Katalog

6 KENT İstanbul'un fethinin 500. yılı olan 1953'te Fatih heykellerinin azlığından söz ediliyordu. Fethin 550. yılında çok sayıda büst ve iki Fatih Anıtı göze çarpıyor. Fatih heykelleri • Muzaffer Ertoran'ın eseri AHMET BAYINDIR | eykelherşeydenönce bir sanat yapıtıdır. Bir olayı veya kimseI yibetimlemedenönce, belirli bir malzemenin niteliğini aşacak tarzda oylumlar ve biçimleroluşturma işidir. Oylumlar ve biçimler ne denli bırbirine bağlı ve yalın olurlarsa, heykel de o denli etkili ve büyük olur. Sanatsal kaygı ve estetik yetkinlik heykel sanatında da aranan temel özelliklerdir. Salt sanatsalkaygılarıvesanatsaluygulamaları heykelde öncelemek, anıt ve büstler için doyurucu sonuçlar vermez. Zira işın bir de öykü yanı, edebiyat yanı, kısacası konusu vardır. Konu veplastik değerler, uyumlu, etkili, coşkulu ve özgün bir bütün oluşturuilişkin iki röliyef de Bozdoğan kemeriyle anıt arasındaki geçişi yumuşatmaktadır. Bu anıt, 'tstanbul'un Fethi'ni' bellı simgesel değerlerle ve plastık kaliteden ödün vermeden anlatır. Durağanlıkla eylemlilik karşıtlığmdan doğan bir gerilim ve enerjıyle doludur. 'Atlı Fatih' fıgürü Türk heykel sanatının önde gelen bir îstanbul Fetih Cemiyeti'nde bulunan bir başka büst, heykeJtıraş Muzaffer Ertoran (tst.1922) imzasını taşıyor. Fethin 500. yılında sanılıyor. Alçıdandır ve boyalıdır. Bilinen Fatih kimliğini tekrarlar niteliktedir. Heykeltıraş Muzaffer Ertoran'ın büst ve portrecilik gücünü temsil ettiğini, bu eser için söylemek zordur. yorlarsa o zaman amaç gerçekleşmiş sayılır. Kişiyi tarihsel ve toplumsal kimliklilikle birey katına taşıyacak en etkili araçlardan birisi de sanattır. Tarihsel, toplumsal ve kültürelbölünmüşlüğüveeksikliği sanat, özel bilgi yöntemi ve biçimi olarak tamamlar. Hem tarih hem de toplum bilinci, sanatı 'dil' katına çıkararak ruhsal ve duygusal ürünüdür. Abartıb ve aşırı sayılan dinamikliği bu anıtın temel olgusuna fethe karşılık gelmektedir. 'Uçmak' tasavvuf âleminde cenneti; eylemde ise hava şehitlerimizi çağrıştırır. Anıt bulunduğu tarihsel doku ve çevrenin ağırlığı altında ezilmemekte, aksine teatral yapısı ve güçlü ifadesiyle öncelikle algılanır bir özellik gösterir. kimlikte buluşmanın yolunu açar. Özellikle kamuya açık aJanlarımızı süsleyen anıt ve heykeller bireye hem sanatsal bir eğitilme olanağı, hem de tarih bilinci sunma fırsatı nı verir. Bu anlayış ve ölçütteki heykel ve anıtlar, uluslaşma sürecinde zorunluluk ve işlevsellik açısından her zaman aranır olmuştur. T Hüseyin Gezer'in eseri Saraçhane Meydam'ndaki Fatih Anıtı Hüseyin Gezer'in (Mut1920) eseridir. Yıllarca süren tartışma ve hazırlıklardan sonra bu anıt ancak 1987'de gerçekleştirilmiştir. Figürler bronz döküm olup, bir platform uzerinde mimari düzenlemeyle kurgulanmıştır. Aynca fethe • Tankut Öktem'in eseri Bayrampaşa'da bulunan Fatih Anıtı, Tankut Öktem (Konya1940) imzasını taşıyor. Tankut Öktem öğretim üyeliğinin yanında, çok sayıda heykel ve anıt uygulamalanyla da tanınır. Kamu kurumlan ile askeri ortamlarda birçok eser meydana getirmiştir. Fatih anıtı ise 'Fatih' konulu ilk anıtheykeldir. Kaidesiz olarak tasarlanmış, çok figürlü bir kompozisyondur. Kademeli ve dönel yapısal kuruluşu da, piramitsel bir özellik göstermektedir. Malzeme olarak beton kullanılmıştır. 1978 yılında gerçekleştirilmiştir.