Katalog

12 C S T TRATEJİ Yeni müttefikler, yeni Güney Asya’da Cavid VELİEV TUSAM Yakındoğu Araştırmaları Masası rtan enerji ihtiyaçları ve yükselen petrol fiyatları karşısında fosil kaynaklara alternatif enerji kaynağı yaratma girişimi, günümüzün en önemli önceliklerinden birini oluşturuyor. Bu bağlamda, Hindistan ve Pakistan yetkilileri de nükleer enerji gücünü artırmak için yaptıkları diplomatik girişimlerini enerji ihtiyaçlarında petrole ve doğalgaza bağımlılıklarını azaltmak ve enerji kaynaklarını çeşitlendirmek adı altında gerçekleştiriyorlar. Fakat nükleer silaha sahip ARAFLARIN bu iki gücün girişimleri farklı değerlendirmelere BEKLENTİLERİ neden oluyor. Pakistan Cumhurbaşkanı Pervez Müşerref’in 19 1974 yılından beri nükleer Şubat 2006’da başlayan beş günlük Çin ziyaretinde iki silaha sahip olduğu bilinen devlet arasında nükleer alandaki işbirliğinin Hindistan’ın sivil amaçlı genişletilmesi konusunda görüşmeler yapıldı. nükleer tesis ihtiyacı enerji Pakistan basınında yer alan bilgilere göre Çin, gereksiniminden Pakistan’da iki yeni nükleer tesis kuracak. Ardından kaynaklanıyor. Asya’nın en ABD Devlet Başkanı George Bush, 1 Mart 2006’da hızlı ekonomik gelişim başlayan Güney Asya ziyareti çerçevesinde Hindistan gösteren ülkesi olan Başbakanı Manmohan Singh’in 18 Temmuz 2005’de Hindistan, 12 nükleer ABD ziyareti sırasında imzaladığı "Nükleer tesisinden sadece dördünü İşbirliğinin Genişletilmesi" anlaşmasını onayladı. kullanabiliyor. Enerji ihtiyacının Nükleer alanda işbirliği teklifi ABD Dışişleri Bakanı da yalnızca yüzde 3’ünü nükleer Condolizze Rice’in 16 Mart 2005’deki Hindistan ziyareti sırasında yapıldı. Bush’un Hindistan ÜKLEER ANLAŞMA ziyaretinden... İki devlet başkanı arasında imzalanan anlaşmanın yürürlüğe girmesi için ABD Kongresi’nin ve Nükleer Enerji ve Teknoloji Sağlayıcı Grup’un onayı gerekiyordu. Fakat Bush ve Singh arasında imzalanan anlaşma, nükleer işbirliğinin sınırlarını belirlemediği için tartışmalara neden oldu. Söz konusu nükleer işbirliği sınırı, Hindistan’a verilecek nükleer yakıt ve teknolojinin askeri ve sivil kullanımı arasında fark gözetmesine yöneliktir. Kongre, anlaşmayı askeri alanı da kapsaması nedeniyle onaylamadı ve anlaşma Nükleer Enerji ve Teknoloji Sağlayıcı Grup içerisinde de aynı nedenle tartışmalara neden oldu. Bunun üzerine Hindistan ABD ile nükleer işbirliğinin sınırlarını belirleyen bir plan hazırladı. Plan, ABD Başkanı George Bush’un Hindistan ziyareti sırasında Hindistan Başbakanı ile görüşüldü ve görüşme sonrası Bush planın, iki devlet arasında nükleer işbirliğinin sivil amaçlara hizmet etmesi için sınırları belirleme açısından yeterli olduğunu söyledi. Nükleer işbirliği planı gereği Hindistan, 22 nükleer reaktöründen 14’nü Uluslararası Atom Enerji Ajansı’nın (UAEA) denetimine açacak. Reaktörlerden hangisinin denetime açılacağına ise, Hindistan’ın kendisi karar verecek. Aynı zamanda Hindistan’ın bu konuda vereceği karar tartışma konusu olmayacak ve askeri amaçlı nükleer reaktörler uluslararası denetime açılmayacak. Anlaşma, Hindistan’a sivil amaçlı kullanım için nükleer teknoloji ve nükleer yakıt A verilmesi ile Hindistan’ın, Nükleer Grubun diğer üyeleriyle nükleer teknoloji ticaretini kısıtlayan rejimin ortadan kaldırılmasını öngörüyor. Anlaşma, Hindistan’ın ABD ve diğer nükleer güç olarak bilinen ülkelerle teknoloji ve yakıt alışverişi yapmasına da fırsat tanıyor. Anlaşma diğer yandan Nükleer Enerji ve Teknoloji Sağlayıcısı Ülkeler Grubu’nun Nükleer Silahların Yayılmasının Önlenmesi Anlaşması’nı (NPT) imzalamayan ülkelerle nükleer işbirliğinin önünü açıyor. Uluslararası tartışmaya neden olan anlaşmanın yürürlüğe girmesi için ABD yasalarında değişiklik yapılması gerekiyor. N Büyük güçlerin Asya’daki yaklaşımları yeni müttefikleri ve yeni dengeleri gündeme getiriyor. İran’ın nükleer programı nedeniyle BM Güvenlik Konseyi’ne sevk edilmesini isteyen ABD, Hindistan’la yeni yararlanabilecek. nükleer anlaşma Fakat Hindistan’ın tam olarak istediği imzaladı. "askeri amaçlı nükleer tesislerden karşılayabiliyor. Komşusu Çin’le ekonomik rekabet içinde olan Hindistan, işlevsel durumda olan nükleer tesislerinin toplam gücünü 3000–4000 MW’a ulaştırmayı hedefliyor. Çin ise, her yıl nükleer tesislerinin gücünü 5000–10.000 MW arasında artırıyor. Pekin, 2020 yılına kadar toplam nükleer gücünü 40.000 MW’a çıkarmayı hedefliyor. Yeni nükleer tesisler kurmayı hedefleyen Hindistan, dışa bağımlılığını azaltmayı ve bu amaçla dünyanın en büyük nükleer gücü ABD ile işbirliği yapmak istiyor. ABD ile yapacağı bu işbirliği onun de jure olmasa da de facto olarak "nükleer güç" olması anlamına geliyor. Hindistan böylece Rusya ve diğer nükleer güçlerle de sivil amaçlı işbirliğinden güç" olarak tanınmak. Bu nedenle Hindistan’ın askeri nükleer güç olarak tanınması için önümüzdeki dönemde çalışmalarına hız vermesi bekleniyor. İran, Güney Asya ve Asya Pasifik’teki dengeler ve ABD’nin küresel gücüne yönelik Çin tehdidi, ABDHindistan Nükleer işbirliğinin gelişmesine ön ayak olan unsurlardır. ABD Başkanı Bush, Manmohan Singh’le düzenledikleri ortak basın toplantısında ABD’nin Hindistan politikasında değişikliğe gittiğinin sinyallerini verdi. ABD Hindistan’ın Soğuk Savaş Dönemi’nde SSCB ile olan ilişkileri ve 1998 yılında gerçekleştirdiği nükleer silah denemesi nedeniyle Yeni Delhi’ye ekonomik ambargo uygulamıştı. Bu durumdan karlı çıkan taraf ise, Çin olmuştu. Diğer yandan anlaşma ile birlikte ABD’nin Güney Asya’ya yönelik politikasında PakistanHindistan arasındaki Keşmir Sorunu odaklı politikasının değiştiği söylenebilir. ABD’nin yeni Hindistan politikası bağlamında, Washington yakın dönemde Hindistan’ın her yönden gelişmesi için Yeni Delhi’ye her türlü desteği verebilir. ABD Dışişleri Bakanı Condolizze Rice kendisine yöneltilen, "ABD için Hindistan’la nükleer işbirliği neden bu kadar önemlidir" sorusuna şu yanıtı verdi: "Biz Hindistan’a enerji ilişkilerinizi