Katalog

211,4 milyar dolarlık açık verilmiştir. 1991 yılından itibaren Çin, Tayvan’ın ticaret fazlasının en büyük kaynağı olmaya başladı. Aynı zamanda Tayvan, Çin’in ana kesimindeki işletmelerin önemli sermaye kaynaklarından biri haline geldi. Şu an iki kesim arasındaki ekonomik ilişkiler şöyle: 1) Ekonomik ilişkilerin esasını dolaylı ticaret ve Tayvanlı işadamlarının Çin’e yatırım yapmaları oluşturuyor. Ayrıca işletmeler kurulması, bilimsel, teknolojik ve finansal alanlardaki temaslar, personel eğitimi gibi ilişki tarzları da mevcut. 2) Tayvan hükümetince getirien sınırlamalar nedeniyle Tayvanlı işadamları Çin’e dolaylı biçimde yatırım yapabiliyorlar. 1 milyon dolardan az olan yatırımlar, doğrudan yapılabiliyor. Yani sermaye üçüncü şirket aracılığıyla Çin’e gönderilebiliyor. C S T TRATEJİ İnt. Herald Tribune 7 Mart 21 Macao’dan transit biçimde Tayvan’a ulaştırılıyor. Doğrudan gemi ya da uçak seferi bulunmuyor. İnsanlar, karşı tarafa seyahat ederken Hong Kong ya da Macao’dan transit olarak gidiyor. Gemiler iki yaka arasında mal taşıyamıyorlar. Mallar hâlâ Japonya, Hong Kong ve diğer yerlerden transit biçimde gönderilebiliyor. Ticaret konusunda ise Çin’in ana kesimindeki piyasalar Tayvan işletmelerine ve ürünlerine tamamen açılmış durumda. Ancak, ürünlerin Tayvan’a gönderilişinde halen birçok sınırlama söz konusu. İşletmeler Tayvan’a yatırım yapamıyor. DİPNOTLAR (1)1992 yılından beri toplanmayan Konsey, 31 Dolarlık bütçesi ve bir sekreteri ile sembolik bir varlık sürdürmekteydi. Bunun yanında ÇinTayvan arasında posta, ticaret ve ulaşım dolaylı, tek yönlü ve kısmi bir şekilde yapılıyor. İki yakadaki paketler, Hong Kong ya da BİR ÜLKE İKİ SİSTEM Çin hükümetinin Tayvan sorununun çözülmesiyle ilgili temel ilkesi, "Barışçı birleşme, bir ülke, iki sistem"dir. Bu ilkenin içeriği şöyledir: 1) Tek Çin; Dünyada yalnızca bir Çin bulunuyor. Tayvan, Çin’in ayrılmaz bir parçasıdır. Merkezi hükümet Pekin’dedir. Bu, Tayvan sorununun barışçı yollardan çözülmesinin ön koşuludur. 2) İki sistemin bir arada bulunması; Tek Çin ön koşulunda, Çin’in ana kesiminde uygulanan sosyalizm sistemi ve Tayvan’da uygulanan kapitalizm sisteminin, uzun vadede ortaklaşa gelişmesi. 3) Azami özerklik; Çin’in Tayvan ile birleşmesinden sonra, Tayvan özel idari bölge olacak. Tayvan, Çin’in diğer eyaletlerinden farklı olarak azami özerklik hakkına sahip bulunacak. 4) Barış görüşmeleri yapılacak. İktidar savaşının getirdiği ayrılık ayvan, 16. yüzyılın ortalarından sonra, İspanya ve Portekiz gibi yabancı ülkeler tarafından işgal edildi. Hollandalıların 1642 yılında Tayvan’ın kuzeyindeki İspanya üssünü ele geçirmesiyle Tayvan, Hollanda kolonisi haline geldi. Gaoshan milliyetinin yaşadığı Tayvan’da milli kahraman Zhen Chengong, Hollandalı saldırganları kovarak Tayvan’ı geri aldı. 1683 yılına gelindiğinde Qing hükümeti, Tayvan’a saldırdı. Chengong’un torunlarından Zhen Keshuang ve askerleri teslim oldular. Böylece Tayvan, Qing hükümeti’nin yönetimi altına girdi. 1894 yılında Japonya Çin’e savaş açtı. Tarihe, "Jiawu Savaşı" olarak geçen bu savaşta yenilgiye uğrayan Qing hanedanı hükümeti, 1895 yılında Japonya ile "Maguan Anlaşması"nı imzaladı ve Tayvan Japonya’nın kolonisi haline geldi. Japonya Tayvan’da 50 yıl süreyle egemenlik sürdürdü. İkinci Dünya Savaşı sırasında, 1 Aralık 1943’te, Çin, ABD ve İngiltere arasında imzalanan "Kahire Deklarasyonu"na göre Japonya’nın ele geçirdiği Manzhou, Tayvan ve Penhu adaları Çin’e bırakıldı. Japonya 15 Ağustos 1945’te "Potsdam Bildirisi"nde belirlenen maddeleri kabul ederek kayıtsız şartsız teslim oldu. Çin’de yaşanan "Japon’lara Karşı Direniş Savaşı"nda Milliyetçi Parti (MP) ve ÇKP Japon’lara karşı cephe kurdular. Savaşın Çin’in zaferiyle sonuçlanmasından sonra Çan Kaişek’in başkanlığındaki MP ile ÇKP arasında üç yıldan fazla süren iç savaşı komünistler kazandı. MP’den bazı askeri ve siyasi yetkililerin Tayvan’a çekilmesi ile "Çin Cumhuriyeti" hükümeti Tayvan’da varlığını devam ettirmiş oldu. MP’nin hâkimiyetindeki Tayvan Çin Cumhuriyeti 1979 yılına kadar BM’de Çin’i temsil eden tek yasal hükümet oldu. Amerikan yönetiminin desteğiyle Tayvan Boğazı sınır olarak belirlendi ve ada Çin’in ana kesimiyle ayrılmış oldu. 1949’da ÇHC’nin kurulmasından sonra Amerikan yönetimi, yeni Çin’i tecrit politikaları uyguladı. 1950 yılında Amerikan 7. Deniz Filosu Tayvan Boğazı’na girdi, Amerikan 13. Hava Filosu ise Tayvan’da konuşlandırıldı. 1954’te ABD yönetimi ile Tayvan makamları arasında Ortak Savunma Anlaşması imzalandı, Tayvan ABD’nin "koruması" altına alındı. Uluslararası alandaki değişiklikler ve ÇHC’nin güçlenmesiyle birlikte ABD, Çin’e yönelik politikalarını değiştirdi, iki ülke arasındaki ilişkiler yumuşamaya başladı. Ekim 1971’de BM Genel Kurulu’nda kabul edilen 2758 sayılı kararla ÇHC, BM’deki tüm haklarına kavuştu ve Tayvan temsilcileri BM’den ihraç edildi. Şubat 1972’de dönemin ABD Başkanı Richard Nixon Çin’i ziyaret etti ve Shanghai’da ortak bildiri yayınlandı. Bildiride şu ifadeler yer alıyordu: "ABD, Tayvan Boğazı’nın iki yakasındaki tüm Çinlilerin dünyada tek bir Çin bulunduğunu, Tayvan’ın Çin’in ayrılmaz bir parçası olduğunu kabul ettiklerini anladı. Amerikan yönetimi bu konuda karşı görüşte bulunmuyor." ABD Aralık 1978’de Çin hükümeti tarafından ileri sürülen iki ülke arasında diplomatik ilişkiler kurulmasıyla ilgili üç ilkeyi kabul etti. Buna göre ABD’nin Tayvan ile olan ilişkilerini "kesmesi", "Ortak Savunma Anlaşması"nı iptal etmesi ve Tayvan’dan askerlerini çekmesi kabul edildi. Çin ile ABD arasında 1 Ocak 1979’da diplomatik ilişkiler resmen kuruldu ve bununla ilgili ortak bildiride şunlar açıklandı: "ABD, ÇHC hükümetinin Çin’in tek yasal hükümeti olduğunu tanıdı. Amerikan halkı ile Tayvan halkı arasında kültür, ticaret ve diğer alanlardaki gayri resmi ilişkiler korunsa da ABD Çin’in tutumunu kabul ediyor, yani dünyada tek bir Çin var ve Tayvan Çin’in parçasıdır." Ancak Çin ile ABD arasında diplomatik ilişkilerin kurulmasından üç ay sonra Amerikan Kongresi’nde, "Tayvan’la İlişkiler Yasası" onaylandı ve yürürlüğe girdi. Çin ABD’yi, "Tayvan’la İlişkiler Yasası" ile ortak bildiriye ve uluslararası hukuk kurallarına karşı gelmekle ve Tayvan ile Çin’in ana kesiminin birleşmesini engellemeye çalışmakla suçluyor. Amerikan yönetimi ise bu yasa doğrultusunda Tayvan’a silah satmaya ve Çin’i Tayvan’a karşı tehdit oluşturmakla suçlamaya devam ediyor. ABD’nin Tayvan’a silah satması sorununun çözülmesi için Çin ve ABD 17 Ağustos 1982’de anlaşmaya vardılar ve üçüncü ortak bildiriyi (17 Ağustos Bildirisi) yayımladılar. ABD, Tayvan’a silah satışıyla ilgili uzun vadeli politik arayışlar içinde olmayacağını, satılan silahların işlev ve miktar bakımından Çin ile ABD arasında diplomatik ilişkilerin kurulmasından sonraki seviyeyi aşmayacağını ve silah satışını adım adım azaltarak bir süre sonra bu sorunu tamamen çözeceğini açıkladı. Ancak uzun süre geçmesine rağmen ABD yönetimi belirlenen maddeleri yerine getirmemekle kalmadı, sürekli olarak bildiriye aykırı girişimlerde bulundu. ZEMİN’İN 8 ÖNERİSİ 31 Ocak 1995’te dönemin Çin Cumhurbaşkanı Jiang Zemin, birleşmeyle ilgili sekiz maddelik öneriyi ortaya attı. Bu öneriler: 1) Tek Çin ilkesinde ısrar edilmesi, 2) Tayvan’ın yabancı ülkelerle gayri resmi ekonomik ve kültürel ilişkiler kurmasına değil "uluslararası yaşam alanını genişletme" faaliyetlerine karşı durulması, 3) Tayvan Boğazı’nın iki yakası arasında, vatanın barışçı yollarla birleşmesi konusunda görüşmeler yapılması, 4) Barışçı yollarla birleşme için çaba harcanması, Çinlilerin Çinlileri vurmaması, 5) İki yaka arasındaki ekonomik temas ve işbirliğinin geliştirilmesi, 6) İki yakadaki vatandaşların Çin milletinin seçkin geleneklerini ortaklaşa devam ettirerek geliştirmeleri, 7) Tayvan yurttaşlarının yaşam tarzına ve devletin efendisi olma arzusuna yeterince saygı gösterilmesi, Tayvan vatandaşlarının hak ve çıkarlarının korunması, 8) Tayvan lideri ile uygun sıfatla görüşülmesi. Çin Başbakanı Wen Jiabao