik edilecektir. Geçen yıl çıkarüan 533 w 658 sayılı kanvınlarla seçim sisteml, hem Millet Meclisi ve hem de Cumhuriyet Senatosu bakırrundan birleştirümistir. Bilindiği Uzere. bu değişildikler, nisbi temsil esasına dayanmaktadır. Nisb! temsllin çeşitli uygulama usulleri an* sında «Basit harici kısmet sisteminin millî bakiyeler sekli» bu Iki kanunla düzenlenmiş bulunmaktadır. Yeni seçirn sisteminin kabul sebebi «Yorttaşlar tarafından veri len oyların tamamının hesaha katılması ve partilere göre olan egilimlerin aynı ölçülerle parlâmento da temsil edihnesini sağlamak» cumleleriyle «çıklanmıştı. Yürüılükteki seçim sistemi ve «MUli Bakiye Usulü» üzerine çeşitli fikir ve kanaatler ilerı sürulmüştür. Ve bu konu, seçime lcatılan partiler arasında sert tartışma lann yapılmasının başlıca âmill ol makta devam etmektedir. Bunlar üzerinde duracak aeğiliz. Yazımızın konusu, Cumhuriyet Senatosu Uyeliğine seçileceklerin tesbiü için yapılacak işlemleri bellrtmektir. dellm. Şu halde 135 binin üçe bolünmesiyle elde edilecek rakam bl ae seçim sayısmı verecektir. 135 bin 3 a 45 bin. Bulunan rakam > (45 bin), o seçim çevresine ait seçim sayısıdır. örneğimize devam etmek sure tiyle altı parti ve bağımsız aday arasında 135 bin oyun şu şekilde dağüdığını farzedelım: (A) Partisi 53 bin (B) Partisi 11 » (C) Partisi fl • (D) Partisi 5 » (E) Partisi 2 » (T) Partisi 10 » Bağımsız Aday 7 » Toplam . . . . 135 bin Bu sonuçlan seçim sayısına uygulayalım : örneğimizde seçim sayısı 45 bindir. Başka bir deyişle. bir senatörluk kazanmak içm gerekli ov sayısı 45 binden ibarettir Su halde: (A) Partisi, 53 bin oyun 45 bini Ue bir senatör çıkarır, 8 bin oyu artsr. (B) Partisi, 11 bin oyu ile senatör çıkaramaz. (C) Partisi. 47 bin oyun 45 blni ile bir senatör çıkarır, Z bin oyu artar. (D) Partisi, 5 bin oyu ile senatör çıkaramaz. (E) Partisi, z bin oyu ile senatör çıkaramaz. (F) Partisi, 10 bin oyu ile senatör çıkaramaz. Bağımsız aday, 10 bin oy kazandığj için Cumhuriyet Senatosuna üye seçilememiştir. Aldığı oylar, müll bakiye usulü Ue degerlendirilmez. Yapı lan Işlemlerden anlaşılaca ğı gibi, örnek olarak aldığımız se çim çevTesinde iki senatörlükten (A) ve (C) partileri birer senatörluk kazanmışlardır. Bu partilerin artan oylan da müll bakiye usulü ile değerlendirilir. Eğer, bir senatörlük kazanan (C) Partisi 17 bin yerine 44.999 oy kazanmış ol saydı, bir senatörluk açık kalacaK ve bu üyelik milli bakiye usulü Ue tesbit edilecekti. Örneğimizde (A) ve (C) partüerinin listelerindeki burmci adayları, tl Seçim Kurulu tarafından Cumhuriyet Senatosu üyesi olarak ilan edilir, mazbatalan kendilerı ne verilir. Bu suretle seçim sayısı nı aşrnak suretijle, daha dogru bır ifade ile seçün sayısına eşit oy kazanarak seçüenler resmen tes**" bit edümiş olur. HUKUK FAKÜLTESt ASİSTAN1 senatörluk tazandığı belli olur Bu hususu basit blr misalle açıklayalım: ••*• •ll siii Nasıi hesapianır? arzettiğimto gibi milll seçim çevresi toplamı 200 bin oy ol sun. Açık kalan üyelik sayısı 10 olduğuna g6re milli seçim sa yısı 20 bindir. Milll seçim çevTesi toplamını teş kil eden 200 bin oyun partiler arasındaki dagılışı: (A) Partisi 19 bin oy (B> » 38 bm oy (C) > 8 bin oy (D) » 60 bin oy (E) » 27 bin oy (F) » 48 bin oy Toplam .. 200 bin (tnillî seçim çevresi toplamı) Örneğimizde milll seçim sayısı 20 bin olduğuna göre, açık kalan senatörlüklerin nartilere dagılışı şöyle olacaktır: (A) Partisi millî seçim çevresinden 19 bin oyuna rağmen *enatörlük kazanmamıştır. Hemen belirtelim ki, açık kalan senatörluk mevcut olursa bu 19 bin oy değerlendirilecektir. (B) Partisi, 38 bin oy üe bir senatörluk kazanacak ve açık kalan senatörluk mevcut olursa, 18 bin oyu aynca değerlendirilecektir. (C) Partisi. 8 bin oyla senatörluk (D) Partisi, 60 bin oyla 3 senatör lük kazanrmsüı. (E) Partisi. ?î bin oyla bir senatörlük elde etraiş ve 7 bin oyu artmıştır. (F) Partisi. 48 bin oyla iki senatörlük kazanmıs 8 bin oyu artmıştır Gdrüldüğü gibi, ömesimızde a çık kalan 20 senatBrlükten ancak 7 si partiler arasında bölüştürülmüştur. Bu durumda açık kalan 13 senatörlüğün de partiler arasında bolüştürülmesi için su ışlem yapılacaktır: Bu işlem için partilerin millî seçim çevresindeki bakiye çeçerli oyların büvüklük sırasına bakılır. Son kalan Se nato üveliğinin bölüştfıriilmesin de değ'sik partilerin millî seçim çevresindeki bakive çeçerli ov savılan biribirine esit ise «secimin vapıldığı bütün scrim cevrelerînde daha fazla oy alan parti îistün tutulur vani son senatörluk bu partiye serilir. a:: r 1 aaaa aaaa • ••L • ••• • ••• s:: D •••• •••• •••> S •••• •••• >••• ••«• *••• •••• •••• aaa* aaaa 1 •• *« •••• •••• Mılıı bakiyeıer ile ııgılı Karar undan önceki yazılanmızda, 5 haziran Pazar günü C. Senatosunun Uçte birinin yenilenmesi seçimleri Ue birlikte boşalma sebebiyle İstanbul ve Maraş Ulerinde de birer senatörluk için seçün yapılacağını belırtmiştik. Yine aynı gün, Hatay üınde bir milletveküliği için aru seçüni yapılacaktır. Müli bakiye usulünün izahına geçmeden önce, müli bakıyelerin hesabı üe ilgıli bir karan nakletmek ısteriz: Yüksek Seçim Kuruhı 5.4.1966 gün ve 62 sayılı karannda; Cumhuriyet Senatosunun üçte birinin ye nilenmesı seçüni Ue bırlütte yapılan, bosalan yertardeki Cumhuriyet Senatosu üyeliklerinin doldurulması seçiminde artan oylann müll bakiyedeki oylarla birleştiril mesi gerekeceği açıklanmıştır. T«v büdir ki, boşalmış milletveküliğinin doldunüması için Hatay Uir> de yapüacak seçimde artan oylar, milli bakiyedeki oylarla birleştirilmiyecektir Yüksek Seçim Kurulunu böyle bir karar almağa sevkeden amıl bu konuda. seçim mevzuaumızd3 bır hükmun mevcut bulunmayışı oünuştur. Ozetlersek dıyebuıriz ki, İstanbul ve Maraş Ulennde artan oylar, Yüksek Seçim Kurulunda açüacak hesapta diğer Ulerden gelen artık oylarla birlikte tek bir müll bakiye hesabı halinde toplanacaktır Aşağıdaki örneklerden anlaşılacağı gibı, müli bakiye usulü, seçim yapürp U sonuçlan tüındılctan sonra uygulanacak olan bir hesap usulüdür. Belirtümesi gereken diğer bır husus da, bağımsız adaylann seçüme şansıdır. Bağımsız adayların kazandıklan oylar, müll bakıye usulti Ue değerlendirilmesi, bu sistemin eksik taraüanndan biridir. Hatırlanacağı gibi, Birleşlk Oy Pusulasında da bağımsız adaylara ait bir kısım mevcut değüdir' Aşağıdaki örneklerde, bağımsız adaylann parti adaylarına nazaran faridı olan dttrumlan gösterilecektir. T B •••• :::: G s::: :: :: •••• «••• •••«. ••»• »••• Buhran var mı? B hem bir siyasal buhrana, hem de bunun arkasından ve bununla birlikte bir rejim buhramna UHRAN KONUSUNA GELİNCE: Bugün gidiş vardır. İleride bu konu üzerinde daha uzuıı durmak üzere, şimdilik siyasal buhranın tahliline geçelim: Siyasal buhran ne demektir? Siyasal buhran, faer gün karşımızda gördüğümüz «siyasal ıktidar o layı» ile UgHi bir tutmazlığm, bir intibaksızlığın bir zonmlnğnn, bir imkânsızlığın deyimidir. Biz. sfirekli olarak «btr iktidar olayı» içinde yaşanz. Işte bunun, bazı kurallara göre oluşması ve yürumesl öngörülmüştür. Fakat, siyasal İktidar olayuun kurulması ve yürümesi, sonsuz faktörlerin etkisi altındadır. Bir çağ gelebilir ki, siyasal iktidarın kurulması ve yürütulmesi, bu kuralları işletmiyecek olumsuz faktörlerin etkisi altına kayar. O zaman, siyasal iktidarı kurma ve yürutme zorluğu. hattâ imkânsızlığı ortaya çıkar. İşte siyasal buhran budur: Yani, siyasal iktidarı kurmada veya yürütmede bir zorlağun bir imkânsızlığın var oluşu; bu zorluk veya imkânsızlıktan ötürü iktidarın işleme biçimi ile fiilen içinde bulunduğu şartlar arasında bir tutmazlığm, bir intibaksızlığın. siyasal iktidar olayına musallat oluşu .. w j O AÇIDAN TÜRKİYENİN DURUMUNA BA J t S KALIM: Tiirkiyede, siyasal iktidarı, seçimden çıkartmak kuralı vardır. Bu, eenel devri samimi • gizli oy esasma dayalı bir seçimdir. Siyasal iktidar, tam bu fcurala göre kunılursa durum normaldir. Bu iktidarın karşısına hiç bir «orlayıcı kuvvet kendiliğinden çıkmaz. Fakat, siyasal iktidan meydana getiren seçi Bundan baska ve bilhassa siyasal iktidarı, önçörülen knrallanna gSre yfirfitme zerlnfs, kattâ imkânsulısı da doğabilir. Türklyede. bilhassa l bu kanaldan gelen bir siyasal bnhran vardır : Türkiyede siyasal iktidar, bir kez knrnldnktan sonra, Anayasanın öngördüğü lâiklik, hukukilik içinde halka yönelmiş bir sosyallik harefceti olarak yürütülmek zorunu vardır, Oysa ki, halkın moral ihtiyaçlannı tatmin noktasından kalkan siyasal davranış biçimi, halkın mukaddesatına öncelik tanıma felsefesine dayanan siyasal gidiş biçimi; iktidarın, lâiklik içinde kalması kuralını sarsmaktadır. Yetki dışı merkezlerin parlâmentoyn eizliee arama teşebbüsüne kadar uzanan bazı hareketleri de iktidann. hukukilik içinde kalmaıı knralını yıkmaktadır. üretimi, bütün halk güclerini tam çalısma ve tam kullanmağa bağlama, üretim toplamının dafılımındaki adaletsiz farklan kaldırma esasları içinde artırma yoluna girilememesi de, iktidarı Anayasanın öngördügü sosyallik içinde yürütme kuralını nygulamayı imkânns kılmaktadır. Hele bu adaletsizliğe eklenen, «devlet yüklerini tasımadaki adaletsizliği» de bertaraf etme teşebbüslerine girme eyilimi gösterilememesi, iktidarı vürütme kurallanna olan riayetsisli§i artırmaktadır. •••• :::: Miin seçim sayısına çevresinden seçilecek eşıt oyla seçiıme adaylar Snleyman Demirel 10 Ekim seçimlerinde yaptığı konuşmalarda: « Hak ve millet uğruna yola çıkınışız, Türk mılletl uğruna darağacına gitmek azdır. Bu yolda ben Süleyman Demırel olarak. cehenneme bıle gitmeye razıyım » diye bağınyordn. Süleyman Demirel 10 Ekim'de çıktıtı yolda bngttne «lastı. Nereden baalayıp nereye vardıgım söyle blr gBıden geçirmek bızim için neseli bir çaba olacaktır. Süleyman Demirel 10 Ekim seçimlerine girerken Adalet Partisinin vaadleriyle seçim kürsülerine çıkıyordu. İstanbul koprusunu yapmaktan Tasarruf bonolannı kaldırmaya, af kannnn çıkarmaktan memnrlann maaşlannı yiikseltmeye kadar ne ararsanıı Adalet Part'sinin mfljdeleri arasında bnlunnyordn. Sülerman Demirel ağzından seçmen vatandaşlar hnznrunda ifade edilmis zengin vaadlerin hesabını tntmak zordur. Demirel : 20 Eylül 1965'te Karslı vatandajlara patates fabrikası vaadetmişti. 30 Eylül I9«5'te Diyarbakırb vatandaşlara Ziya Gökalp Üniversitesinin kunılacağını vaadetmişti. Gene aynı gün Divarbakırlılara gübre fabrikası ile çimento fabrikasının teroellerirıi atacağını. Dicle ve Fırat üzerinde hidroelektrik santrallan kuracağını vaadetmişti. 27 Eylül 1965'te Giresunlu vatandaşlara Giresunda bir kâğıt fabrikası kuracağını vaadetmişti. 5 Ekim 1965 tstanbul mitınginde fakir fukara çocuklanna universıte tahsili, ve esnafa ve zenaatkâra kendi dükkamna ve evine sahip olacağını vaadetmişti. Bunların yanısıra huzur, güvenlik. mntluluk müjdelerl birblrini kovalamıstı. Bütün bn vaadlerin dökümünü yapmak lçin k5şemiz elverisli dfîildir. Bunnn lçin Süleyman Demirel vaadlerinin doknmfinn yapmavı bir yana bırakalım. 10 EHm 1965'ten 5 Hariran 1966 Senato seçlrolerine kadar bes gün eksigiyle sekiz aylık bir süre içînde Sülevman Demirel iktidarının neler yaptıftnı bir gözden geçirelim : Ancak 5nce şnnn belirtmeliyiz kl, Türkiyede bir Plânlama Teskilâtı vardır. 27 Mayıs Anavasasivle knrulmuştnr. Bn Teşkilât Beş Yıllık Plânı hasırlamıstır. Her yılın yatınmlan Meclisce onaylanmıs bn senel plân içinde deîerlendirilir. Biitçe'ler. Plân esasları öneörülerek baflanmava oalısılır. Ve bir vılın sonunda Plân vatınmlarının ne ölçüde eercekleiebild'ği rakamlar ve istatistiklerle o^tnanlar tarafından ortava konnr. Artık Türkiyede : Sunn vaptık, bunu yantık. r«er1ere eserler kattık . «ribl palavralnr bos kafalann bos lâfları dive karsılanır. Plânlamamn vatınmlart ki bunlar. koalisyon iktidarlan sırasında tez°râhianmıstır dısında Adalet Partisi iktidan neler yapmiftır? Hiçbir sey!.. Süleyman Demirel İktidan koltnfs otnrdnÇunfla" bo yana dofcro dürSst bir is beeermiş değildir. HattS «komünizrale mücadele» konnranda maneslda kül bırakmıyanlar. bn büyuk •«ferberlikte biriki mektep çoen^nnv, bir eazcıvı, bir sanatçıyı tevkif edin «rSIfinc olmnslardır. A.P .'nin Devlet Bakanı, «Ayasofyada Ezan okutacaSmı» söylemi*. bu da bosa eıkmıstır. Ama A.P.Iilerin becerdikleri isleri de şSylece nralamak mnnakündür: Partizan idare knrmak »eferberlitrinâe. yfizlerce memnr, müdür. «enel müdür, ötretmen haksız vere yerlerinden nzaklastınlmıstır. Danıstav'ın bn konnda verdifti kararlar hasıraltı edilmis Anavasanın acık bükmüne ksrsı celinmistir. Arıkca din sömürücülüjrü vapılmıstır. Fivatlar vükselmistir. En ba«ta TKT olmak üzere batımsız kurnmlara hürnm edilrnistlr. Büvfik Millet Meclisi basılmış, safda solda zorbalık cösterilerl tes\ik edilmis. Mc Carthy'eilik akımı alabildi|ine beslentnis, okullara besleme gazeteleri g9nderilmintir. Sfileyman Demtrel Iktidan parltmentod* kesin blr çognnlnga sahiptir. Buna raîmen g avdan beri yalnız 6 adet kannn çıkarmıştır. Bn 6 adet kanan da biri tnBstesna entipüften kannnlardır Halkın dertlerivle iltrili yasalar deSildirler. Tersine, Asgarî Geçim tndiriminin Ertelenmesi Hakkındaki Kanun, yoksnl vatandaşın «ırtındaki vükü »iirdiirmek içln birebirdîr. 10 Ekim «ecimlerinden önce verilen A.P. vaadlerinin blr teki bile verine tetirilmis de«Hldir. Ne af kannnn, ne personel maaslan. ne Tasarruf bonoian, ne patates fabrikası .. Adalet Partisi aylardan berl Secim Kannnnnn deSistirroek cabası içindedir. Ama o yolda d» tjttidarsızkga ^iismüstür. Sekiz aydan berT parlâmentoda JehnsontiB «ektnbn, 19 Mayıs kıslarımn külotn, kavga dövüş, ve zınltı ile vakit geçirmekten ve din sömürücfîlüğü yapmaktan başka bir ise yaramamışlardır. Ve simdi de radyolard» : Çalısamadık, ama kabahat mnhalefette... diye ağlamaktadırlar. :::: •••* •••• S •*•• «•»• ••a* •>••• •i": •••• • 111 Sonuç ğ şte Anayasaya bağlı çevreler, iktidann yfl• rütülmesındeki bu aykırı giâişe karşı direnmektedirler. Bu direnme, doğal olarak bir huzursuzluk getirmekte, bir bnhran istidadı taşımaktadır. Binaenaleyh bugün, «Buhran yoktur. Buhran, onu soyliyenlerin kafasmdadır» demekle is bitmez. Gerçek yurtseverlerden iktidarı hem kurulusu safhasında, hem yürütulmesi safbasındaki zorluklanndan temizleyici bir davranıs beklenir. Yoksa, siyasal buhran sürecek ve bir rejim buhranını getirecektir. 1 •••• : : : : Seçim sayısına eşıt ^^^.^^^^^^^^ .a: i oyla seçilme ve 656 sayılı kanunlara göre, bir adayın seçimi W kazanmış sayümasının ilk şekli, seçim sayısma eşit oy fcazanmak suretiyle olmaktadır. Bn sebeple, önce seçim sayısınm nasıl hesaplanacagını göreUm. • SEÇİM SAYISI: Her 11, nüfusunun azlığına, çokluğuna baîrıimnVsı^ın seçim kanunlanna göre «seçim çevresi» olarak adlandırümaktadır. • Birden fazla C. Senatosu üyesi çücaracak seçirn çevrelerinde seçim sayısı şöyle hesaplanır: Geçerli oy sayısı, o çevrenin çıkaracagı senatör adedine bir eklenmesıyle bulunacak sayıya bolünmek suretiyle elde edilen rakam, o seçim çevresine ait «seçim sayısı» dır. • Tek Senato üyesi veya milletvekiü çıkaracak seçim çevreleri (Örneğin Gümüşhane ve Hatay illeri) nde, seçim sayısının bulunmasına ihtiyaç yoktur. Zira bu se çim çevrelerinde sn fazla geçerli oy alan siyasl parti veya bağımsız aday seçilmiş sayılmaktadır. Bu durumdaki seçim çevrelerinde sadece seçimi kazanmamış partilerin oylan milll bakiye usulü ile de ğerlendirümektedır Görüldüğü gibı, Senato Seçiminde, seçim sayısı, Millet Meclisi seçiminden farklı olarak vukanda anlatıldığı şekilde bulunacastır Anlatılanları bir örnekle açtklayalım: JJ rneğin bir ilın çıkaracağı se11 natör sayısı Tdir. Nüfusu " 337 621 olan ou seçim çevresinde altı narti ile bir bağımsız aday seçime katılmaktadırlar 135 bin geçerU oy kuUaruldılını tuse •HsH:HHiaHs:üwBİa:K.îa8B:!M:sHiSîîî:!:!:!!!!!:!S!!Hnnn:1? ÇOK ACI BİR KAYIP Merhum Habipzade Yusuf beyin ve merhume Zekiye hanunın oğlu. merhume Saadet İlkıd'un eşi, Mahdume tkul'un pek cev'giU babası, Halil Bilgin, Necmettin Berkmaa. Hüseyın Koyuncu, Osman Koyuncu, Zeynep Berkman ve Azize Bilgin'in ağabeyleri, merhum Ali Nazmı Özügür'ün pnistesi, İstanbul tüccarlarından Rodoslu Ahmet Kemal İLKUL 22 Mayıs gecesi Hakkin rahmetine kavuşmuştur. Cenazesi 24 Mayıs Salı günü öğle namazmı i müteakip Şişli Camünden alınarak Zincirlikuyu Asri Mezarhktaki aile kabristanina defnedilecektir. Mevlâ rahmet eylesin. Kızı Mahdume Hkul (Cumhuriyet : 5846) İ91 Tarkçe ve Almanca bilen, Muhaberat için bir elemana ihtiyacıraız vardır. Fransızca ve İngilizce bilmesi tercih sebebi olacakür. P.K. 285 İstanbul (Cumhuriyet : 5828) D O Ğ UM TUNCAY ve MELtH BÖLÜKBAŞ1 oğulları ÇAĞRI'nın doğununu akraba ve dostlarına müjdeleırler. 23.5 S68 GRAFİST DEKGRATÖR ARANIYOR Güzel Sanatlar Akademisi veya benzeri okul mezunu, askerüğini yapmış, azami 30 yaşında bir grafist Dekoratör aranıyor. Ücret dolgundur. Müracaat: El yazısıyla yazılmış tercümei hal ile birlikte VJL 1087 İstanbul. iDânçıUki 3670/5843). Cumhuriyet 5S4S J Uahılıye Mötrttassıin Caa Caksıra Sıraselvıleı 111/6 (AlmaD Hastanesi vanı Trl: U S» 14 (H«ı «ÜP l* 1*1 Dr KÂMKAN ^K> EL eçim sayısını aşmak suretiyle, seçim çevrelerinde Cumhuriyet Senatosu Uyeliğine seçilenler belli olduktan sonra milll bakiye (ulusal artık) olarak adlandı rılan oyların degerlendirilmesine geçilir. Bu değerlendirme için yapılacak llk işlem, millî seçim çevresi toplamını bulmaktır. • MİLLİ SEÇİM ÇEVRESİ Yukarıdald Brnekte görtildüğü gibi, seçim çevrelerinde yapılan hesap işlemleri sonucunda partilere ait bakiye oylar mevcuttur. Her partiye ait muteber oylar, bütün seçim çevrelerini içine alacak şekilde mılll seçirn çevresinde toplanır. Seçimlere katılan bütün siyasl partilerin bakiye oylannın milll çevresi halinde bir tek hesapta birleştirilmesine millî seçim çevresi toplamı dentr. Tekrar belirteUm ki, rrüUl seçim çevresinde, sadece siyasl partilere ait bakiye oylan birleştirümek su retiyle tek bir hesapta toplanmaktadır. Seçim sayısını aşamadıkları için seçUemiyen bağımsız adaylarm kazandıklan oylar bu hesaba dahil edUmez. Milll seçim çevresinde açüan hesapta, partilerin seçime katüdıkla n bütün seçim çevrelerinden gelen artık oylar bir rakam halinde birleştirilecekttr. BiT siyasî partinin bu hesapta, iki çeşit bakiye (artık) oyu bulunabilir Parti, bir üde kazandığı oylarla seçim sayısını aşmamıssa, kazajadığı oylann tamamı milll seçim çevresine gidecektir. Şayet, seçim sayısı aşılmışsa, seçim sayısını asan miktar milll seçirn çevresindeki hesaba dahU edUecektir. Bıınun tek istisnası, sadece 1 Cumhuriyet Senatosu Uyesi çıkaran seçim çevreleridir. Bu seçim çevrelerinde, sadece seçim kazanmamı? partilere ait oylar, milll bakiye .ıalinde değerlendirilecektir. Kısacası, milll seçim çevresindeki hesapta toplanacaktır. • MtLLÎ SEÇİM SAYISI: Millî seçim çevresi toplamının her seçim çevresi için avrı ayn yapılan ilk işlemler sonucunda bölüstürülmiyerek açık kalan senatörlüklerin toplamım teşkil eden sayı ile bolünmek suretiyle elde edilen rakama «Milli Seçim sayısı» denir. Milli seçim sayısını bir örnekle açıklayalım: Seçim yapılan 23 ilde 6 partinin 200 bin bakiye oyu mevcutsa ve 10 senatörluk ilk yapüan tşlemlerle belli edilmemişse, milll seçim sayısı 20 bindir. Demek kı mill! seçim çevresi toplamı, açık kalan senatör sayısma bölünmekle milli seçim sayısı bulunmaktadır. Milll seçirn sayısı bu sekilde bulunduktan sonra açık kalan senatörlüklerin partiler arasmdaki bölüstürülmesi için su işlem yapılacaktır: Bir partinin mill! seçim çevresinde açılan hesapta toplanan bakiye oylan toplamınm milll seçün sayısına bölünmesi )le o par. Unln milll aeglm çevıesinden kag Y ukandaki işlemlerle her par 1«••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••• tinin mUH seçün çevresinden kaç senatör kazandığı tesbit edilmektedir Fakat, asıl mesele partüenn milll seçim çevresınden kazanmış bulunduğu Cumhuriyet Senatosu üyeliklerinin hangi çevrelere (illerei verUeceği ve parti Ustelerinde ver alan adaylardan hangilerinin seçilmiş sayüacağı dır. Bu işlemlerin yanlış yapılma sı sebebiyle bundan önceki genel seçimde Yüksek Seçim Kurulu s = < çim neticelerine ait kesin karan nı değiştirmek durumunda kalmıs tır. Müll seçim çevresinden seçıle cek adaylann tesbit edilmesi içır sırasıyla şu ışlemler yapüacaktır• Once, her siyasî partinin se çime katüdığı her seçim çevresin de aldığı bakiye oylann, o seçim çevresindeki seçim sayısma eöre 26 Mayıs 8 Haziran yüzde oranı hesaplanır. Bu vüzdeler, bir çizelee halinde her parti Hergün 21.15 de, Çarşamba, Cumarteîi, Pazar 15 00 de için ayn ayn düzenlenir. • Partüerin müll seçim çevresinden kazandıklan senatörlüklerin uçte ikisi vukanda sözünü ettiğimiz cizelgenin basından baslamak suretiyle. sarasiyle o seçim çevrelerine birer tant verilmek su Biletler gişede satıbnaktadır. retiyle tahsis edilir. Partilerin mil 11 seçim çevresinden kazandıklan senatörlüklerin uçte birinin fcim(Has. 1399/5854) lere tahsis edüebüeceği aşağıda açıklanacaktır. • Buna rağmen Cumhuriyet Senatosu üyelikleri tamamiyle dol Sayın Doktor v« Eczacılara durulmamış bir seçim çevresi birHer çejit îshallerin ve kolîtlerin ilâcı den fazla parti listesinde ver almışsa, bos üyelik o seçim çevresindeki bakiye ov sayılarının buyüklük sırasıns gore tahsis edi20 Komprimellk tüplerde Plyasaya ArzMlllmlftlr. İir. DOÖFARM* LABORATUARI 1^1 = 47 16 78 Açık kalan senatörlükler seçim çevTelerine bu şekilde tahsis edıldikten sonra her siyasî partiden hangi adavlann Cumhuriyet Sena(İlâncılık . 3617/58401 tosu üyeliğini kazandığı tesbit edüir Bu adaylann testritinde listedekJ sıraya uyulur Aday listesinin seçim çevresinde kazananlar dan sonra gelen ilk adav. seçümiş sayrlır Böylece her siyasl oartlSeyr ve Hidrografi Oaıresi Baskanlığından bildirilmistiı den hangi adaylann hangi seçim DENİZCİLERE VE HAVACILARA 40 SAYIU Bn.DIRl çevrelerinden seçtldiği belli olduk 31 mayıs 1966 üâ 2 haziran 1966 tanhlerinde 09 30 Ue tan sonra parti genel merkezine 17.00 saatleri arasında aşağıdaki noktalan birleştiren saha tanman üçte bir oranındaki kontenjan tesbitine geçilecektir. içinde seyretme, demirleme, avlaruna ve bu sahanın 8500 metreye kadar olan yüksekliği ean ve mal emniyetı bakıürürlüktekl hükümlerden her mından tehlikelidir. partiye, müli seçim çevresinKARADENİZ tSTANBtJL BOĞAZ1 METHALİ den çıkaracağı senatör sayısı1 nci nokta : E. 5832 No. lu Şile fenerinden 008 derece nın üçte birini bizzat tâyin etmek yetkisi verilmiştir. Pprtinin bu buve 18 mil mesafedeki enlemi 41 derece 28 sustaki vetkili orçanı. üçte bir odakika Kuzey, boylamı 29 derece 40 daranındaki senatörlükleri, kendi kika Ooğu olan nokta partisine mensup herhançi bir ada 2 nci nokta : Enlemi 41 derece 50 dakika Kuzey ya veya parti listesinde ver almak Boylamı 29 derece 40 dakika Doğu şartıvla bağimsız adaya tahsis ede 3 ncü nokta : Enlemi 41 derece 50 dakika Kuzey bilir, Parti eenel merkezindeld yet kili organ tarafından Cumhuriyet Boylamı 30 derece 19 dakika Dofu Senatosu uyeliğine tâyin edilen bu 4 ncü nokta : Enlemi 41 derece 28 dakika Kuzey kimselerin. hangi seçim çerreleBoylamı 30 derece 19 dakika Doğu rinden seçilmiş sayüacaklan İse DENİZCİLERE VE HAVACILARA ÖNEMLE DUYURULUR. adçekme (kur'a) Ue tesbit edilir. Altan KARINDAŞ Cenk GÜNER Kargalar Okulu Oevlet îiyatrosu Yenı Sahne'smde S T R E P T O K O L İ T Kmr e o pm i Deniz Kuvvetlerî Komutanlığı Y SON (Basm 13281/58271