Catalog

SAHİFE tKİ 30 Ekim 1965 CUMHTJRİYET KİŞİSEL HABERLEŞNE VE SEÇİMIER Dr. Hıfzı TOPUZ ışanda her önüne gelen soruyor: • Türkiye'de ilericiler seçimleri ncden kaybetti?» Bütün yabaııcı dostlarımm sorusu bu. • Ne oldu ileri akımları savunanlara. devrlmcilere, Atatürkçülcre? Seçimleri gelenckçiler, tuturncular, özel teşebbüsten, yabaneı sermayeden yana olanlar. Toprak reformunu istemeyenler kazantnış. Bir iki hafta önce sosyalistler Norveç'de Iktidan kaybetmişlerdi. Alraanya'da sosyal demokratlar seçimleri yine kazanamadılar. Şimdi de Türkiye'de devrimci akımlar yenilgiye uğramış!.» Devrimciliğe, devletçiliğe karşı kapitalizmi, yabancı serraayeyi savunanlarm seeimleri kazandığı doğru ama ilerici akımların yenilgiye uğradığı doğru değil. Devrimcilik Halk Partisinin tekelinden çıkalı yıllar oldu. Atatürk'ün ilkelerini bugün milyonlarca insan, bütün gençlik ve büyük bir aydın killesi savunuyor. Türkiye'de ilk defa üç milyona yakın seçmen ortanın solunda yer alaıı Halk Partisi ile İşçi Partisine, eğilimlerini bile biie oy verdi. 27 Mayıstan önceki yıllarda yazılarnayan, soylenemeyen bir takırn toplumcu düsünceleri, görüşleri ilke edinen İşçi Partisi kısa süreli bir çalışma sonunda 300 bine yakın oy toplayarak 15 milletvekili ile Meclise giriyor. Bunu Türk toplumculuğu adına önemli bir başan saymak gerekir. ••••••••••••••••••a Diğer ülkelerde ve bizde tütünle ilgili sorunlar Güran TATUOĞLU Endüstri tdareciliği Uzmanı ra satışı menedilebilir. O tlk, orta, lise ve üniversite akın zamanlarda, bir ticaret öğrencilerini hedef tutacak ejitim kuruluşu olan Ingiltere Tütün programlan hazırlanabilir. Müşavere Kurulu, bütün peQ Sigara tiryakilerini bu huyrakfndecilere 16 yaşından küçükdan vazgeçirmek amaciyle kliniklerin sigara satınalmasının yasak ler açılabilir olduğunu hatırlattı. Kurul, peraG Sigara içmeği önleyen veya kendecilere otomatık sigara satısigara içme >erine geçebilccek ilâç şı yapan makinelenni sıkıca kont larm kullanılması teş\ik edilebirol etmelerini belirtti ve mahkelir. me kararı ile bu makinelerin siBu noktalan kapsayacak proggara satışı yapmaktan menedüeramlar özel veya hükumet organbileceğıni hatırlattı. larınca uygulanabilir. Bu arada Tekelin filtreli sigara imalâtını Ingilterede Avam Kamarasınarttırıcı tedbirler alması teşvik da da sigara reklâmları konusunda hayh tartışmalar oldu ve go edilebiîir. nullu ve resmi birtakım tedbirlerin almması istendi. 1962 de Kıraliyet Doktorlar Kolejinin sigara ve sağlık üzerine yazdığı raporun neşredilmesinden sonra Itıçiurkiyede 1962 >ılmda tütün isliz Sigara Ensdüstrisi, bundan tihlâki 34200 tondu. Bugünkü böyle Ingiliz ticarî televizyon isşartlar altında her yıl tütün is tihlakinde '»5 oranında bir artış tasyonlarında gece saat 9 dan önolacağı tahmin edilmektedir. (12). ce sigara reklâmlannın yayınlaBunun sonucu, 1965 yılındaki tütılmıyacağı konusunda karar altün istihlâkinin 39700 tona ulaşmadı. sı ve 1970 de bu rakamm 500M .toIsveçli öncülerden sonra lncilna çıkması pek mümkündür. terede de siçara tiryakiliçini önDiğer yandan, eğer 19541962 yıllemek amaciyle bölge kliniklerl ları arasmda varolan ıhracat şartaçıldı, Bu klinikler özel ve resmi ları değişmez kabul edilirse, bu sağlık otoritelerince desteklen on yıllık devrede ihracat rakamlamektedır. Buralarda kullanılan rı arasındaki münasebetlerden (13) ilâçlar Ulusal Sağlık Servisince 1965 de Türkiye tütün ihracatmm karşılıksız olarak sağlanmakta85400 tona ve 1970 de 98000 tona vadır. Halkı sigaranın zararlarına racağı hesap edilebiîir. karşı uyarmak amaciyle çeşitli Sonuç olarak, Türk tütünü için halk eğitimi prosramları da haiç ve dış talep 1965 de 125.000 tona zırlanmıstır. ve 1970 de 148.000 tona ulaşacaktır. FaJcat bu raJsamlar, bugünkü ' Bu arada Londra hisse senetlemevcut şartlarda münıkün olabiri piyasasında, tütün ve sigara lecek değişmelerle bazi farklılıkşirketlerinin hisse senetleri önemlar gösterebilir. Değişmez kabul li düşüşler kaydetmiştir. (11). edilen bugünkü şartları etküiyebilecek faktörler aşağıda incelenmektedir. li ucuz tütün yetiştirmeyi veya puroluk tütün yetiştirmeyi nygun bulacaktır. Bu ihtimalin doğma şansı hayli yüksek olduğundan bu konuda devletin tütün çiftçisini de ğişecek şartlara göre şimdiden hazırlaması gerekmektedir. Halkçılık ve oy hesabı Halka inanmak, halka saygı duymak, halkı temsil etmek gibi bir takım lâflar dönüyor ortada. Sandıktan çıkan oylan ceplerine koyan bir takım adamlar halk adına konuştuklarını kasıla kasıla ilân ediyorlar. Ve bu halkın, bu toplumun, bu devletin zararına olduğu artık çoktan gün ışığına çıkmış fikirleri: Halk böyle istiyor. . gerekçesiyle önümüze sürüyorlar. Kesin biçimde belirtelim ki ne oy goygoyculuğuna dayanan halkçüığa inanınz, ne de ayaklannı sağlam bir sisteme dayamamış romantik halkçılığa .. Ötedenberi savunduğumuz düşünceyi tekrar açıklarnak için Adalet PartiMiıin en çok oyla iktidara oturduğu şu günü seçmekle isabet ediyoruz. Çünkü bu konuda konuşarüan «halka karşı olrnak» la itham etmek moda olmuştur. İthamlardan çekinip düşüncelerini saklıyanların ülkesinde geleceğin ışığı parlamaz. tnandığımız fikri her şeye rağmen söylemek alışkanlığını edinmeliyiz. Diyoruz ki biz: Halkçılık diye bir din ve halk diye bir Tann yoktur. Ve halk, içinde nefes aldığı iktisadî örgütün dışında söz sahibi olan bir masal dev'i de değildir. Ulkemizin topraklannda yaşıyan insanların bugünkü önderleri eşraf. ağa. aracı, şeyh takımıdır. En uzak köylerle günün yirmi dört saatinde temasa geçmek imkânı kimlerin elindedir bugün? Halk, bu topraklarda yaşıyan fakir insanlar topluluğu anlamına gelir. O insan fukara köylüdür, ağa karsısında boynu bükük kişi dir, gazete okuyamıvan, okula gidemiyen, Ankarayı bilmemis, alfa beyi görmemiş, mahkemeden korkan, tahsildardan kaçan, otsuz o caksız kişidir. Kira kendisine el nzatnuş? Kim kendisine yol göstermiş? Hangi kudretlilerin yumruğu altında yaşıyor bugün halk? Güç durumda kaldığı zaman faizle para almak için tdme başvnruyor köylü? t'retici, mahsulünü kime satıyor? Kasabaya indi finde kimle alışveriş yapıyor köylü? Mahkemeye işi düştüğünde hangi dâva vekUine başvuruyor? Cenazesini kim kaldınyor? Zora düştüğfi zaman kimin kapısını çalıyor? «Mektebi hayat» ın ona ögrettiği nedir? Va işte günün yirmi dört saatinde yaşama şartlanrun ona öğrettiklerinin karşısma lâfla çıkmak durıımunda kalanlar elbette seçim sandıklannda yenilgiye uğnyacaklardır. Ama halkm oyunu bugiin toplıyanlar da halktan yana oldukUrını ber saatbaşı on kere tekrar etseler değeri yoktur. Çünkü halkın çıkarlarına karşı bir mutlu azınhğın hesabma çalışmaktadırlar onlar. Bu fikir şimdiye kadar bin tane, bin bir tane ömekle ispatlânmıştır. Yalnız kâğıt üstünde ispatlanan gerçeklerin halka anlatılması ve halka ulaştınlması bir başka şeydir. tşçi Partisinin bn seçimlerde harcadığı paranın türnü seksen doksan bin lirayı geçmiyor, Adalet Partisi ise resmi açıklama yaptı: 6 tnflyon sarfetmiş seçimlerde . 80 bin lirava 15 millervekili çıkaran sosyalist fikir, 6 milyon liralık imkânı kullansa sonuç ne olacaktı? Şüphesiz halk sosyalist fikre daha da çok oy verecekti. Biz dogru'ları oy sandıklannın hesabında aramayı saçma bulan lardanız. Doğru doğru'dur. Ve yazarlar doğru*yu oy çoğunluğuna karşı savunmakla ödevlidirler. Gerçek halkçılık oy çoğunluğuna dalkavukluk etmek değildir. Halkın kalkınması ve aydınlanması yolunda doğru olduğu ispatlanmış düşünceleri yazmak ve yaymak ha)km yamnda olmak demektir. tngiliz sosyalistleri otuz yıl önce azınkkta idiler, halka karşı mı idiler? Otuz yıl önce azınlıkta olan fikirler çoğunluğu kapsamıştır bugün... Bir fikrin oy sandıklannda hafif kalması doğnınuğuna gölge düşürmez. Halktan yana olan fikirlerle halk arasına duvar çeken geleneksel knvvetler vardır. Bu eski bu köhne. bu tutucu kuvvetleri eritip halka varmak çok zor ve zaman istiyen bir iştir. D (PARtS) halk kitlelerini etkisi altında rutacak güçte değildir daha. Kaldı U gazetecilerin çoğu devrimcidir. Yeni akırnlann yayılmasmda en önde olanlar savaşmışlar, toplumculuğun yararlarını halka onlar anlatmışlardır. 27 Mayıstan sonra basın çok yanlı bir özgürlüğe yönelmiş ve her çeşit akımı savunanlar düşüncelerini, görüşlerini açık seçik yazmaya başlamışlardır. Sağcı akımları destekleyen gazete ve dergiler her ne kadar yüksek tirajlara ulaşmışlarsa da ortanın sağındaki partilerin altı tnilyon oy almasında bu gazetelerin büyük blr etken olduğu ileri sürülemez. Gelelim büyük kitle haberleşme araçlarının en önemlisi olan radyoya. Son istatistiklere göre Türkiye'dcki radyo sayısı iki buçuk milyondnr. Radyo dinlemek için okuma yazma bilmek şart olmadığından okuma yazma bilenler oranınm düşük olduğu ülkelerde radyo basından çok daha etkili bir haberleşme aracıdır. Bizde de radyo kitlelerdeki düşüncelerüı, inanışların, kanıların doğmasında ve gelismesinde önemli roller oynamaktadır. Ama devrimciliğe karşı tutumculuğu yayan radyo değildir her halde. Yeni statüsü ile radyo hükümetten gelecek baskılardan kendini koruyarak bağımsızlığa kavuşmuştur. Ortanrn sağındaki oylarm çoğalması radyonun da yüzünden değildir. • ••• 1IIİ Y Türk tütünü ve diğer oriental tütünler O Türk tütününün tipi dünyada oriental tütün olarak bilinmek tedir. Dünya oriental ve yarı oriental tütün piyasasuu, Türkiye, Yunanistan, Bulgaristan, Yugoslavya, ttalya, Iran, Suriye, Lübnan, Rodezya Federasyonu, Malawi ve Kıbrıs meydana getirmektedir. Türkiye bu ülkelerin en başında gelen ihracatçıdır. Söz konusu ülkelerin tütünleri kendi aralannda rekabetin yanısıra başka ülkelerin başka tip tütünleri ile de rekabet etmektedirler. özellikle, Yunanistan, Bulgaristan ve Yugoslavya bu iki yönlü rekabette kendi pazar paylarım korumakta âzaml gayret sarfetmektedirler. Onlann bu gayretlerinin devam etmesi halinde, bu ülkelerle Türkiye arasındaki rekabet daha çetin bir durum alacaktır. Eğer Tür kiye oriental tütün piyasasındaid payını bu rekabetçiler karsısında konımak istiyorsa, dış ülkelerde kendi tütününün geniş ölçüde rek lâmını yapmak zorundadır. Bu yolda sarfedilecek gayretler A.B. D. nin Amerikan FlueCured tütünü için dış ülkelerde yaptığı rek lâm kampanyalanna benziyebilir. Amerikalüar bu kampanyalarında Amerikan tütünü kullanılarak 1 mal edilmiş sigaraların djğer sigaralardan daha iyi oluğu noktasını işlemışlerdi. • •• Türk tütünü için iç ve dış talep Ortanın solundakiler ol akım bizde hiçbir zaman bu kadar güçlü olmamıştı her halde. Geri kalmış ülkeierde emperyalizme ve sömürgeciliğe karşı savaşlar başlamadan çok önce bizde Atatürk'ün temellerini attığı devletçilik akımını bugün Türkiye'nin yeni şartları içinde ortanın solunda olanlar savuııuyorlar. 27 Mayıs devrimi ve yeni Anayasa memlekete özgür düşünceleri, sosyal adaleti getirdi. İnönü de Atatürk öldükten bu kadar yıl sonra, CHP. nin ortanın solunda olduğunu söylcyerek sol akıma nıeşruluk kazandırdı. Bir zamanlar kendi içinde geniş bir gerici kitlcyi barındıran. her çeşit geriliğe taviz yollarına sapan Halk Partisi kendi yonünü seçiyor artık. Ortanın sağında olanlar CHP. saflarından ayrılıyorlar şimdi. Belli ki sağdakiler seçirnlerde Halk Partisine oy vermcdiler. Eski seçimlere karşılık CHP. oy kaybetti ama yeni bir Halk Partisi doğuyor. Bugün sol eğilimll Halk Partisinin topladığı oylar belirli bir düşünceye yönelmeye başlayaıı secmenlerin oylarıdır. Ortanın solunda yer aldıklarını haykıran iki partinin kazandığı üç milyona yakın oyu bu açıdan değerlendirmek doğru olur. Yanlış haber alma ma dünyada haberleşme araçlarının toplum fizerindeki etkilerini inceleyen bilginler basın gibi, radyo ve televizyon gibi kitle haberleşme araçlarının yamnda bir de kişisel haberleşme .konusu üzerinde dunıyorlar. Okuma yazma bilenler oranınm düşük olduğu ülkelerde basın, halk üzerinde fazla etkili olamıyor. Geri kalmış ülkelerin bazısında radyo her yerden dinlenemiyor veya çok kişl bir radyo satın alacak para bulamıyor. Bazen de insanlaruı basma, radyoya karşı güveni olmuyor, bu yollardan gelecek etkilere karşı bir direnme uyanıyor halkta. Tutumların ve eğilimlerin gelismesinde kişisel haberleşmeler çok daha önemli roller oynuyor. T S A • ••I • ••ı • ••ı • ••I •••> • ••I •••• •••• • «•a •••• «••• Ortanın sağındakiler Ama olayın bir de öteki yüzü var; altı milyon seçmen oylarmı ortanın sağında olan partilere vermistir. Bunun nedenleri üzerine eğilmek perekir. Bu olayı bir haberleşme sorunu olarak da inceleyebiliriz. Seçmen kitlclcrinin mutlaka parti programlaruıı okuyup inccleyip bunları ülkcııin gerçeklerine, kendi çıkarlarına ve düşüncelerine uygun buldukları için blr partiye oy verdiklerini sannııyorum. Seçmenlcre partilerin tutumu üzerinde, çeşitli yollarla doğru vcya yanlıs bilgiler verilmiş ve seçmenin kafasmda böylece partiler * üzerinde bir düşünce doğmuştur. Bu bilKİlerin verilmesi de genis anlamda bir haberleşme konusudur. eçmenlerin yüzde altmışımn okuma yazma bflmediği bir ülkede bu bilgilerin gazetelerle, dertfilerle yayıldıeı söylcnemez. Basın geniş S Kitle haberleşmesinde basın ve radyonun, kimliği, kişiliği belli olmayan insanlara, topluma, kitlelere seslenmesine karşılık kişisel haberleşme bir kişinin bir kişiye doğrudan doğruya birşeyler an» latması biçiminde oluyor. Çok insan tanıyan klşiler bu çeşit haberleşmelerde etkili işler görüyor lar. Örneğin kabile şefleri, geyhler, hocalar, öğretmenler, mahalle bakkallan, berberler, kahveciler, şoförler, sevilen sporcular, şarkıcılar, oyuncular, yapılarda ve atelyelerde işçilerin başında olanlar, tarlada ırgat çalıştıranlar kendi çevrelerini kolayca etkileyebiliyorlar. Araştırmalar geri kalmış ülkelerde kişisel haberlesmenin çok etkili olduğunu gösteriyor. Türkiye'de de ortanın sağında olanlar kişisel haberleşmede devrimcilerden daha etkili olmuşlardır. Kişisel haberlesmenin yazılı olmayan kurallarını tekniklerini onlar ilericllerden çok daha iyi biliyor, çok daha başanyla uyguluyorlar. Ülkenin gerçeklerini, şartlannı yakın bir gelecekte değiştirmek kolay olmıyacağma göre devrimcilerin de bu yollardan yararlanmalan gerekecek. Önümüzdeki yıllarda her halde okuma yazma bilenlerin oranını yükseltip halkı basın yoluyla aydınlatmak, insanlara çıkarlannın nerede olduğunu göstermek miimkün olmayacaktır. Radyonun bağımsızlığı da her an tehlikeye girebilir. Kişisel haberleşmelerle yanlış haber alan, yanlıs bilgiler edinen insanlara doğrulan, gerçekleri gös tcrmck için yine kişisel haberleşme yollarına }önclıneden başka şey yapılamaz. «••• • ••• • ••• • •*• • •a* Skandinavya ve Baltık Ülkeleri •••• «••• •••• •••• •••• • •M aaia •••• •«•• •»•• *••• •3S« »•>• TARIH YAYINURI TürkerACÂROGLU • KVRTULUŞ SAVAŞINDA GÖNE.N (Kemal özert. Balıkesir, Türkdili Matbaası, 1964. 152 s., 10 Lira. Emekli öğretmen. tarih ve folklor yazarı olan müellif. Mondros Mütarekesinden başlıyarak Kuvayi Milliyenin kuruluşu, Gönen ve Balıkesir olayları çahşmalarj hakkında en ufak ncktalara kadar açıklamalar yapmaktadır. Gönende ilk Müdafaai Hukuk Cemiyeti nasıl kuruldu? Millî Kuvvet lerle Anzavur arasındaki Demirkapı müsademeleri, Anzavur'un ilk defa Gonen'i işşali ve zulümleri, Taşköprü savaşı sonunda Anzavur'un tenkili, Gönen'den Soma cephesine giden milis taburu komutanı Esat Bcy ve hitabesi. Gönen'in Yunan işşâline girmesi, Yunanlıların Türk halkına zulümleri, buna karşı teşekkül eden millî akmcı kuvvetleri, büyük zaferden sonra Gönen'in kurtuluşu, şehitler, Gönen Şehitler Anıtı. Gönen de şakavet yapan hain ler .. Görüldüğü üzere, eser, Kurtuluş Savaşımızın Balıkesir Gönen dolayları çalışmalarına ışık tutacak niteliktedir. Öğrendiğimize göre, bu eserden bir de f'ılim senaryosu hazırlaıımaktadır. • THE MASSACRE OF TURKS ON CHRİSTMAS DAY (Sedat TöreP Anka'ra. Guze] İstanbul Matbaası, 1964. (Ocak>. 32 S., resiır.ü: 5 lira. Şimdi Ankarada oturan Kıbrıslı genç şaırin bu Ingilizce eseri, 1963 ün kanlı N'oel'inde Rumların Kıbrıs Turklerine reva gördükleri vahşiyane katliâmı gerçek tarihsel olaylara sâdık kalarak anlatmaktadır. Kıbrıs olayiarmm başlamasmm hemen. ardmdan yayınlanan bu destan, şehitlerin resimlerini, hele dış arka kapakta, EOKA'nm 25 aralık 1963 te gaddarca şehit ettiği Dr. Ilhan Nihat'ın karısı ve üç küçük oğlunun resmini de ihtiva etmektedır. Eser, 1.00O sayı basılmıştır. asır musikisınasları» (Avni Aktuç'la birlikte, 1958) gibi eserleri bulunan yazar, 3.000 sayı basılan bu eserinde, Mehmet Emin Âlı Paşadan (18141871^ Osmanlı Devletinin son Sadrâzamı, Amiral Dilâver oğlu Mareşal Salih Hulüsi Kezrak'a (18641939) kadar bütün sadrâzamların hayatlannı, işlermi, eserlerıni anlatmaktadır. Hattı hümayun suretleri, sadrâzara portreleri gibi belgelere de yer veren eser, ne yazık ki eski dil ve imlâ ile yazılmış bulunduğundan, şimdiki kuşaklarca pek kolay anlaşılamamaktadır. En sonda yazarın portresi ile 58 sayfalık geniş bir indeks vardır. • PAGANİNİ (Edgar İstel'den çev. Izzet Nezıh Albayrak) 2. bası. Ist., Millî Egitım Basımevi: Ankara." M. Eğ. Bak., 1964. 1139 s., 1 portre 125 krş. Kuçiik viyolonist Atillâ Aydmtan'a armağan edil miş olan bu çevirisi, 5.000 sayı basılmış. Ünlu, ttalyan keman virtüozu ve bestecisl Niccolo Paganini'nin (18.2.178427.5.1840) hayatını, virtüoı ve besteci olarak sırlarmı anlatıp açıklamaktadır. Türkçe ilk baskısı 1952 de yapılan eserin aslı 1919 da Berlin'de >ayınlanmıştı. (Virtüozlar Kıralı) denilen Paganininin hayatı üzerine bu kısa biyografya, okunmaya değer. Kitap, onun hayatmın romanesk tarafını bir yaııa atmakta. yalnız çağdaşlarının bu garip fenomen hakkında belgeli olarak bize aktardıklan gerçekleri içine almaktadır. Ama görülmektedir ki, onun gerçek hayatı, aslında, fantazilerden çok daha romantiktir. Dört sihirli telde bir hârika olan Paganini kemancılıkta bir muamma olan Paganini. bestecilikte bir sır olan Paganini'nin sanat dünyasuıdaki önemini herkes takdir etmektedir. Bu küçük kitap onu bize her yönü ile tanıtmaktadır. Finlandiyada televizyonda sisar'a reklâmlannın yapılması daha 1962 vılı temımızunda son bulmuş tur. Danimarka Kanser Cemiyeti, sigara istihlâkini azaltmak amaciyle istihlâk vergisinin tekrar artırılmasım istemiştir. Diğer yandai Danimarka sigara şirketleri atlet lerin ağzından sigara reklâmları yapılmasını önleyen kararlar almıştır. Danimarkada, özellikle eğitim yoliyle tedbirler ahnması üzerinde durulmaktadır. 1956 dan beri Danimarka radyosu sigara içmek ve akciğer kanseri iie ilgili olarak «üreli yâymlar yapmaktadır. 1961 de aynı ülkede gençhği hedef tutan ve bütün memleketi kaplayan bir sigara içmeme kampanyası açılmıştır. Isveçin Stockholm şehrinde ünlü Karolinska Enstitüsü Tıp Profesörü Dr. Borje Ejrup, sigara tiryakilerini bu huydan vazgeçirmek için çeşitli klinikler açmıştır. Almanya ve îtalya gibi ülkelerde de sıgara içmeği onleyici bazı tedbirler alınmaktadır. Batı Almanyada bazı sigara imalâtçıları duvar reklâmlarını kaldırmıslardır. Italyada 1962 mayısınm 16 sında tütün mamulleriftin reklâmı yasaklanmıştır. Nasıl hareket etmeliyiz? urkiyede, bilindıği gibi sigara imalâtı bir devlet tekelidir ve Tekel Genel Mudürluğu devlet butçesine büyük ölçude gelır sağlamaktadır. Bu yuzden, bu mesele hayli tartışmaya sebep olabilecek bir konudur. Devlet, vatandaşlarm sağlığından sorumlu değıl midir? Tütün Endüstrisi ortadan kaldırılmalı mıdır? Tek sigara imalâtçısı ve halkm sağlığından sorumlu sosyal devletin takibedeceği yol, halkı istediğini seçmekte serbest bırakmak fakat sigaranın zararları hakkında da gerekli ayarmayı yapmak olmalıdır. Başka bir deyisle, tütünle ilgili bütün sektörler bugünkü tutnmlarını devam ettirirken devlet aynı zamanda da «ütünün sağlığa zararları konusunda halka gerekli bilgiyi vermelidir. Sigara tiryakileri bu zararlardan haberdar olmalı ve sigara içme veya içmeme konusunda kararı kendileri vermelidir. Çeşitli prog ramlar bu yolda yardımcı olabılir. Aşağıda sıralananlar bunlardan birkaçıdır: T • •a rak siarara şeklindeld tütün istihlâki Türkiyede bundan zarar görecektir. Bununla beraber bu talep kayışı kendini puro istihlâkinin artması şeklinde gösterebilir, çünkü, şimdilik puro içmenin sağ lığa daha az zararlı olduğuna inamlmaktadır. Belki de Türkiyede de normal sigaralardan filtreli veya mentollü • filtreli sigaralara talep kayması kendini daha kesin şekilde gösterecektir. Böylece tütün çiftçisi bagün yetiştirdiği Türk tütünü yerine düşük kaüte A Diğer yandan yeni bazı Ülkelerin de oriental ve yarı oriental tütün piyasasına müstahsil ve ihracatçı olarak girme thtimallerl O Bugün, sigara içmenin sağvardır. Bu konuda ilk tecrübeyi lığa zararlı olduğu inancı, Türkiîngiltere yapmıştır tngilterenin ye dışındaki sigara istihlâkini etsüreli ısrarları ile Birinci Dünya Ve bu yolda asıl savaş halkı örgütleri içine hapsetmiş tutucu küiyecek önemli bir faktördür. Harbl sırasında Güney Rodezyada kuvvetlerle, aydınlar ve ilerici güçler arasındadır. Bu savaş kazaEğer sigara içme ile belli bazı hasoriental tütün yetiştirilmıştir. talıklar arasındaki münasebetler nılacak ve gerçek bir halkçüığın yolu nçüacaktır. A.B.D. de bu yolda ilk tecrüistatistikl olmanuı ötesinde daha Halka saygı duymak, halka doğruian söylemekle ispatUnır. Babeler 1928 de Virginia'da yapılmış esaslı delillerle ispat edilirse norkınız yerjüzünün fakir halklan birer birer uyanıyor, kımıldıyor. tır. Alınan sonuçlar bakımından mal sigaralardan filtreli yahut A.B D. deki tecrübeler pek basadün başı üstünde tuttuklarını silkip atıyor. mentollü filtrell sigaraya kayış rılı olmamıştır. Mukayeseh malidaha da hızlanacaktır. Bu türlü Kimi ülkeler daha da karanlık... Ama kimi ülkelerde halk ve ayyetler bakımından da zaten Türsigaralarda tütünün tadı. diğerledın elele vermiş, yürüyorlar. kiye daha elverişli şartlara sahlprine mukayese ile az farkedilir tir. Fakat A.B.D. nin Heride TürKolay değil mücadele... • . . . . . . olduğundan sigara talebindeki bu Ne var ki yannları kazanmak için tek çare bugünden mücadeledir. değişme, sijraraya özel bir tad ka kiyeye bu alanda rakip olmıyacafi hiç bir zaman temin edilemez. zandıran Türk tütünü için mevcut talebi azaltacaktır. Bunun sonucu olarak düşük kaliteli fakat ucuz tütünlerin dış ülkelerde Türk tütünü yerine ikame edilmesi muh • •••••••••^•••••••••••ı temeldir. rtak Pazarda yüksek kaliteli ve O Türk tütününde diğer tütünpahalı Amerikan fluecured lere mukayese İle daha az nikotin .tütünleri Ue düşük kaliteli ve bulunması özelli»i Türk tütününü ucuz tütünler arasındaki denge ıdış piyasalarda daha cazıp hale kinci tip tütünler lehine değişmişde sokabılır. Genel olarak, bilıntir. Bu dengenin bozulmasmm adiği gibi, sigara imalâtında tei: na sebebi gümrük vergisi farkıbir cins tütün değil, fakat çeşıtii dır. Eskiden Ortak Pazara giren tip tütünlerin kanşırru kullanılmak tütünlerden kilo başma çümrük tadır. Daha önce de belirtildiği vergisi almırken şimdi değer Uzec gibi, Amerikan sigaralarında 'o 1 0 rinden alınmaktadır. Bu değişikTurk tütünü bulunmaktadır. Her lik Amerikan tütünlerini zor dusigarada var olan nikotin ve kat ruma sokmuştur. Araştırmacılar, ran miktanru düsürmek amacıyla Ortak Pazara Amerikan tütünü ittütün kanşımınd3ki Türk tütünü halâtında düşmeler olacağmı tahoranı arttınlabilir. Bu da Türk min etmektedirler. (14) Ortak Patütününe dış talebin arrması dezar ülkelerinin daha ucuz değerdemektir. ki Afrika tütünlerine talebinin art ması, bu yüzden beklenebilir. Söz (i Bugüne kadar Türk kamu okonusu talep değişmesi kendini yunda sigara içmeye karşı herOrtak Pazar içinde oriental tütühangi bir özel tepki olmamıştır. ne talebin artması şeklinde de gös Fakat bir gün kamu oyu bu sağterebilir. Bu durumdan tabiatiylık tehhkesine karşı uyanlacaktır. le Ortak Pazara en az gümrük Belki özel belki de devlet organvergisi ile giren tütünler faydalaları sigara içmeye karşıt kampannacaktır. yalara girişeceklerdir. Sonuç ola Sağlık konusu ve tütün istihlâki Ortak Pazar ve Türk tütünü O PERDE ARALI6INDAN S ON (11) Dunya Gazetesi, 6 mart 1963 12 Devlet Plânlama Dairesl, Kalkmma Plânı, Birinci Beş Yıl (196319571 S. 250. (13) «Linear Trend Curve by the Least Square Short Method» yoluyla hesabedilirse. (14) U.S. Dept. 01 Agriculture, Prospects for Foreign Trade in Tobacco, Washington, D. C. Aralık 1962. Itteme ytri: BATEŞ Bayilik Tefkilâtı İSTANBUL • SARAYLARIMIZ (Ahmed Ağm) 2 fasikül. îst. Tan Matbaası, 196465. 120 s., resimli; 1. fasikül 300, 2. fasikül 500 krs. • MEHTER ML'SİKİSt: BESTEKÂR MEHTERBir tarih öğretmeni olan yazar, (Camilerimiz, mü LEK MEHTER HAVALARI 'Haydar Sanal) İst., zelerimiz, anıtiarımızla, saraylarımız) diye kurduMiUi Eğitim Basımevi; Ankara, M. Eğ. Bak., 1964. ğu bir serinin ilk iki fasikü'.ünü yayınladı. İlk VI 304 £., notah, 15.50 lira. fasiku!de Anadoluhısar ve Beylerbeyi SaraylarıM. Eğ. Bakanlığınca (Tüık kültür eserleri) se nı. ikinci fasikülde Dolmabahçe Sarayı Ue Ihlarisinde 5.000 sayı bastırılan eser. rahmetli sanat tamur kasrını tarihleri ve yapüışları ile anlarihçimiz Rıfkı Melu! Mcriç'in isteği üzerine yazıltıp tanıtmaktadır. Anadoluhisarı ve Beylerbeyi nııştır. Üç bölümde bize Türklerde ilk çağlarda assemtlerindeki Güzelcehisar Göksu kasrı, Saker musikisi, Osmanlılarda Mehtcrhane. mehter murayı ve camii ile Beşiktaş ilçesi tarih ve coğsikisi; besteci mehterler, mehter havaları; Mehterrafyasmdan Dolmabahçe Sarayı, Ihlamur kasrı v e hane kurumunun kaldırılması, sonraki durumu, yecamileri, tarihsel ve turistik değer taşıyan bu esni Mehterhane kurma teşebbüsleri. bugünkü Mehki eserlerimiz ve anıtlarımız resimleriyle güzeice terhane üzerine etraflı ve yararlı bilsiler vermektanıtılmıştır. Beş fasikü'.de tamamlanacak olan bu tedir. seri, hiç bir yerden yardım ve destek görmeden yayınlandığı belirtilmektedır. Eserlerin mimarlık « OSMANL1 DEVRİNDE SON SADR1ÂZAMgibi, LAR (İbnülemin Mahmud Kemal Ir.al). 3. ba. 14 değeri, yaptıranların biyografyası verildiğı içinde geçen olaylarla sarayı yakından ve uzakcüz. îst., Millî Eğitim Basımevi; Ankara, M. Eğ. tan ilgüendiren tarihsel olaylardan da söz edilBak., 196465 219 s.; 111. 5 lira. mekte, böylece Osmanlı padişahlarınıri hayatları Ranmetli Inal'ın (18701957) bu önemli biyogda verilmektedir. İlerıde ajTica küçük bir kitap rafya eserinin ilk basıhş 194053 yılları arasmda 14 halinde Konya, Edime, Bursa ve Ankaradakı tafasikül halinde yayınlanmıştı. Daha sonra, 195557 rihsel saray kalıntıları ile birlikte bugün mevcut yıllarmda ilk cüzleri ikinci defa basılmıştı. Şimdi, saraylardan da söz açan bir eser daha hazırladığı714. cüzler ikinci, 1.6. cüzler uçüncii kez basılarak nı bildiren yazar, bu suretle Türkiye saraylannrn eserin yeni basılışı tamamlandı. başhcalarım bize ayrıntılariyle tanıtmış olacaktır. cTürklerin Arap harflerini tanzim ve ihya etYazar ayrıca Eyüp Sultan tarıhi» ile «Nevşehir mek suretiyle ilme ve medeniyete hizmetleri» (taili ve coğrafyası>nı da hazırlayıp yayınlamaya başrihsiz. yeni harflii, «Son asır Türk şairleri» (12 cüz, lamıştır. 193042); «Son hattatlar» <1955) ve Hos sada, son BÎLGE GÖKYAY tNCt ÖZKÖK ile GÜNGÖB SAYHAN Nişanlandılaj BEŞÎKTA5 29JC.196S İLE Cumhuriyet 131G1 MAHMUT AYDIN NtŞANLANDILAR BURSA 29JK.65 Cumhuriyet 13153 O Sigara üzerindeki vergileri artırmak yoliyle siş;ara içenlere ekonomik baskı yapılabilir. Böylece bir dereceye kadar sigara içmek önlenebilir. Q Sigaraların üzerine sigarar.ın zararlannı veya her sigaranın içindeki nikotin ve katran miktarını belirtecek açıklamalar konabilir. Q Siçaranın sağlığa zararını belirtecek ve bütün ülkeyi kapsayacak kampanyalar açılabilir. O 18 yas'.ndan küçüklere siga 90 yıl ve 55 günlük hayat Ingüiz İmparatorluğu ile cütün dünyayı ilgilendiren tarih Cumhuriyet 13160 SABfflA YILDIRIM ile HÜSETİN TAN v ÇÖRÇIL bu hayatı ve bu tarihi TEŞEKKUR Uzun zamandanberi çekmekte olduğum hastahğımı bir atneliyatla tedavi eden ve beni iztıraptan kurtaran Gulhane Askeri Tıp Akademisi Profesorlerinden k / Nljanlandılar ^ CİHAD BABAN'ın MTJDANYA 29 Ekim 1963 © Cumhurlyet 13162 kaleminden okuyacaksınız Ödemeli isteyıniz Bütün kitapçılarda bulunur. Fiaü Ciltü 10.00 lira. OKAT YAY1NEVİ Ankara Cad. Güncer Han. 45 P. K. 1017 İSTANBUL (Cumhuriyet 13157) MEVLID Kıymetli aile büyuğümüı NAŞİT MENGÜ'nün vefatınm »eneyi devriyesi münasebetiyle 30 Ekim 1965 cumartesi gunü (Bugün) aziz ruhuna ithaf edilmek uzere, iklndl namazını müteaklben Tesvikiye Camiinde okunacak olan Kur anı Kerim ve Mevlidi ŞeriJe arzu buyuran akraba. dost ve arkadasları ile din kardeşlerinıizin teşrillermi rica ederiz. AİLESt Cumhurlyet 1S1SS tedavirn sırasında yardımlarını esırgemiye^ değerli hocalarına, asistanlara, hemşirelere ve yardımcılanna teşekküni borç bıhrim. VEIIBİ EKSÜ Tabll Senatbr Cumhuriyet 13167 Prof. NECMİ AYANOĞLU'na MEVLİD Ailemizln çok »evgill büyügü ALİ KARTAL'ın N O T : Gazetemize gönderilen yazılar yayınlansın veya yayınlanmasuı iade edilmez. SAUHA VENUS (HancUık: 8536/13146) vefatınm kırkıneı gününe rasthyan 31 Ekim 1965 pazar gunü öğle namazını rcüteakip Şehzade Camii Şerifinde ruhuna Mevlit okonacaktır. Değerli halızlar tsrafından okunacak Kur'anı Kerim, Hatlra Duap. ve Mevlidi Şerife akrab», do:n ve hemşehrlıerüiıizle bütun din kardeşlerimirın lejrifleri rica oiunur. Eşl: Fatma KA11TAL Evlâtları: Mehnıet K AKTAL Hüse.ıİD KAKTAL Bedri KARTAL Cumhuriyıi U1M ADRES DEGİSİKLİGİ Şirketimiz Dizel ve Otomobil Yedek Parça Kısmı Eski adresimizin hemen yamnda Şişli Büyükdere Cad. No. 17/1 e, Elektronik Ortaklığımız ise Dolapdere Karabatak sokak No. 47 ye nakletmiştir. TARGAN TİCARET LTD. ŞTI. Tel: 47 28 30 / 31 İSTAXBUL flâncılık: 9556 13146