Katalog

H. Miray VURMAY TUSAM Ortadoğu Araştırmaları Masası [email protected] İsrail tedirgin… C S TRATEJİ 19 olan perdenin ardındakiler. Bunun için de zor görünen ama aslında çok basit olan bir mantıksal çerçeve çizmek gerekiyor. Buna mantıksal karşılaştırma da denilebilir belki de. Bir düşünelim, İsrail’in güvenlik açısından en çok tehdit algıladığı komşularından biri hangisi, Lübnan. Peki, asıl korktuğu Lübnan mı, hayır Hizbullah! Hizbullah, hani şu İsrail’e Lübnan’da rahat vermeyen, 2000 yılında ülkeden çekilmesine neden olan, 2006 yazında askerlerini kaçıran ve halen elinde tutan, bu olayın ardından İsrail ile şiddetli bir savaşa giren ve İsrail’e tarihin en büyük psikolojik yenilgisini tattıran, daha da önemlisi tüm bunları yaparken İsrail’in asıl korkusu asıl kâbusu İran’ı arkasına alan, belki de düpedüz İran’ın gölgesi olan, örgüt değil mi? Ta kendisi… Halen bir bağlantı kuramadınız değil mi? Biraz sabır lütfen, parçalar şimdi yerine oturacak. Resmi tamamlayacak son parçamız son dönemde İsrail basınına da yansıyan hatta İsrailli siyasilerin açıklamalarında çok net bir şekilde okunan bir konuda gizli. Şöyle ki İsrail’in bugüne kadar hiç resmen savaşmadığı İran’dan, hele de artık "nükleer bileziğe" sahip olma yolunda hızla ilerleyen İran’dan ne kadar korktuğunu söylemeye gerek yok. Ama İran’ın Hizbullah’tan sonra Hamas’a da destek vermeye başladığını ve söz konusu gazete haberlerinde ve siyasilerin açıklamalarında bu destekten dem vurulması son derece önemli bir ayrıntı. Nitekim bu ayrıntıda asıl meseleyi satır arasında ortaya koyuyor. Daha açık bir ifadeyle İsrail, İran’ın Hizbullah’tan sonra, aralarında ideolojik bir bağ bulunmamasına, yani Hamas’ın Şii olmamasına rağmen, Hamas ile yakınlaştığını ve böylece de İran’ın kendisini gölgeleri ile kuşatma politikasına yeni bir halka eklediğini dile getirmeye çalışıyor. Başka bir deyişle İsrail, yeni bir Güney Lübnan yani yeni bir bataklık; yeni bir Hizbullah yani yeni bir "Frankenstein" istemiyor. Bunun için de Hoca Nasreddin hesabı testi kırılmadan önce davranmaya çalışıyor. Gazze Güney Lübnan, Hamas da Hizbullah olmasın diye "uğraşıyor". Sözün kısası, İsrail aslında Filistin’den, Hamas’tan değil yine Hizbullah’tan, yine "gölgelerin efendisi" İran’dan korkuyor. Bakalım bu korku İsrail’e daha neler yaptıracak? G azze, dünyanın en büyük açık cezaevi… Yaşamanın sadece nefes alıp vermekten ibaret olduğu, insanlığın yürürlükten çoktan kalktığı hatta belki de hiç olmadığı, kan ve gözyaşının nehir olup aktığı, şiddetin kol gezdiği bir savaş şehri. 360 kilometrekarelik yüz ölçümü ile oldukça küçük bir bölge olmasına rağmen 1.4 milyon Filistinliyi barındıran Gazze, kilometrekareye düşen 3,823 kişi ile dünyanın en fazla nüfus yoğunluğuna sahip bölgesi olarak da son derece ilginç bir dünya rekorunu elinde tutuyor. Bu oran Türkiye'deki genel nüfus yoğunluğunun yaklaşık 3035 katına denk geliyor. Bu nüfus yoğunluğunun en önemli nedeni ise 1948 Savaşı sonrasında yerlerinden edilen Filistinli mültecilerin kitleler halinde Gazze’ye yerleşmiş olması. Bugün Gazze nüfusunun yaklaşık yüzde 70’ini oluşturan mülteciler bölgedeki 8 mülteci kampında yaşamlarını sürdürüyorlar. Her ne kadar buna "yaşamak" denilemezse de 60’ar metrekarelik barakalarda yaşamaya çalışan Filistinliler doğal olarak son derece kötü şartlar altındalar. derin bir şekilde iliklerine kadar hissediyor. Haliyle Ekonomik olarak tamamen dışa bağlı ve bağımlı de insan neden Gazze diye sormadan edemiyor. olan Gazze’de dışarıdan gelen yardımlar Cevapları bulmak ise her zaman olduğu üzere hem kesildiğinde açlık ve sefalet baş gösteriyor. Nitekim çok zor hem de çok kolay. Daha doğrusu son derece ABD ve AB’nin Filistin’e sandıkta "Hamas" karmaşık bir neden listesi var karşımızda. Her demenin bedelini konulan ekonomik ambargo ile şeyden önce, yukarıda da belirtildiği üzere, yani açlıkla ödetmesi en çok Gazze’yi vurdu. Bu Gazze’nin Hamas’ın kalesi olduğunu yineleyerek noktada Gazze’nin, özellikle de Gazze’deki mülteci başlayalım cevapların izini sürmeye. Bu cümle sizi kamplarının Hamas’ın kalesi olarak tatmin etmediyse biraz daha açalım argümanımızı. nitelendirildiğini belirtmek gerekiyor. İsrail’in Filistin tarafından en fazla tehdit algıladığı Akdeniz’in doğu kıyısındaki bu küçücük bölge, örgüt hangisi; kesinlikle Hamas. İsrail’e Filistin’den Filistin’in son yıllarda en çok kanayan, kanatılan atılan füzelerin yani Kassam füzelerinin sahibi de yarası olarak bir hatta birkaç adım öne çıkıyor. Öyle Hamas. Hamas’ın konuşlandığı, füzelerin atıldığı ki İsrail’in son bir yılda Gazze’ye düzenlediği yer ise tabii ki Gazze. Yani neden Gazze sorusunun operasyon sayısı, önceki yıllarda Filistin’in geneline cevaplarından birini belki de en kolay düzenlediği operasyonlardan hem nitelik hem de bulunabilenini, perdenin önündekini bulduk. Elde nicelik olarak oldukça fazla. Başka bir deyişle var bir, ama bizim için asıl önemli Filistin’de İsrail’in "ilgisine" en fazla Gazze mazhar oluyor bugünlerde. Ancak Gazze’yi manşetlere taşıyan tek konu İsrail Filistinlilerin gösterisinden... operasyonları değil elbette ki. Filistin’de Hamas’ın iktidara geldiği 2006 Şubatı’ndan bu yana yaşanan irili ufaklı iç çatışmalar, ilan edilen sayısız ateşkese, tarafları uzlaştırdığı söylenen Mekke Anlaşması’na ve hatta Hamas ve El Fetih’in ortaklığı ile kurulan "ulusal birlik hükümeti"ne rağmen Gazze merkezli olarak artarak devam ediyor. Onlarca kişinin hayatını kaybettiği HamasEl Fetih çatışmalarının kızıştığı bir dönemde İsrail’in havadan ve karadan eş zamanlı olarak başlattığı yıldırım harekâtlarla çapraz ateş altında kalan Gazze tam anlamı ile ateşten bir gömlek giymiş durumda. HAMAS’a İran ilgisi Gazze Şeridi, dünyanın nüfus yoğunluğu açısından en kalabalık bölgesi. İsrail işgali nedeniyle bölgeye nüfus yerleşimi artmış durumda ve her şey dışarıdan gelen yardımlara bağlı. Bölgedeki en güçlü siyasi yapı olan HAMAS’a yönelik İran ilgisi, İsrail’i tedirgin ediyor. NEDEN GAZZE? İsrail’in "güvenlik politikalarından" ve kardeş kavgasından nasibini fazlası ile alan Gazze’de trajedi son dönemde ciddi boyutlara ulaştı. Gerçi Filistin’in istisnasız her karışında ayrı bir trajedi yaşanıyor ancak Gazze trajediyi çok daha ağır ve