Katalog

Sayfa 2 • Girişim Türkiye Ekonomik ve Sosyal Etütler Vakfı (TESEV) Genel Direktörü Dr. Mehmet Kabasakal: 'îlkel kapitalizm aşamasındayız' SEDA OĞUZ E konomik ve Sosyal Etütler Konferans Heyeti, Boğaziçi Üniversitesi Vakfı ve Istanbul Mülkiyeliler Vakfı'nın güçbirliğiyle 'think tank' kuruluşu olarak 1994 yılı ekim ayında kurulan Türkiye Ekonomik ve Sosyal Etütler Vakfı (TESEV), "toplum gündemindeki sorunlara ilişkin görüş, düşünce, veri ve bilgi üretmek, çözüm seçenekleri geliştirmek" misyonuna sahip. 300'e yakın üyesi bulunan TESEV'in Genel Direktörü ve Yönetim Kurulu üyesi olan Dr. Mehmet Kabasakal, aynı zamanda partileşme aşamasında olan 'Demokratik Cumhuriyet Programı' hareketini başlatan eski CHP'lilerden. DCP'deki sözcülük görevinden aynlarak TESEV'deki çalışmalanna ağırlık veren Dr. Mehmet Kabasakal, Türkiye'nin bugünkü panoramasını çizerken "ilkel kapitalizrrTden bahsediyor. Dr. Kabasakal, uzun vadede Türkiye'nin geleceğinden çok umutlu olduğunu belirtirken "Bugünkü karamsar tablo içinde insanımızın değişim arzusunun ön plana çıktığını düşünüyorum. Sivil toplum örgütlerinin seslerini duyurur noktada olması, partiler içinde demokrasi arayışlannın hızlanması olumlu gelişmeler. Çağdaş yaklaşım bir dereyse, önüne set çekmek bence kalıcı olmaz. Gelen sel, bu seti yıkıp geçecektir" diyor. Türkiye'nin ekonomik ve siyasal görünümü nasıl değerlendirilebilir? Türkiye'nin hem ekonomik hem siyasal görünümü biraz iç karartıcı. Türkiye'de yaklaşık 20 yıldır süren yüksek enflasyon var. Bu toplumun, sayıca nüfusun geniş bölümünün yaşamlarını zorlaştınyor. Çözülemez bir sorun mu; Kısa vadede belki hazır bir ilacı yok. Ama ciddi ve kararlı yönetimlerin tutarlı politikalar izlemesiyle 35 yıl içinde de aşılabilir. Şu anda ciddi ve tutarlı bir hükümetin varlığı söz konusu mu? Bu sadece bugünkü hükümet için değil; uzunca bir süredir yapılması gereken şeyler vardı. Türkiye'nin kendine özgü yapısı içinde bazı şeyler abartılarak uygulandı. Köşe dönme politikası Türkiye'ye egemen oldu. Bunun girişimciliği özendirme katkısından söz edilebilir ama işin ahlaki boyutu biraz gözardı edildi. "Her şey dışında olmasına bağladınız. 'Yoksulluk Zirvesi'yle Bunda sol paıülerin yeterince amaçlanan nedir? güçlü olamamasının etkisi var mı? Diyarbakırda voksulluk zirvesi' Türkiye, 20 yıldır yüksek enflasyon yaşıyor. Aslında bu gelişme, Batı'da sol partilerin TESEV, Birieşmiş Milletler iktidara gelmesi için çok uygun Kalkınma Programı'nın (UNDP) ortam anlamına gelir. Niye sol Beşeri Gelişmişlik Raporu'nun partilerin oylan artacağına Türkiye bölümünü geçen yıl düşüyor? 12 Eylül müdahalesi olduğu gibi bu yıl da Türk siyasal sistemini allak hazıriayacak. Raporun çeşitli bullak etmiştir; partiler yelpazesi bölümleri var; örneğin parçalanmıştır. Ikincisi, ekonomiyle ilgili bölümünü Prof. partilerde lider hegemonyası Merih Celasun, ekonomik oluşmuştur. Şunu çok rahatlıkla gelişme endeksleriyle ilgili söyleyebilirim; DP ve CHP'nin kısmını siyaset bilimci Prof. siyasal hayatta egemen olduğu Yılmaz Esmer, devletin sosyal 195060 arası dönemde parti içi kaynaşmadaki rolü bölümünü demokrasi bugünkünden çok Doç. Dr. Aydın Uğur hazıriıyor. daha fazlaydı. llk taslak, temmuz başı gibi ortaya çıkacak. Bu çerçevede 197578 arasında Bülent Diyarbakır'da düzenleyeceğimiz Ecevrt'in danışmanlığını "Yoksulluk Zirvesi"nde, yaptınız. Daha sonra 199O'lı Türkiye'nin ve yörenin yıllarda bir dönem sözcülüğünü de yürüttüğünüz ekonomik, toplumsal bütün sorunlan ele alınarak yoksulluğu Demokratik Cumhuriyet ortadan kaldırmak için çözüm Programı (DCP) içinde yer aldınız. DCP'nin kamuoyunda önerileri tartışılacak. TESEV, aynca bu yıl 1217 mayıs fazla gündeme gelmemesi tarihlerinde Dünya Bankası ile neden kaynaklandı? Birinci Akdeniz Forumu'nun organizasyonunda Marakeş'te DCP partileşme düzenlenecek zirvenin asamasmda' Köşe dönme politikası Türkiye'ye Türkiye'deki katılımcılannı egemen oldu. Bunun girişimciliği belirleyecek. Mevcut partilerin Türkiye'nin özendirme katkısından söz edilebilir ama Dünya Türkiye'yi nasıl sorunlanna çözüm üretmekte işin ahlaki boyutu biraz gözardı edildi. 'Her yetersizliklerini gördüğümüz için değeriendiriyor? Türkiye, dünyada hak etmediği şey mübahtır' yoluna girildi ve hâlâ €fc 1992'den bu yana, önce biçimde değerlendıriliyor, ancak bunun sancıları yaşanıyor. / Türkiye'nin sorunlanna çözüm bunu olumlu yönde değiştirmek arayışlan olarak başlayan, için bir çaba da harcamıyor. 1995'ten itibaren de siyasal Türkiye, herhangi bir Kara Afrika hareket olarak ortaya çıkan mübahtır" yoluna girildi ve hâlâ bir zihniyet taşıdığını ülkesi değil. Türkiye'de herkes Demokratik Cumhuriyet düşünüyorum. Bu da Türkiye bunun sancılan yaşanıyor. ekonomik olarak insanca Programı'nı başlatan kişilerden açısından sıkıntılar yaratabilir. Piyasa mekanizması işlerken yaşayabilmeli, düşüncesini biriyim. Bizler profesyonel rekabetin belirli koşullar içinde Bunlar ne gibi sıkıntılar özgürce ifade edebilmeli. Hâlâ çalışma hayatımızla beraber •»yapılmasını sağlayacak bir olabilir? yasalarımızda yasaklar var, hâlâ siyasal hareketi götürmeye altyapı kurulmadı. Piyasa Herhangi bir toplumda insan haklarında işkence çalıştık, onun da insanlara mekanizması "Bırakınız demokrasinin yerleşmesi için zaman ve maddi olarak getirdiği iddiaları devam ediyor. Polis yapsınlar" denebilecek noktada siyasal ve ekonomik anlamda şefleri, "Şu işlerimi de kısıtlamalar var. Bu ölçüler olmamalı. Türkiye o yüzden ilkel özgürlüklerin olması lazım. içerisinde ses getirebildi, ancak halledeyim, ondan sonra kapitalizm yaşadı denebilir. Siyasal anlamda insanlar tam onun ötesine geçip Anadolu'da teslim olacağım" diyebiliyoriar. Oysa piyasa mekanizmasının anlamıyla özgür değiller; birçok Garip bir ülke görüntüsündeyiz. örgütlenmesi konusunda mutlaka devletin koyacağı toplum kesiminin siyasete Herkes Türkiye'de ne olup mesafe alınmış olsa bile, çok kurallar çerçevesinde, tüketiciyi özgürce katılma olanağı yok. bittiğini izliyor. Biz de izliyoruz; o büyük bir başan kazanıldığını koruyarak, tekelleşmeyi TESEV şapkasının dışında, yüzden de insanlanmız bir söylemek zor. önleyerek işlemesi lazım. Mehmet Kabasakal olarak dakikalık karartma eylemiyle İlkel kapitalizm süreci bugün söyleyeyim; Refah'ın önünde iki Şu anda Türkiye'nin her artık bazı konularda duyariı seçenek var. Toplumda kalıcı, devam ediyor mu sizce? tarafında örgütlenme süreci olduklannı ortaya koydular. etkili bir parti olmak istiyorsa, yaşanıyor. Partileşmesi Bu tür düzenlemeler Bunlar da bence Türkiye'nin başkalarının da düşünce ve gündemdedir. yapılmadığı için, ediyor tabii. O geleceği açısından umut verici hareket özgürlükleri olduğunu dönemdeki köşe dönmeci DCP'nin sol bir kimliği olduğunu gelişmeler. Kısa vadede düşünmek zorundadır. O zaman söylemek mümkün ama mantık eski yaygınlığını yitirmiş karamsar bir tablo var oyunu da arttırabilir. Ama olsa da hâlâ var. Bireyin demokratlığı ağır basıyor; bütün Türkiye'de. Bu karamsar tablo sadece bugüne kadar kendisine alanlarda ülkeyi yeniden ekonomik açıdan güçlenmesi, içinde insanımızın değişim girişimci ruhunun geliştirilmesini çok bağlı kalmış çekirdek bir yapılandırma gereğini arzusunun ön plana çıktığını seçmene hitap ederek hareket anlayışla karşılamakla beraber, vurguluyor. düşünüyorum. Sivil toplum etmek istiyorsa, marjinal toplumu düşünerek hareket Türkiye'de, diğer örgütlerinin seslerini duyurur kalmaya mahkumdur. Yani ya etmesi gerektiğini de kurumlarda olduğu gibi noktada olması, partiler içinde özgürlüklerden yana olursunuz vurgulayacak bir anlayışın TESEV'in de Anadolu'ya demokrasi arayışlannın ya da karşı olursunuz; ama yerleşmesi lazım. Şimdi yalnız açıldığı dikkati çekiyor. Ocak hızlanması olumlu gelişmeler. sadece benim için özgüriük başka bir şeyi yaşıyor Türkiye. ayında Gaziantepte Çağdaş yaklaşım bir dereyse, diyemezsiniz. Refah Partisi'nin farklı bir gerçekleştirilen 'Yerel önüne set çekmek bence kalıcı söylemle iktidara gelmiş Yönetimler Zirvesi'nden sonra olmaz. Gelen sel, bu seti yıkıp Türkiye'nin ilkel kapitalizmi olmasına rağmen, tek parti yaşadığını söylerken, nedenini mayıs ayında Diyarbakır'da geçecektir. Uzun vadede çok dönemindekine benzer devletçi piyasanın devlet kontrolünün düzenlenmesi planlanan iyimserim. jta