Katalog

C 8 SPOR FUTBOL EYLÜL SALI Futbolun sponsoru sponsorun futbolu TUĞRUL AKŞAR 0'li yılların ikinci yarısından itibaren sporun endüstrileşmesiyle birlikte, futbol ve diğer spor dallarının gelir kalemlerinde önemli niteliksel değişimler yaşandı. Sporda özellikle de futbolda digital yayın platformlarının yaygınlaşması, futbol kulüplerinin gelirlerinin de değişimine yol açtı. Kulüplerin maç hasılatı, reklam geliri gibi klasik gelir kalemlerine medya gelirleri, sponsorluk ve pazarlama gibi endüstriyel gelir kalemleri eklendi. Bu değişim ve gelişim, futbolun daha geniş kitlelere ulaşarak yaygınlaşmasına ve futbol gelirlerinin büyümesine neden oldu. Bu gelir kalemleri içinde özellikle sponsorluk, Avrupa'da ve dünyada önemli bir gelir kalemi olarak karşımıza çıkıyor. Bizde ise konunun önemi ve ciddiyeti son on yılda yeni yeni kavranmaya başlandı. Bugünün endüstriyel ve teknolojik dönüşümü içinde medyadan sigortaya, biradan fast fooda, bankalardan şirketlere kadar olan tüm kurum ve kuruluşların sporda marka olmuş kulüp ve sporculara milyar dolarlara ulaşan sponsorluk desteği verdiklerini görüyoruz. Sport Business Associates'e göre küresel bazda spora ayrılan sponsorluk harcamaları 2006 yılında yaklaşık 33.6 milyar dolar. Dört yıl önce 24.4 milyar dolar civarındaydı. Futbolun payına düşen rakam ise yaklaşık 8.5 milyar dolar...Bu haliyle diğer spor dalları, özellikle de Kıta Avrupası dışındaki takım sporları, futboldan daha fazla gelir elde ediyor. Avrupa futbolunun sponsorluktan elde ettiği toplam tutar ise Deloitte'un yıllık finansal raporlarına göre 2.6 milyar dolar civarında.Sponsorluk gelirlerinin en fazla yaratıldığı turnuvaların başında şüphesiz ki, Dünya Kupası organizasyonları geliyor. 2006 Dünya Kupası'nın onbeş resmi sponsoru olan Adidas, Budweiser, Avaya, CocaCola, Continental, Deutsche Telekom, Emirates, Fujifilm, Gillette, Hyundai, MasterCard, McDonald's, Philips, Toshiba ve Yahoo!'nun, bu turnuvaya yaklaşık 896 milyon dolar tutarında sponsorluk desteği sağladıkları FIFA tarafından ifade edildi. Daha şimdiden Adidas, Hyundai, CocaCola, Sony, Visa ve Emirates 2010'da Güney Afrika'da düzenlenecek Dünya Kupası için 130 milyon dolar civarında sponsorluk desteği vereceklerini FIFA'ya taahhüt ettiler. Sponsorluk kurumunun genel olarak marka ve markalaşabilen kulüplere odaklandığını görüyoruz. Bu kulüplerin sponsorluk gelirleri bugün itibariyle ciddi büyüklüklere ulaşmış durumda. En yüksek sponsorluk gelirini elde eden kulüpler olarak karşımıza 93.7 milyon dolarla Chelsea çıkıyor. Chelsea'yi ise 92.1 milyon dolarla Bayern Münich takip ediyor. Kıta Avrupası'nda en yüksek sponsorluk sözleşmeleri Premier Lig'de imzalanıyor. Arsenal'in Emirates ile yaptığı sponsorluk sözleşmesinin tutarı 100 milyon Sterlin civarında... Futbolumuzda ise sponsorluk geliri toplamı yaklaşık 65 milyon dolar civarında. Futbol dışında diğer 21 branşın toplam sponsorluk geliri ise Gençlik Spor Genel Müdürlüğü rakamlarına göre 3.7 milyon YTL tutarında. 21 dal içinde saymadığımız basketbolda ise söz konusu tutarlar 25 milyon dolara ulaşmış durumda. AVRUPA’DAKİ DURUM B ugün Avrupa futbol pastasının büyüklüğü Deloitte'un raporlarına göre 12.5 milyar dolar civarında...Bu pastanın yaratılmasında Avrupa futbolunu domine eden beş büyük ligin payı ise yüzde altmışdörde ulaşmış vaziyette. Bu inanılmaz oran aynı zamanda haksız rekabetin de temel dinamiğini oluşturuyor. Avrupa futbolunda en yüksek sponsorluk gelirini 468 milyon dolarla Premier Lig yaratıyor. 2. sıradaki Bundesliga ile fark 219 milyon dolar. İngiliz ligi mutlak değer olarak Alman Bundesliga'dan daha fazla sponsorluk geliri elde etmesine karşın; yerel lig gelirlerinin bileşimine bakıldığında Bundesliga gelirleri içinde Sponsorluk gelirlerinin payı yüzdeyirmiiki civarında. Bu oran Premier Lig'de ise yüzde onsekiz düzeyinde... Bu bağlamda Alman Bundesliga'nın endüstriyel gelişim içerisinde daha fazla sponsoru futbola çekebildiği görülüyor. Avrupa futbolunun gelişimine destek olmak üzere Toplam 2.4 milyar dolar civarında bir fon, futbol kulüplerince toplanmış durumda...Bu dağılım içinde beş büyük ligin payı yüzde elliikiye ulaşırken; diğer kırkyedi ligin payı ise yüzde kırksekiz civarında...Buradan çıkan net sonuç şu: Beş büyük lig, yaratılan her yüz dolarlık sponsorluk gelirlerinin yüzde 9.4'ünü kendi aralarında paylaşırken, kalan kırkyedi ülke ise bu gelirlerin yüzde 1.02'sini paylaşıyor. Sonuçta; sponsorluk gelirleri bugün endüstriyel futbolun yarattığı önemli gelir kalemlerinden birisi konumuna gelmiş durumda... Sponsor firmalar kendi kurumlarının tanınırlığı ve imajlarını futbol endüstrisi aracılığıyla yeryüzünde üç milyar insana ulaştırırken; futbol da bu sözleşmelerden milyarlarca dolar gelir elde ediyor. Maç saatlerinin düzenlenmesinden tutun da, hangi oyuncunun yeşil sahalarda olması gerektiğine kadar futbolu yönlendirebiliyor. Bu gelir kaleminden daha fazla pay alabilmenin yolu ise marka olmaktan ve uluslararasılaşmaktan geçiyor. Bugünkü konumumuz itibariyle Avrupa futbol pastasından hak ettiğimiz payı almaktan çok uzağız. 11