Katalog

KONUT ve YAŞAM 11 1 2 3 Yurttaş, önce ödeme gücüne ve imar planına uygun bir konut bulacak. İpotekli Konut Finansmanı Yasası ile oluşturulacak olan Gayrimenkul Değerleme Uzmanları konutun değerini belirleyecek. Konutun değerinin belirli bir bölümü (dörtte biri) peşin ödenecek. Kalan kısmı için bankadan kredi talep edilecek. İleride bu peşinat için de kredi alınabilmesi öngörülüyor. Konut kredisi talep eden, taksitleri ödeyememe olasılığına karşı, zorunlu olarak sigorta yaptıracak. Hayat sigortası ve satın alacağı konut için doğal afet sigortası da yaptırması istenecek. 4 5 6 Banka gerekli araştırmayı yaptıktan sonra uygun bulursa tüketiciye krediyi verecek ve verdiği kredi karşılığında da ipotek kağıdı (senedi) düzenleyecek İpotek senetleri bir havuzda toplanacak. Bunun için İpotek Finans Kuruluşu (İFK) kurulacak. Yasa ile kurulan İFK’larda kamunun payı bulunacak. İFK’nin yüzde 49’unun kamu bankaları ve TOKİ aracılığıyla devlete, yüzde 51’nin ise özel kuruluşlara ait olması planlanıyor. 7 8 9 Bankalar, portföylerindeki senetleri ya kendi portföyünde tutup, sermaye piyasalarında menkul kıymete dönüştürme yoluyla arz edecek, ya da komisyon karşılığı İFK’ ye satacak. İFK, bu senetleri menkul kıymete dönüştürecek. Senet üzerinden varlığa dayalı menkul kıymet ihraç edecek. Bu fonlarla yeni kaynak yaratılacak. Banka veya İpotek Finans Kuruluşu tarafından ihraç edilen alacağa dayalı menkul kıymetler, yeni bir yatırım aracı olarak borsada alınıp satılabilecek. SİSTEM NASIL İŞLEYECEK 3 yılı aşkın bir süredir kamuoyunda yaygın olarak tartışılan ve ‘‘Kira öder gibi ev sahibi olabilmenin’’ sloganı haline gelen Mortgage sistemi konusunda yürütülen hazırlıklarda son aşamaya gelindi. 30 yıla kadar vadeli ödemelerle konut sahibi olma olanağı sağlaması öngörülen Mortgage sisteminin bu yılın ortasında uygulamaya konulması planlanıyor. Mortgage, Türkiye’de konut ve yapılaşma alanında yaşanan temel sıkıntıları çözebilecek en kapsamlı sistem olarak gösteriliyor. Ev sahibi olma oranı gecekondulaşma da dahil yüzde 60’ları geçmiyor. Her yıl nüfus artışına bağlı olarak 600 bin yeni konut ihtiyacı var. Toplam konutların yarısından fazlasının ruhsatı yok. Konutların yarısından fazlası 20 yaşın üstünde. Son yıllarda hızlı bir şekilde artmasına karşın konut kredilerinin milli gelire oranı yüzde 3 civarında. Bu oran ABD’de yüzde 65, AB üyesi ülkelerde ise ortalama yüzde 46. İlk örneklerine 12. yüzyılda İngiltere’de rastlanan, 1930’lu yıllarda ABD’de sigorta şirketleri aracılığıyla sistem olarak anılmaya başlanan mortgage sistemi ile birlikte değerleme uzmanları, mortgage aracı kurumları, tapu ve imar izni araştırması yapan kurumlar, alacaklıların kredi notlarını tespit edecek şirketler gibi yeni iş sahalarının da ortaya çıkması bekleniyor. İki satır daha olsa evimiz olacaktı MORTGAGE DEĞİL TUTULU SATIŞ Her ne kadar Türk Dil Kurumu’nun ‘‘tutulu satış’’ kelimesi kamuoyunda mortgage kelimesi kadar ‘‘sihirli’’ bir etki yaratmasa da mortgage’e uygun Türkçe bir kelime bulmak bile ayları aldı. T ürkiye’de enflasyon ve faizlerde 2003’te başlayan düşüşle birlikte gündeme gelen mortgage’ta temel amaç, dar ve orta gelirlinin de konut sahibi olabilmesi. 2004’ün ilk aylarında resmi çalışmalara başlanılan mortgage ile ilgili şu aşamalardan geçildi: 2004 Mart Resmi çalışmalar başladı. Maliye Bakanlığı ve ilgili kuruluşların katılımıyla ortak çalışma grubu oluşturuldu. 2005 Ağustos SPK tarafından hazırlanan mortgage yasa tasarısı tamamlanarak, Meclis’e sunulmaya hazır hale getirildi. 2005 Eylül Tasarı bakanlar kurulunda imzaya açıldı. 2005 Kasım SPK tarafından hazırlanan Konut Finansman Sistemine İlişkin Çeşitli Yasalarda Değişiklik yapılması Hakkında Yasa Tasarısı Meclis’e sunuldu. 2006 Şubat Tasarı, TBMM’de alt komisyona havale edildi. 2006 Nisan Tasarı Meclis’te görüşülecek 2006 NisanMayıs Tasarının yasalaşması bekleniyor. Bir yandan mortgage ile ilgili çalışmalar mecliste devam ederken, diğer yandan yasanın gecikmesinin de etkisiyle mortgage tam bir ‘‘sihirli değnek’’e dönüştü. HERKESİN UMUDU ? İnşaat sektörü canlanacak ? Faizler düşecek ? Kredilerde ortalama vade uzayacak ? Kira fiyatları düşecek ? İnşaatla birlikte 200 yan sanayi de canlanacak ? İstihdam artacak ? Yabancı sermaye gelecek ? Yeni doğacak olan yatırım araçlarıyla finans piyasalarında derinlik artacak ? Kira derdi bitecek, dar gelirli bile kira öder gibi ev sahibi olabilecek. ? Kayıt dışı önlenecek ? Kentsel dönüşüm sağlanacak ? Gecekondulaşma son bulacak ? Ekonomi genel olarak ivme kazanıp, büyümeye katkı sağlayacak ? Konutların kalitesi ve depreme dayanıklılığı artacak ? Sigorta sektörü canlanacak ? Ruh ve beden sağlığı yerinde olan nesillerin yetişmesine katkı sağlayacak. SANAL ORTAMI DA HAREKETLENDİRDİ Mortgage uygulamasının başlamasıyla konut sektöründeki hareketliliğin artması beklenirken, sistemin ilk yansıdığı alanlardan biri de sanal ortam oldu. Mortgage yasası daha çıkmadan, internette Türkiye ile ilgili içinde ‘‘Mortgage’’ kelimesi geçen alan isimleri (domain) açık artırmayla satılmaya başlandı. Dünyanın en yaygın kullanılan alan tescili şirketlerinin internet sitelerinde satışa sunulan Türk Mortgage siteleri, şimdiden yoğun ilgi görüyor. İşte internette alan adı satılık olan bazı site isimleri: MortgageIzmir.Com, MortgageMugla. Com, MortgageYasasi.Com, MortgageAnkara.Com, MortgageAntalya.Com, MortgageFaizleri.Com, MortgageHakkinda. Com, MortgageHesaplama.Com, MortgageEmlakcilari.Com, MortgageSecenekleri. s Com, MortgageFaizOranlari.Com, www.MortgageOdemePlani.Com Mortgage ile kentsel dönüşüm de sağlanacak. M ortgage sistemi ile birlikte değerleme uzmanları, mortgage aracı kurumları, tapu ve imar izni araştırması yapan kurumlar, alacaklıların kredi notlarını tespit edecek şirketler gibi yeni iş sahalarının da ortaya çıkması bekleniyor