Katalog

78'E in HcHk Cumhurlyellndekl geHşmetar goçtfllmlz yıl dunya bosmrndo en buyuk llgi toptayan haberler ara sında yer oWı. Arolık ayında ABD lle Cin OfOBtnda tam dlptomatlk Itlşkl kurulacoğı na llışkin yapılan açıklama Ise her yonda genfş yankılara yol oçtı. Nsw York Tlmes gazetesl haberi ı D t a yada yen( blr ditaen kuruluyor» başlığı lle vorlrfcen, fflashlngton'un elyaaal v« askerl lllşklteri keameye karar verdlftı Tolimn* da ordu alarma goclrtllyor. talk Ise eokak lara dökülerek ABD*yl kınıyordu. Batı dün yosının Israll dışmdo genellıkie olumlu kar şıladıfiı habar, Doflu Avrupo ülkelerlnde, Romanya dışında. eert tepkılere yol oçıyordu. Cekoslovak Komunlsi Partlsl orga nı «Rude Pravda» gazeteei ABD Cin yo kıniaşmastnı cÇogdaş dünyanın en garld uıiBiırlanmn Itttfakift şekllnde nltetandirlrkon. Moefcova'da «Provda» gazeleBl. Cin'l ABD lle Sovyetler Biritfli oleyhlnde iltlfak kurmaya catışmakia suçtuyordu. Bu aroda haberden blr kac gun aon ra yopılon oçıklamada ABDVıln Cln'e Ihm coıımn SC mlJyar doloro cıkmosııtın bek* lendlfil ve Coco Calomn bunrtan bâyle Cln'de aatımına başlanacağı belirııllyordu. ABD'de Cumhurlyetcl Partl ıse Taı«ran'la Jllşkllerin kesilmeslnı sen blcimde eteçtJriyor Arlzona senatöni Barrv Gokhvater bufcararısonatova danışrr.a» don aldığı Içln, Başkan Carter'i mahkeme yo vcreceğlni acıklıyordu. Aelında Cln*ln yenî tuıumu «dış polltlko lc polltncamn uzantısıdır» kuralınısı 8omui bir örnoğınî oluçturuyorciu. İcle «Mooculukktan odım adım uzaklaşmayı, başkan Mao'yu duvar gazetelerlnde açıkça eleştlrmoye kador vardıran. kültür devnmfni reddedon ve Ideoloiik kaygılon gen plâna iterek ölkonin modernleşUnlmesînî temel hedei olurak olan Cin'in «Progmotlkn yani yönetlcilerJ buyük aercksfnme duyduklon teknlk vr malı vor dım Içln batıya oçılmak zorundaydılar ABD II» Itlşkilorin normolleştlrilmesl bu yoldakl girlşimler, zinclrln son holkasım oluçturuyordu. SİYASAL ETKEN Cln'ın Balıya acılma polltlkoBinda. teknlk ve ekonomik gerekainmenln yanıBira rol oynayan dlğer önemll etken cto kuçkusuz Sovyetler BirUfilne karçı duyduğu korku ve bu buyük gücü kuşaıma tasa rısıydı. C Çin'de yenı Uzun Y uruyuş başladı mm •• •• •Coco Colo lle herşey doha lyı glderlı» Cin'in baçorıyo uloştıgı takdlrde Jün yanın sjyosol cohreefnl değlştirebilecek nL tollkte olan yeni dış pollilkası şöyio oı**leneblllr: Şimdlye dek ABD lle SDvy^1lf:r Blrliğrnln cevıesînde kurulon dengenln de glşerek yennı bır dU\ flüç merkc**ind"M oluçon bır dongeyo itrkotmesi. Yoro çıJc mcrlerlerınin Ise Avrupa. Japoııva ve Cin'dcn oluşması. Bu ycnl dürenin 020lük le Sovyetler Birl.ğlnı tecril etmcyı amuda yan blr nıielJk taçrması ıso kuşkitöuz yol acablloce£i gellşmeler bakımından tiım ılünyayı yakından llgllendlrmektedlr. JAPONYA İLE İLİŞKİLER Çin batı dünyasma acılnto yolunda Ifk eomut adımı gecen yaz Japonyo lle Itnzaladıflı Doslluk ve Işblrllfli anlaşması lle otmtşti. Anlaşmada yer alan blr madde ıse MoBkova'nın sert lepkisine yol acacakti. Bu maddeye gore. C'n ife Japonyo Asya'da tıerliangi bır âJkenln «hegemonya kurım» cBIIİmlne karşı ortak darak dlreneceklerdı. Kremlln, bu maddenln kendisinî lıeaei alaıflını Herl sürorken, anloç ına Batı Avrupo başkantlerînde olumlu karşılanıyoruu. Cin Başbakam Hua Kuo Feng'ın gocen yıl Eylül oyinda Moskova lcin «hOB* sas bölgede» bulunan Romanyo lle Yugoelnvya'yı zıyarot elmeal Kremlfn'tn kuakularımn butün bütüne ortmasma yol ac ycrdıı DİPLOMATİK KUŞATMA Pekln'in Sovyotler'i «dlplamaUİL kuçat mo» polltikosının kapeamına Suriye de aliRmış ve Cin Dışlşlerl Bakonı Hazlran oyında Şam't ziyarei etmiştlr. Ağustos ayıncfa ise Cin ile Ubya araeında elciler dü /cylnde dlptomatik llişkl kunıtuyordu. Oecen yılın son ayında VNBM York TimBB» gazeiesi muhcblrleri Rowland Evans lle Rcben Novok'ın Pekın'de Cin* • fiüclu adomı Teng Hsiao Ping'fe görüş n lükten sonru gönderdlklert blr hober Ise Cln'in ligı ılc i2İenen dış polltikaeına yeni hoyuilar kazandmyordu. Habero göre Teng Hslao Plng, «New York Tlmes» rnunablrlerıno Sovyetleıin önüno ancak «güc tü Wr ABD Cin HÜIokıı Jlc cıkılobileceglni söylemlştı. TİCARET Bu hoberln yayınlandığı günlerdo Ctn iie Fransa arasmda 14 mrlyar dolarlvk üca ret onlaşmaeı Imzalanıyor, bu arada In giltere hükümetl Cln'e 70 tane cHarrler» savaş ucaflı satmayı kobul eltlfllnl açıkli* yordu. R • "Ilımlı,, kanat zaferini ilân etti Cln'de Küllür Devrimlnden bu yano sayısız slyaset odomı en aflır suçlomalorlo duvor gazetelerlnde boy gösterdi... BeMenmeyen. Maro'nun da bu Biraya katılmaBiydı... Ama sonunda bu da oldu. C in Haik CumhurJyetl'ııde Cu En Lal'nln ölümünden sonrn yönBtlcl kadrolarda CKP radlkai kanadı lehlne defllşen gucler dengesi. Başkan Mao'nun ölümOnden sonro yenlden lersine Işlemeye başlodı ve CKP ılımlı kanadının. gerek partl, gerekse ordu lclnde tüm klllt noktalorı ele geclrmeslne paralel oiarak gecen yıl Cin. bosdöndürucü gellflm ve deârçlırlere sahne oldu. CKP lclnde önce Cu En Lal'nln. o «dukten sonra do Teng'ln HderUflmi yaptı0ı ılımlı kanat Mao'nun llder olarak etklsınln ortadon kalkmaBindan aonra tobonda sahlp olduflu genlv destekien yararianarak yAnetlme aOırtıdmı koydu ve potltlkada Cu'nun «Batı'ya ocılorak 2000 yılında önde galen sanavl iklkelerindeıi Mri olma» görOşü Ön plana cıktı. Oecen yıl dış polltlkodo Cin'in geleneksel, vBev* yeller'e karşı otoıt herşeye evcu göru90 aflırlık kazanırken. lctekl en carpıcı otay, ulkenln kurucuau Mao Ce Tung'un llk kez acıkça eteştlrilmeBl hattu nsredeyse tbunaklıkıla euclanmasıydı. Cln'de yönetlcl kadrolann Biyaeol eAlllmlerlnln en canlı göstergeBl olan duvor oozetolerl. gecen yılın aon aylormdo Otkedekl baçdöndürücu defilşlmleri şöyle dlle getlrlyordu: Duvar goutelerfnde önce Küllür Devrlml eleştlrllmeye ba$*andı, bunu Başkan Mao ve doha sonra da yenl llder Hua Kuo Feng'e ydn«ltllen olbşttrilnr îledi. Bu arada ulkenln rwml ya J Cln'de HrtMar mOcadeleBî vefan grupian deataMeyen kKleler de yın organı Halkın Günlüflü gazeteslnde llk kez Cln'dekl enttosyon: Batılı kapita(Ist ütketerdekl yaşom Btandardı ve ekonomik gellşmBİBre Itlşkln hoberler yeraldı. YENİDEN PARLAYAN TENG Bu arada Ikl kez gâzden duştükten sonra Itlbannı yenlden kozonan üJkenln Ikl numaralı adamı Teng'ln yıldaı doha da parladı. Duvar gazelelerl Teng*den «C*n'l |uırtarabHec«k tek «domı olarak söz ederken, PokJn'de Teng lehNie buyük sık b * sokaUaıda kflişıtıklı göBtBrilBr yapıyor.. Cin lc polltlkOBinda oecen yıl nwydana gelen geflşmeler âzettoi CKP ılımlı kanodının ülke polltlkoBina damgasını vurmosı. dolaymîyto Tenk HBIOO Plngin adının ütkenln blr numaralı odamı olarak ortayo cıkmaaı. Teng fle Hua araBinda Jlderltk konusunda glzll blr hesoploşmonın boşlama&ı ve Mao'nun eşlnln Uder»ftindeki CKP radlkal kanadının par1i ve ordunun klllt noktolanndan tümuyle oJorak uzetlenebJllr. • gAsterHer dâsenlendl. Aynı gGnierde Küllür Devrlırrnt başlatan rodlkal llderlerden 5'lnln luluklandıAı, CKP yetklll kurullormm Önemll topiontılar yopttkları. ordu ve partlnin kUlt noktalarına Teng'ln yakın çalışmo arkadoşlarımn getlrlldlklerl haberleri yayıldı. Ylne aynı gönlerde Kultur Devrlml yılkorındo görevlnden uzaktoştınlan veöMOOü blldlrilen eaki Başkan Uu Şao Şl'nln hayotta olduflu açıklandı ve itlbarmın yenlden Jadeet İBtendl. I I I f