Katalog

SİYASKT 85 IŞIK KANSU nkara DSP'nin kurulacağına ilişkin ilk avıklunıa 6 Kasım 1983 seçimİLrinden kısa bir süre önce Halil Tunç (TürkIş eski Genel Başkanı), Murtaza Çelikel (sanayici), Scdal Akman (doktor, feshedilen CHP'nin eski lzmir ll Başkanı) (arafından yapılıyordu. Bu kadrodan ilk fire Halil Tunç'tan geliyor ve Tunç "yorgun" olduğunu belirterek DSP hareketinden uzaklaşıyordu. Daha sonra DSP'nin örgütlenme görevini AN Ekber Eren, Salih Kıırl (feshedilen CHP'nin eski Genel Başkanı Bülent Ecevit'in Meclisteki özel Kalem Müdürü), Ismail Hakkı Aydınoğlu eski Merkez Ban kası Başkanı ile Cahit Ülkii (mimar nıüteahhit) üstleniyorlardı. Bu ekiple beraber, Küçükcsat'taki Cahit Ülkü'nün bürosu DSP kuruluş hazırlıkları bürosu haline getiriliyor, parti program ve tüzüğünün hazırhklarına başlanıyordu. 5 DSP'de örgütlenme sürüyor,kuruluş "bu yılın ilk yarısında" A Özdalga: ÖzaPın alterııatiii demokrasidir DSP'nin program taslagını başlıca özellikleri açısından özetleyebilir misiniz? ÖZDALGA DSP'nin program taslağı güçlü bir demokrasi talebini dile getiriyor. Biz demokrasinin, demokratik hak ve özgürlüklerin, yurttaşlık hak ve özgürlüklerinin, örgütlenme ve anlatım özgürlüklerinin ödünsüz takipçisi olacağız. Partiler, seçimler ve parlamento, demokrasi için gereklidir, ama yeterli değildir. Partilerin, seçimlerin, parlamentonun olduğu, fakat temel hak ve özgürlüklerin tecavüze uğradığı bir ülkede demokrasi değil demokrasinin parodisi olabilir. DSP'nin öncelik taşıyan görevi, demokrasiye işlerlik kazandırmaktır. Ancak bu öncelik, sosyal ve ekonomik hedeflerin ertelenmesi anlamına gelmemektedir. Sosyal ve ekonomik hedeflere başarı ile ulaşabilmek, ekonomide yapısal değişmeyi gerçekleştirebilmek, köklü ve kapsamlı reformlarla toplumsal adaletsizlikleri giderebilmek, insan kişiliğinin serbestçe gelişmesi önündeki engelleri kaldırabilmek, ancak ve ancak demokrasiden alınabilecek güçle mümkündür. Demokrasiden güç alabilmenin koşulu ise, anlatım ve örgütlenme özgürlükleridir. DSP'nin demokrasi ve özgürliikler konusunda diğer partilerden ne gibi farklı görüşleri var? ÖZDALGA ANAP'ın demokrasi, özgürlükler ve haklar diye bir kaygısı yok. Bu da, varlık ve iktidar koşullarının bir sonucu. Ama yalnız ANAP değil, demokrasinin işlemediği dönemin koşullarını içine sindirebilen diğer partiler de o dönemin koşullandınlmasını taşıyorlar. örneğin, o dönemde kurulan sözde sosyal demokrat bir partinin programında 'özgürlük' ilkesi, askeri rejim sırasında hazırlanan 1982 Anayasası'nın 'Hıirriyetlerin Sınırlanması' başlıklı maddesi, virgülüne dahi dokunmadan aynen alınarak yazılmış! Bu partimizin özgürlük ilkesinde, özgürlüklerin nasıl kısıtlanacağı anlatılıyor. Başbakan özal'ın uygulamakta oldugu ekonomik politika ile belli bazı degerlerin çöktugü gozleniyor. Başbakan Özal ayrıca, allcrnatifi olmadığını sürekli yineliyor. DSP'nin bu konulara bakış acısı nedir? ÖZDALGA Eğer Sayın özal'a alternatif anyorsanız, yanlış adrese başvuruyorsunuz. Onların seçeneği DSP değildir. Sayın özal'ın alternatifi bir başka iktisadi uygulama programı değildir. Sayın özal'ın alternatifi demokrasidir. Beş yıldır uygulanagelen bir politika var ortada... ÖZDALGA Türk ekonomisi son yıllarda, dünya ekonomisi ve dünya piyasası ile hızlı bir bütünleşme süreci içine girmiştir. Bu bütünleşmenin emir ve yasaklara dayalı bir ekonomi ile gerçekleştirilmesi mümkün değildir. Türk ekonomisinin dünya ekonomisi ile bütünleşmesi, dünya ekonomisindeki gelişme ve hareketlerden, dünya ekonomisinin dinamiklerinden daha çok etkilenmesi ve bunlara karşı daha duyarlı olması, alışveriş ve rekabet için kendine sınırlı bir piyasayı değil dünya piyasasını seçmesi, bizim için, Türkiye'de yaşayan insanlar için olumlu ve yararlı sonuçlar verecek bir gelişmedir. Bu gelişmeler daha önce, mesela 1970'lerde başlayabilirdi ve daha iyi olurdu. Ama Türk ekonomisi gibi nispeten zayıf, teknolojisi geri, üretim kapasitesi ve örgütlenmesi yeterli olmayan bir ülkenin dünya ekonomisi ile bütünleşme sürecine girmesinin, ozellikle toplumsal bakımlardan, önceden kestirilebilecek bazı olumsuz yanları da vardır. Ayrıca DSP, sözde liberal ekonomi adı altında sunulan, ama gerçekte liberalizmin özgürlükçü değerlerinden tamamen yoksun modellere şiddetle karşıdır. Çünkü bu modeller, neden olduğu ağır sıkıntılara ve adaletsizliklere toplumun sessizce katlanmasını sağlamak için, devleti sosyal ve iktisadi alanda etkisizleştirirken veya etkisini güçlü kesimler için kullanırken, siyasal alanda da devleti, demokrasi ile bağdaşmayacak kadar stkili kılmaktadır. Ozellikle bugiin uygulanan ekonomi politikalanndan farklı uldugu noktaları dikkate alarak, DSP'nin ekonomik programının başlıca hedefleri hakkında neler soyleyebilirsiniz? ÖZDAL(JA Bugün uygulanan iktisat politikasının hedeflerinden biri, gelir dağılımındaki eşitsizliğin arttırılmasıdır. Bunu hırçınlık olsun diye söylemiyorum. Biliyorsunuz, Sayın özal, 1980 yılında kamu görevine gelmeden önce Türkiye'de ücretterin yüksek olduğundan şikâyetçiydi. Daha sonra ise, gelir dağılımı bozularak iç tasarrufların arttırılması yolu seçilmiştir. Bunun aracı olarak enflasyon kullanılmıştır. Resmi açıklamalara göre 1985 enflasyonu yüzde 25 olacaktır. Ama Sayın özal'ın bile buna inandığını sanmıyorum. 1984 yılı sonunda enflasyon yüzde 50 ise, 1985 ortalamasının yüzde 25 olabilmesi için, azalışı lineer kabul edersek, 1985 sonu enflasyonunun sıfır olması gerekir. Amaç, ücret artışlarını yüzde 25 civarında tutmaktır. Geçen yıl da aynı yol izlendi. Geçenlerde açıklanan DUnya Bankası hesaplamalarına göre, Hindistan ve Endonezya'daki gelir dağılımı, Türkiye'dekinden daha adil. Türkiye bu noktaya kendiliğinden gelmedi, son yıllarda uygulanan politikalarla geldi. DSP'nin temel hedeflerinden biri, gelir dağılımındaki eşitsizliklerin hızla azaltılmasıdır. Hem kamu gelirleri, hem de ozellikle refah sağlayıcı ve eşitlikçi kamu harcamaları arttırılacaktır. BugUn iç tasarrufların ve yatırımların arttırılmasına dönük ciddi bir politika yoktur. Bu oran 1984 için Ancak, DSP kuruluş hazırlıkları bürosu sözcüklerinden Cahit Ülkii ve İsmail Hakkı Aydınoğlu, DSP'nin ozellikle HP'nin Aydın Güven Giirkan'cı kanadıyla yakın ilişki kurulmasına karşı çıkıyor ve sözcülüktcn ayrılıyorlardı. Bunun üzerine, DSP'nin kuruluş hazırlıkları ile sorumlu kişileri ve bürosundan çıkılarak, Akay Caddesi 27/1 'de bir daire kiralanıyor ve çalışmalara başlanıyordu. DSP'nin yeni sorumlulan Haluk Özdalga (inşaat mühendisi), Celal Kiirkoğlu (iktisatçı), Mııstafa tmirzalioğlu (tarım uzmanı), Bedri Demir (iktisatçı) ve Avni Başdogan (ziraat yüksek mühendisi) bu büronun bir koridorla ayrılan küçük odalarının en uç soldaki odasında toplanıp çalışmalarını sürdürüyorlardı. Koridorun sonundaki ve kapısında "girilmez" yazılı odada ise örgütlenmeye, parti çalışmalarına ilişkin dokümanlar saklanıyordu. DSP'nin şu andaki örgütlenme ve program çalışmaları ile güncel politikaya ilişkin sorularımızı DSP Kuruluş Hazırlıkları Bürosu'ndan Haluk özdalga şöyle yanıtladı: DSP'nin kuruluş çalışmaları hangi aşamada? Nasıl bir örgütlenme uyguluyorsunuz? ÖZDALGA Bir taraftan program çalışmalarımız devam ediyor, diğer taraftan da örgütlenmeyi sürdürüyoruz. Bildiğiniz gibi, tüzük gerekçelerine ilişkin açıklamalar tamamlandı. Şu günlerde program taslağımızı kamuoyunun ve kurucu üyelerimizin görüşüne sunuyoruz. örgütlenme çalışmaları ise yoğun bir şekilde devam edi Haluk Özdalga kimdir? 1948'de tstanbul'da doğdu. 1965 yılında Ankara Atatürk Lisesi'ni, 1970yılında Ortadoğu Teknik Üniversitesi inşaat Böliimü 'nü bitirdi. Bir süre tsveç 'te mühendtsiik alamnda öğrenim ve mühendislik yaptı. Ayrıca kendi alamnda çaltşmak ve öğrenimde bulunmak üzere Amerika 'da da bulundu. 1984 yılında "Çağdas Sosyal Demokrasinin Oluşumu" adlı kitabı yayımlandı. Isveççe ve lngilizce biliyor. ge seçtik. Sandık bölgelerine göre örgütlenme çalışmalanmızı ilk kez, Şereflikoçhisar ilçesinde tamamladık. Çalışmalarımız yalnız merkezde değil, ilçenin bütün kasaba ve köylerinde de yürütüldü. Koçhisar'ın merkezindç 13 mahalledeki 30 sandıkta, 5 kasabadaki 19 sandıkta ve köylerdeki 100 sandıkta, toplam 149 sandık bölgesinde, bunların tamamında, en az 9'ar üyeden oluşan sandık bölgesi örgütlenmemizi tamamladık. Dokuz en azı. Bazı sandık bölgelerinde bu sayı 2025 oluyor. Kadın Uye sayısını olabildiğince çok tutmaya çaIışıyoruz. Arkasından, kendimize daha iddialı bir hedef seçtik, Kırıkkale. Ankara'nın en büyük ilçesi. Dış ilçe olarak. Nüfusu 300 bin civarında. Biliyorsunuz Kırıkkale, sanayileşmenin ileri olduğu, kozmopolit bir ilçemiz. Köy sayısı daha az. Merkezde 265, 4 kasabasmda 15, köylerinde 61 olmak üzere 341 sandık bölgesi var. Bu 341 sandık bölgesinde de, tek tek örgütlenmemizi tamamladık. Ama henüz hepsinde asgari 9 üyeye çıkamadık. Şubat sonuna kadar bu hedefe ulaşmayı düşünüyoruz. DSP ne zaman kurulacak? Kuruluşu geciktlgl için bazı eleştiriler söz konusıı... ÖZDALGA DSP, bu yıjın ilk yarısı içinde kurulmuş olacak. Eleştirilerin çoğu iyi niyetli, ama bir koşullanmadan kaynaklanıyor. 1983 Türkiye'sinde 35 hafta içinde partiler kuruldu. 35 hafta içinde devşirme usulü kurulan partilerden iç tutarlılık ve istikrar beklenemez. O partiler bunun sıkıntısını şimdi nasıl çekiyorlar görüyoruz ve göreceğiz. Bütün koşullanmalardan uzak durmaya çalışarak şu soruyu cevaplandıralım: Çağdaş ve tutarlı bir görüşe sahip, güçlü bir örgütlenmeye dayalı demokratik sol bir partiyi eğer 1.5 yıl içinde kurabilirsek, bu uzun bir süre midir? Hayır. Sormak isterim, bizden başka hangi parti 67 ilde örgütlenerek kuruldu? Hangi parti kuruluş örgütlenmesini Adıyaman'ın köylerinde sürdürdü? DSP'nin öncelik taşıyan görevi, demokrasiye işlerlik kazandırmaktır. Ancak bu öncelik sosyal ve ekonomik hedeflerin ertelenmesi anlamına gelmemektedir. yor. 67 ilimizin hepsi, örgütlenme çalışmalarına dahil edilmiş durumda. Çalışmalarımız, 50 kadar ilimizde yeterli düzeye geldi ve tamamlandı. Doğu ve Güneydoğu illerimizin tamamı, Hakkâri dahil, çalışmaları tamamlanan iller arasında. örgütlenme çalışmalarımızı yalnız il merkezlerinde değil ilçe, kasaba ve köylerde de sürdürüyoruz. BUtün bu çalışmalarımızın sonunda DSP, güçlü bir taban hareketi olarak doğacaktır. Izin verirseniz, örgütlenme çahşmalarırruzı biraz açmak istiyorum. Tüzüğümüz, her sandık bölgesinde, partinin değişik halk kesimlerinden en az 9 üye ile temsilini öngörüyor. ll ve ilçe örgütleri, parti kurulduktan sonra, sandık örgütlenmesini aşamalı olarak ve belirli bir sürede tamamlamakla yükümlü olacaklar. Bu modeli, kuruluş çalışmaları aşamasında sınamak istedik. Ankara'nın dış ilçelerini pilot böl Ekonomimiz, gelişmeden ve yapısal değişme geçirmeden dünya ekonomisi ile bütünleşemez. Girdiği bütünleşme sürecinin olumlu sonuçlannı yeterince toplayamaz. Türkiye, üretimini ve üretim organizasyonunu modernleştirmek zorundadır. Ekonomisine uygun yapısal değişiklikleri ileri teknolojilerden yararlanarak gerçekleştirmelidir. Çağın ileri teknolojilerini seçmelidir. yüzde 15'tir. Hedeflere salt para politikası ile vanlabileceği düşünülüyor. DSP, vergi gelirleri içinde ücretlilerin payını azaltırken, toplam vergi gelirlerini arttıracaktır. Ayrıca, gelir dağılımınırı düzeltilmesi, iç tasarruf oranını arttırıcı bir etki yaratacaktır. Hızlı iktisadi büyüme ve gelişmeyi, yapısal değişmeyi hedef alan hiçbir ciddi politika yoktur. Ekonomimiz gelişmeden ve yapısal değişme geçirmeden dünya ekonomisi ile bütünleşemez, girdiği bütünleşme sürecinin olumlu sonuçlannı yeterince toplayamaz. Türkiye, üretimini ve üretim organizasyonunu modernleştirmek zorundadır. Ekonomisinde, uygun yapısal değişiklikleri, ileri teknolojilerden yararlanarak gerçekleştirmelidir. Çağın ileri teknolojilerini seçmelidir.