Katalog

bir kısmını da içine almaktadır. Bu nedenle de ABD çıkarlarının Avrasya İşbirliği örgütünce engellenmesini beklemek doğaldır. Bu kapsamda Şangay İşbirliği Örgütü, 5 Temmuz 2005 tarihinde yaptığı açıklama ile ABD’nin Orta Asya’daki (Avrasya’nın yaşam sahasının bu bölümündeki ) üslerini boşaltmasını istemiştir. Ağustos 2005 sonlarında icra edile ÇinRus askeri tatbikatı ise ABD çıkarlarına karşı bir güç gösterisine dönüşmüştür. Kararlı olduğu ve işbirliğini geliştirdiği sürece, Şangay İşbirliği Örgütü ABD’nin Avrasya’daki çıkarlarını engelleme yeteneklerini geçekleştirebilecektir. Bu durum ise ABD’nin Avrasya enerji kaynakları üzerinde denetim sağlayamaması ve küresel üstünlükte inisiyatifi kaybetmesi anlamına da gelebilecektir. C S nümüzdeki süreçte Türkiye’nin AB, ABD, Türk Cumhuriyetleri, Şanghay İşbirliği Örgütü ya da Rusya ve Çin ile ilişkilerini geliştirmek gibi seçenekleri bulunuyor. Türkiye dış politikalarını, bu seçenekleri birleştirerek belirleyebileceği gibi, kendi çıkarlarına da olan yöne geleceği de hesaplayarak yönelebilir. TRATEJİ ÇİZGİLİ DÜNYA? The Independent 19 Eylül 21 Ö Türkiye’nin jeostratejik özellikleri vrupa, Asya ve Afrika’dan oluşan ‘Dünya Adası’nın merkezinde bulunan Türkiye, aynı zamanda, Balkanlar, Kafkasya ve Orta Doğu coğrafi bölgelerinin ortasında da yer almakta, Avrupa’dan Orta Doğu’ya ve Kafkasya’ya, Kafkasya üzerinden de Orta Asya’ya açılımlara sağladığı imkanlarla önem kazanmaktadır. Avrasya’nın yaşam sahasını oluşturan Orta Doğu ve Hazar Havzası’na, Kafkasya üzerinden Orta Asya ile komşu olan Türkiye, enerji zengini bu bölgelere yapılan açılımları destekleme ve etkileme yetenekleri, Orta Doğu ile Hazar Havzası’nı birleştirme özelliği ile de önem taşırken, doğubatı ve kuzeygüney istikametlerinde inşa edilen ve tasarlanan enerji nakil hatları ile küresel enerji güvenliği içinde kilit ülke olmaktadır. Türkiye’nin su kaynakları ise jeostratejik manivela yeteneği ile Türkiye’nin jeostratejisini güçlendirirken bir güvenlik hassasiyeti de oluşturabilmektedir. Türkiye’nin coğrafyası, Karadeniz’i, Ege Denizi’ni, Balkanları, Doğu Akdeniz’i, Doğu Akdeniz’den geçen enerji nakil hattını ve deniz ulaştırma yolunu, Orta Doğu’yu, Kafkasları denetleme, bu bölgelere yapılacak coğrafi açılımları destekleme veya engelleme yeteneklerine de sahiptir. Enerji kaynaklarına yakınlığı, enerji köprüsü olma özelliği, Avrasya’nın yaşam sahası istikametindeki açılımları destekleme veya engelleme yetenekleri ile birlikte su kaynakları Türkiye’nin en önemli jeostratejik özelliklerini oluşturmaktadır.Türkiye merkezi coğrafi konumu ve askeri gücü ile Avrasya’daki dengeleri değiştirme yeteneğine de sahiptir. A racak jeostratejik ağırlık merkezleri ise Irak’ın Kuzeyi, Kıbrıs ve Güney Kafkasya dahil olmak üzere Anadolu’nun Doğusu; Türkiye’nin Avrasya’ya açılımlarının kapısı konumunda olan Azerbaycan ile Orta Asya’da merkezi konumu ve lider olma potansiyeli ile önem kazanan Özbekistan’dır. Bu tanımlamalar, Türkiye jeostratejisinin gayretlerinde, öncelikle güvenlik ve etki alanlarına açılımları sağlayabilecek politik, güvenlik, ekonomik ve kültürel yeteneklerini geliştirmesi; bünyesinde bulundurduğu su kaynakları, enerji köprüsü oluşturma özelliği ve kırılgan etnik yapısı ile ciddi bir hassasiyete dönüşen Anadolu’nun Doğusu’nun güvenliğini garanti etmesi; çevresinde bir güvenlik kuşağı oluşturma gayretlerini sürdürürken, Azerbaycan ile bütünleşme ve Orta Asya’daki çıkarlarını geliştirebilmek için Özbekistan’a yerleşme açılımlarına ivme kazandırması anlamına gelmektedir. Bu jeostratejik konsept, Türkiye jeostratejisinin, Anadolu’nun Doğusu AzerbaycanÖzbekistan eksenindeki açılımlara öncelik vermesi anlamına da gelmektedir. Tercih oğuk Savaş sonrası dönemin hızla gelişen jeopolitikjeostratejik ortamında Türkiye,öncelikle güvenliğini ve bekasını sağlama; yukarıda sıralanan açılımları gerçekleştirerek çıkarlarını geliştirme istikameti ciddi bir ‘tercih’ile karşı karşıyadır. Bu tercihler içinde, Türkiye’nin ABD ile stratejik ilişkilerini, AB üyelik sürecini sürdürmesi veya her iki ilişkiyi birlikte götürmesi yer almaktadır. Türkiye’nin tercihlerinden birisi de Avrasya coğrafyasında yön değiştirerek, bu coğrafyanın önemli jeostratejik oyuncularından Çin’le veya Rusya ile veya hem Çin ve hem de Rusya ile ilişkilerin geliştirmek ve bu işbirliğini Şangay İşbirliği Örgütü içinde pekiştirmektir. Türkiye’nin tercihlerinden bir başkası ise hem ABD ve AB ile ilişkilerini sürdürürken ve hem de Şangay İşbirliği Örgütü içindeki Çin ve Rusya ile ilişkilerini geliştirirken, Avrasya dengelerini gözetmek, çıkarları istikametinde dengeli stratejiler uygulamaktır. Türkiye’nin stratejik sorunu bir ‘tercih yapmaktır’. Türkiye tercihini yaparken,öncelikle güvenliğini ve bekasını esas almalı; sadece bu günün şartlarını değil, 2020’li, 2030’lu, 2050’li yılların şartlarını da değerlendirmeli ve tercihi bu vizyonlara göre gerçekleştirilmelidir. Türkiye tercihini yaparken, ‘Medeniyetler Çatışması’nın çatışan bloklarından birinde yer almamaya ve çatışan bloklara destek sağlamamaya özen de göstermelidir. BBC’nin Katrina haberlerine sansür Le Monde 18 Eylül Almanya seçimleri aradeniz, Ege Denizi ve Balkanlar, Kıbrıs ile birlikte Doğu Akdeniz, Irak’ın Kuzeyi ve Güney Kafkasya Türkiye’nin jeostratejik güvenlik alanını oluşturmaktadır. İletişim ve etkileşme imkanlarının hızla geliştiği küreselleşen dünyada, ciddi politik, güvenlik, ekonomik ve kültürel ilişkiler içinde bulunduğu tüm coğrafya Türkiye’nin jeopolitik ilgi alanı olarak tanımlanabilir. Karadeniz, Balkanlar, Doğu Akdeniz, Suriye ile Irak, Güney Kafkasya ve Orta Asya ise Türkiye’nin öncelikli jeostratejik etki alanı olarak tanımlanmalıdır. Türkiye’nin gayretlerindeki önceliği oluştu K International Herald Tribune 1718 Eylül Türkiye’nin jeostratejik güvenlik, ilgi, etki alanları ve Türkiye jeostratejisinin ağırlık merkezleri International Herald Tribune 16 Eylül S