Katalog

4 Akademi Sanayi 4.0 neleri değiştirecek? Hacer Ansal Son dönemde hem dünyada hem de Türkiye’de, iş dünyası 4. Sanayi Devrimi’ni konuşuyor. Dünya Ekonomik Forumu Raporu’na göre gelecek on yılda Sanayi 4.0 imalat, enerji, tarım, ulaştırma ve ekonominin diğer sektörlerinde dramatik değişimler yaratıyor olacak.* Dijital teknolojilerle bağlantılı olan bulut bilişim, büyük veri, akıllı fabrikalar, robotlar, sensörler, üç boyutlu yazıcılar gibi gelişmeler sadece insanların nasıl çalıştığını ve yaşadığını değil, nasıl insanlar olacağını da belirleyecek.1 Başta Almanya, ABD, Japonya olmak üzere, gelişmiş ülkelerin yoğun bir şekilde gündeminde olan Sanayi 4.0, 2016’da Türkiye’nin de gündeminde idi. TÜSİAD “Türkiye’nin Sanayi 4.0 Dönüşümü” konferansını düzenledi ve “Türkiye’nin Küresel Rekabetçiliği İçin Bir Gereklilik Olarak Sanayi 4.0: Gelişmekte Olan Ekonomi Perspektifi” başlıklı bir rapor yayımladı.2 Bir Endüstri 4.0 Platformu3 oluşturulmuş durumda. Amacı, yeni nesil “akıllı fabrikaların kurulması ve bunun üretim sektörünün yaşam biçimi olması için farkındalık yaratmak, Endüstri 4.0 çerçevesinde firmaların ve kişilerin atacağı adımların belirlenmesinde öncülük edebilmek”. Ege Bölgesi Sanayi Odası’nın hazırladığı raporun başlığı ise şu: “Sanayi 4.0: Uyum Sağlayamayan Kaybedecek”.4 Peki, uyum sağlandıkça acaba neler olacak? Önce teknik detaya girmeden Sanayi 4.0’ın ne olduğunu anlamaya çalışalım. l4D.ESVARNİMAİYNİ Edir? Bu devrim en ileri teknolojilerin üretimin içine derinlemesine yerleştirilmesini anlatıyor. En önemli anahtar kelime “iletişim”. Makine, ürün, sistemler, süreçler ve insanlar, sensörler ve uyarıcılar yoluyla birbirlerine bağlanıyor ve tüm süreç boyunca birbirleriyle iletişim kuruyor. Bunun için de bu devrime “Nesnelerin İnterneti” (Internet of Things) de deniyor. Ürünler kendi geçmişlerini, mevcut durumlarını, geçmeleri gereken yolları (ve hatta alternatif yolları) bi Sanayi 4.0 bilişim teknolojileri ile sanayinin bir araya gelmesine dayanıyor. liyor ve makineye nasıl bir süreçten geçmesi gerektiğini anlatabiliyor. Çalışanlar ise gerektiğinde uzaktan sisteme müdahale ediyor ve süreci yönlendirebiliyor.5 Üretimde tam hem dikey hem de yatay bir entegrasyon var. Dikey derken pazarlama ve satış, ürün geliştirme, planlama, üretim, bilgi teknolojileri ve finans gibi birimlerin; yatay derken de tedarikçi, üretici, dağıtıcı ve lojistik firmaların entegrasyonu anlatılıyor. 4. Sanayi Devrimi’yle, siparişin verilmesinden tüketiciye iletilmesine kadar birbiriyle iletişim halinde olan siberfiziksel sistemlerden, fiziksel girdi ve çıktılarla birbiriyle iletişim halinde olan tüm unsurlardan bahsediliyor.6 Ayrıca makine ve sistemler, uyarıcılar, tüm süreç boyunca veri üretiyor, bunlar analiz edilerek süreç sürekli olarak iyileştirilebiliyor. Bu verilerin, ilerleyen dönemlerde de makinelerin kendi kendine karar verebileceği bir sisteme geçişi sağlaması öngörülüyor. Dijitalleşme olarak tanımlanan 3. Sanayi Devrimi’nden farklı olarak 4. Sanayi Devrimi’yle üretimin tüm aşamalarındaki dijitalleşmeyle sistem bütünleşik bir şekilde çözümleniyor. Hatayı fark edebilen makinelerle daha az hatalı ürün ortaya çıkıyor ve üretim kalitesi artıyor. Makineler ve sistemler 7/24 çalıştırılarak maksimum fayda elde edilirken, ciddi bir enerji tasarrufu da sağlanabiliyor. Ayrıca, değer zincirindeki tüm firmalar talep değişikliklerine hızla adapte olabiliyor. Öte yandan, müşteriler de sisteme dahil edilerek, ürünle ilgili beklentilerini iletebiliyor, ürün tasarımına dahil olabiliyor. Firmalar müşteri istekleri doğrultusunda düşük maliyetlerle özelleştirilebilen ürünler üretebiliyor. Bir ürün, arızalandığı anda müşteri hizmetlerine durumu raporlayabiliyor, böylece son kullanıcılar daha iyi hizmet alabiliyor.7 Uygulamada, Sanayi 4.0’ın başını çeken firmalardan olan Siemens’in Ghibli fabrikasında Maserati otomobil üretiminde aynı sürede, kaliteyi koruyarak üç kat daha fazla araç üretilebilmiş. Siemens genel olarak Sanayi 4.0’la pazara sunma süresinin yüzde 2550 arasında, mühendislik giderlerinin ise yüzde 30’a kadar azaltılabileceğini ve yüzde 70’e kadar enerji tasarrufu sağlanacağını öngörüyor. Sanayi 4.0 dönüşümünün Almanya’da 10 yıl içerisinde tamamlanması bekleniyor.8 İletişim teknolojisi şirketlerinden Ericsson’ın tahminlerine göre 2020’li yıllarda yaklaşık 50 milyar cihaz internete bağlı olarak çalışacak. Tüm bu sistemin çalışmasını sağlayacak altyapı ise yakın bir zaman önce geliştirilen internet protokolünün altıncı sürümüyle (IPv6) garanti altına alınmış, insan hayalinin erişemeyeceği kadar çok cihazın adreslenerek internete bağlanmasının yolu açılmış durumda.9 Kısacası, bilgisayarlarla yönetilen, tam otomatik, tüm üretim tesislerinin şebekeye bağlandığı ve robotların hem imalat hem de hizmetler sektöründe söz sahibi olduğu bir ça 24 Mayıs 2017 Çarşamba ?KİMDİR Hacer Ansal, Işık Üniversitesi, İnsan ve Toplum Bilimleri Bölümü Öğretim Üyesi. Boğaziçi Üniversitesi, İnşaat Mühendisliği Bölümü’ndeki lisans eğitiminden sonra ABD’de Northwestern Üniversitesi’nde yüksek lisans yapmış, ABD’de beş yıl Zemin Mekaniği alanında mühendis olarak çalışmıştır. Doktorasını İngiltere’de, Sussex Üniversitesi’nde tamamlamıştır. Teknoloji ve İnovasyon Yönetimi, Esnek Üretim Organizasyon Biçimleri, Yeni Teknolojilerin Ölçek Ekonomisine Etkileri, Fordist ve Post Fordist Üretim, Yeni Teknolojilerin Kadın İstihdamına ve Çalışma Hayatına Etkileri, Sanayi 4.0’ın sosyoekonomik etkileri gibi konularda çok sayıda ulusal ve uluslararası yayını bulunmaktadır. ğa giriyoruz. lGÜNLÜK YAŞAMA YANSIMALARI Yakın gelecekte birbiri ile dur madan haberleşen akıllı makineler günlük yaşamımızda da çok önemli bir yer tutacak. Örneğin, evinizdeki tüm tüketim malzemelerinin raflarına konan tartı sistemlerinin, çeşitli ürünleri ne kadar sıklıkla kullandığınızı takip eden, sabunu ya da şampuanınızı ne kadar süre içinde tüketeceğinizi hesaplayan bir bilgisayarı var. Tartı sisteminin verilerini toplayan evinizdeki ana bilgisayar, otomatik olarak bitmekte olan diğer ürünlerin listesini de çıkarıp marketinizin bilgisayarına sipariş veriyor. Marketteki başka bir bilgisayar da bu siparişleri bantlardaki küçük alışveriş sepetlerine gönderiyor. Sonra bu sepetler, üzerlerindeki sensörler aracılığı ile kapınıza geliyor, size ait özel asansörü şifre ile internet üzerinden açıyor ve dairenize kadar taşıyor.10 Başka bir örnek, bugün şehirlerimizde hava arabalarımızın >>