Katalog

6 A C S BD’nin yeni Ulusal İstihbarat Stratejisi: TRATEJİ ‘Demokrasinin yayılması’ Kaan ATAÇ BD Başkanı George Bush, 11 Eylül sonrasında ülkesinin terörle savaşında yeni bir strateji ortaya koymuştu. Önleyici vuruş ilkesine dayana bu yeni konsept ile ABD, “nerede ve ne zaman ortaya çıkarsa çıksın olası tehditler ile ilgili olarak zamanındadoğru bilgiye dayalı, bütünleyici bir istihbarat yeteneğinin yaratılması”nın şart olduğunu vurgulamıştı. Gelişmiş istihbarat bilgisine dayalı olarak “insanlığın özgürleştirilmesi” için kullanılacak bu önleyici vuruş ilkesi, bir dizi ulusal güvenlik stratejisini de beraberinde getirmişti. A BD yönetimi, 11 Eylül saldırılarının önceden haber alınması konusunda yaşanan zafiyeA tin giderilmesi için istihbarat kurumlarında yeniden yapılandırmaya gideceğini açıklamıştı. 15 ayrı kurumun bağlı olduğu Ulusal İstihbarat Başkanlığı’na getirilen Büyükelçi John Negroponte çalışmasını kamuoyuna açıkladı. Buna göre Dışişleri Bakanlığı ve Pentagon’un yanı sıra İstihbarat Başkanlığı da ‘demokrasinin yayılmasıyla’ görevli olacak. istikrarı ve hukukun üstünlüğünü destekleme fırsatlarını da sunmaktadır.” Bu fırsatların tanımlaması demokratik dönüşüm için önemlidir çünkü, “otokratik ve düşkün devletler uluslararası istikrarsızlığın, şiddet ve sefaletin beslendiği zeminlerdir”. Negroponte, “ABD ulusal güvenliğinin en güçlü ayağını “demokrasinin desteklenmesi”nin oluşturduğunu” belirtmektedir. Söz konu bu destek, öyle gözükmektedir ki, ABD’nin gelecekteki hedeflerine ulaşmada, Dışişleri ve Savunma Bakanlıkları’nın en önemli silahını oluşturacaktır. Stratejik amaçlar edeflerin ortaya konduğu söz konusu belge, Ulusal İstihbarat Başkanlığı’nın ileriye dönük yatırımları ile görevlerine ait iki tür stratejik amacı içermektedir. Konumuz itibariyle bizi asıl ilgilendiren husus görevler ile ilgili stratejik amaçlardır. Beş ana başlık altında ele alınan görev tanımlaması ise şu şekilde özetlenebilir: 1. Silahsızlandırma yoluyla teröristlerin yurtiçi ve yurtdışındaki operasyonel yeteneklerinin başarısızlığa uğratılması; özgürlük ve demokrasinin gelişmesinin desteklenmesiyle inisiyatifin teröristlerden alınması: ABD terörle savaş adı altında yürüttüğü mücadelede, terörist örgütlerin tanımlanmasını ve bu örgütlerin liderlik yapısının, komutakontrolhaberleşme unsurları ile her türlü malzeme ve mali desteklerinin yok edilmesini amaçlamaktadır. 2. Kitle İmha Silahlarının(KİS) yayılmasından korunma ve yayılmanın engellenmesi: Negroponte, KİS’lerin yayılmasına karşı etkin bir karşıyayılma stratejisi uygulamayı hedeflemektedir. Bu hedefler içerisinde, hem terör grupları hem de düşman devletlerin bu silahları elde etme, üretme ve yayma kapasitelerinin önlenmesi de yer almaktadır. 3. Demokrasinin gelişmesinin teşvik edilmesi ve barışçı demokratik devletlerin tesisi: Ulusal İstihbarat Başkanlığı geçimişin yaşanmış tehlikelerinden aldıkları bir dersi ortaya koymaktadır: “Bir devletteki özgürlüklerin eksikliği, diğer devletlerin barış ve özgürlüğünü tehlikeye atmaktadır. Düşkün devletler, aşırılığın sığındığı ve beslendiği bir zemin oluşturmaktadır. Kendi kendine yeterli olan demokrasiler dünya barışı ve gelişimi için gereklidir.” 4. En zor hedeflere sızmanın sağlanması ve analizinin yapılması yoluyla inisiyatif geliştirilmesi: Amerikan sistemiyle mücadele etmenin zorluğunu bilen ABD düşmanları hücresel yapıdaki liderlikle yönetilmekte ve disiplinli güvenlik ve istihbarat servisleri tarafından korunmaktadır. Bu yüzden ABD, bu tür örgütlere sızma ve inisiyatifi ele almak zorundadır. 5. Karar alıcılar için zafiyetlerin ortaya konulması kadar, stratejik kaygılarla ilgili gelişmelerin öngörülmesi ve fırsatların belirtilmesi: İstihbarat topluluğu, sorunlar ortaya çıkmadan önce siyasi karar alıcı Yeniden yapılandırma Özellikle İslam Dünyası’nda terörizmi destekleyici ideolojiler ve şartların ortaya çıkmasını engellemek için ılımlı ve çağdaş yönetimlerin desteklenmesi, global terörizmin destekçileri tarafından yönetilen toplumlarda özgürlük umudunun ve heyecanın teşviki için etkin bir kamu diplomasisinin kullanımı bu stratejinin ana unsurları arasında yer almıştı. Bu stratejinin hayata geçirilmesi için de ABD yönetimi 11 Eylül saldırıları ile ilgili önceden haber alma ve önleyici tedbirlerin uygulanmasından doğan eksikliklerle ilgili olarak ülkede mevcut 15 istihbarat örgütünün yeniden yapılandırılması sürecine girdi. Özellikle koordinasyon, bilgi toplama, değerlendirme ve son kullanıcılar için karar alma sürecinde etkin bir “hikayeleme”nin boşluğu böylesi bir kararın alınmasında etkin olmuştu. Söz konusu eksiklik ilgili hükümet organlarının Saddam Hüseyin yönetiminin sahip olduğu iddia edilen Kitle İmha Silahları (KİS) ile ilgili bilgilerin doğrulan(ama)ması sürecinde ayrı bir önem kazandı. Bu durum, KİS ile ilgili olarak ABD’nin istihbarat kapasitesi hakkında soruşturma yürüten komisyonun raporunda belirtildiği şekli ile, “yakın dönem ABD tarihinin kamuoyundaki en önemli –aynı zamanda en çok zarar veren istihbarat başarısızlığı” olarak nitelendirilmiştir. 11 Eylül saldırıları sonrasında ABD’de mevcut 15 istihbarat örgütünün tek bir çatı altında yapılandırılması konusundaki çalışma Irak Savaşı’nın ardından 2003 yılında hızlandırılmıştır. Başkan Geroge Bush tarafından, istihbarat örgütleri arasında yaşanan koordinasyon ve değerlendirmeden doğan The Economist 9 Kasım aksaklıkların giderilmesine yönelik olarak Büyükelçi John D. Negroponte, 21 Nisan 2005’de yemin ederek 15 örgütün çatısını oluşturan “Ulusal İstihbarat Başkanlığı” görevine resmen başlamıştı. 11 Eylül sonrasında ABD’nin BM Daimi Temsilciliği görevini yürüten Negroponte, daha sonra ABD’nin ilk Irak büyükelçisi olarak atanan kişiydi. ABD Başkanı’na günlük istihbarat brifinglerini bizzat sunan Negroponte, 26 Ekim 2005’de ABD istihbarat topluluğunun stratejik amaçlarını içeren belgeyi kamuoyuna açıkladı. “Birleşik Devletler ulusal istihbaratı için değişim zamanı” olduğu vurgusu yapılarak lanse edilen “ABD Ulusal İstihbarat Stratejisi: Bütünleşme ve Yenileşme ile Dönüşüm” başlıklı söz konusunu çalışmada, Negroponte Ulusal İstihbarat Başkanlığı’nın görevlerini özetle, Ulusal güvenliğe yönelik tehditlerin algılanmasında boşluk doğmayacak şekilde ABD istihbaratının iç ve dış boyutlarının entegre hale getirilmesi, İstihbarat analizlerinin daha derin ve daha kesin hale sokulması, ABD istihbarat kaynaklarının mevcut imkanları olduğu kadar geleceğe yönelik kapasitesinin de yaratılmasının sağlanması, olarak ifade etmiştir. Negroponte’ye göre gelecek her ne kadar tehlikeli mücadeleleri içerse de, aynı zamanda “özgürlüğü, insan haklarını, ekonomik büyümeyi, finansal H ? The Economist 22 Kasım Afganistan’da işgal altında tarikatlar ekseninde partileşmeyle demokrasi.