Katalog

4 ÇEVRE Dünyanın büyük bir poşet sorunu var. Plastik torbalar her yerde! Kanalizasyon sistemlerimizi, nehirlerimizi ve denizlerimizi tıkıyorlar. Hepimiz ölüp gittiğinde, onlar hâlâ orada olacaklar. Neredeyse sonsuza kadar dayanıyorlar. Kimyasal olarak çözülebilen yeni bir plastik torba markası acaba bizi 'poşetin neden olduğu .., suçluluk duygusu'ndan + kurtarabilir mi? f«; CUMHURİYET DERGt I madde olan madeni iyon sayesinde poşet çözülüyor. Imalatçılar, konsantrasyonunu değiştirelj poşetin ortalama ömür MZpnj nu amacına uyguno«BİIVt çöp kutusunun içini kaplamak için mesela, veya alışverişinizieve taşımakiçin.SıradanpOfeti fözülmüyor, çünkü kfcca oan ı rılmaz molekül zincirien t n o şuyorlar. Suyun molelajl * i{ ı lığı 18vekarbondioksikin İ44 en, polietilen 300.000 civarında bir molekül ağırlığına sahip. Bu alanda çalışan bir firmanın teknik direktörü Michael St^phttıf. kutsal kaseyi (lsa'nı/ı s f t * ğinde kullandığı kase) a biydi sıradan plastik gibi iş görsün, hafif, iyi engelleyici, basılabilir ve dayamklı olsun, ama senelerce de dayanmasın" diye tarif ediyor çabalannı. "Mısır nişastası üzerine kurulu daha eski bir teknoloji var ve iyi sonuç veriyor, ama birtakım dezavantajları var. Öncelikle hiçbir zaman tümüyle yok olmuyor, sadece çıplak gözle göremeyeceğin bir dereceye kadar çözülüyor. Mısır nişastalı plastik daha dayanıksız ve saydamlaştırılması zor. Üretim maliyeti de üç kat daha fazla" diyor Stephens. Yeni teknoloji, farklı olarak, plastiğin moleküler ağırlığını 300.000'den, mikroorganizmalar tarafından tüketilebilecek düzeye,4000'edüşürüyor. Vekatalizör işlevi görecek bir canlı organizmaya ihtiyaç duymuyor. Sımsıkı kapanmış bir çekmeceye atüabilir ve gene de er geç yok olacaktır. Maliyeti de düşürülmüş. Uygulama için de "Perakendeci için cüzi bir harcama," diyorlar. Ancak, ekopoşet üreticileri, verimli çevresel uygulamaların temeli olan azalt, yeniden kullan, yeniden çevrime sok kurallarını takip edeceklerine, israf olacak bir şey üretiyorlar. Mevcut geri dönüşüm düzenlemelerinin kirlenmesi hakkında dakaygılar var. Bu materyalin çözüldüğünde etrafa ne yaydığı bilinmiyor. Plastik torbanın çözülmesinin, kıyamet gününe kadar toprakta kalmasından daha fazla çevreye zarar verebileceğini savunan bu görüşü, Stephens, "utançverici" ve "karanlık çağlardan kalma" diye niteleyerek reddediyor. Çözülebilir poşetin yan ürünleri su ve az bir miktar karbondioksit. "Torbalarımız büyük ihtimalle, karbonun tehlikeli metan gazına dönüştüğü toprağın dibine varmadan.parçalanacaklar." Çözülebilir poşet, Dünyanın Dostlan (Friends of the Earth) tarafından çok uzun bir yolda atılmış küçük ve olumlu bir adım olarak kabul ediliyor.# The Guardian'dan çeviren: UFUKGÜNGÖR ıyamet gününe ilişkin eski moda görüşlere göre, nihai kurtuluşun scmbolü hamamböcekleriydi. Hiçbir kıyamet günü senaryosu.çoraknükleertopraklarda süzülerek cep telefonlanyla konuşan ve meşgul bir halde dünyayı miras aknakta olan küçük yaratıklar sürüsü olmadan tamamlanmış sayılmazdı. Şu halde, var olmakta inatçı hamamböceklerinin, yeni ve daha güçlü bir dayanıklılık sembolü tarafından azledilmek üzere oluşu bir kutlama sebebidir. Haşaratlaröldüğünde, uranyum eriyip gittiğinde, hatta, son elektronik posta süper bilgisayar'ın güvenlik sürümünden düştüğünde, medeniyetin sağ kalan tek bir kalıntısı olacak. însan lık tarihi bir sonraki buzul çağına birpoşettetaşınacak. Bir plastik torbanın ortalama ömrü tam olarak bilinmiyor. Politen ancak 1930'lardaicatedildi ve 70'li yıllarda süper marketlerde yaygınlaştı. Dayanıklılık rakamları 100 seneden, Irlandah süper market Musgraves'in yeni bir iddiasına göre "1 milyon sene"ye kadar uzanıyor. Gerçek rakam ne olursa olsun, Ingilizlerin her sene sekiz milyar ve Çinlilerin her gün iki milyar tükettikleri torbalar, kullanıcıları toprağa karıştıktan çok sonra hâlâ orada olacaklar. Poşetlerin uzun ömürlülüğü yüzünden toprak doldurma alanlarının tükenmesi, sorunun bir bölümünü teşkil ediyor. Kullandığınız poşetin günün birinde onu lezzetli bir denizanasıyla karıştırabilecek ve korkunç bir boğulma sonucunda ölecek olan kaplumbağayı duşiınün. Veya AkabeKörfezi'ndeki(Ürdün)suda yüzen plastik tabakalarının güneş ışığını engellemesi yüzünden uzayıp giden mercan kayalıklarının açlıktan ölmelerini göz önünde tutun. Ya da doğal hayat sizi ilgilendirmiyorsa, Bangladeş'in başkenti Dakka'da hergün atılan on milyon torbanın şehir kanalizasyon sistemlerini tıkaması sonucunda yeni oluşan selin etkisine ne demeli? Kendini 'poşetin neden olduğu suçluluk duygusu' şeklinde belli eden (mutfak dolabını açtığınızda, bizi, çevresel taJıirlerle, cn zayıf yerimizden, yani estetik açıdan vuran, gördüğünüz politen yığınının uyandırdığı rahatsız edici duygu) belirsiz ve duygusal bir düzlemde, tüketiciler bunların hepsinin farkındalar. "Beyazkirlilik" tabiri, polietilen yığınlarının sokaklarda savrulduğu Çin'de icat edilmiş. Güney Afrika'da sokaklarda o kadar çok poşet var ki, yerliler sıkça kar yağıyormuş gibi göründüğünü söylüyorlar. Irlanda hükümetinin geçen mart koyduğu ve poşet başına dokuz peni olan poşet vergisi, kullanımı yüzde 90 azalttı. Fakat o poşetlerin yok edilmesi yine de daha iyiolurdu. Kimi firmalar eriyip yok olan poşetlerüretiyor. Polietilen karışımına son anda püskürtülen ve iddiaya göre zararsız bir çözücü