Katalog

18MAYIS2003.SAYI895 11 Isa"yı yansıtan sahnelerin, esas olarak "Yeni Ahit"e dayandırıldığını söylüyor kaynaklar. " Suyun şaraba dönüşmesi"," Ekmeğin çoğaltılması", "Hz. îsa'nın Samaritli kadınla kuyu başında buluşması", "Hz. îsa'nın felçliyiiyileştirmesi"de îsa'nın mucizelerini gösteren fresklerdir. Diğer panellerde de "Kâhinlerin krala kehanettebulunması" Busahnedekâhinler, yeni doğan bir çocuğun, îsa'nın, ileride kralın gücünden daha büyük bir güce sahip olacağını söylüyorlar krala, "Kral Herod'un masumların katlini emredişi" Bu freskte kılıçla kafası uçurulan ve şişlenen çocuklar ve bebekler görülüyor," Anaların gözyaşlan " sahneleri çok etkileyici. Hz. îsa'nın yaşamının dönüm noktalannm hikâye edildiği bu resimlerdeki şaşırtıcı canlılık ve doğallık karşısında hayran olmamakmümkün değil... Meryem Ana'nın hayati Meryem Ana'nın hayatını tasvir eden iç narteksteki 20 mozaikten biri hariç hepsi iyi korunmuş. Müzedeki fresk ve mozaiklerin mimarı Metachites tarafından da yazdı olarak belirtildiği üzere amaç, îsa'ya ve Meryem'e olan saygının eşit olduğunun resimlerle de gösterilmesi. Bu dairesel mozaikler dizisi esas olarak Meryem Ana'nın hayati hakkında2.yüzyıldaAzizJames'in yazdığı apokriptik metinlere dayanıyor. Bu metinler, ortaçağda çok popülerdi ve Incil'i resmeden ressamlar için çok verimlibirkaynaktı. Bu resimler dizisinde Meryem 'in doğumu, vaftiz edilmesi, attığı ilk yedi adım; Meryem Ana'nın Yusuf'a emanet edilişi, bir melekten ekmek alışı mozailderdeki sahnelerden bazıları... Bu bölümde yine Cebrail'in Meryem'e Hz. îsa'nın doğacağını müjdelemesi, Meryem'in tapınağa emanet edilişi, tapınağa örtülecek örtü için yün alınması gibi sahneler izlenebilir. Toplıı halde hastaların iyileştirilmesi, kanamalı bir kadının kurtarılması gibı mucizeleri gösteren olaylar Chora Müzesi'nin duvarlarında yaşıyor.# Metachites'ti. (13151321). împarator II. Andronikos'un görevlendirdiği Thedore Metachites, bir teolog, filozof, edebiyatçı, şair ve seçkin bir Bizanslıydı. Kilise, Metachites tarafından yeniden yaptınldı. Metachites, ana yapıya dokunmadan, kiliseyi, iç ve dış narteks (dehliz), pareklesion (ölü yıkama yeri) ve iki katb bir kuzey kanat ekleyerek genişletti, kubbeyi yeniden yaptırdı. Kilisenin içini bugiine dek korunmuş olan renkli mermer levha kaplama, kabartmalar, mozaik ve fresklerle donattı. Bu yenileme sırasında ana mekânlarda Merycm ile îsa'nın yaşamlarından ve eylemlerinden bölümler içeren resimler hazırlandı. tstanbuTunTürklertarafındanalınmasından sonra kilise olarak bir süre hizmet veren Kariye, 151 l'de II. Bayezid'in büyük veziri Hadım (Atik) Ali Paşa tarafından camiye çevrildi. Eşsiz mozaik ve fresklerin bazıları yok edildi, bazıları da tahta kepenklerle ya da ince bir sıvayla örtüldü. 1776'da Kariye, (belkide 1766yılındaki depremin ardından) baştan aşağıyaonarıldı. Mozaiklerin 1876yılındailkkeztemizlenmesinden sonra Rus Arkeoloji Enstitüsü, 1903 1906 yılları arasında yapıda onarım çalışmalarını gerçekleştirdi. 1929 yılında Evkaf, Kariye'nin belli bölümlerini restore ederken yeni bir mozaik gün ışığınaçıkarıldı. 1948'demüzeyedönüştürülen Kariye, Ayasofya Müzesi'nin yönetimine dahil edildi. Amerika Bizans Enstitüsü tarafından sistematik temizleme ve koruma çalışmaları başlatıldı. On yıl süren çahşmalarsonunda "Bizans" resim sanatının son dönemine ait en güzel örnekler ortaya çıkarıldı. Büyüleyen mozaikler... îsa'nın doğumunu, mucizelerinivehükümranhğını gösteren mozaiklerle (dış nartekste), Meryem Ana'nın hayatını tasvireden mozailderdeki (iç nartekste) şaşırtıcı canlılık insanı büyülüyor. Bu dairesel mozaikler dizisi ile anlatılan hikâyeler bir sıra takip ediyor. Müzenin duvarlarına ve kubbelerine işlencn figürlerdeki hareket ve derinlik fikri, Bizans resim sanatının ilk dönemine ait donuk, fazlasıyla stilize ve cansız resimlerine oranla büyük farklılıklar içeriyor. Müzenin ana kapısından içeri girdiğinizde tam karşınızda, iç nartekse girilen kapının üzerinde Hz. Isa, bir elinde kutsal kitap, diğer eliyle "takdis" işareti yapar şekliyle sizi karşılıyor. Dış nartekste îsa'nın yaşammdan ve eylemlerinden bölümler içeren bir dizi resim görülüyor. Bu resimler dizisi, düşünde bir meleğin ziyaret ettiği Yusuf'un rüyası ile başlıyor. Melek, bakire Meryem'in hamile olduğunu; fakat kimsenin buna inanmadığını (bakire oluşuna) bu yüzden Meryem'in hayati tehlikedebulunduğunusöylemektedirYusuf'a. Bu resmi, değişik sahnelerizliyor. "îsa'nın Doğumu" sahnesinde Meryem, yatakta yatarken etrafında sessizlik içinde bekleyen hayvanlar ve önde îsa'nın vaftizi görülüyor. Dış narteksin (dehlizin) yanm daire şeklindeki panellerinde "Bebek Halkımız öğretiyor MÜŞERREF HEKİMOĞLU ıllarca önce Washington Restoran'dan bir telefon. Şişman Kardeşler Anneler Günü 'nde yemeğe çağırıyor beni, siz de bizim annemiz olun, birlikte kutlayalım, dediler. Şişman Kardeşler'le milattan önceye uzanır dostluğumuz. Bu çağrıdan çok hoşlandım. Sevgiyle, özenle donatılmış bir sofrada tüm annelereseslendim. Şişman Kardeşler'in davranışı da çok duygulandırdı beni. Onların çocukluğunu tanıyorum neredeyse. Geniş bir kuşak oluştu gözlerimde. Önce çok gençler, masalar arasında kelebekler gibi uçuyorlar. Giderek yerleri değişti masalarda. Öğle yemeğini onların sofrasında yedim. Sıcak söyleşiler yaptık. Geçen hafta Anneler Günü öncesinde "masanızhazır" diyorlar. Seslerikuşkuyla titriyor biraz. Sağlık durumum nedeniyle onları çok az gördüm son dönemde. Geçmişdönemde AnnelerGünü'nün bir başlangıç olmasını diliyorlar. Olay sürüyor. Ne güzel değil mi? Çocuk doğurmadım ama anneliğimi güzel hissettim. Çok çocuklu bir ailenın annesi oldum.Geçmişyıllarda Karadeniz rüzgârı eserdi baştan sona, tüm görevliler Karadeniz'i çağrıştırankonuşmalarla kulağımı okşardı. Giderek başka esintiler geldi, Kızılay'dan Kale'ye taşındılar, Washington Kalesi'nin çocukları başladı göreve. Hemşinli kardeşlerin çok sevdiğim birözelliği bu. Işyeri okul niteliğinde, çaktırmadan eğitiyor. îşyerine okul niteliği veriyorlar. Hastalıklar, ölümler de oldu ama dostluğumuz sürdü yıllarca. Bu kez yemeğe gitmedim, gidemedim, üzüldüler. Washington mutfağının tadıyla selamladılar beni. Bir dilim haşlanmış levrek ve patlıcan salatası! Sonra acıtatlı anılarlauzayanbirsöyleşi. Muduyum, dost çevrem giderek genişliyor, ama özünde sevgi, saygı, hoşgörü varher zaman. Anneler Günü telefonum kaç kez çaldı, bakır teller neler taşıdı. Beni nasü mutlandırdı o sıcak yaklaşımlar. Bu köşede kaç kez belirttim, ben mutlu bir ailenin bireyi olarak yaşadım tüm olaylan. Okurlann sevgisi, duyarhğı güç verdibana. Sonkezbüyükbaba,büyükanne olarak kucakladığım kişiler arasında dört kuşağa ulaşanlar var. Dört kuşağın üretkenliği anılarla güzel bir mutluluğun doruğuna çıluyor, yaşama sevincini çok derinden hisjediyorum. Elbet tersi de var! Yitik sevgililerimle kolum kanadım kırılıyor, bir değil bin parça oluyorum kimi zaman. Sevgili okurlarım, kimi zaman birlikte yaşıyoruz bu olayları. Acı da olsa, paylaşmanın mutluluğu var. Ancak mutsuzluğun da uyarısı var. Küçük çocuklar, anasını, babasını yitirenler sıcak kuşaklara özlem duyuyor. O özlemin ışığını izliyorum gözlerinde. Acının da acısını duyuruyor, tarifsiz kederlere götürüyor beni. Kimi zaman yaşamı değil, ölümü izliyorum küçük gözlerinde. Kaç gün dahayaşayacaklar kestiremiyorum. Çocuk sağlığına, bakımma, eğitimine ne veriyor, veremediğimiz zaman neler yitiriyoruz! Çocuk konulu araştırmada hangi gerçekler takılıyor gözümüze, yüreğimize? Kimsesiz çocuklar, yalnızlık nedeniyle acı gerçekleri yaşayanlar, yaşamak gücünü soldurup dünyamızdan ayrılan bebekler ne tür sorunlar taşıyor yarınlara! Sorunlar çok acı ama umudu yitirmek yok. Beni tanıyorsunuz, belki de tersine görev bilincimizi daha çok hissetmek, bu küçük yavruların özlemini dindirmek için kolları sivamak, örgütlenmek, güçlenmek gerekiyor. Mutlu bir olay, böyle kişiler, kurumlar da var çevremizde. Daha çok var olabilirler. Toplumdakibirikimleriböyleyorumluyorumben. Yorumda yalnız değilim. Yapılanlara katkıda bulunmak, yaraya merhem olmak için çırpınıyor. Çırpınmayanlar da var elbet, onlara sözüm yok! Dünyaya bakışlan, görev ve sorumluluk bilinçleri, anlayışları gelişmemiş yeteri kadar. Elbet gelişecek. Toplumdaki beklentiler gerçeğe dönerek olumlu günler oluşacak. Ne zaman derseniz, uzak değil. Halkımız guzel ders veriyor, değişimleri, dönüşümleri güzel yansıtıyor. Kişilere de, kurumlara da, partilere de, liderlerede!»