Katalog

ka'da anlaşılmak için çok fazla şansınız var, çünkü orada insanlar düşüncelerin sağda, solda yer aldığına değil, kendi içindeki tutarlılığına önem veriyorlar, oysa ki Avrupadaki düşüncc yapılarının değişmezliği ve yeniliğc açık olmaması, sıkıcılığı, ve öğrenme isteğini kaybetmetnizi getiriyor. Amerika'yı sevmemin bir nedeni de, o insanların katılımcı gözlemleri. Mesleginiz diger mesleklerle karşılaştırıldıgında oldukça farklı, insanın aklına ormana diş fırçası gölürülebilir mi filan gibisinden sorular getiriyor? G.C. Herhangi bir yere hareket etmeden önce, oranın tarihi, dini, kültürü, arkeolojisi, sosyo kültürel ve ekonomik yapısı üzerine okunıak gerekiyor. Her toplum bambaşka karakterlere sahip! Hcr toplumun serseri ruhunu tanımak, Harlem'deki serseriyle, Kabil'deki serseriyi ayırdetmek benim için zorunlu. Ikincil olarak onlarla birlikte olmak, beraber yaşamak gerekiyor. Onlar tarafından kabul edilmek için aylarca haltalarca ormanlarda, dağlarda yaşamak zorunlu, çünkü çarpışanlar sonuç olarak bcnim onlardan olmadığımı vc sadccc hayatlarının bir bölümüne katıldığımı biliyorlar. Ve tabii insanların size guvenmesi için ne leyp ne de fotoğraf makinesi götürmenıek gerekiyor. Ben de hcr sefcrinde normal scyahat eden bir vatandaş gibi giıtiğim yerden karIposttallarla dönüyorum. Gitnıeden önce yaptığım bir iş daha var. O da, gideceğim yere dair burada daha önce yaşamıs diplomatlardan vcya gazetclerden bilgi alnıak. Büyük olasıhkla hiç yayınlanmayan bir sürü şey biliyorlar. Yaşadığım Marksist deneyimlerime hiç üzülmüyorııni, çiinkıı onlar bana görmeyi oğrettiler. Örneğitı Ruslann Afganistan'da işin içinden çok zor çıkacaklarını, ancak orayı da hiçbir zaman tcrk etmeyeceklerini anlanıak için alinı olınak gerekmiyor. Acaba on yıllık bir ııgraşı ve binlerce ftlii asker yeni bir yasallaşmayı getirmeyecek mi? Çünkü hatırladıgım kadanyla 1920. 30 yılları arasında Kızıl Ordu Tacikistan'ı almak için on yılını vermişli. G.C. Haklısınız. Ruslar zamanla oynarlar. Bu da uzun bir savaş olacak. Ancak en kuvvetli onlar oldıığu için, kendilerine direnen köylülerin karşısından çekilip gitmeleri bcklenemez. Uzun vadede Kabil Sovyet yanlısı bir rejim olmak ve bunu korumak zorunda Politik ve cografi yaklaşımlarınız oldukça karmaşık. Tüm olarak ne /aman bu önemli deniz yolları ve başlıca stratejik geçiş noktaları E 3 SSCB \Z2 ABO v* mumflktarl Stratajtk nokud» B«lıca Omıt yollâii \HINT OKYANUSU EJMamUfc \ konuda yetkin biri oldunuz? G . C îlk olarak 1979 yıtında bir yayınevi benden savunma sorunlarıyla ilgili bir araştırma istedi. Bu çok cesaretlendirici bir yaklaşımdı. Çünkü jeostrateji Fransa'da yerleşmiş bir disiplin değildi. Ancak benim sunacağım kuram insanlar için hiç de yeni sayılmayan Heredote'dan bu yana toprağa önem veren her tarihçi ve coğrafyaeı tarafından ele alınmış. Ancak şansızlık şuki, coğrafya insanlara ölü bir bilim biçiminde sunulması nedeniyle tüm çekiciliğini yitirmiştir. Bugün coğrafyayı güncel politikanın ta içinde görmemizin nedeni, güçlerin stratejisinin coğrafya olmaksızın anlaşılmasının olanaksız olmasıdır. örneğin II. Dünya Savaşı'nı yaşıyanlar her duvarda bir harita ve haritalardaki bayrakları anırnsarlar. Kimin ne kadar çok bayrağı varsa, bu onun en güçlü olduğunu göste Milliyetçi Iranlüar için Sovyetler'le dip dibe olmak çok tehlikeli. Sovyetler'in sımnnda yer almak, bugün Türkiye'nin anladığı, Afganistan 'm anlamadığı gibi ihtiyatlı olmayı zorunlu kılıyor. riyordu. Işte bu, cografyanın jeopolitiğe girdiği andır. Strateji ise güçlerin ilişkisini anlamaktır. Stratejik düşünme alanında nükleer enerji bir ayrıştırıci görevini gördü, çünkü nükleer silahlar yeni kuramların ortaya çıkmasına neden oldu. 1950 ile 196O'lı yıllar arasında bir sürü insan ortaya sınırlı bir dizi kavram attılar. Ve sonuçta karşılıklı silahların ve mermilerin hesabına dayalı bir stratejiye dayandılar. örneğin 197576'da Angola'da Amerikalılar bölgeyi tanımadıkları için büyük bir hata yaptılar. Kissinger, Angola Ulusal Kurtuluş Harcketi'ne karşı Roberto Holden'in Unita'sını destekliyeceği yerde, kötü örgütlenmiş bir hareketi desteklemekle büyük bir yanlıshk yaptı ki daha sonra bu hata CIA tarafından da ortaya çıkanldı. Sorunlar salt DoğuBatı temelinde ele alınamaz. Aynı zamanda bölgenin de tanınması zorunlu. Her durumda bölgedeki karşılıklı güçlerin belirlenmesi ve olay içinde düşünülmesi ve önce haritaya bakılması gerekli. Niçin? G.C. Bugün nükleer enerji belirsiz bir dönem için Doğu Batı çatışmalannı engelliyor. DoğuBatı arasındaki çatışma ise sadece komünist ve demokratik sistemlerin çatışması değildir. Bu son 3040 yıldır, 3. Dunyadahiç durmadan oynayan bir üçgendir. Bu aynı zamanda deniz güçleri ve büyük imparatorluklar arasındaki kaç göç güreşidir. Fakat aynı zamanda her durumda kararlı bir rol oynayan dinsel güçleri hesaba katmak gerekir. tran üzerine ne düşünüyorsunuz ? G.C. Iran bugünkü durumuyla en çok konuşulacak konulardan biri. Iran,Batının burnunun dibinde Sovyetler'in hiç bir desteği olmaksızın patlamış bir ülke, M burada Şii Müslümanlar Ortadoğu'da Amerika'nın en büyük desteğini yıkmaya yettiler. Anrak tran'ın durumunda jeostrateji başarısızlıga ugramadı nıı? Çünkü Batı blogunulerk edenİran'ın durumunu dengelemek için sınır kcmşusu Sovyetler'in yanında yer alması gerekmez mi? G.C. Hayır, çünkü milliyetçi lranlılar için Sovyetler'le dip dibe olmak son dere ce tehlikeli. Rıısya'nın sınırında yer almak, bugün Türkiye'nin anladığı, Afganistan'ın anlamadığı gibi ihtiyatlı olmayı zorunlu kılıyor. Görüldüğü gibi Vietnamlılar da komşuları Çin'in karsıtı Ruslarla bağlanmayı tercih ettiler. Polonya ftrnegi Sizin için herhangi bir yerin eografyası, o yerin larihini, yeraltı kaynaklarını, gelişme seviyesini, dinlerini ve dcmografisini içeriyor. Feki.tüm bu elemanlarla bakarsak Avrupa'nın dıırumu ile ilgili ne çıkartabiliyorsuıiu. '' G.C. Polonya'nın durumunu ele alırsak, yukanda sıraladığımız tüm faktörlerin ülkenin bugünkü durumunda önemli bir rol oynadığını görürüz. DUn Almanya'nın, bugün Rusya'nın başbelası olan Polonya tarih boyunca boyun eğmemiş bir ulke. Bence tüm sorun burada, yani böyle bir geleneğe sahip olmalarında. Bu ncdcnlc VValesa ve liderliğindeki harekete bir tesadüf gibi bakmak çok yanlış. Çünkü geçnıişte Polonya ne Almanya'nın ne de Rusya'nın egemenliğini hiç bir /aman kabul etmedi. Şimdi de ne Sovyetler ne de halktan kopuk komünist yönetim bu hareketi bastırabilecek güçteler. Bu arada Dayanışma muhalefetteki yerinde gün geçtikçe Polonya milliyetçiliği ve Katolik kilisesiyle besleniyor. Size göre bugün Avrupa'daki en tehlikeli noklalar nedir? G.C. Stratejik Atlas sizin sorularınıza yanıt veriyor. Avrupa Sovyetler'in büyük rüyası ve aynı zamanda işgal edilen ve kamplaşmaya dahil olan salt Avrupa değil, Avrasya'nın bir ucunda Norveç, Isveç ve Finlandiya gibi ülkelerde görülen nötralizasyon. Âtlas'ta özellikle Berlin üzerinde durdum, çünkı! k.ıpitalist ve komünist bloğu tam 40 yılaı; ıkiye ayıran anlamsız ve aşılmaz duvarıyla burası Sovyetler'in Batı Avrupa'daki küçük adası. Bu bize hem strateji mantığını, hem de Doğu Batı çelişkisinin tam ortasında olduğurtıu/u anlatıyor. Aynı zamanda Ortadoğu'da sürekli çarpışmalara neden olan çelişkileri doğurarak bölgede Rusya, Amerika, lsrail, Lübnan ve her şeye rağmen varlığını sürdüren Filistinlilerle o>nn burada da sürüyor. Ve tabii DoğuBatıçelişkisinin tek yaşandığı yer de Orcadoğu değil, aynı zamanda Orta Amerika'Ia da bu çilc yaşanıyor. Kutup komşuları Kuzey kutbunu unuttunuz. G.C. Kuzeyi tabii ki unutmaJım. Atlas'ta Pasifik, Hint ve Atlantik okyanuslarına özel bir yet verdik,çünkü Mercator'un yatay haritalarıııda kuzey kutbu görmek mümkün değil O>^a Amerika ve Rusya kutbun her iki köşesine de çok yakın. Rusya sahip olduğu önemli limanlar nedeniyle (Maourmansk ve Aıkhangelsk, açık denizlere sahip olmak istiyor. Burada da Mourmansk ve Ingiltere deniz yollarının kontrolunü elinde tutan Norveç'in kesiıı durumunu görmek gerekiyor. Sovyet filosu Japonya'ya gitmek için, Bering Boğazı'nın açık olduğu 6 ay süresince, Norveç açıklarından geçiyor. Aynı zamanda da Baltık denizinin Sovyet denizaltılarıyla dolu olduğunu unutmamak gerekiyor. Beni coğrafyayı anlayışınızda en çok etkileyen her şeyi iki uea göre ele almanız. Diyelim ki üç süper güç oldu, o zaman sizin haritanız ne olacak? G.C Fiziki coğrafya değişmiyor, ancak bu haritanın özelli^ı güçlerin oynadığı rollerin temsil edilmesi olduğundan, o zaman haritada bu yeni guçde temsil edilecek çünkü. Atlas "hem ıılusal bilinci hem de jeopolitigi" ele alıyor. Bugün artık insanlar soğuk gerçekçi çağdaş görüşlerden çok skolastik görüşler arıyorlar. Biz hem şüphcci hem de geniş düşünceliyi*. Bu da bir gelişme sayılır. Çünkü budalalık ve fanatizm, rasyonel pragmatizm diye adlandırılarak kadar çok kurban vermiştir.