Katalog

ST84 k rika\va yol gider ıııî? ca varıyordu. "Bu rakamlar oyunu yalnız savaşın gerçekleriyle yuzyu/e gelinmesini onlemekle kalmayıp, islihbaratla ugraşanların, belki de Başkanın ve elbette Kongrenin Vietnam'da zamanla ortaya çıkan gelişmeler hakkında karar vermelerini de önledi." 9 âlâ bizimle," diyor. kalı çok oldu, ama n aklından bir türlü vor. Westmoreland'ın düşmanı, yüksek Amerikan ateş gücüyle "aşındırma" stratejisinin Vıetnam'da işlemediğı kanısında. Raporda, "Daha yoğunlaştmlacak (hava) saldırılan, Giiney Vietnam'a u/aııan lojislik boru haltını takviye eden pelrol akışını ve gerekli ithalalı durdurmak konusunda çok az etkili olur" deniyor. Hazıran 1967 tarıhlı bır başka CIA raporu, kuzeyi bombalama konusunda aynı sonuca varıyor. Paradan önemlisi WestmorelandCBS davasının ardında generalin incinen haysiyeti için istediği 120 milyon dolardan çok daha önemli şeyler yatıyor. Westmoreland ve ona bedava avukatlık hizmeti sağlayanların amacı, ozellikle Orta Amerika'da bır "yeni Vietnam" arifesınde son on beş yıldır Vietnam hakkında hâkim olan değer yargılannı değiştirmek. Bu çevre, ABD tarihindeki bu en uzun ve ilk kaybedilen savaştan sunra "kolleklif bir hafıza kaybına" uğrandığını savunuyor. "Neden Vietnam'a gittik?", "Niye 59.939 olu verdik?", "Neden komunistler kazandı?" ve "Bu savaştan ne ders alınabilir?" gibi hayati sorulara cevap verilmediğini belirtiyorlar. Saygon'un düşmesıni takip eden on yılda tarihçi, askeri uzman ve polıtik bılımcılerın yazdığı iki düzineye yakın kıtap, Vietnam savaşı larihını ve alınacak dersleri belirlemeye çalışıyor. ABD Bırleşmiş Milletler Dainıi Delegesi Jean Kırkpatrick ve müdahaleci yenimuhafazakârların göruşlerini yansıtan (Amerikan Yahudi Komitesi'nin organı) "Commentary" adlı derginin editörü Norman Podhoretz'in başını çektiği bır grup, Amerikan kamuoyunda Vietnam yenilgisinin yarattığı, müdahaleci dış politikaya karşı çekimseriiği sembolize eden "Vietnam sendromu"nu gidermeve calısıyorlar. Tet saldırısı Fakat ocak 1968'de Vietnamlı devrimci güçler ünlü ve sürpriz "Tet saldınsı" ile Saygon'daki ABD elçiliğine ulaşıyorlar ve sava^ın gidişatına ait tum yanlış bilgilerin su üslıine çıkmasına neden oluyorlardı. Gen. NVestmoreland, Tet saldınsına katılan güçleri 85 bin, ölenleri 45 bın göstererek, Tet'in ABD için bir bozgun deği! devrimci güçler için büyük bir kayıp olduğunu vurgulamaya çalışırken, CIA'nın en kıdemli Vıetnam uzmanı, Vietnam bırliklerinin sayısını VX) bın civannda ılan edıyordu. Wcstmoreand'ın kendisi, nisan 1968'de yüksek sevı/eli bir istihbarat toplantısı sonucu CIA'nın üm devrimci gücü 600 bin olarak ilan ede:eğini genelkurmay başkanına bildıriyor ve >öyle ikaz ediyordu: "Bu abartılmış sayının tabulii... milli çıkarımıza aykındır. Bunun Vmerikan halkı arasında yaratacağı kaçınılnaz etki açıktır." rak belirlemeli ve komunizmin ilerlemesini onlemeliydi. * 1968'de Vietkong'un sürpriz Tet saldınsı aslında Vietkong'un yarısının ölümiiyle sonuçlandı. Kuzey Vietnam, Vietkong'un boylece yok olmasına %oı yumarken, savaşı devam ettirmek amacıyla kuzıyden kendi adamlarını göndererek güneyde mutlak hakimiyeti sagladı. * CIA'nın ünlü Phoenix/paslfleştlrme stratejisi tam başarılı oldu. Guneydeki köylere sıgınan Vietkonglu gerillaların halkla ilişkisi koparıldı. 1970de kırsal kesimin ° o / 9O'ı "pasifleştirilmişti." * Pazaıiık masasına oturmak istemeyen ve uzlaşmayan ABD degil, tek amacı güneyde zafer olan Kuzey Victnam'dı. * Ho Chi Minh'in komunist değil barışsever bir milliyetçi oldugu savı yanlıştı. O, başından beri komunistti ve Çin ile Sovyetler'in adamıydı. * "Vielnam savaşını kimse kazanmadı" demek yanlış. Savaşı komunistler kazandı. Ortaya çıkan rejim, tum komunist rejimler gibi eskisini aratıyor. Yeni çıkan belge ve kitaplarla desteklenmeye çalışılan yukardaki te?lerin toplam etkisi bazı taktik ve stratejik "hatalara" rağ Hâlâ bizimle kararların bedelini çok pahalı odedik." Işte Rcagan yönetımı "Biz, Amcrika'nın dünyada sarsılan prestijini duzelliyoru/" derken, Vıetnam'dakı bu kötu tecrübeyı, Grenada olayı ile sılmeye çalı^ıyor, Nikaragua gibi Orta Amerika'da baş kaldırmaya çalışanlara, Vietnam'daki "hatayı" tekrarlamayacaklarını ihtar ediyor. Carter dünemindc, "Vietnam sendromu" ve müdahaleci dış polılıkaya karşı olumsu? kamuoyu tepkısı ABD'nin lran, Etiyopya, Angola ve Nıkaragua'da insiyatifi kaybetmesıne yol açmıştı. Reagan ve muhafazakârların "Vietnam sendromu" olarak nıteledıkleri bu "hastalık" en belirgın olarak Amerikan halkının El SalvadorT)layına tepkısınde kendını gösterıyor. Daha 1963'te Vıetnam'da 12 bın Amerikan askerî "danışmam" varken, Amerikan halkının % 63'u Vietnam konusuyla "hlç ya da çok az" ilgilendıklerini belirtıyorlardı. 1965'te Amerikan deniz piyadeleri Vietnam'a kalabalık sayılarda ınmeye başladıklarında, Amerikan haber kuruluşlarının orada sadece 5 muhabirı vardı. 1983'te, El Salvador'da görevli 55 Amerikan askeri danışmanının tabancadan büyuk silah taşıması bıle yasaktı. Savaş alanıııa giren ıkı askcr, görevindon alınnuştı. a Amerikalıların /o 59'u bu danışmanlann Kumandanın eşine mektuplar Victnanı savaşının gıdışatı hakkındaki bil;ılerin nasıl çarpıtıldığı konusundaki en çarMCI belgeler, Vietnam askeri yardım kumanlanhğında duşman kuvvetlerinin gücünü heaplamakla görevli deniz subayı kumandan lames Meacham'ın Saygon'dan ABD'deki •şine gonderdiği mektuplar: 2 Mart 1968: "Dananın kuyrugu yann kotacak. Bakıp goreceğiz, komputeri Tel sallınsının başlamasından beri kaybedilenlerin ayısını, savaşı ka/anıyormuş gibi jjostereek şekllde ayarlayabilecek nıiyim? Ayarlaamazsam, gelişme oluyormuş gibi gostcrineye kadar rakaınlarla oynayacağız." 21 mart: "Basına 29 şubatlan sonraki duşnan gucunu goslermek için çok yogun bir alışına yaptık, şemalarla beraber. Hayatımla bu denli büyük yalanlan biraraya getirnemiştim. Muhabirlere bu re/.il rakamları .azıklamaya çalışınca, ciddi olmadığımm nlayacaklar." 23 ha/iran: "Bir gun bu rakaınlar hakkınla yalan soyltdigim ortaya çıkabilir." 24 ha/iran: "(Washington'dan buraya inclemeye gelcnlcr) rakamlan değiştirdigimizi liliyorlar, ama hangilerini nasıl yaptığımızı lulamıyorlar." 1 temmu/: "Bugün Vietnam Birleşik İshbarat Merkezi direktoru iK' goruşııp (duşlan) kuvvetleri hakkındaki rakamları dcğişrme işini anlattım. Simdi vicdanım rahat." Sürpriz Tet saldırısı Vietnam'ın "aşındırta savaşı" yoluyla dıze gelmeyeceği görüJnü Washington'da hâkim kılarken, Westıoreland iki ay sonra Washıngton'a gen ağrılıyor ve kara kuvvctleıı komutanlığına tanıyordu. Johnson yönetımı 1968'de Pas'te barış görüşmclcrine başlıyor, altı yıl jnra Saygon dılşüyor ve 1975'te Vietnam avaşı sona eriyordu. Amerikan Meclisi Istihbarat Komitesi 975'te bütün bunları inceleyerek şu sunu Savaşın yeni tarihi Vietnam savaiinın "yeni tarihini" yazanların temel görüşleri şöyle: * Savaşın temposıınu artlıran Kennedy değil Kuzey Vletnam'dı. ABD, Hanoi'nin 1965'te güneye gerilla gondermeye başlamasından sonra kuzeyi bombalamaya başladı. * ABD, Kore'deki taktigini uygulayarak, Vietnaın'ı daha basından KuzeyGuney olmak uzere ikiye bolmeli, Batıda I.aos ve Kamboçya'da gerillalara karşı bir sınır çizmeli, yani savaşı bir Çin Hindi savaşı ola WestmorelandCBS arasındaki dava, kendi ekseninde bir dış politika tartışması yarattı. "Vietnam'a girmemiz zaten yanlıştı" diyenlerle "fVietnam'da kazanabilirdik, girmemiz de doğruydu" diyenlerin tartışması ABD'nin Orta Amerika'da izleyeceği tutumu etkileyebilecek bir çerçevede sürüyor. men Vietnam müdahalesinin "haklı, kaçınılmaz ve kazanılabilir" olduğu ana teması. Bugün bile ABD dış polıtıkasını şekillendiren en önemli unsurun Vietnam tecrübesi olduğunu söylemek abartma olmaz. Bu konuda Henry Kissinger, şöyle diyor: "Vietnam hâlâ bizimle. (Savaş) Amerikan karar mekanizması, Amerikan guvenilirliği, Amerikan gucu hakkında şupheler yarattı. Yalnız burada degil butun dunyada. Iç politikamı/ı zehirledi. Içtenlikle ve iyi bir amaç için alınan varlıklarına karşı çıkarken, °7o 72'si Salvador hükümetine askeri yardım verılmemesini istiyordu. 1982'de "Washington Post" gazetesinin bır anketinde, El Salvador'un yeni bir Vietnam olacağına inananlar, ınannıayanların iki mısliydi. Yani halk, Vietnanı'dan dersını almış ve temkınlı gözükuyor. Amerikan askeri çevreleri de Vietnam tecrubesinden sonra Lubnan'da da gorulduğü gibi halkın ve Kongre'nin açık desteği olnıadan bir savaşa gırmek ıstenıiyoılar. ABD'nin Vietnam'daki en son kunidndanı General VVcyand söylc ıkaz ediyor: "Askeri profesyoneller olarak sesiml/i yukseltmeliyiz. Mııketnınel ufak savaş di>e bir >eyin olmadıgını politik lidorlerinıi/e anlalmalıyı/. ve Amerikan lıalkını ika/ etmeli>i/. Savaş, oluın ve lahribattır. Amerika'nın savaşına usulu ozellikle olumcul ve korkunçtur. Biz kendi askerlerimuin hayatlannı koruıııak için, top, bomna. yüksek ateş gucu gibi nesnelerı kullanmayı benimsemişiz. (Savaşa) bulaşmadan once her şeyi açıklığa kavuştıırmalı ki Amerikan halkı (sııva>a) girmeniıı ınııhtemel bedelini, girmemenin tehlikeleriyle karşılaştırabilsin. Çunku savaştan da kotu şeyler vardır." VVestmoreland CBSdavası, ABD'deson yıllarda zaman zaman alevnerek sureıı bu çetın ideolojık tartışmalann su yu/unc çıkmasına önayak olmuş durumda Vietnam1 daki askeri ıstatıstıkler ve savaş sıratejısı ile başlayan tartışma, sonunda dönup dolaşıp ABD'nin dış politıkasının belkemığını teşkıl eden genel kavramlara gelip dayanıyor ABD, Orta Amerika'da ne yapmalı? Nıkaragua gibi devrunci ve radikal rejımlerle beraber yaşayabılır mı'' Reagarı'ın Nıkardgua'da yaptığı gıbı bu radikal rejımleri "destabilize" edıp çökertmeli mı? Yoksa komünıst olup Sovyeiler Bırhğı kampına katılınalarını önlemek içın değnek yerıne havuç kullanıp, uzlaşma yoluna mı girmeli? WESTMORF.LAND General CBS'in filminde.